Πλεοχρωισμός
Πλεοχρωισμός (αγγλ. pleochroism)[1] είναι η ιδιότητα που εμφανίζουν οι κρύσταλλοι να αλλάζουν χρώμα όταν παρατηρούνται σε μικροσκόπιο του οποίου η οπτική τράπεζα στρέφεται, δηλαδή η παρατήρησή τους γίνεται υπό διαφορετική γωνία. Ο πλεοχρωισμός είναι σημαντική ιδιότητα για τα ορυκτά, καθώς χάρη σε αυτόν μπορεί να γίνει διάκριση μεταξύ ορυκτών, τα οποία είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν μακροσκοπικά. Είναι, επίσης, μέθοδος ταυτοποίησης ορυκτών που απαντούν παρενεσπαρμένα σε πετρώματα. Ο πλεοχρωισμός εμφανίζεται μόνο στα ανισότροπα έγχρωμα ορυκτά και παρατηρείται μόνο με πολωτή όταν δηλαδή N//.
Αίτια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πλεοχρωισμός οφείλεται στη δυνατότητα που εμφανίζουν μερικοί κρύσταλλοι να απορροφούν το φως σε διαφορετικά μήκη κύματος, ανάλογα με τη συμμετρία τους. Οι κρύσταλλοι αυτοί χαρακτηρίζονται ως ανισότροποι. Το ευθύγραμμα πολωμένο φως που εκπέμπει το μικροσκόπιο διέρχεται από τον ανισότροπο κρύσταλλο αλλά δεν απορροφάται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις διευθύνσεις. Έτσι, ανάλογα με τη διεύθυνση διέλευσης του φωτός από τον κρύσταλλο αυτός εμφανίζει διαφορετικές αποχρώσεις. Αν, για παράδειγμα, κατά κάποια διεύθυνση ο κρύσταλλος απορροφά την ερυθρή και τη γαλάζια ακτινοβολία, ο κρύσταλλος θα εμφανίζεται να έχει πράσινο χρώμα. Στρέφοντας τον κρύσταλλο προς άλλη διεύθυνση, λόγω της κρυσταλλικής συμμετρίας, απορροφώνται όλες οι ακτινοβολίες πλην της κίτρινης, οπότε ο κρύσταλλος εμφανίζεται να έχει κίτρινο χρώμα.[2]
Ως μέθοδος διάγνωσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κρύσταλλοι του κυβικού συστήματος δεν εμφανίζουν πλεοχρωισμό, καθώς έχουν την ίδια δομή - και συνεπώς τις ίδιες ικανότητες απορρόφησης - προς όλες τις διευθύνσεις.[3] Κρύσταλλοι του τετραγωνικού, του τριγωνικού και του εξαγωνικού συστήματος εμφανίζουν διχρωισμό, έχοντας μόνο έναν οπτικό άξονα (μονάξονες), ενώ οι κρύσταλλοι του ρομβικού, του μονοκλινούς και του τρικλινούς συστήματος εμφανίζουν τριχρωισμό, έχοντας δύο οπτικούς άξονες (διάξονες κρύσταλλοι).
Πλεοχρωισμό παρουσιάζουν, επίσης, μόνο οι ανισότροποι κρύσταλλοι που έχουν κάποιο χρώμα. Οι άχροοι κρύσταλλοι δεν εμφανίζουν πλεοχρωισμό. Η μέγιστη ένταση του πλεοχρωισμού εμφανίζεται σε τομές παράλληλες με τον οπτικό άξονα των μοναξόνων κρυστάλλων ή παράλληλες με το επίπεδο των οπτικών αξόνων (διάξονες κρύσταλλοι). Αντίθετα, τομές κάθετες προς τον οπτικό άξονα ή το οπτικό επίπεδο δεν εμφανίζουν πλεοχρωισμό.[4]
Μερικά από τα ορυκτά που εμφανίζουν έντονο πλεοχρωισμό είναι ο βιοτίτης, ο ανδαλουσίτης, ο ελβαΐτης και η κεροστίλβη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Συναντάται και με ορθογραφία "πλεοχροϊσμός"
- ↑ «Mineral Galleries». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2010.
- ↑ Για το λόγο αυτό το κυβικό σύστημα αναφέρεται στην αγγλική βιβλιογραφία ως "ισομετρικό" (isometric)
- ↑ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης