Προκαρυωτικά κύτταρα

1: Τριχίδια, 2: Πλασμίδιο, 3: Ριβοσώματα, 4: Κυτταρόπλασμα, 5: Κυτταρική μεμβράνη, 6: Κυτταρικό τοίχωμα, 7: Βακτηριακό έλυτρο, 8: Πυρηνοειδές, 9: Βακτηριακό μαστίγιο

Στη Βιολογία με τον όρο προκαρυωτικά ή προκαρυώτες (ελληνικής ετυμολογίας διεθνής όρος) χαρακτηρίζονται τα κύτταρα τα οποία δεν έχουν σχηματισμένο πυρήνα (αρχαία ελληνικά "κάρυον"), εξ ου και η ονομασία τους, φερόμενα σε αντιδιαστολή με κύτταρα που έχουν σχηματισμένο πυρήνα, τα λεγόμενα ευκαρυωτικά κύτταρα, ή ευκαρυώτες. Τα κύτταρα αυτά παρουσιάζουν απλούστερη δομή από αυτήν των ευκαρυωτικών και μέγεθος μικρότερο.

Εξωτερικά τα προκαρυωτικά κύτταρα διαχωρίζονται από το περιβάλλον με την κυτταρική μεμβράνη, πλην όμως εσωτερικά δεν έχουν οποιοδήποτε άλλο μεμβρανικό σχηματισμό, όπως π.χ. κυτταρικό πυρήνα.
Αντ' αυτού το γενετικό τους υλικό που είναι σχεδόν πάντα ένα δίκλωνο κυκλικό μόριο DNA, βρίσκεται σε μια περιοχή του κυττάρου που λέγεται πυρηνοειδές.

Επίσης θεωρείται ότι, λόγω της απλότητας της δομής τους, τα προκαρυωτικά κύτταρα εμφανίστηκαν πριν από τα ευκαρυωτικά και ως επί το πλείστον οι προκαρυωτικοί οργανισμοί είναι μονοκύτταροι και ανήκουν στα Βακτήρια και στα Αρχαία.

Πηγές

• «Προκαρυωτικά και Ευκαρυωτικά Κύτταρα». Σύστημα εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης e-learning. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2014. 

Βιβλιογραφία

• Φ. Καφάτος "Εισαγωγή στη σύγχρονη βιολογία" Εκδ. Διογένης 1976
• Ι. Γ. Γεωργάτσος "Βιοχημεία" ΑΠΘ 1980
• Λ. Μαργαρίτης "Κυτταρική βιολογία" Εκδ. Επτάλοφος ΑΒΕΕ 1985
• Εκδοτική Αθηνών "Γενική Βιολογία" 1989
• Ν.Σ. Χριστοδουλάκης "Σύγχρονη Βιολογία" Εκδ. Πατάκη 1994