Προϋπολογισμός κεφαλαίου
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο προϋπολογισμός κεφαλαίου (capital budgeting) είναι η διαδικασία σχεδιασμού, αξιολόγησης και αποτίμησης εναλλακτικών επενδυτικών σχεδίων. Δηλαδή, η διαδικασία αναζήτησης του πώς να επενδύσουμε σε διάφορα ή εναλλακτικά κεφαλαιουχικά αγαθά από τα οποία θα προκύψουν αναμενόμενες εισροές για τα επόμενα έτη.
Κριτήριο αποδοχής ή απόρριψης ενός επενδυτικού σχεδίου αποτελεί η αναμενόμενη απόδοση του, δηλαδή τα οφέλη που προσδοκά να αποκομίσει η επιχείρηση για τα επόμενα έτη με δεδομένο τον κίνδυνο που ενέχει η εξεταζόμενη επένδυση.
Μέθοδοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προκειμένου να αξιολογηθεί μια επένδυση κεφαλαίου χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι εκ των οποίων οι πλέον διαδεδομένες είναι:
- Η μέθοδος καθαρής παρούσας αξίας - ΚΠΑ (net present value-NPV) μας δίνει τη παρούσα αξία των αναμενόμενων ταμειακών ροών μετά τους φόρους, προεξοφλημένων με το κόστος κεφαλαίου της επένδυσης.
αν NVP>0 τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί. Όπου,
CFo : το κόστος χρηματοδότησης, με CFo <= 0
CFt : οι μελλοντικές εισροές για τις επόμενες n περιόδους
r : το κόστος κεφαλαίου (ή προεξοφλητικό επιτόκιο)
- Η μέθοδος του εσωτερικού βαθμού απόδοσης -ΕΒΑ (internal rate of return- IRR), ορίζει το προεξοφλητικό επιτόκιο στο οποίο η ΚΠΑ εξισώνεται με το μηδέν. Δηλαδή:
αν αν IRR >r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.
- Ο τροποποιημένος εσωτερικός βαθμός απόδοσης( modified internal rate of return – MIRR) είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο που εξισώνει την ΚΠΑ των αρνητικών ταμειακών ροών με την παρούσα αξία της τελικής αξίας των θετικών ταμειακών ροών. Δηλαδή:
αν MIRR >r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.
- Η μέθοδος της μέσης απόδοσης(average rate of return-ARR) χρησιμοποιεί ως δείκτη τον λόγο των μέσων ετήσιων ταμειακών ροών δια τηv αρχική επένδυση. Αν ARR> r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.
- Η μέθοδος της περιόδου επανείσπραξης(pay back period), ορίζει σε πόσα έτη θα αποπληρωθεί η αρχική επένδυση.
- Η μέθοδος του δείκτη αποδοτικότητας(profitability index - PI) δείχνει τη σχετική αποδοτικότητα μιας επένδυσης, η οποία ορίζεται από τον λόγο της ΚΠΑ των ετήσιων ταμειακών ροών της επένδυσης δια του αρχικού κόστους της. Δηλαδή:
αν PI > 1η επένδυση μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Παράδειγμα Έστω ένα επενδυτικό πρόγραμμα με αρχικό κόστος και αναμενόμενες ταμειακές ροές ως ακολούθως:
Έτη | Ταμειακές ροές σε € |
---|---|
0 | (100.000,00) |
1 | 30.000,00 |
2 | 40.000,00 |
3 | 45.000,00 |
4 | 50.000,00 |
Υποθέτουμε ότι το κόστος κεφαλαίου είναι r = 0,10
ή στο excel επιλέγοντας από τις οικονομικές συναρτήσεις την NPV.
Συμπέρασμα: Επειδή η τιμή της NPV είναι θετική (=28.290,42) η επένδυση αξίζει να γίνει.
Συμπέρασμα: Επειδή IRR> του κόστους κεφαλαίου (r =10%) η επένδυση αξίζει να γίνει.
Εάν παραστήσουμε γραφικά την ΚΠΑ, παρατηρούμε ότι το σημείο τομής της ΚΠΑ με τον άξονα των επιτοκίων, δηλαδή εκεί όπου η ΚΠΑ μηδενίζεται, είναι ίσο με τον IRR.
Το παραπάνω διάγραμμα απεικονίζει τη σχέση της καθαρής παρούσας αξίας με το προεξοφλητικό επιτόκιο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό της. Η σχέση αυτή ονομάζεται «προφίλ της ΚΠΑ».
- Προκειμένου να υπολογίσουμε την μέση απόδοση (ARR) εργαζόμαστε ως ακολούθως:
Μέση ετήσια ταμειακή ροή=
(30.000 +40.000 +45.000+50.000)/4=165.000.000/4=41.250.000
Άρα Μέση απόδοση = 41.250/ 100.000=0,4125 ή 41,25%
Συμπέρασμα: Η μέση απόδοση είναι μεγαλύτερη του κόστους κεφαλαίου άρα η επένδυση μπορεί να υλοποιηθεί.
- Περίοδος επανείσπραξης: τα πρώτα δύο έτη η επιχείρηση θα έχει ανακτήσει 70.000 € (30.000και 40.000 το α΄ και το β΄ έτος αντίστοιχα).
Τα υπόλοιπα 30.000 € (100.000- 70.000) θα εισπραχθούν από το 3ο έτος, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 0,66 του έτους (=30.000/45.000). 0,66 x 12 ~ 8 μήνες.
Αν υπολογίσουμε τη περίοδο με βάση τις προεξοφλήσεις των ταμειακών ροών τότε:
Έτη | Ταμειακές ροές | ΚΠΑ | Discounted PBP |
---|---|---|---|
0 | (100.000,00) | -100.000,00 | -100.000,00 |
1 | 30.000,00 | 27.272,73 | -72.727,27 |
2 | 40.000,00 | 33.057,85 | - 39.669,42 |
3 | 45.000,00 | 33.809,17 | -5.860,62 |
4 | 50.000,00 | 34.150,67 | 28.290,42 |
Συμπέρασμα: Η επιχείρηση θα ανακτήσει την αρχική της επένδυση σε 2 έτη και 8 μήνες ενώ με τη μέθοδο των προεξοφλημένων ταμειακών ροών η περίοδος επανάκτησης του αρχικού κεφαλαίου επιμηκύνεται σε 3 έτη και 5,2 μήνες.
Αφού PI >1 τότε η επένδυση αξίζει να γίνει.
Στο ίδιο παράδειγμα, έστω ότι το 1ο έτος η ταμειακή ροή ήταν -10.000 €. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν μέσα στο χρόνο αρνητικές ταμειακές ροές ο δείκτης ΕΒΑ δίνει περισσότερες από μια τιμές. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπολογίζουμε τον MIRR.
Συμπέρασμα: ο MIRR < r άρα η επένδυση δεν συμφέρει.
Εκτός από τις παραπάνω μεθόδους υπάρχουν και άλλες περισσότερο περίπλοκες όπως:
- Η ανάλυση ευαισθησίας, δείχνει πόσο μεταβάλλεται η ΚΠΑ ή ο EBA μιας επένδυσης, όταν μεταβάλλεται κάποιος παράγοντας που την επηρεάζει με τους υπόλοιπους σταθερούς
- Η ανάλυση σεναρίων, εξετάζει πιθανά σενάρια που μπορεί να συμβούν. Συνήθως υποθέτουμε τρείς μελλοντικές καταστάσεις αισιόδοξη, απαισιόδοξη και μια μέση κατάσταση.
- Η μέθοδος προσομοιώσεων Monte Carlo,εξετάζει μέσω της προσομοίωσης (μίμηση) την απόδοση μιας επένδυσης.
- Η μέθοδος της αγοραίας προστιθέμενης αξίας (market value added – MVA),όπου παίρνουμε το αθροιστικό μέγεθος της δημιουργούμενης αξίας.
- Η μέθοδος της οικονομικής προστιθέμενης αξίας (economic value added – EVA) ορίζει τη διαφορά μεταξύ του εισοδήματος μετά τους φόρους και του κόστους κεφαλαίου της επιχείρησης.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Χρηματοοικονομική Διοίκηση», Δ. Βασιλείου – Ν. Ηρειώτης, 2008 εκδ. Rosili.