Πρωτάθλημα Αθήνας πετοσφαίρισης γυναικών 1926

Η προκήρυξη των πρώτων γυναικείων αγώνων βόλεϊ, εφ. "Εμπρός", 16/1/1926.

Το 1925 ο Πανιώνιος είχε ξεκινήσει τη διοργάνωση πρωταθλημάτων βόλεϊ ανδρών μεταξύ συλλόγων και σχολείων σε μια προσπάθεια να προωθήσει το άθλημα. Οι αγώνες έγιναν με την άδεια του ΣΕΓΑΣ και σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία. Το 1926 διοργάνωσε και πρωτάθλημα γυναικών. Μετείχαν τέσσερις ομάδες και νικήτρια αναδείχθηκε η φοιτητική ομάδα του Διδασκαλείου Γυμναστικής. Το πρωτάθλημα αυτό αποτέλεσε την αρχή του γυναικείου βόλεϊ στην Ελλάδα και ο Πανιώνιος συνέχισε να το διοργανώνει ως το 1930 βάζοντας το γυναικείο βόλεϊ στον αθλητικό χάρτη της χώρας. Εμπνευστής του και ψυχή της διοργάνωσης υπήρξε ο πρόεδρος του Πανιωνίου Δημητρός Δάλλας. Στη συνέχεια τη διοργάνωσή του ανέλαβε ο ΣΕΓΑΣ.

Το ξεκίνημα

Το 1926, με πρωτοβουλία του προέδρου του Πανιωνίου Δημητρού Δάλλα, ο ιστορικός σύλλογος είχε δημιουργήσει γυναικεία αθλητική ομάδα και διοργάνωσε τους πρώτους επίσημους γυναικείους αγώνες στίβου. Οι αντιδράσεις πολλές. Πάμπολλα τα αρνητικά και ειρωνικά σχόλια στον τύπο, ακόμα και από επίσημα χείλη που αρθρογραφούσαν εναντίον της συμμετοχής των γυναικών στον αθλητισμό επιστρατεύοντας κάθε είδους απίθανο επιχείρημα περί ηθικής, γυναικείας ανατομίας, γυναικείας ψυχοσύνθεσης κλπ. Παρ’ όλα αυτά οι γυναίκες επιμένουν και με τη βοήθεια των γυμναστριών στα γυμνάσια θηλέων δημιουργούν γυναικείους αθλητικούς πυρήνες. Όσες δέχονται ισχυρές πιέσεις από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο βρίσκουν αθλητική διέξοδο στο βόλεϊ, το οποίο η κοινωνία αντιμετώπιζε ως ένα νεανικό παιχνίδι και όχι ως άθλημα.

Ο Δάλλας είναι από τους πρώτους που αντιλαμβάνεται πως το νέο άθλημα του βόλεϊ μπορεί να αποτελέσει το όχημα για την ανάπτυξη του γυναικείου αθλητισμού. Από το 1925 ο Πανιώνιος είχε ξεκινήσει τη διοργάνωση πρωταθλημάτων βόλεϊ ανδρών μεταξύ συλλόγων και σχολείων, σε μια προσπάθεια να προωθήσει το άθλημα. Το 1926, παρά το ότι ακόμα δεν υπήρχε τμήμα γυναικείου βόλεϊ σε κανένα σωματείο (ούτε στον Πανιώνιο), τόλμησε να διοργανώσει πρωτάθλημα γυναικών. Τον Ιανουάριο δημοσίευσε μια ιστορική προκήρυξη, με την οποία καλούσε τα σχολεία θηλέων της πρωτεύουσας να δημιουργήσουν ομάδες βόλεϊ και να συμμετάσχουν σε ένα τουρνουά. Η προκήρυξη αυτή αποτελεί την ιδρυτική πράξη του γυναικείου βόλεϊ στην Ελλάδα. Έχει ως εξής:

"Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης, εν τω πόθω του όπως παροτρύνη και την θηλείαν νεότητα όπως καταγίνη εις την σωματικήν άσκησιν, προκηρύσσει αγώνας Βόλεϋ-Μπολ μεταξύ ομάδων μαθητριών των εν Αθήναις και Πειραιεί δημοσίων και ιδιωτικών Παρθεναγωγείων, των μαθητριών του Διδασκαλείου Γυμναστικής, των φοιτητριών του Πανεπιστημίου και των λοιπών εν τη Πρωτευούση υπό αλλοεθνών διευθυνομένων εκπαιδευτηρίων και ορφανοτροφείων θηλέων... Η έναρξις των αγώνων τούτων ωρίσθη δια την 10ην Απριλίου, ημέραν Κυριακήν, αι δε δηλώσεις συμμετοχής δέον να υποβληθώσι εις τον Σύλλογον μέχρι της 2ας Απριλίου το αργότερον... Οι αγώνες θα πραγματοποιηθώσιν εάν τρεις ομάδες κατά κατώτατον όριον δηλώσωσι συμμετοχήν. Εις την νικήτριαν ομάδα απονεμηθήσονται υπό του Πανιωνίου μετάλλια, εις δε την Σχολήν επαμειβόμενον τριετές έπαθλον."

Οι ομάδες

Η ομάδα βόλεϊ του Αμερικανικού Κολλεγίου, εφ. "Βραδυνή", 10/4/1926.

Η ανταπόκριση στην προκήρυξη του Πανιωνίου δεν ήταν μεγάλη, όπως άλλωστε αναμενόταν, αλλά συγκροτήθηκαν και μετείχαν οι εξής τέσσερις ομάδες:

1. Διδασκαλείο Γυμναστικής. Είχε συγκροτηθεί μετά την προκήρυξη των αγώνων από φοιτήτριες και δεν είχε δώσει άλλο αγώνα. Όμως, με τρεις νίκες κατέκτησε το έπαθλο του Πανιωνίου, με τις: Νέγκα (αρχηγός, φοιτήτρια φιλολογίας), Κομνηνού, Παπαδοπούλου, Οικονομοπούλου, Αντωνιάδου, Μαρμαρά.
2. Γυμναστικός Όμιλος Ελληνίδων. Ο Γ.Ο. Ελληνίδων δημιούργησε την πρώτη ελληνική γυναικεία ομάδα βόλεϊ και ιδρύτρια του ήταν η γυμνάστρια Θεσπιάς Δημητριάδου. Ο πρώτος αγώνας βόλεϊ γυναικών είχε διεξαχθεί στις 6 Ιανουαρίου 1926, στο Κεντρικό Γυμναστήριο Αθηνών. Σε αυτόν ο Γ.Ο. Ελληνίδων νίκησε την "Ομάδα δεσποινίδων της Αμέρικαν Κόλετζ Φαλήρου". Στην πρωτοπόρο αυτή ομάδα του Γ.Ο.Ε. εκτός της αρχηγού Θ. Δημητριάδου αγωνίζονταν οι παίκτριες: Κ. Κανελλοπούλου, Ν. Ησαΐα, Κ. Ησαΐα, Αγγ. Κουβελά και Πην. Μακρή. Αναπληρωματικές ήταν οι: Τζ. Χρηστοφίδη, Μπ. Χρηστοφίδη, Κούλα Μακρή, Γκέκα, Φωτοπούλου, Παπαδημητρίου, Πετροχείλου, Κρανιώτου κ.ά. Στο πρωτάθλημα του Πανιωνίου τερμάτισε δεύτερος με δύο νίκες και μία ήττα, με προπονήτρια τη Θ. Δημητριάδου και παίκτριες τις: Ησαΐα, Παπακωνσταντίνου, Κανελλοπούλου, Σ. Μακρή, Παπαδημητρίου, Π. Μακρή.
3. Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Π. Φαλήρου. Πήρε την 3η θέση με μία νίκη και δύο ήττες, με παίκτριες τις: Καγιαγιάν, Α. Καββαδία, Π. Καββαδία, Μανατσακινιάν, Λεκιμιάν, Σάββα. Προπονήτρια ήταν η Αμερικανίδα μις Φόρτισον, η οποία με μια Κόντακ φωτογράφιζε συνεχώς και έστειλε τις φωτογραφίες στις ΗΠΑ.
4. Χριστιανική Ένωσις Νεανίδων. Είχε συγκροτηθεί μόλις ένα μήνα πριν από τους αγώνες από το τμήμα ψυχαγωγίας της ΧΕΝ. Έκανε τρεις ήττες με παίκτριες τις: Αριστέα Αρβανιτίδου (αρχηγός και προπονήτρια), Κασώνη, Ισαακίδου, Γεροπούλου, Ροσέτου, Φωτεινοπούλου.

Οι αγώνες

Οι αγώνες του πρώτου γυναικείου τουρνουά βόλεϊ στην Ελλάδα διεξήχθησαν τα σαββατοκύριακα 3-4 και 10-11 Απριλίου 1926. Το πρώτο σαββατοκύριακο έγιναν τρεις αγώνες στο Κεντρικό Γυμναστήριο και το επόμενο οι άλλοι τρεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο, παρουσία πολλών φιλάθλων κυριών και δεσποινίδων:

"Έπειτα από το Κεντρικόν Γυμναστήριον είχε το Σάββατον και την Κυριακήν την τιμητικήν του το Παναθηναϊκόν Στάδιον, όπου εν μέσω πολλών φιλάθλων κυριών και δεσποινίδων, διεξήχθησαν τα τελευταία ματς των πρώτων εν Ελλάδι γυναικείων αγώνων Βόλλεϋ-Μπωλ, τους οποίους είχε την πρωτοβουλίαν να διοργανώση ο "Πανιώνιος". Το Σάββατον έγιναν δύο ματς, αλλά και τα κυριώτερα.".

Διαιτητής όλων των αγώνων ήταν ο πρωταθλητής στίβου και βολεϊμπολίστας του Πανιωνίου Δημητρός Καραμπάτης. Κινητήριος μοχλός ήταν ο πρόεδρος του Πανιωνίου Δημητρός Δάλλας, ο οποίος, όπως έγραφε μια εφημερίδα:

"Ήταν η ψυχή των πρώτων γυναικείων αγώνων. Τρέχει, παρακολουθεί, επιβλέπει και φροντίζει δια την όσο το δυνατόν μεγαλυτέραν επιτυχίαν των. Και είναι ομολογουμένως άξιος θερμών συγχαρητηρίων, διότι εις την ιδικήν του έμπνευσιν οφείλεται κυρίως η επιτυχής αυτή διοργάνωσις".

Η σειρά των αγώνων

Είναι γνωστό ποιες ομάδες νίκησαν αλλά όχι το αποτέλεσμα. Η σειρά τέλεσης των αγώνων έχει ως εξής:

• Κεντρικό Γυμναστήριο:
  • Σάββατο, 3/4/1926: Γ.Ο. Ελληνίδων νίκησε το Αμερικανικό Κολλέγιο
  • Σάββατο, 3/4/1926: Διδασκαλείο νίκησε την Χ.Ε.Ν.
  • Κυριακή, 4/4/1926: Διδασκαλείο νίκησε το Αμερικανικό Κολλέγιο
• Παναθηναϊκό Στάδιο:
  • Σάββατο, 10/4/1926: Αμερικανικό Κολλέγιο νίκησε την Χ.Ε.Ν.
  • Σάββατο, 10/4/1926: Διδασκαλείο νίκησε τον Γ.Ο. Ελληνίδων.
  • Κυριακή, 11/4/1926: Γ.Ο. Ελληνίδων νίκησε την Χ.Ε.Ν.

Τελική κατάταξη

Θέση	Πρωτάθλημα Αθήνας 1926 βόλεϊ γυναικών	Βαθμοί	Νίκες
1.	Διδασκαλείο Γυμναστικής	6	3-0
2.	Γυμναστικός Όμιλος Ελληνίδων	5	2-1
3.	Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Π. Φαλήρου	4	1-2
4.	Χριστιανική Ένωσις Νεανίδων	3	0-3

Πηγές

• Θ. Μπελίτσος, "Κυανέρυθρη ιστορία: Ο Πανιώνιος εισάγει το γυναικείο βόλεϊ στην Ελλάδα το 1926", εφ. "Κυανέρυθρη πλατεία", φ. 60 (26/1/2013).