Πρόγραμμα Φοίνιξ
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Πρόγραμμα Φοίνιξ ήταν η ονομασία ενός προγράμματος αντιανταρτικών βρώμικων επιχειρήσεων στο Νότιο Βιετνάμ, σχεδιασμένο και εκτελεσμένο από τους Αμερικανούς την περίοδο 1967-1973 στα πλαίσια του Πολέμου του Βιετνάμ. Το πρόγραμμα αυτό υπήρξε υπεύθυνο για χιλιάδες συλλήψεις Βιετκόνγκ (οι Βιετναμέζοι κομμουνιστές αντάρτες) και κυρίως δολοφονίες. Σκοπός του ήταν η απορρύθμιση, αποσύνθεση και εν τέλει διάλυση της αόρατης κυβέρνησης των κομμουνιστών του Νότου (το Βιετνάμ στο βόρειο τμήμα του ήταν πλήρως ελεγχόμενο από τους κομμουνιστές και η επέμβαση των Αμερικανών είχε σκοπό την προάσπιση του Νοτίου Βιετνάμ από την κομμουνιστική εισχώρηση και την απώλεια ενός καπιταλιστικού προπυργίου στην Άπω Ανατολή), η οποία κατηύθυνε τον ανταρτοπόλεμο κατά της κυβέρνησης της Σαϊγκόν και των Αμερικανών συμμάχων της.
Ιστορικές επιρροές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1936, κι ενώ μαχόταν με τις εθνικιστικές δυνάμεις του στρατηγού Τσανγκ Κάι Σεκ, ο Μάο Τσε Τουνγκ χρησιμοποίησε τον όρο Επαναστατικός Πόλεμος προκειμένου να περιγράψει τον αγώνα του ιδίου και των συντρόφων του για επικράτηση κομμουνιστικού καθεστώτος στην Κίνα. Ο όρος αναφερόταν σε ένα συνδυασμό του παραδοσιακού ανταρτοπολέμου με την προπαγάνδιση της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Ο Μάο στόχευε όχι μόνο στο σώμα των εχθρών ή των φίλων, αλλά και στο μυαλό και την ψυχή τους. Πολιτική δράση και παραλλήλως ψυχολογικές επιχειρήσεις ήταν στον πυρήνα του νέου σχεδιασμού. Με την έντονη και στοχευμένη προπαγάνδα, οι κομμουνιστές επιστράτευαν και την ψυχή των κατακτημένων χωρικών, δίνοντάς τους πολιτικό και κοινωνικό όραμα, πείθοντάς τους ότι η νίκη ενάντια στους παρηκμασμένους εχθρούς τους ήταν αναπόφευκτη.
Τα διδάγματα της επιτυχούς μαοϊκής αγροτικής επανάστασης έτυχαν εφαρμογής για πρώτη φορά το 1950 στη Μαλαισία, το μείγμα όμως αυτής της δράσης απέτυχε λόγω των έξοχων βρετανικών αντεπαναστατικών μεθόδων. Την ίδια αποτυχία σημείωσε και στις Φιλιππίνες στις αρχές της δεκαετίας του '50 όταν οι Αμερικανοί εφήρμοσαν εναντίον των ιθαγενών Χουκ έναν αντιανταρτικό αγώνα που χαρακτηριζόταν από προγράμματα κοινωνικής αναμόρφωσης και αρωγής προς τους χωρικούς των πληγεισών περιοχών (τακτική που εφαρμόζεται τελευταίως και από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν).
Η κατάσταση στο Βιετνάμ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η περίπτωση του Βιετνάμ αποτελούσε έναν ακόμα πιο δύσκολο γρίφο. Γεωγραφικώς το Νότιο Βιετνάμ δεν ήταν απομονωμένο όπως η Μαλαισία και το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φιλιππίνων. Τα εκτενή του σύνορα καθιστούσαν δυνατή τη διείσδυση ολόκληρων μεραρχιών του εχθρού μέσω δυσπρόσιτων τροπικών δασών καθώς και τη δημιουργία αφανών γραμμών ανεφοδιασμού τους από απρόσιτα πολιτικοστρατιωτικά κέντρα τους. Σύντομα οι Η.Π.Α κατάλαβαν ότι ένας πόλεμος δεν είναι πάντα θέμα καταθλιπτικά υπέρτερης τεχνολογίας. Για να μπορέσουν να ξετρυπώσουν τους Βιετναμέζους αντάρτες θα έπρεπε να εισβάλουν σε δύο όμορες χώρες, την Καμπότζη και το Λάος ώστε να σφραγίσουν τα δυτικά σύνορα του Βιετνάμ και να αποκόψουν τις γραμμές εφοδιασμού των Βιετκόνγκ από τα κέντρα τους στις ζούγκλες της Καμπότζης και του Λάος στη βιετναμέζικη μεθόριο. Μια τέτοιας έκταση πολεμική ενέργεια απαιτούσε την εμπλοκή εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών, με τις συνεπαγόμενες πολιτικές επιπλοκές στο εσωτερικό των Η.Π.Α, αλλά και τη διεθνή κατακραυγή που θα ακολουθούσε και πιθανότατα θα επέφερε την επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας με κίνδυνο τη δημιουργία ενός νέου πολέμου της Κορέας.
Η κατάσταση στο Νότιο Βιετνάμ ήταν απολύτως χαώδης. Η αμερικανόφιλη κυβέρνηση της Σαϊγκόν είχε να αντιμετωπίσει ένα ανηλεή ανταρτοπόλεμο, να προσπαθήσει να μεταβάλει το καθεστώς από φεουδαρχικό σε δημοκρατικό, να καταπολεμήσει την άκρατη διαφθορά ενώ ταυτόχρονα επιδείκνυε μικρή ανοχή στις αμερικανικές παρεμβάσεις, παρόλο που οι Η.Π.Α τη συντηρούσαν. Επιπροσθέτως, υπήρχε το αυστηρό μάτι των δυτικών μέσων ενημέρωσης που δημοσιοποιούσαν καθετί στραβό, μιας και αυτά έχουν πάντα τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα. Όλα αυτά δημιουργούσαν έναν μηχανισμό χωρίς δυνατότητες ευελιξίας, αναποφάσιστο και δυσκίνητο. Αντίθετα στο Βορρά υπήρχε μια καλοκουρδισμένη στρατιωτικά, ιδεολογικά και ψυχολογικά στρατιωτική κομμουνιστική μηχανή με δυο χαρισματικούς ηγέτες στο πηδάλιο, τον χαρισματικό πολιτικό Χο Τσι Μιν και τον έξοχο σε πολεμική τακτική στρατηγό Βο Νγκουγιέν Γκιαπ.