Στη Βικιπαίδεια συγγράφουμε με δύο κύριους τρόπους:
Οπτική επεξεργασία
Πατώντας Επεξεργασία σε μια σελίδα, τη συγγράφουμε σε περιβάλλον που οι αλλαγές μας εμφανίζονται άμεσα στη οθόνη, και βοηθούμαστε από κουμπιά και αυτοματισμούς. Με οπτικό επεξεργαστή έχουμε ευκολία στη συγγραφή.
Επεξεργασία κώδικα [[ ]]
Πατώντας Επεξεργασία κώδικα σε μια σελίδα τη συγγράφουμε «τυφλά», δηλαδή οι αλλαγές που πραγματοποιούμε δεν εμφανίζονται πριν πατήσουμε Προεπισκόπηση. Με επεξεργασία κώδικα έχουμε πλήρη έλεγχο στις συγγραφικές δυνατότητες.
Η παρούσα βοήθεια εστιάζει στον οπτικό επεξεργαστή και όπου βλέπουμε το σηματάκι σημαίνει πως δίνουμε οδηγίες για αυτόν. Η παρουσίαση της βοήθειας για επεξεργαστή κώδικα είναι συνεπτυγμένη και χρειάζεται κλικ στο εικονίδιο [[ ]].
Δημιουργία σελίδας
Η δημιουργία σελίδων στη Βικιπαίδεια γίνεται με:
Κλικ σε κόκκινους συνδέσμους
Κάνοντας κλικ σε έναν κόκκινο σύνδεσμο (σύνδεσμο σε σελίδα που δεν υπάρχει)
ξεκινά η δημιουργία σελίδας στη Βικιπαίδεια.
Η δημιουργία ξεκινά σε επεξεργαστή κώδικα, με κενή σελίδα.
Για οπτικό επεξεργαστή, κάνουμε κλικ, εκεί, στο: Αν θέλετε να ξεκινήσετε νέο λήμμα με τον οπτικό επεξεργαστή Visual Editor, πατήστε εδώ.
Αναζήτηση
Κάνουμε αναζήτηση του τίτλου της σελίδας στο πλαίσιο αναζήτησης της Βικιπαίδειας (πάνω δεξιά): Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια
Στην κορυφή των αποτελεσμάτων μας προτείνεται να δημιουργήσουμε τη σελίδα, με:
οπτικό επεξεργαστή (VE)
ή
[[ ]]επεξεργαστή κώδικα
Κουμπιά δημιουργίας
Μπορούν να δημιουργούνται λήμματα βασισμένα σε πρότυπα με προσχεδιασμένη μορφή. Η διαδικασία αυτή περνά από Το πρόχειρό μου (στον χώρο του χρήστη) όπου το λήμμα ολοκληρώνεται και έπειτα μετακινείται στον κύριο χώρο λημμάτων.
Πολλές από τις σελίδες της Βικιπαίδειας έχουν τίτλους που:
μοιάζουν και χρειάζεται να ξεχωρίζουν γιατί αναφέρονται σε κάτι άλλο
είναι διαφορετικοί αλλά αναφέρονται στο ίδιο θέμα.
Αναλόγως της περίπτωσης χρησιμοποιούνται αντίστοιχα εργαλεία:
Συνώνυμοι τίτλοι (δημιουργία ανακατευθύνσεων)
Όταν το ίδιο θέμα μπορεί να έχει πολλούς τίτλους, επιλέγουμε έναν από αυτούς ως κύριο τίτλο. Οι δευτερεύοντες τίτλοι γίνονται ανακατευθύνσεις στον κύριο τίτλο:
Οι σύνδεσμοι σε συνώνυμους τίτλους οδηγούν στον κύριο τίτλο
Ο αναγνώστης μπορεί να αναζητά και τους συνώνυμους τίτλους
Μέθοδος 1
Δημιουργούμε νέα (κενή) σελίδα με τίτλο Καρτέσιος:
Με οπτικό επεξεργαστή
κλικ: πάνω δεξιά, (επιλογές σελίδας)
κλικ: Ρυθμίσεις σελίδας
κλικ (τσεκ): ☑ «Ανακατεύθυνση αυτής της σελίδας σε»
συμπλήρωση τίτλου σελίδας: Σελίδα προορισμού για ανακατεύθυνση
( στο παράδειγμά μας συμπληρώνουμε Ρενέ Ντεκάρτ )
κλικ: Εφαρμογή αλλαγών
κλικ: Δημοσίευση σελίδας
[[ ]]
με επεξεργαστή κώδικα
τοποθετούμε #ΑΝΑΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ[[Ρενέ Ντεκάρτ]]
κλικ: Δημοσίευση σελίδας
Αν η σελίδα με τον συνώνυμο τίτλο προϋπάρχει χρειάζεται προσοχή, ώστε να μη χάνεται χρήσιμο περιεχόμενο της σελίδας, καθώς και το ιστορικό συνεισφορών των προηγούμενων συντακτών της.
Μέθοδος 2
Αν η σελίδα προϋπάρχει με δευτερεύοντα τίτλο, εκτελούμεΜετακίνηση
από τον δευτερεύοντα στον κύριο τίτλο. Ο τίτλος του λήμματος αλλάζει και δημιουργείται (αυτόματα) ανακατεύθυνση από τον δευτερεύοντα στον κύριο τίτλο.
Η Μετακίνηση βρίσκεται συχνά κάτω από το Περισσότερα .
Δεν πρέπει να δημιουργούνται ανακατευθύνσεις (χειροκίνητα ή κατόπιν μετακίνησης) από δευτερεύοντα τίτλο σε δευτερεύοντα τίτλο. Οι ανακατευθύνσεις πρέπει να οδηγούν στον κύριο τίτλο.
[[ ]]Σημειώσεις αποσαφήνισης στην κορυφή του λήμματος
με επεξεργαστή κώδικα
Υπάρχουν λήμματα με παραπλήσιο τίτλο που πρέπει να διαχωρίζονται. Για τη Σπάρτη πχ πρέπει να υπάρχουν δύο λήμματα, ένα για την αρχαία πόλη-κράτος και ένα για τη σύγχρονη πόλη.
Στο λήμμα για τη σύγχρονη πόλη τοποθετούμε, σε επεξεργασία κώδικα, το
{{άλλεςχρήσεις4|στη σύγχρονη Σπάρτη|την αρχαία πόλη|Αρχαία Σπάρτη}}
ακριβώς πριν την εισαγωγή του λήμματος, και εμφανίζεται το:
Αυτή η σελίδα αφορά στη σύγχρονη Σπάρτη. Για την αρχαία πόλη, δείτε: Αρχαία Σπάρτη.
Αντίστοιχα, στο λήμμα για την αρχαία πόλη τοποθετούμε πριν την εισαγωγή το
{{άλλεςχρήσεις4|στην Αρχαία Σπάρτη|τη σύγχρονη πόλη|Σπάρτη}}
Αυτή η σελίδα αφορά στην Αρχαία Σπάρτη. Για τη σύγχρονη πόλη, δείτε: Σπάρτη.
Αυτή είναι μια σελίδα αποσαφήνισης, δηλαδή μια σελίδα που δείχνει άλλες που θα είχαν το ίδιο όνομα με αυτήν. Εάν ακολουθήσατε μια σύνδεση εδώ, μπορεί να θελήσετε να επιστρέψετε και να διορθώσετε τον σύνδεσμο για να συνδέει προς την κατάλληλη συγκεκριμένη σελίδα.
Αποφασίζουμε αν ο τίτλος θα περιέχει την επεξήγηση (αποσαφήνιση) ή όχι:
Αν υπάρχει τίτλος λήμματος με κυρίαρχη χρήση του όρου τότε τον κρατά χωρίς επεξήγηση και η σελίδα αποσαφήνισης συμπληρώνεται με το: (αποσαφήνιση)
Αν δεν ξεχωρίζει κάποιο από τα λήμματα που χρησιμοποιούν τον όρο, τότε η σελίδα αποσαφήνισης αποκτά την κυρίαρχη χρήση και δεν συμπληρώνεται το (αποσαφήνιση) στον τίτλο της.
Δημιουργούμε τη σελίδα:
Κάνουμε αναζήτηση του τίτλου της σελίδας στο πλαίσιο αναζήτησης της Βικιπαίδειας (πάνω δεξιά): Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια
Στην κορυφή των αποτελεσμάτων μας προτείνεται να δημιουργήσουμε τη σελίδα, με επεξεργαστή κώδικα ή οπτικό επεξεργαστή.
Με οπτικό επεξεργαστή
Επιλέγουμε οπτικό επεξεργαστή (VE) και επεξεργαζόμαστε τη σελίδα
Δημιουργούμε λίστες κουκκίδων → με τα λήμματα που έχουν παραπλήσιο τίτλο
Τα λήμματα τα κάνουμε συνδέσμους με τους κρίκους:
Χωρίζουμε τις λίστες κουκκίδων σε θεματικές ενότητες, αν χρειάζεται, με χρήση επικεφαλίδων Παράγραφος → Επικεφαλίδα
Στο τέλος της σελίδας πατάμε {{ (διπλά άγκιστρα) και συμπληρώνουμε Αποσαφήνιση
Πατάμε Προσθήκη προτύπου και έπειτα Εισαγωγή
Δημοσιεύουμε τη σελίδα με Δημοσίευση σελίδας
[[ ]]
με επεξεργαστή κώδικα
Επιλέγουμε επεξεργαστή κώδικα και επεξεργαζόμαστε τη σελίδα
Με * δημιουργούμε λίστες κουκκίδων
Με [[ ]] δημιουργούμε συνδέσμους σε λήμματα
Με == == δημιουργούμε επικεφαλίδες
Στο τέλος της σελίδας τοποθετούμε το {{αποσαφήνιση}}
κλικ: Δημοσίευση σελίδας
Παραλλαγή εμφάνισης
Το « iPhone » γράφεται με το πρώτο γράμμα ( i ) πεζό, όμως ο τίτλος ενός λήμματος ξεκινά πάντα με κεφαλαίο γράμμα.
Για να εμφανίζεται το πρώτο γράμμα πεζό κάνουμε το εξής:
{{authority control}} : σύνδεση προς καταλόγους βιβλιοθηκών
{{DEFAULTSORT:}} : ευρετηρίαση στις κατηγορίες με διαφοροποιημένο τίτλο
Κατηγορίες : κατηγοριοποίηση του λήμματος
Πρότυπα επέκτασης :σήμανση πολύ μικρών λημμάτων προς επέκταση
Εισαγωγική ενότητα
Ξεκινάμε χωρίς επικεφαλίδα
Ο τίτλος του λήμματος δεν επαναλαμβάνεται ως επικεφαλίδα.
Αν τοποθετηθεί επικεφαλίδα πριν την πρώτη πρόταση, η εισαγωγική ενότητα εκτοπίζεται, λανθασμένα, μετά τον πίνακα περιεχομένων του λήμματος.
Επαναλαμβάνουμε τον τίτλο με έντονα γράμματα
Επαναλαμβάνουμε τον τίτλο του λήμματος με έντονα γράμματα στην αρχή της πρώτης πρότασης, με σκοπό να ορίσουμε άμεσα το θέμα, πριν από οποιαδήποτε περιγραφή.
Ορίζουμε με το ρήμα «είναι»
Στην πρώτη πρόταση ορίζουμε το αντικείμενο του λήμματος, συνήθως με το ρήμα είναι:
Το ηλεκτρόνιο είναι υποατομικό σωματίδιο που φέρει στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο.
Η Έλλη Λαμπέτη (13 Απριλίου 1926 – 2 Σεπτεμβρίου 1983) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός.
Εκεί που θα είχαμε επανάληψη δεν χρησιμοποιούμε το «είναι»:
Ο σεισμός της Πάρνηθας το 1999 με ένταση 5,9 στην Κλίμακα Ρίχτερ, έλαβε χώρα στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, 14:56:50 τοπική ώρα, και προκάλεσε 143 με 152 θανάτους και ζημιές που έφτασαν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Γράφουμε περιληπτικά τα βασικά στοιχεία του θέματος
Στην εισαγωγική ενότητα μπορούμε να τοποθετήσουμε περιληπτικά τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του θέματος.
Στον περιληπτικό λόγο τα κύρια σημεία δεν παραλείπονται και δεν αλλοιώνεται η ουδέτερη οπτική γωνία του λήμματος.
Σύνδεσμοι
Εσωτερικοί σύνδεσμοι
Λέξεις ή φράσεις που συνδέουν σε σελίδες της Βικιπαίδειας με σκοπό τη βοήθεια του αναγνώστη.
Οι εσωτερικοί σύνδεσμοι προς υπάρχουσες σελίδες είναι μπλε, και προς σελίδες που δεν υπάρχουν ακόμα, είναι κόκκινοι.
Στο κείμενο των λημμάτων χρησιμοποιούνται αποκλειστικά εσωτερικοί σύνδεσμοι, προς την Ελληνική Βικιπαίδεια.
Τοποθέτηση
Με οπτικό επεξεργαστή
κλικ: στη λέξη που θέλουμε να συνδέσουμε με σελίδα της Βικιπαίδειας
κλικ: στους κρίκους: ψηλά, στη γραμμή εργαλείων
στο παράθυρο που εμφανίζεται προτείνονται τίτλοι σελίδων
κάνουμε κλικ στη σελίδα που θέλουμε να συνδέσουμε
προτιμούμε να συνδέουμε σε σελίδες αντί σε ανακατευθύνσεις
αποφεύγουμε τις σελίδες αποσαφήνισης
Δεν βγαίνουν προτάσεις:
Αν η λέξη που συνδέουμε διαφέρει από τον τίτλο του λήμματος που επιθυμούμε, την αλλάζουμε στο πλαίσιο αναζήτησης ώστε να λάβουμε σωστά αποτελέσματα. Παράδειγμα: η λέξη «Γερμανούς» δεν δίνει αποτέλεσμα, ενώ το «Γερμανός» δίνει.
Αν η σελίδα που θέλουμε να συνδέσουμε δεν υπάρχει ακόμα και πρέπει να υπάρχει, πατάμε το Έγινε και δημιουργείται κόκκινος σύνδεσμος.
Μπορούμε να έχουμε επιλέξει περισσότερες λέξεις μαζί για να δημιουργήσουμε σύνδεσμο, κάνοντας κλικ με το ποντίκι πριν από το πρώτο γράμμα της πρώτης και τραβώντας ως και το τελευταίο γράμμα της τελευταίας λέξης. Οι λέξεις που επιλέγουμε γίνονται μπλε. Κάνοντας κλικ στους κρίκους ακολουθούμε τα υπόλοιπα βήματα.
Την τεκμηρίωση δεν τη συμπληρώνουμε στο τέλος της σελίδας.
Την καρφιτσώνουμε στο κείμενο, εκεί που τελειώνει κάθε πρόταση.
Κάθε καρφίτσωμα δημιουργεί μια αυτόματη αρίθμηση που οδηγεί σε παραπομπή
η οποία εμφανίζεται εκτός του κειμένου, σε λίστα, προς το τέλος της σελίδας.
Τοποθέτηση παραπομπών
Με οπτικό επεξεργαστή
Οι παραπομπές καρφιτσώνονται με το κουμπί Παραπομπή
Αυτόματη συμπλήρωση
Οι παραπομπές προς διαδικτυακές σελίδες συμπληρώνονται αυτόματα αν διαθέτουμε το URL τους. Ομοίως και για βιβλία (ISBN), επιστημονικές δημοσιεύσεις (DOI) και ιατρικές δημοσιεύσεις (PMED).
Κλικ → Παραπομπή
Ακολουθούμε ένα ανάποδο Π (4 σημεία):
1. (πάνω αριστερά): Κλικ → Αυτόματα
2. (κάτω αριστερά): Συμπληρώνουμε ή κάνουμε επικόλληση το URL
π.χ. http://www.example.com
3. (κάτω δεξιά): Κλικ → Δημιουργία και περιμένουμε λίγα δευτερόλεπτα
4. (πάνω δεξιά): Αν η πηγή αναγνωριστεί, πατάμε Εισαγωγή
Χειροκίνητη συμπλήρωση
Η χειροκίνητη προσθήκη παραπομπής δίνει τέσσερις φόρμες
(ιστότοπος, βιβλίο, ειδήσεις, περιοδικό) για επιλογή και συμπλήρωση,
αλλά και εντελώς ελεύθερη μορφή παραπομπής (βασική μορφή)
1. Κλικ → Παραπομπή
2. Κλικ → Χειροκίνητα
3. Επιλέγουμε τύπο παραπομπής, π.χ. Ιστότοπος
4. Συμπληρώνουμε τη φόρμα
5. Κλικ → Εισαγωγή
Αν βγει μήνυμα πως λείπει απαιτούμενο πεδίο, μπορούμε να επιλέξουμε Συνέχεια όπως και αν έχει
Επαναχρησιμοποίηση
Αν θέλουμε να καρφιτσώσουμε την ίδια παραπομπή αλλού στο λήμμα, δεν την δημιουργούμε ξανά. Υπάρχει διαθέσιμη για επαναχρησιμοποίηση:
1. Κλικ → Παραπομπή
2. Κλικ → Επαναχρησιμοποίηση
3.Εμφανίζεται αριθμημένη λίστα με τις διαθέσιμες παραπομπές
4.Επιλέγουμε (με κλικ) την παραπομπή για επαναχρησιμοποίηση
Αν δεν βρίσκουμε εύκολα την παραπομπή στη λίστα χρησιμοποιούμε την Αναζήτηση εντός των τρεχόντων παραπομπών
Σημείο εμφάνισης παραπομπών
Οι παραπομπές που καρφιτσώνονται στο κείμενο συγκεντρώνονται σε αριθμημένη λίστα, σε ειδικό σημείο της σελίδας του λήμματος.
Προσχεδιασμένη σελίδα
Όταν ένα λήμμα έχει ξεκινήσει με προσχεδιασμένη σελίδα,
το σημείο εμφάνισης των παραπομπών έχει τοποθετηθεί από πριν.
Άδεια σελίδα
Σε μια άδεια σελίδα το σημείο εμφάνισης τοποθετείται στο τέλος του λήμματος, μετά από τις ενότητες «Εργογραφία», «Δείτε επίσης» ή «Σημειώσεις» αν υπάρχουν:
Με οπτικό επεξεργαστή
Κλικ στην κενή γραμμή που θα τοποθετηθεί η ενότητα
Κλικ → Παράγραφος → Επικεφαλίδα
εναλλακτικά, πληκτρολόγηση: ==
Συμπλήρωση: Παραπομπές
↵ Enter (αλλαγή γραμμής)
Κλικ → Εισαγωγή
→ Περισσότερα
→ Κατάλογος παραπομπών
[[ ]]
με επεξεργαστή κώδικα
== Παραπομπές == <references />
Βιβλιογραφική τεκμηρίωση
Όταν οι παραπομπές στηρίζονται σε βιβλιογραφία, οι βιβλιογραφικές πηγές τοποθετούνται, καλύτερα, σε χωριστή ενότητα:
<ref name="ΚαθημερΘαύμα">Καθημερινή, «Θαύμα στην Τήνο», σελ 5, 14 Αυγ 2014</ref>
Στο εξής τη χρησιμοποιούμε μόνο με το όνομά της (προσοχή στη σύνταξη):
<ref name="ΚαθημερΘαύμα"/>
Διάρθρωση ενοτήτων
Ένα λήμμα στη Βικιπαίδεια μπορεί να αναπτύσσεται σε ενότητες.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της θεματολογίας γίνονται τίτλοι στις ενότητες αυτές.
Οι τίτλοι των ενοτήτων δημιουργούν, αυτόματα, πίνακα περιεχομένων, με:
Σαφήνεια • Απλούστευση • Καθαρή σύνταξη • Τάξη
Με οπτικό επεξεργαστή
Ιεράρχηση τίτλων:
Επικεφαλίδα: κλικ → Παράγραφος → Επικεφαλίδα
εναλλακτικά, πληκτρολόγηση: ==
Πληκτρολόγηση: Σπουδές
Επίπεδο 2: κλικ → Παράγραφος → Επίπεδο 2
εναλλακτικά, πληκτρολόγηση: ===
Πληκτρολόγηση: Μεταπτυχιακά
[[ ]]
με επεξεργαστή κώδικα
== Σπουδές ==
...
=== Μεταπτυχιακά ===
...
Παράδειγμα:
Γεώργιος Γεωργίου
Ο Γεώργιος Γεωργίου (1900 - 1968) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός.
Πρώτα χρόνια
...
Σπουδές
...
Μεταπτυχιακά
...
Μορφή & πρακτικές
Περιορίζουμε τη χρήση έντονων γραμμάτων στο κείμενο, συνήθως μόνο στην εισαγωγή όπου επαναλαμβάνεται ο τίτλος του λήμματος. Ομοίως αποφεύγουμε μεγάλου μεγέθους γράμματα. Αν κάτι είναι εξαιρετικά σημαντικό για να τονιστεί, τα μεγαλύτερα γράμματα ενός τίτλου ενότητας ίσως είναι κατάλληλη επιλογή, αν αυτό πράγματι βοηθά το λήμμα να διαρθρωθεί σωστά. Αν χρειάζεται να τονιστούν κάποια σημεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλάγια γράμματα.
Οι προτάσεις είναι καλό να μένουν μικρές. Η χρήση τελείας αντί για κόμμα, όπου είναι δυνατό, βοηθά τον καθαρό λόγο.
Αποφεύγουμε τις πολύ μεγάλες παραγράφους κειμένου. Χωρίζουμε σε περισσότερες παραγράφους που δημιουργούν λευκό κενό και χρησιμοποιούμε υποενότητες (με τίτλους) ή λίστες με κουκκίδες ενδιάμεσα, που βοηθούν την αναγνωσιμότητα διακόπτοντας το συνεχές γκρίζο του μεγάλου κειμένου.
Οι εικόνες είναι καλό να διασπείρονται ομοιόμορφα στο λήμμα και να ακολουθούν την ενότητα στην οποία ανήκουν. Αν μια ενότητα είναι μικρή και οι εικόνες που συνδέονται με αυτήν απομακρύνονται πολύ ή εκτοπίζουν αισθητά άλλες εικόνες από την ενότητα που ανήκουν οι δεύτερες, μπορεί να χρησιμοποιηθεί γκαλερί.
Μια ενότητα που παρουσιάζει θέμα για το οποίο έχει γραφτεί ξεχωριστό λήμμα, αναφέρεται στο θέμα περιληπτικά και συνδέει, κάτω από την επικεφαλίδα της, με το κύριο λήμμα για το θέμα αυτό.
Χρησιμοποιούμε ελληνικά εισαγωγικά: «»
Ύφος γραφής
Αποφεύγουμε τη σύνταξη του λόγου με θέσφατα και συμπεράσματα, όπως:
σίγουρα • βεβαίως • είναι φανερό ότι… • άρα • επομένως • οπότε • συνεπώς • κατά συνέπεια • ως εκ τούτου • αφού… τότε
Γράφουμε σε τρίτο πρόσωπο και όχι π.χ.:
πηγαίνω - πηγαίνεις - ανεβαίνουμε - ανεβαίνετε
Γράφουμε σε αόριστο χρόνο και όχι ενεστώτα:
το 1930 μετακομίζει μετακόμισε…
Δεν εισαγάγουμε ασαφή και υποκειμενικά στοιχεία:
ψηλό • μεγάλο • ζεστό • πανέμορφο • καλό
Δεν κάνουμε σχόλια
Όταν μεταφέρουμε σχόλια πηγών, χρησιμοποιούμε:
Ο … είπε …
Όταν μεταφέρουμε θέσεις για θέματα που οι απόψεις διίστανται, γράφουμε: