Αυστροπρωσικός Πόλεμος

Με την ονομασία Αυστροπρωσικός πόλεμος, ή Αυστριακός πόλεμος του 1866, γνωστός και ως Πόλεμος των επτά Εβδομάδων, εκ της διάρκειάς του, φέρεται στην Ιστορία υπό ενιαία ονομασία οι πόλεμοι που διεξάχθηκαν στην Ευρώπη, σε τρία μέτωπα, την περίοδο Ιουνίου - Ιουλίου του 1866.
Στους πολέμους αυτούς συγκρούστηκαν αφενός οι Αυστριακοί με τους Πρώσους στη Βοημία, οι Αυστριακοί με τους Ιταλούς στη πεδιάδα της Βενετίας και του Τυρόλου, καθώς και οι σύμμαχοι της Αυστρίας (γερμανικά κράτη), κατά των Πρώσων στην κοιλάδα του Μάιν. Συνολικά στις συγκρούσεις αυτές ενεπλάκησαν περισσότερα από τριάντα Ηγεμονίες και άλλες πολιτείες της κεντρικής Ευρώπης. Σημειώνεται ότι στην ιστορία της Γερμανίας αναφέρεται με τον χαρακτήρα του εμφυλίου πολέμου, στη δε ιστορία της Ιταλίας, όσον αφορά το μέτωπο Βενετίας - Τυρόλου αναφέρεται ως «τρίτος πόλεμος ανεξαρτησίας».

Αίτια

Κύρια αίτια αυτού του πολέμου ήταν αφενός το λεγόμενο γερμανικό ζήτημα λύση του οποίου φερόταν η ενοποίηση των γερμανικών λαών που προσδιοριζόταν με τον μεγαλοϊδεατισμό, «Μείζων Γερμανία», και αφετέρου η μεγάλη διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ των ηγεμονικών οίκων της Αυστρίας και Πρωσίας σχετικά με τη διοίκηση του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, κρίση η οποία αποτέλεσε και την αφορμή για το ξέσπασμα του πολέμου. Ενορχηστρωτής της πολεμικής αυτής σύγκρουσης φέρεται ο «σιδηρούς καγκελάριος» της Πρωσίας, Όθων φον Βίσμαρκ που καιροσκοπικά εκμεταλλεύτηκε τις διάφορες ευνοϊκές γι΄ αυτόν συγκυρίες της τότε διεθνούς κατάστασης.

Υφιστάμενη κατάσταση

Μετά τους ναπολεόντειους πολέμους (1805-1815), που είχαν επιφέρει μεγάλες καταστροφές κυρίως στη Πρωσία, αλλά και τις συνθήκες που συνομολογήθηκαν στη Βιέννη (1814 – 1815), καθώς και η αναπροσάρτηση της Κρακοβίας το 1846 στην Αυστρία επανέφεραν τα σύνορα της τελευταίας σ΄ εκείνα του 1772, εξαιρουμένης κάποιας περιοχής της Βαυαρίας. Τότε η Αυστρία απέκτησε το Βασίλειο της Λομβαρδίας, τη Δαλματία ενώ το Φιούμε δόθηκε στην Ουγγαρία. Παράλληλα ο Αυτοκράτορας της Αυστρίας έγινε πρόεδρος της λεγόμενης «Παγγερμανικής Συνομοσπονδίας». Σημειώνεται ότι το 1804 οι Αρχιδούκες της Αυστρίας έλαβαν τον τίτλο των Αυτοκρατόρων της Αυστρίας και το 1806 παραιτήθηκαν του τίτλου του «Αυτοκράτορα της Γερμανίας». Το κενό αυτό του τίτλου επιζήτησε στη συνέχεια το εκπληκτικά αναπτυσσόμενο Βασίλειο της Πρωσίας (που το πέτυχε αργότερα στον γαλλοπρωσικό πόλεμο).

Η υπερ-απολυταρχική όμως κυβέρνηση του Μέττερνιχ είχε γίνει αφορμή άσπονδου μίσους και εχθρότητας των αστικών τάξεων που εκδηλώθηκε σε μεγάλου εύρους επανάσταση το 1848. Ο Αυτοκράτορας Φερδινάνδος Α' της Αυστρίας αν και είχε υποσχεθεί συνταγματικό πολίτευμα τελικά αντ΄ αυτού παραιτήθηκε υπέρ του ανεψιού του Φραγκίσκου Ιωσήφ Α' ο οποίος κατάφερε να καταπνίξει την επανάσταση (ουγγρική) με τη βοήθεια της Ρωσίας. Αλλά και αυτός αν και υποσχέθηκε σύνταγμα δεν το έπραξε.
Την ίδια περίοδο (1848-1849) οι Ιταλοί ξεκίνησαν πολέμους εθνικής ενότητας – ανεξαρτησίας. Τότε οι Αυστριακοί κατέλαβαν την Φεράρα (1847) καταπνίγοντας και κάθε προσπάθεια εξέγερσης των Ιταλών. Στο δε πόλεμο που ακολούθησε μεταξύ Αυστρίας και Σαρδηνίας, που ήταν σύμμαχος της Γαλλίας, το 1859, οι Αψβούργοι απώλεσαν την Λομβαρδία την οποία ο Αυτοκράτορας της Γαλλίας Ναπολέων Γ΄ παραχώρησε στον Βασιλέα της Ιταλίας Βίκτωρα Εμμανουήλ Β΄.

Η Πρωσία τότε επωφελούμενη της ήττας αυτής των Αψβούργων απέκλεισε αυτούς από την Παγγερμανική Συνομοσπονδία, προσπαθώντας όμως και να τους παρασύρει στον πόλεμο κατά της Δανιμαρκίας. Εξέλιξη αυτών ήταν τελικά η από καιρό μελετώμενη κήρυξη πολέμου της Πρωσίας κατά της Αυστρίας, ως κυρίαρχη προστάτιδα δύναμη των γερμανικών λαών.

Πηγές

• «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια» τομ.Στ΄, σελ.234-236.
• «Ιστορία του 20ου Αιώνος» τομ. 6, Εκδ. ΠΑΡΝΕΛ - Χρυσός Τύπος - Αθήναι 1974, τομ.1ος, σελ.219.