Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σαλιούτ 3

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σαλιούτ 3
Χαρακτηριστικά αποστολής
Πύραυλος φορέαςProton-K
Ημερομηνία εκτόξευσης24  Ιουνίου 1974
Τόπος εκτόξευσηςεξέδρα εκτόξευσης 81/23 στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ
COSPAR ID1974-046A
Μάζα18.500 κιλά
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Σαλιούτ 3 (ρωσικά: Салют-3‎‎, επίσης γνωστός ως OPS-2[1] ή Αλμάζ 2[2]) ήταν σοβιετικός διαστημικός σταθμός που εκτοξεύθηκε στις 25 Ιουνίου 1974. Ήταν ο δεύτερος στρατιωτικός σταθμός του προγράμματος Αλμάζ και ο πρώτος που εκτοξεύθηκε με επιτυχία. Συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα Σαλιούτ προκειμένου να αποκρυφτεί ο πραγματικός του ρόλος που ήταν στρατιωτικής φύσης[3] Αυτός ήταν και ο λόγος που η Σοβιετική Ένωση ήταν απρόθυμη να αποκαλύψει πληροφορίες σχετικά με το σχεδιασμό και τις αποστολές που σχετίζονταν με τον σταθμό.[4]

Έφθασε σε υψόμετρο μεταξύ 219 και 270 km κατά την εκτόξευση και η NASA ανέφερε ότι το τελικό τροχιακό του υψόμετρο ήταν μεταξύ 268 και 272 km. Μόνο το Σογιούζ 14, μία από τις τρεις προγραμματισμένες επανδρωμένες αποστολές προς τον Σαλιούτ 3, κατάφερε να τον επισκεφθεί. Το Σογιούζ 15 δεν κατάφερε να συνδεθεί με τον σταθμό και έπειτα από αυτό το περιστατικό η τρίτη αποστολή ακυρώθηκε.

Παρόλο που οι πληροφορίες για τον Σαλιουτ 3 είναι μάλλον περιορισμένες, αρκετές πηγές αναφέρουν ότι διέθετε πολλές κάμερες παρατήρησης της Γης καθώς και ότι έφερε ένα πυροβόλο όπλο. Τέθηκε ελεγχόμενα εκτός τροχιάς και επανεισήλθε στην ατμόσφαιρα στις 24 Ιανουαρίου 1975. Ο επόμενος διαστημικός σταθμός που εκτόξευσε η Σοβιετική Ένωση ήταν ο πολιτικός Σαλιούτ 4 και ο επόμενος στρατιωτικός σταθμός ο Σαλιούτ 5, ο τελευταίος του προγράμματος Αλμάζ.

Ιστορικό υπόβαθρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρώτος διαστημικός σταθμός στην ιστορία ήταν ο Σαλιούτ 1 (γνωστός επίσης και ως DOS-1), που εκτοξεύθηκε τον Απρίλιο του 1971. Μόνο ένα επανδρωμένο σκάφος, το Σογιούζ 11, κατάφερε να φθάσει επιτυχώς σε αυτόν. Το τριμελές πλήρωμά του πέρασε 22 ημέρες στον σταθμό τον Ιούνιο του 1971, δυστυχώς όμως χάθηκαν κατά την επιστροφή τους στη Γη και συγκεκριμένα κατά την επανείσοδο του Σογιούζ 11 στην ατμόσφαιρα.

Εκείνη την περίοδο η Σοβιετική Ένωση ανέπτυσσε ταυτόχρονα πολιτικούς και στρατιωτικούς διαστημικούς σταθμούς. Ο Σαλιούτ 1 αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του πολιτικού προγράμματος.[4] Αυτοί οι πολιτικοί σταθμοί ήταν γνωστοί και ως «Μακροχρόνιοι Τροχιακοί Σταθμοί» (DOS). Τον Σαλιούτ 1 διαδέχθηκαν δύο αποτυχημένες απόπειρες, ο DOS-2 το 1972 και ο DOS-3 το 1974, ακολουθούμενοι από τις τρεις επιτυχείς εκτοξεύσεις των Σαλιούτ 4, Σαλιούτ 6 και Σαλιούτ 7.[2]

Οι στρατιωτικοί σταθμοί, που αναφέρονται και ως Τροχιακοί Επανδρωμένοι Σταθμοί (OPS), αναπτύσσονταν στο πλαίσιο του προγράμματος Αλμάζ και είχαν παρόμοιο μέγεθος και σχήμα με τους πολιτικούς σταθμούς. Ωστόσο το σχέδιό τους, που αποδίδεται στον Βλαντίμιρ Τσελομέι, ήταν αρκετά διαφοροποιημένο.[4] Προκειμένου να αποκρυφτεί ο στρατιωτικός τους σκοπός δημοσίως ονομάζονταν στο πλαίσιο του προγράμματος Σαλιούτ. Ο πρώτος σταθμός Αλμάζ ήταν ο Σαλιούτ 2 ο οποίος εκτοξεύθηκε τον Απρίλιο του 1973 αλλά παρουσίασε βλάβη λίγες ημέρες αφότου τέθηκε σε περιγήινη τροχιά και κατά συνέπεια δεν τον επισκέφθηκαν κοσμοναύτες.[2]

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σαλιούτ 3 αποτελούνταν από έναν αεροστεγανό θάλαμο, έναν μεγάλο θάλαμο (τμήμα) εργασίας και έναν μικρότερο θάλαμο διαμονής, προσφέροντας συνολικό κατοικήσιμο όγκο 90 κυβικών μέτρων. Διέθετε δύο ηλιακούς συλλέκτες, μία θύρα σύνδεσης με άλλα σκάφη και δύο κύριους κινητήρες, κάθε ένας από τους οποίους μπορούσε να αποδώσει έως και 400 κιλοπόντ.[5] Η ολική μάζα του σταθμού κατά την εκτόξευση ήταν 18.900 κιλά.[2]

Ο σταθμός διέθετε ντους, χώρο ύπνου σε όρθια θέση, καθώς και ένα αναδιπλούμενο κρεβάτι.[2] Το δάπεδο ήταν καλυμμένο με βέλκρο για να διευκολύνεται η μετακίνηση των κοσμοναυτών. Για την απασχόληση των κοσμοναυτών υπήρχε ένα κασετόφωνο και ορισμένες κασέτες, μια μικρή βιβλιοθήκη καθώς και ένα μαγνητικό σκάκι και για την σωματική άσκησή τους υπήρχε ένας διάδρομος και μια στολή άσκησης Πινγκβιν.[5] Επίσης στον Σαλιούτ 3 δοκιμάστηκε το πρώτο σύστημα ανακύκλωσης νερού.[5]

Γεωεπισκόπηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κυριότερο όργανο του τμήματος εργασίας ήταν το τηλεσκόπιο παρατήρησης της γήινης επιφάνειας Agat-1, το οποίο είχε εστιακή απόσταση 6375 μέτρων και οπτική ανάλυση ανώτερη των τριών μέτρων, σύμφωνα με πηγές έπειτα από την ανατροπή της Σοβιετικής Ένωσης.[6] Το τηλεσκόπιο χρησιμοποιούνταν σε συνδυασμό με μια κάμερα κυρίως για στρατιωτική αναγνώριση.[7] Λέγεται ότι οι κοσμοναύτες παρατήρησαν στόχους που είχαν τεθεί στο έδαφος στο Μπαϊκονούρ. Δευτερεύοντες στόχοι ήταν η μελέτη της ρύπανσης του νερού, των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, της μελέτης πιθανών κοιτασμάτων ορυκτών και του σχηματισμού πάγου στους ωκεανούς.[5]

Οι κοσμοναύτες μπορούσαν να εμφανίσουν τα φιλμ στον ίδιο τον Σαλιούτ. Σημαντικές ή ενδιαφέρουσες εικόνες εκτυπώνονταν και στη συνέχεια σκανάρονταν από ένα σύστημα τηλεοπτικής απεικόνισης για μετάδοση στη Γη.[5] Χρειαζόντουσαν μόλις 30 λεπτά για να τραβήξουν, να αναπτύξουν και να σαρώσουν μια φωτογραφία.[5] Οι λιγότερο σημαντικές εικόνες τοποθετούνταν σε μια μικρή κάψουλα επιστροφής στη Γη που μπορούσε να εκτοξευθεί από τον σταθμό.[5]

Εκτός από το Agat-1, ο Σαλιούτ 3 διέθετε τοπογραφική κάμερα, κάμερα μελέτης των αστέρων καθώς και την κάμερα υπερύθρων Βόλγκα.[1] Ο κοσμοναύτης Παβέλ Πόποβιτς, ο οποίος επισκέφτηκε τον σταθμό ως διοικητής του Σογιούζ 14, ανέφερε πως ο Σαλιούτ 3 διέθετε 14 κάμερες συνολικά.[1]

Οπλισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόλο που ο Σαλιούτ 3 υποτίθεται πως ήταν «πολιτικός» σταθμός, διέθετε επίσης ένα «όπλο αυτοάμυνας» το οποίο είχε σχεδιαστεί για χρήση στο διάστημα και αποδίδεται στον Αλεξάντρ Νούντελμαν.[1] Κάποιες πηγές αναφέρουν πως επρόκειτο για παραλλαγή του πυροβόλου NR-23 των 23 mm που χρησιμοποιούνταν στα πολεμικά αεροσκάφη ή του πυροβόλου NR-30 των 30 mm.[8] Μεταγενέστερες ρωσικές πηγές αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα επρόκειτο για το σχεδόν άγνωστο στη Δύση πυροβόλο Rikhter R-23.[9] Οι ισχυρισμοί αυτοί φαίνεται πως έχουν επιβεβαιωθεί από τον Παβέλ Πόποβιτς.[8] Εξαιτίας του ενδεχομένου να υπάρξουν κραδασμοί, το πυροβόλο δεν δοκιμάστηκε όσο ήταν επανδρωμένος ο σταθμός.[1] Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι ο μόνος τρόπος στόχευσης του όπλου ήταν να αλλάξει η κατεύθυνση ολόκληρου του σταθμού.[1][8] Έπειτα από την αποχώρηση του Σογιούζ 14, το όπλο πυροδοτήθηκε με εντολή από το κέντρο ελέγχου στη Γη.[8][1]

Αποστολές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μονάχα ένα επανδρωμένο σκάφος, το Σογιούζ 14, κατάφερε να συνδεθεί επιτυχώς στον Σαλιούτ 3. Ένα άλλο σκάφος, το Σογιούζ 15, πλησίασε τον σταθμό σε απόσταση 40 μέτρων αλλά δεν κατάφερε να συνδεθεί εξαιτίας βλάβης στο σύστημα σύνδεσης.[1]

Εκτόξευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σαλιούτ 3 εκτοξεύθηκε στις 25 Ιουνίου 1974 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ με πύραυλο Προτον.[2] Ήταν ο πρώτος διαστημικός σταθμός που κατάφερε να διατηρήσει σταθερό τον προσανατολισμό του σε σχέση με την επιφάνεια της Γης. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, πραγματοποιήθηκαν έως και 500.000 πυροδοτήσεις των πυραύλων ελέγχου υψομέτρου.[1] Η αρχική του τροχιά ήταν χαμηλή, 219 km x 270 km πάνω από το μέσο επίπεδο της θάλασσας.[10] Οι υποψίες των δυτικών παρατηρητών σχετικά με τον πραγματικό του ρόλο εντάθηκαν λόγω της χαμηλής τροχιάς του, σε συνδυασμό με το γεγονός πως τα πληρώματα προέρχονταν από την Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία και ότι οι επικοινωνίες γίνονταν με ραδιοσυχνότητες που συνήθως προορίζονταν για στρατιωτική χρήση.[10]

Σογιούζ 14

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Σογιούζ 14

Στις 4 Ιουλίου, περίπου μια εβδομάδα έπειτα από την εκτόξευση του Σαλιούτ 3, έφθασε στον σταθμό το Σογιούζ 14.[11] Το πλήρωμά του αποτελούνταν από τον διοικητή Παβέλ Πόποβιτς και τον μηχανικό πτήσης Γιούρι Αρτιούκιν και παρέμεινε για 15 ημέρες στον σταθμό.

Στις 9 Ιουλίου αναφέρθηκε ότι οι κοσμοναύτες ενεργοποίησαν τις κάμερες παρατήρησης της Γης και πέρασαν αρκετές ημέρες τραβώντας φωτογραφίες από διάφορες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ασίας.[1] Επίσης τοποθέτησαν κάποια φιλμ στην κάψουλα επιστροφής στη Γη.[1] Έπειτα από την αποσύνδεσή του το Σογιούζ 14 προσγειώθηκε με ασφάλεια στις 19 Ιουλίου.[11]

Σογιούζ 15

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Σογιούζ 15

Το Σογιούζ 15 εκτοξεύθηκε στις 26 Αυγούστου 1974 με διμελές πλήρωμα που αποτελούνταν από τον διοικητή Γκενάντι Σαραφάνοφ και τον μηχανικό πτήσης Λεβ Ντέμιν.[1] Επρόκειτο να γίνει το δεύτερο πλήρωμα που θα επάνδρωνε τον Σαλιούτ 3 όμως δεν κατάφεραν να συνδεθούν με αυτόν εξαιτίας αστοχίας του συστήματος Ιγκλά, χάρη στο οποίο το Σογιούζ πραγματοποιεί τη τελική διαδικασία σύνδεσης με ένα διαστημικό σταθμό.[12]

Εξαιτίας της περιορισμένης διάρκειας ζωής της μπαταρίας του Σογιούζ, αποφασίστηκε η επιστροφή του στη Γη δύο ημέρες μετά την εκτόξευση.[12] Το 1974 ο Ντέμιν ήταν 48 ετών και κατέρριψε το ρεκόρ για τον μεγαλύτερο σε ηλικία άνθρωπο που πετούσε στο διάστημα μέχρι τότε.[13] Το ρεκόρ αυτό καταρρίφθηκε την επόμενη χρονιά από τον Αμερικανό αστροναύτη Ντέικ Σλέιτον στο πλαίσιο του προγράμματος Απόλο–Σογιούζ.[13]

Το τέλος του Σαλιούτ 3

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έπειτα από την αποτυχία του Σογιούζ 15 κρίθηκε ότι το σύστημα Ιγκλά χρειαζόταν σημαντικές τροποποιήσεις.[13] Λόγω του χρόνου που απαιτούνταν για να γίνουν οι αλλαγές και της περιορισμένης διάρκειας παραμονής του Σαλιούτ 3 σε τροχιά, η επόμενη προγραμματισμένη αποστολή ακυρώθηκε. Το σκάφος που θα χρησιμοποιούνταν στην τρίτη αποστολή προς τον Σαλιούτ 3 ήταν το Σογιούζ 20 και στάλθηκε αργότερα στον Σαλιούτ 4.[13]

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1974 στάλθηκε πίσω στη Γη η κάψουλα που περιείχε τα φιλμ.[5][14] Ο σταθμός τέθηκε ελεγχόμενα εκτός τροχιάς στις 24 Ιανουαρίου 1975 και καταστράφηκε στην ατμόσφαιρα πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.[1]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Zak, Anatoly. «OPS-2 (Salyut-3)». RussianSpaceWeb.com. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Portree (1995).
  3. ↑ Hall and Shayer (2003).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Zimmerman (2003).
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Portree, p.69
  6. ↑ See Zak's website, as well as Siddiqi p.593. Another NASA source, Portree p.69, states the focal length was 10 metres; but Portree's document preceded Siddiqi's by several years, during which time more information about the specifications was gathered.
  7. ↑ Siddiqi, p.593; also Portree, p.69.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «James Oberg, Space Power Theory, Ch. 2» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2006. 
  9. ↑ Широкоград А.Б. (2001) История авиационного вооружения Харвест (Shirokograd A.B. (2001)
  10. ↑ 10,0 10,1 Bond (2002).
  11. ↑ 11,0 11,1 «Soyuz 14». Encyclopedia Astronautica. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2009. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Portree, p. 27
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «Soyuz 15». Encyclopedia Astronautica. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2010. 
  14. ↑ «sal31678». Encyclopedia Astronautica. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2002. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Salyut 3 στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαλιούτ_3&oldid=10892692"