Σαύρα
| Σαύρα Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Κατώτερο Ιουράσιο – Σήμερα | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
| ||||||||||||
 Γεωγραφική κατανομή των σαυρών
|
Οι σαύρες είναι ζώα της ομοταξίας ερπετά (Reptilia). Τα περισσότερα είδη έχουν τέσσερα πόδια και κινούμενα βλέφαρα (σε αυτά τα σημεία διαφέρουν από τα φίδια, ενώ το σχήμα του σώματός τους μοιάζει με αυτά). Τα είδη τους ποικίλλουν στο μήκος τους από λίγα εκατοστόμετρα (μερικά γκέκο της Καραϊβικής) μέχρι σχεδόν τρία μέτρα (Δράκος του Κομόντο).
Μορφολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ορισμένα είδη σαύρας δεν διαθέτουν εμφανή πόδια, παρότι υπάρχουν ίχνη τους στον σκελετό τους, αλλά ξεχωρίζουν από τα αληθινά φίδια από την ύπαρξη των βλεφάρων και των εξωτερικών ανοιγμάτων για τα αυτιά. Οι ουρές αυτών και άλλων σαυρών εξάλλου αποσπώνται από το σώμα όταν παγιδευθούν, ως μέσο άμυνας, και μετά αναπτύσσονται και πάλι, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει κανένα φίδι. Παρότι φαίνονται γλοιώδεις, το δέρμα τους είναι στην πραγματικότητα πολύ ξηρό, αφού δεν φέρει πόρους που να βγάζουν ιδρώτα ή λιπαντικά υγρά. Μάλιστα οι περισσότερες σαύρες αποφεύγουν το νερό και δεν πρέπει να συγχέονται με τις σαλαμάνδρες, που είναι αμφίβια και όχι ερπετά. Ωστόσο, όλες οι σαύρες είναι ικανές να κολυμπήσουν, αν χρειασθεί, και πολύ λίγα είδη, όπως ο Βαράνος του Νείλου, είναι υδροχαρή.
Πολλές σαύρες μπορούν να αλλάξουν χρώμα ώστε να μοιάζουν με το περιβάλλον τους ή σε περιπτώσεις άγχους. Το πιο συνηθισμένο τέτοιο παράδειγμα είναι ο χαμαιλέοντας.
Οι σαύρες τρέφονται με έντομα ή τρωκτικά. Λίγα είδη τους είναι παμφάγα ή φυτοφάγα. Γνωστό φυτοφάγο είδος είναι η ιγκουάνα, που είναι ανίκανη να χωνέψει ζωικές πρωτεΐνες. Μέχρι πολύ πρόσφατα, πιστευόταν ότι μόνο δύο από τα εκατοντάδες είδη σαύρας ήταν δηλητηριώδη: η Μεξικανική σαύρα και η συγγενής της Σαύρα του Τζίλα (Gila monster), αμφότερες ιθαγενείς του βόρειου Μεξικού και των νοτιοδυτικών ΗΠΑ, και μόνο. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια απέδειξαν ότι στην πραγματικότητα αρκετές σαύρες της οικογένειας ιγουανίδες και της οικογένειας βαρανίδες έχουν αδένες που παράγουν δηλητήριο. Συνήθως αυτές δεν είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο, καθώς το δηλητήριό τους εισάγεται στη στοματική τους κοιλότητα αργά με τη μάσηση, και δεν εγχέεται από τα μπροστινά δόντια ως ένεση, όπως συμβαίνει με τα φίδια. Εννέα τοξίνες ανακαλύφθηκαν, που μέχρι τότε πιστευόταν ότι υπάρχουν μόνο στα φίδια, καθώς και χημικές ενώσεις που βρέθηκαν για πρώτη φορά σε ζώα.
Τα περισσότερα άλλα είδη σαύρας είναι τελείως αβλαβή για τον άνθρωπο. Μόνο τα πολύ μεγαλύτερα μπορούν να τον σκοτώσουν, όπως (Δράκος του Κομόντο, που είναι γνωστό ότι επιτίθεται σε ανθρώπους (έχει φάει κυρίως βρέφη ή νήπια) και στα κατοικίδια ζώα τους. Οι κυρίως δηλητηριώδεις (σαύρα του Τζίλα, σαύρα του Μεξικού) δεν έχουν αρκετά ισχυρό δηλητήριο ώστε να σκοτώσουν άνθρωπο, αλλά με τα ισχυρά σαγόνια τους μπορεί να ανοίξουν μεγάλες πληγές με τη δαγκωματιά τους. Συνολικά, οι σαύρες είναι περισσότερο ωφέλιμες παρά επιβλαβείς για τον άνθρωπο: είναι σημαντικοί θηρευτές βλαβερών ειδών (εντόμων και τρωκτικών), ορισμένα είδη τους τρώγονται από τον άνθρωπο (π.χ. ιγκουάνα στην Κεντρική Αμερική), ενώ πρόσφατα έγιναν δημοφιλείς και ως κατοικίδια ζώα συντροφιάς.
Οι περισσότερες σαύρες είναι ωοτόκες (ο κανόνας για τα ερπετά), αλλά λίγα είδη είναι ζωοτόκα.
Οι σαύρες ως κατοικίδια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γένη σαυρών που πωλούνται ως κατοικίδια είναι κυρίως η ιγκουάνα (πράσινη ή χερσαία), η Πώγωνα (Pogona) και ο Βαράνος. Γενικώς, οι σαύρες απαιτούν περισσότερη φροντίδα από άλλα εξωτικά κατοικίδια. Ιδιαίτερα χρειάζεται συχνός καθαρισμός του χώρου τους. Η εύρεση πεπειραμένου στα ερπετά κτηνιάτρου είναι επίσης σημαντική.
Ταξινόμηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] |
 |
 |
 |
 |
Υπόταξη Σαύρια (Lacertilia)
- Οικογένεια Bavarisauridae
- Οικογένεια Eichstaettisauridae
- Υπεροικογένεια: Ιγουάνια (Iguania)
- Οικογένεια Arretosauridae
- Οικογένεια Euposauridae
- Οικογένεια Corytophanidae
- Οικογένεια Ιγκουανίδες
- Οικογένεια Phrynosomatidae
- Οικογένεια Polychrotidae
- Οικογένεια Leiosauridae
- Οικογένεια Tropiduridae
- Οικογένεια Liolaemidae
- Οικογένεια Leiocephalidae
- Οικογένεια Crotaphytidae
- Οικογένεια Opluridae
- Οικογένεια Hoplocercidae
- Οικογένεια Priscagamidae
- Οικογένεια Isodontosauridae
- Οικογένεια Αγαμίδες[2] (Agamidae)
- Οικογένεια Chamaeleonidae (χαμαιλέοντες)
- Υπεροικογένεια Gekkota
- Οικογένεια Gekkonidae (γκέκο)
- Οικογένεια Πυγοποδίδες (σαύρες χωρίς πόδια)
- Οικογένεια Dibamidae (τυφλές σαύρες)
- Υπεροικογένεια Scincomorpha
- Οικογένεια Paramacellodidae
- Οικογένεια Slavoiidae
- Οικογένεια Scincidae
- Οικογένεια Cordylidae
- Οικογένεια Gerrhosauridae
- Οικογένεια Xantusiidae
- Οικογένεια Lacertidae
- Οικογένεια Mongolochamopidae
- Οικογένεια Adamisauridae
- Οικογένεια Teiidae
- Οικογένεια Gymnophthalmidae
- Υπεροικογένεια Διπλόγλωσσα (Diploglossa)
- Οικογένεια Anguidae (σαύρες χωρίς πόδια)
- Οικογένεια Anniellidae (αμερικανικές σαύρες χωρίς πόδια)
- Οικογένεια Xenosauridae
- Υπεροικογένεια Πλατύνωτα ή βαρανοειδή (Platynota, Varanoidea)
- Οικογένεια βαρανίδες
- Οικογένεια Lanthanotidae
- Οικογένεια Ηλοδερματίδες (Σαύρα του Τζίλα)
- Οικογένεια Μοσασαυρίδες (θαλάσσιες σαύρες)
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Uma is derived from Yuma, a Native American group». California Herps (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2012.
- ↑ «Αγαμίδες». Υγεία online. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ερπετά και Αμφίβια της Ελλάδας - herpetofauna.gr
- Ανακάλυψη ότι το δηλητήριο είναι συνηθισμένο στις σαύρες [1]
- Tiny gecko - η μικρότερη σαύρα του κόσμου
- Οι σαύρες ως κατοικίδια
- Η Ελληνική Πύλη στον κόσμο των ερπετών
- Ερπετά της Τουρκίας
- in.gr- Άρθρο: Τροπική σαύρα άγνωστου είδους βγήκε από το αβγό της στο Παρίσι.
- Reptiles Greece - Reptiles on the Webs