Σκάφανδρο

Δύτες ετοιμάζονται για ναυαγιοκατάδυση κατάδυση (1873 Illustrated London News)

Ως σκάφανδρο ορίζεται η στεγανού τύπου υποβρύχια στολή που βοηθά τον δύτη να μείνει στο υδάτινο περιβάλλον, για μακρό χρόνο, εξαρτώμενος από ομφάλιο λώρο, μέσω του οποίου γίνεται η παροχή αέρα και σε πολλές περιπτώσεις η επικοινωνία με την επιφάνεια. Χρησιμοποιείται κυρίως στις επαγγελματικές καταδύσεις, αν και ελαφρύτερες παραλλαγές του εισάγονται κατά καιρούς στις καταδύσεις αναψυχής.

Ιστορικά τα πρώτα στεγανά σκάφανδρα αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης στην Αγγλία, από την εταιρεία που ίδρυσε εκεί ο Αουγκούστους Σιέμπε. Το 1837 αναπτύχθηκε στην παραγωγή το πρώτο μεταλλικό κράνος, που συνδεόταν με στεγανή ελαστική στολή, με παροχή αέρα από αντλία στην επιφάνεια. Το σύνολο κράνος, στολή και μπότες με μολύβδινα ελάσματα έγινε το πρωτότυπο και στερεότυπο ταυτόχρονα της ένδυσης των δυτών, ιδίως των ασχολουμένων με την σπογγαλιεία.

Σημαντική θεωρείται, επίσης, για το ζήτημα της στεγανότητας η κατασκευή των Ρουκαϊρόλ και Ντενερούζ, που διαμορφώθηκε καταρχήν όχι για χρήση στη θάλασσα αλλά για τη διάσωση εργατών σε πλημμυρισμένα ορυχεία, με το σημαντικό πλεονέκτημα της αυτονομίας.

Στην Ελλάδα για πρώτη φορά, το 1863 ο Συμιακός Φώτης Μαστορίδης παρουσίασε στο λιμάνι της Σύμης την επαναστατική μέθοδο κατάδυσης με σκάφανδρο. Ο δύτης με σκάφανδρο είχε τη δυνατότητα να παραμένει στο βυθό περισσότερη ώρα από ότι ένας γυμνός δύτης. Τα τραγικά αποτελέσματα από τη χρήση του σκάφανδρου χωρίς γνώσεις την εποχή εκείνη, φαίνονται από το γεγονός ότι από το 1866 μέχρι το 1915 καταγράφηκαν σε καταδύσεις με χρήση σκάφανδρου 10.000 θάνατοι και 20.000 παραλύσεις στα σπογγαλιευτικά νησιά του Αιγαίου, ενώ το ίδιο διάστημα σημειώθηκαν μόνο 10 θάνατοι γυμνών δυτών. Η γυναίκα του Φώτη Μαστορίδη, η Ευγενία ή αλλιώς πιο γνωστή, η Κυρά Φώτενα, για να πάρουν θάρρος και να χρησιμοποιούν το σκάφανδρο οι δύτες που μέχρι τότε βουτούσαν γυμνοί, φόρεσε το σκάφανδρο εξού και η ονομασία ΄΄φόρεμα΄΄ και βούτηξε μέσα στο λιμάνι της Σύμης το 1863. Η Χριστίνα Παπαδοπούλου είναι η μόνη γυναίκα που έκανε κατάδυση με σκάφανδρο στην Ελλάδα σύμφωνα με τους ντόπιους της Σύμης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η ιστορία της Κυρά Φώτενας. Η ταινία για την πρώτη κατάδυση με σκάφανδρο