Στέφανος Αγιοχριστοφορίτης
| Στέφανος Αγιοχριστοφορίτης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1130 |
| Θάνατος | 11 Σεπτεμβρίου 1185 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
Ο Στέφανος Αγιοχριστοφορίτης (περ. 1130 – 11 Σεπτεμβρίου 1185) ήταν ο ισχυρότερος αυλικός και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού, που βασίλευσε από το 1183 έως το 1185. Ο Αγιοχριστοφορίτης υπήρξε ο κυριότερος εκτελεστής των φόνων και αγριοτήτων κατά των αντιφρονούντων, μάλιστα εξαιτίας της σκληρότητάς του αυτής ονομάσθηκε από τον λαό «Αντιχριστοφορίτης». Ο υπερβολικός ζήλος του όμως στο άγριο κυνηγητό για την ασφάλεια του θρόνου και του Ανδρόνικου, έγινε τελικώς η αιτία που έχασε τον θρόνο του ο τελευταίος.
Η ζωή του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αγιοχριστοφορίτης είχε μάλλον ταπεινή καταγωγή. Ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης γράφει ότι ο πατέρας του ήταν φοροεισπράκτορας[1][2]. Στο δεύτερο μισό της βασιλείας του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού, δηλαδή μετά το 1160 περίπου, ο Στέφανος προσπάθησε να προσκολληθεί στην αυτοκρατορική αυλή, αλλά αντιμετωπίσθηκε με γελοιοποίηση και εχθρότητα από την αριστοκρατία. Μάλιστα, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Ευστάθιο, όταν επεχείρησε να ξελογιάσει μια αριστοκρατική κυρία και να την πάρει σύζυγό του προκειμένου να προωθήσει τη δική του θέση, μαστιγώθηκε δημόσια και υπέστη ακρωτηριασμό της μύτης του[1][2]. Παρά τις δυσκολίες ωστόσο, η αποφασιστικότητα και η επιμονή του ανταμείφθηκαν τελικώς και κατόρθωσε να αναρριχηθεί στη διοικητική ιεραρχία, φθάνοντας μέχρι το αξίωμα του διοικητή του στρατού, που φαίνεται ότι το έλαβε από τον ίδιο τον Μανουήλ Α΄ και το διετήρησε κατά τη σύντομη βασιλεία του γιου του Αυτοκράτορα, του ανήλικου Αλέξιου Β΄ (βασ. 1180-1183)[3].
Ο Αγιοχριστοφορίτης συνέχισε στο ίδιο αξίωμα όταν η επανάσταση του Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού έφερε τον Ανδρονικο στον θρόνο, ένα γεγονός που επέφερε ριζική αλλαγή στην τύχη του αξιωματούχου. Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ο Αγιοχριστοφορίτης καθιερώθηκε ως ο πλέον έμπιστος και ισχυρός άνθρωπος του νέου Αυτοκράτορα.[3] Μαζί με τον Κωνσταντίνο Τρίψυχο και τον Θεόδωρο Δαδίβρενο, ο Αγιοχριστοφορίτης δολοφόνησε τον Αλέξιο Β΄, μάλλον στραγγαλίζοντάς τον με χορδή τόξου, τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο του 1183, αφήνοντας έτσι τον Ανδρόνικο ως τον μοναδικό Αυτοκράτορα, μια υπηρεσία για την οποία ο δολοφόνος ανταμείφθηκε με τον βαθμό του πανσεβάστου σεβαστού και τη θέση-αξίωμα του Λογοθέτη του Δρόμου[1][4].
Ωστόσο, μόλις δυο χρόνια αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1185, η δυσαρέσκεια κατά του καθεστώτος του Ανδρόνικου Α΄ και των θηριωδιών του Αγιοχριστοφορίτη έβραζε στην Κωνσταντινούπολη: Λαϊκές φήμες διαδίδονταν ότι ένα γνωστό εικόνισμα του Αγίου Παύλου δάκρυζε, ενώ και ένας μάντης της Αυλής, ο Σηθ Σκληρός, είχε προείπει ότι το όνομα του διαδόχου του Ανδρόνικου θα άρχιζε με το γράμμα «I».[5] Ο Ανδρόνικος και οι έμπιστοί του θεώρησαν ότι αυτό υπονοούσε τον νεαρό αριστοκράτη Ισαάκ Άγγελο και την 11η Σεπτεμβρίου κτύπησαν: Ενώ ο Αυτοκράτορας αποσύρθηκε σε ανάκτορο σε ασιατικό προάστιο της Βασιλεύουσας, ο Αγιοχριστοφορίτης και οι άνθρωποί του πήγαν στο σπίτι του Ισαάκ Αγγέλου, κοντά στη Μονή της Παναγίας Περιβλέπτου (τον σημερινό αρμενικό Ναό Αγίου Γεωργίου Σαμάτιας. Ο Ισαάκ αρχικώς πανικοβλήθηκε, αλλά αμέσως αποφάσισε να πολεμήσει και, κραδαίνοντας ένα ξίφος και ανεβαίνοντας στο άλογό του, επιτέθηκε στους εισβολείς. Αιφνιδιαζόμενος από αυτή την απροσδόκητη εφόρμηση, ο Αγιοχριστοφορίτης στράφηκε να φύγει, αλλά ο Ισαάκ τού κατάφερε ένα θανατηφόρο κτύπημα στην κεφαλή. Αφού τραυμάτισε και τους άνδρες του Αγιοχριστοφορίτη και τους έτρεψε σε φυγή, ο Ισαάκ κάλπασε με το άλογό του στη Μέση Οδό, δηλαδή την κεντρική λεωφόρο, μέχρι την Αγιά-Σοφιά, φωνάζοντας στον λαό τα γεγονότα.[6][7] Προβαίνοντας έτσι σε πράξη ανοικτής υποκινήσεως εξεγέρσεως, και με τον λαό να συγκεντρώνεται πίσω του και να διαδηλώνει, την επόμενη ημέρα στέφθηκε Αυτοκράτορας από τον Πατριάρχη Βασίλειο Καματηρό ως Ισαάκιος Β΄ Άγγελος, ενώ ο Ανδρόνικος έγινε φυγάς, αλλά συνελήφθηκε και εκτελέσθηκε λίγες ημέρες αργότερα.[8]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 ODB, σελ. 895.
- ↑ 2,0 2,1 Savvides 1994, σελ. 348.
- ↑ 3,0 3,1 Savvides 1994, σελ. 349.
- ↑ Savvides 1994, σελίδες 349–350.
- ↑ Savvides 1994, σελίδες 350–351.
- ↑ Savvides 1994, σελίδες 351–352.
- ↑ Magoulias 1984, σελίδες 188–189.
- ↑ Magoulias 1984, σελίδες 189–193.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). «Hagiochristophorites, Stephen». The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Magoulias, Harry J., επιμ. (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniatēs. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-1764-8.
- Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 1 (1972), σελ. 539
- Savvides, Alexis G.K. (1994). «Notes on 12th-century Byzantine Prosopography (Aaron Isaacius-Stephanus Hagiochristophorites)». Βυζαντιακά (Θεσσαλονίκη) 14.