Στήλη του Δεξίλεω
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Στήλη του Δεξίλεω | |
|---|---|
 Στήλη του Δεξίλεω (περιοδικό Εστία, 1894) | |
| Ονομασία | Στήλη του Δεξίλεω |
| Έτος δημιουργίας | 394 π.Χ. |
| Είδος | επιτύμβιο ανάγλυφο |
| Μουσείο | Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
_-_Photo_by_Giovanni_Dall%27Orto,_Nov_12_2009.jpg)
Η Στήλη του Δεξίλεω είναι αρχαίο αττικό επιτάφιο ανάγλυφο. Βρέθηκε στο Δίπυλο και φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού στην Αθήνα. Αντίγραφο του ανάγλυφου έχει τοποθετηθεί στο σημείο ανεύρεσής του στον αρχαιολογικό χώρο.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η στήλη εικονίζει τον Δεξίλεω, γιο του Λυσανία που πέθανε το 394 - 393 π.Χ. κοντά στην Κόρινθο. Εικονίζεται έφιππος νέος με αναπεπταμένο τον χιτώνα να μάχεται πάνω σε ατίθασο άλογο έχοντας ρίξει ήδη τον νεαρό αντίπαλό του στο έδαφος. Με το αριστερό κρατούσε τα χαλινάρια, ενώ με το δεξί εξακόντιζε δόρυ που έχει χαθεί. Ο πεσμένος εχθρός κρατούσε επίσης ξίφος που δεν σώζεται.
Η στήλη φέρει επιγραφή με τα ονόματα των ηρωικά πεσόντων στη μάχη. Στη βάση του μνημείου αναγράφεται σε τέσσερις στίχους η αφιέρωσή του στον Δεξίλεω:
«ΔΕΞΙΛΕΩΣ ΛΥΣΑΝΙΟ ΘΟΡΙΚΙΟΣ - ΕΓΕΝΕΤΟ ΕΠΙ ΤΕΙΣΑΝΔΡΟ ΑΡΧΟΝΤΟΣ - ΑΠΕΘΑΝΕΝ ΕΠ' ΕΥΒΟΥΛΙΔΟ - Ε΄Γ΄ ΚΟΡΙΝΘΩΙ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΙΠΠΕΩΝ».
Ερμηνεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η στήλη εικονίζει τον Δεξίλεω λίγο πριν από την μοιραία ώρα, στην ακμή της δόξας και της δύναμής του. Ήταν στημένη προς τιμή του επάνω στον επιβλητικό οικογενειακό τάφο του στον ταφικό περίβολο των Θορικίων στον Κεραμεικό, αν και η τέφρα του Δεξίλεω καθώς και των τεσσάρων άλλων ιππέων είχε μεταφερθεί στην Αθήνα και είχε αποτεθεί στο Δημόσιο Σήμα. Το επιτύμβιο αυτό ανάγλυφο αποτελεί ένα από τα θαυμαστότερα ανάγλυφα της αττικής τέχνης που έχουν διασωθεί. Η έκφραση «των πέντε ιππέων» πιστεύεται ότι ήταν ευρέως γνωστός όρος στην εποχή του. Δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως, ούτε και αναφέρεται από τον Ξενοφώντα στην περιγραφή του περί της μάχης της Κορώνειας του 394 π.Χ.
Ιστορική τοποθέτηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το καλλιμάρμαρο αυτό μνημείο ανήκει στα χρόνια λίγο πριν την Ανταλκίδειο ειρήνη. Η αναφορά των αρχόντων της Αθήνας στην επιγραφή μάς επιτρέπει την ακριβή χρονολόγηση της ζωής του Δεξίλεω καθώς και της κατασκευής του μνημείου. Ο κατά τα άλλα αξιότατος δημιουργός του μας είναι άγνωστος, ενώ το έργο του συνδυάζει επιρροές των ώριμων κλασσικών χρόνων με στοιχεία των αρχών του 4ου αιώνα.
Επιρροή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
.jpg)
| |
Αγιογραφίες του Αγίου Γεωργίου
|
και Αγίου Δημητρίου αντίστοιχα
|
Το μνημείο του Δεξίλεω καθώς και εκείνα της Ηγησούς και του Ταύρου χαρακτηρίζονται ως τα ωραιότερα μνημεία του Κεραμεικού που φυλάσσονται στο ομώνυμο μουσείο. Εξάλλου γνωστό είναι το ομώνυμο ποίημα που συνέγραψε ο Κωστής Παλαμάς. Η ομορφιά του ταφικού μνημείου δεν διέφυγε της προσοχής και του θαυμασμού των μεταγενεστέρων. Σημειώνεται άλλωστε ότι πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως οι αγιογραφήσεις του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Δημητρίου στους νεότερους χρόνους έχουν γίνει εξ αντιγραφής αυτού του μνημείου, όπου πράγματι παρατηρούνται πολλές ομοιότητες.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γεώργιος Δροσίνης (1894). Εικονογραφημένη Εστία. Αθήνα: Τυπογραφείο της Εστίας. σελίδες 316. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2010.
- Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών. Επιτύμβια στήλη του Δεξίλεω (394/3 π.Χ.). Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2012.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την τέχνη χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |