Στρατιωτικά δικαστήρια (Ελλάδα)

Στρατιωτικά δικαστήρια χαρακτηρίζονται εκείνα που απονέμουν την ποινική δικαιοσύνη στις Ένοπλες Δυνάμεις και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή. Πρόκειται για ειδικά ποινικά δικαστήρια, στη δικαιοδοσία των οποίων υπάγονται μόνο όσοι ανήκουν στις Ένοπλες Δυνάμεις και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, καθώς και οι αιχμάλωτοι πολέμου, για όλα καταρχήν τα εγκλήματα που διαπράττουν και όχι μόνο για όσα προβλέπονται από το Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα. Στρατιωτικός θεωρείται και όποιος καλείται νόμιμα να καταταγεί από τη λήξη της προθεσμίας προς κατάταξη, μόνο όμως όσον αφορά το έγκλημα της ανυποταξίας.

Περί των στρατιωτικών δικαστηρίων (αρμοδιότητες, συγκρότηση κ.λπ.) κάνει ιδιαίτερη μνεία το ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδας, όπως και το προηγούμενο του 1952, όπου στο άρθρο 96 και συγκεκριμένα στη παρ. 4 ορίζει ότι:

"Ειδικοί νόμοι ορίζουν: α. Τα σχετικά με τα στρατοδικεία, ναυτοδικεία και αεροδικεία, στην αρμοδιότητα των οποίων δεν μπορεί να υπαχθούν ιδιώτες".

Στην επόμενη παράγραφο 5 του ιδίου άρθρου του Συντάγματος ορίζεται ακόμη ότι:

"Τα δικαστήρια του στοιχείου α΄ της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας του άρθρου 87 παρ. 1 του Συντάγματος. Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93. Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο".

Ο νόμος αυτός (Ν. 2287/1995 "Κύρωση του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα", ΦΕΚ Α΄ 20/1.2.1995) εκδόθηκε και τέθηκε σε ισχύ το 1995 με καθυστέρηση 20 ετών. Το ίδιο έτος εκδόθηκε και ο νόμος περί Δικαστικού Σώματος Ενόπλων Δυνάμεων (Ν. 2304/1995 "Κύρωση του Κώδικα Δικαστικού Σώματος Ενόπλων Δυνάμεων", ΦΕΚ Α΄ 83/11.5.1995). Σημειώνεται ότι την περίοδο των 20 ετών μέχρι να εκδοθεί ο προβλεπόμενος νόμος ίσχυε ο Στρατιωτικός Ποινικός Κώδικας του 1941 (Α.Ν. 2803/1941), που προέβλεπε περί των Στρατιωτικών δικαστηρίων όπως είχαν, προτού τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1975.

Σύμφωνα με την παραπάνω σχετική νομοθεσία, τα στρατιωτικά δικαστήρια στην Ελλάδα διακρίνονται κατά Κλάδο, με ένα κοινό κατ΄ αντικείμενο, τα οποία είναι:

Τα Στρατοδικεία για το Στρατό Ξηράς (και τη Χωροφυλακή έως το 1984)
Τα Ναυτοδικεία για το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή
Τα Αεροδικεία για την Πολεμική Αεροπορία
Το Αναθεωρητικό Δικαστήριο και για τους τρεις Κλάδους