Συνθήκη του Βιτέρμπο (1267)

Η Συνθήκη (ή οι Συνθήκες) του Βιτέρμπο ήταν συμφωνίες που έγιναν μεταξύ του Καρόλου Α΄ της Σικελίας και των Βαλδουίνου Β΄ της Κωνσταντινούπολης και Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου, ηγεμόνα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, στις 24 και 27 Μαΐου 1267, με τις οποίες μεταφέρθηκε μεγάλο μέρος των δικαιωμάτων επί της καταλυθείσης Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης από τον Βαλδουίνο στον Κάρολο.

Η Συνθήκη του Βιτέρμπο ήταν καθοριστική για τη μετέπειτα πολιτική διαμόρφωση του Βαλκανικού χώρου, καθώς αποτύπωνε τις στρατηγικές επιδιώξεις του Καρόλου Αʹ της Σικελίας, ο οποίος επιθυμούσε να επεκτείνει την επιρροή του στην ανατολική Μεσόγειο και να εκμεταλλευτεί τη θέση του ως υπερασπιστή του χριστιανικού κόσμου. Μέσω αυτής της συνθήκης, ο Κάρολος Αʹ εξασφάλισε την έμμεση κυριαρχία του επί της Λατινικής Αυτοκρατορίας και των εδαφών που αυτή είχε καταλάβει στην περιοχή του Βυζαντίου. Η συμφωνία προέβλεπε τη μεταβίβαση πολλών από τα δικαιώματα του Βαλδουίνου Βʹ της Κωνσταντινούπολης (που είχε αναγνωριστεί ως αυτοκράτορας από τους Λατίνους) στον Κάρολο, κάτι που αποτελούσε σημαντικό βήμα για την ενίσχυση του ρόλου του Καρόλου στην περιοχή. «Ο Βαλδουίνος παραχώρησε στον Κάρολο όλα τα κυριαρχικά δικαιώματά του επί της Ελλάδας και των ελληνικών νησιών, με εξαίρεση την ίδια την Κωνσταντινούπολη και τα νησιά Λέσβο (Μυτιλήνη), Χίο, Σάμο και Κω.»

Η συμφωνία του Βιτέρμπο δεν περιοριζόταν μόνο στην επιβεβαίωση της κυριαρχίας του Καρόλου στην Κωνσταντινούπολη και στα εδάφη του πρώην Βυζαντίου, αλλά επηρέαζε επίσης τις εσωτερικές ισορροπίες και τις συμμαχίες μεταξύ των ηγεμόνων του ελληνικού χώρου. Ο Βαλδουίνος Βʹ, αν και διατήρησε τον τίτλο του αυτοκράτορα, αναγνώρισε στην πράξη τη δύναμη του Καρόλου και υποχρεώθηκε να του παραχωρήσει τη διαχείριση πολλών από τα σημαντικά στρατηγικά σημεία στην περιοχή, μειώνοντας έτσι περαιτέρω την επιρροή του στη Λατινική Αυτοκρατορία. Παράλληλα, ο Γουλιέλμος Βʹ Βιλλεαρδουίνος, ηγεμόνας του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, συμφώνησε με τη νέα τάξη πραγμάτων και ενίσχυσε τις σχέσεις του με τον Κάρολο Αʹ, ο οποίος απέκτησε έτσι μια ισχυρότερη παρουσία στον ελληνικό χώρο.

Η Συνθήκη του Βιτέρμπο είχε και σημαντικές συνέπειες για την ισχύ των Λατίνων στην περιοχή, καθώς η εξασθένηση της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης ευνοούσε τις επεκτατικές τάσεις των ελληνικών κρατών, ιδίως του Δεσποτάτου της Ηπείρου και του Κρατιδίου της Νίκαιας. Η έμμεση κυριαρχία του Καρόλου Αʹ επί των πρώην εδαφών της Κωνσταντινούπολης δεν εξασφάλισε τη μακροχρόνια σταθερότητα, καθώς οι συνθήκες της περιοχής παρέμεναν τεταμένες και τα πολιτικά συμφέροντα συχνά συγκρούονταν. Η συμφωνία του Βιτέρμπο, ωστόσο, παραμένει ένα κρίσιμο σημείο καμπής στην ιστορία της Λατινικής αυτοκρατορίας και των μετέπειτα εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο.