Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σύμφυλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σύμφυλα
Είδος του γένους Scutigerella
Είδος του γένους Scutigerella
Σύμφυλο της οικογένειας Scolopendrellidae
Σύμφυλο της οικογένειας Scolopendrellidae
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia')
Υποβασίλειο: Ευμετάζωα (Eumetazoa)
Κλάδος: Αμφίπλευρα
Υπερσυνομοταξία: Πρωτοστόμια (Protostomia)
Συνομοταξία: Αρθρόποδα (Arthropoda)
Υποσυνομοταξία: Μυριάποδα (Myriapoda)
Ομοταξία: Σύμφυλα (Symphyla)
Ryder, 1880

Τα σύμφυλα (επιστημονική-λατινική ονομασία Symphyla) είναι ομοταξία εδαφόβιων αρθρόποδων ζώων, που ανήκουν στην υποσυνομοταξία μυριάποδα. Είναι γνωστά και ως ψευδοχειλόποδα ή κοινώς στην αγγλική garden centipedes, δηλαδή «σαρανταποδαρούσες του κήπου», και μοιάζουν με σαρανταποδαρούσες, αλλά είναι πολύ μικρότερα, δεν έχουν δηλητήριο και η πραγματική συγγένειά τους τόσο με τις σαρανταποδαρούσες όσο και με τα διπλόποδα είναι μικρή.[1][2] Ως ομοταξία είναι πολύ μικρή, καθώς δεν περιλαμβάνει τάξεις, αλλά μόνο δύο οικογένειες, τις σκουτιγερελλίδες (Scutigerellidae) και τις σκολοπενδρελλίδες (Scolopendrellidae, άσχετες με τη σκολόπενδρα), με συνολικώς λίγο περισσότερο από 200 είδη να είναι γνωστά μέχρι σήμερα.[3]

Τα σύμφυλα είναι κυρίως φυτοφάγα και καταναλωτές νεκρής οργανικής ύλης, που ζουν σχετικώς βαθιά μέσα στο έδαφος, πολλές φορές κάτω από πέτρες, σε ξύλο που αποσυντίθεται και σε άλλα υγρά μέρη.[4] Μπορούν να τρέχουν γρήγορα[4] και να κινούνται με ευχέρεια ανάμεσα στα σωματίδια του εδάφους. Συνήθως βρίσκονται από την επιφάνεια μέχρι βάθος περίπου μισό μέτρο. Τρέφονται με τη φυτική ύλη που αποσυντίθεται, αλλά μπορούν να προξενήσουν σημαντική ζημιά σε μια καλλιέργεια καταναλώνοντας σπόρους, ρίζες και ριζικά τριχίδια σε καλλιεργούμενα εδάφη.[1][2] Π.χ. το είδος των κήπων Scutigerella immaculata μπορεί να γίνει μάστιγα σε φυτείες, ένα είδος χανσενιέλλας έχει καταγραφεί ειδικότερα ως καταστροφέας σε φυτείες ζαχαροκάλαμου και ανανά στην Αυστραλία.[5][6] Μερικά είδη ζουν και σε δέντρα[7][8] και σε σπήλαια.[9] Ένα είδος του γένους Symphylella έχει αποδειχθεί ότι είναι κατά κύριο λόγο θηρευτής[10].

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφυλα του γένους Scutigerella με εμφανές το μικρό τους μέγεθος

Τα σύμφυλα είναι μικρά και μπορούν εύκολα να διαφεύγουν την ανίχνευση. Καθώς ζουν υπόγεια, δεν έχουν μάτια, ούτε χρώση.[4] Το σώμα τους είναι μαλακό, με μήκος συνήθως μεταξύ 2 και 10 χιλιοστών του μέτρου, και χωρίζεται σε δύο μέρη: την κεφαλή και τον κορμό.[4] Το μεγαλύτερο σύμφυλο είναι το είδος Hanseniella magna, που φθάνει σε μήκος τα 25 έως 30 χιλιοστά.[11]

Η κεφαλή φέρει μακριές, πολυτμηματικές κεραίες με ένα αισθητήριο όργανο στο πίσω μέρος της βάσεώς τους (το λεγόμενο όργανο του Tömösváry, που πιθανώς αισθάνεται τις δονήσεις), και τρία ζεύγη στοματικών μερών (σιαγόνων/γνάθων): ενιαία άνω γνάθο και διπλές κάτω σιαγόνες, από τις οποίες το πρώτο ζεύγος είναι μακρύ, ενώ το δεύτερο είναι συγχωνευμένο, σχηματίζοντας το κάτω χείλος του στόματος.[2]

Ο κορμός αποτελείται από 15 έως 24 τμήματα, που προστατεύονται από αλληλοεπικαλυπτόμενες ραχιαίες πλάκες. Δέκα ή δώδεκα από τα τμήματα αυτά φέρουν πόδια. Το πρώτο τμήμα είναι μεγάλο και συνήθως φέρει ένα ζεύγος ποδιών, ενώ το τελευταίο είναι λεπτό και δεν φέρει πόδια, αλλά ένα ζεύγος από ουραία εξαρτήματα. Τα σύμφυλα αναφέρεται ότι ζουν μέχρι τέσσερα έτη και αλλάζουν περίβλημα σε όλη τη ζωή τους.[2] Τα νεαρά σύμφυλα φέρουν μόνο 6 ζεύγη ποδιών μόλις εκκολαφθούν στα οποία προστίθεται από ένα επιπλέον ζεύγος σε κάθε έκδυση, μέχρι το στάδιο του ενήλικου ζώου, που συνήθως έχει 12 ζεύγη ποδιών.[12][13] Αυτός ο τρόπος αναπτύξεως είναι γνωστός ως ημιαναμόρφωση.[14] Σε κάποια είδη το εμπρόσθιο ζεύγος ποδιών είναι υποτυπώδες (π.χ. στο είδος Symphylella).[15][16]

Τα σύμφυλα έχουν αρκετά χαρακτηριστικά που συνδέουν με τα πρώτα έντομα που εμφανίσθηκαν στη Γη, όπως το labium (τη συγχωνευμένη δεύτερη κάτω γνάθο, «χειλική γνάθος»), τον ίδιο αριθμό μερών της κεφαλής και ορισμένα χαρακτηριστικά των ποδιών.[1] Το κάθε ζεύγος ποδιών συνδέεται με έναν μικρό στύλο (ίσως με αισθητήρια λειτουργία) και με μια δομή σαν σάκκο που μπορεί να γυρίζει «τα μέσα έξω» (coxal sac) και βοηθεί το ζώο να απορροφά υγρασία. Παρόμοιες δομές υπάρχουν και στα πιο «πρωτόγονα» έντομα.

Τα στάδια της ζωής των συμφύλων: αβγά, νεαρά άτομα και ώριμα άτομα του είδους Scutigerella immaculata

Τα σύμφυλα αναπνέουν από ένα ζεύγος ανοιγμάτων που βρίσκονται στις πλευρές της κεφαλής τους (είναι τα μόνα αρθρόποδα με τέτοια ανοίγματα στην κεφαλή)[17], τα οποία συνδέονται με ένα σύστημα από τραχείες που διακλαδώνονται μέσα στην κεφαλή και στα τρία εμπρόσθια τμήματα του σώματος μόνο.[2]

Το γεννητικό άνοιγμα βρίσκεται στο τέταρτο τμήμα του σώματος, αλλά τα σύμφυλα δεν συνουσιάζονται. Απλώς το αρσενικό αποθέτει 150 έως 450 κάψουλες σπέρματος, που ονομάζονται σπερματοφόρα, πάνω σε μικρά στελέχη και το θηλυκό τα παίρνει και τα αποθηκεύει μέσα στο στόμα του, το οποίο διαθέτει ειδικά θυλάκια για τον σκοπό αυτόν. Το θηλυκό γεννά τα αβγά του αγονιμοποίητα, σε ομάδες των 8 έως 12, και τα προσαρτά σε ρωγμές ή πάνω σε βρύα ή λειχήνες με το στόμα του, αλείφοντας το σπέρμα επάνω τους. Τα αβγά γονιμοποιούνται έτσι έξω από το σώμα.[2]

Τα σύμφυλα διαθέτουν επίσης αδένες που παράγουν ένα είδος μεταξιού.[18] Μάλιστα ένα απολιθωμένο δείγμα του είδους Symphylella patrickmuelleri βρέθηκε διατηρημένο σε βιρμανικό ήλεκτρο με μακρές ίνες αυτής της πρωτεΐνης να έχουν βγει από αυτούς τους αδένες.[19] Το υλικό αυτό έχει έναν ρόλο στην αναπαραγωγή, καθώς το αρσενικό κολλά τα σπερματοφόρα πάνω σε μικρά στελέχη κατασκευασμένα από αυτό.[20] επίσης έχει αναφερθεί ότι κάποια σύμφυλα απελευθερώνουν αυτό το κολλητικό μετάξι ως άμυνα[21] ή προκειμένου να αιωρούνται.[2]

Απολιθώματα και εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα απολιθώματα συμφύλων που έχουν ανακαλυφθεί ανήκουν σε πέντε μόνο είδη, τα οποία ταξινομούνται όλα σε γένη (αμφότερων των οικογενειών) που έχουν μέλη ζωντανά και σήμερα. Τα παλαιότερα τέτοια δείγματα έχουν βρεθεί σε βιρμανικό ήλεκτρο από τη μέση Κρητιδική περίοδο και έχουν ηλικία περί τα 99 εκατομμύρια έτη. Ως αποτέλεσμα αμφότερες οι οικογένειες πιστεύεται ότι ξεχώρισαν μεταξύ τους πριν από το τέλος του Μεσοζωικού Αιώνα.[22][23][24]

Μορφολογικές μελέτες τοποθετούν συνήθως τα σύμφυλα σε στενότερη συγγένεια με τα διπλόποδα και τα παυρόποδα, παρά με τα χειλόποδα, εντάσσοντάς τα στον κλάδο Progoneata.[25][26] Από την άλλη, μοριακές φυλογενετικές μελέτες (δηλαδή με ανάλυση DNA) έχουν αποφέρει αλληλοσυγκρουόμενα αποτελέσματα, με μερικές να υποστηρίζουν την προηγούμενη άποψη και άλλα να δείχνουν μεγαλύτερη συγγένεια με τα χειλόποδα ή και με άλλα αρθρόποδα.[27][25] Τα σύμφυλα πιστεύεται ότι αποτελούν μονοφυλετικό κλάδο.[28]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 C. Gillott (2005). Entomology, 3η έκδοση. Springer Verlag. ISBN 978-1-4020-3182-3. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Barnes, Robert D. (1982). Invertebrate Zoology. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. σελίδες 817–818. ISBN 978-0-03-056747-6. 
  3. ↑ «ITIS - Report: Symphyla». www.itis.gov. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2024. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Penny Greenslade (31 Μαρτίου 2002). «Class: Symphyla». Australian Faunal Directory. Australian National University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. 
  5. ↑ H. Boyle (1981). «Symphyla control in young plant cane». Cane Growers' Quarterly Bulletin 44: 115-116. https://archive.org/details/sim_cane-growers-quarterly-bulletin_1981-04-01_44_4/page/n24. 
  6. ↑ D.A.H. Murray & D. Smith (1983). «Effect of Symphyla, Hanseniella sp., on establishment of pineappes in south-east Queensland». Queensland Journal of Agricultural Science 40: 121-123. 
  7. ↑ J. Adis & U. Scheller (1984). «On the natural history and ecology of Hanseniella arborea (Myriapoda, Symphyla, Scutigerellidae), a migrating symphylan from an Amazonian black-water inundation forest». Pedobiologia 27: 35-41. doi:10.1016/S0031-4056(23)05818-3. 
  8. ↑ S. Clark & P. Greenslade (1996). «Review of Tasmanian Hanseniella Bagnall (Symphyla: Scutigerellidae)». Invertebrate Taxonomy 10 (1): 189-212. doi:10.1071/IT9960189. 
  9. ↑ Eberhard, S.M. & Spate (1995). «Cave Invertebrate Survey; toward an atlas of NSW Cave Fauna». A Report Prepared Under NSW Heritage Assistance Program NEP 94: 765. 
  10. ↑ D. E. Walter, J. C. Moore & S. Loring (1989). «Symphylella sp. (Symphyla: Scolopendrellidae predators of arthropods and nematodes in grassland soils». Pedobiologia 33: 113–116. 
  11. ↑ Minelli, Alessandro· Sergei I. Golovatch (2001). «Myriapods» (PDF). Στο: Simon A. Levin, επιμ. Encyclopedia of Biodiversity. σελίδες 291–303. ISBN 978-0122268656. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Φεβρουαρίου 2014. 
  12. ↑ «Garden Symphylans». Integrated Pest Management on Peppermint-IPMP3.0. Oregon State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2007. 
  13. ↑ «Symphylans». Entry: Symphylans. Encyclopedia of Arkansas. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2021. 
  14. ↑ Fusco, Giuseppe (Δεκέμβριος 2005). «Trunk segment numbers and sequential segmentation in myriapods». Evolution & Development 7 (6): 608-617. doi:10.1111/j.1525-142X.2005.05064.x. PMID 16336414. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1525-142X.2005.05064.x. Ανακτήθηκε στις 25 August 2020. 
  15. ↑ Szucsich, Nikola· Scheller, Ulf (2011). «Symphyla». Στο: Minelli, Alessandro, επιμ. The Myriapoda. Volume 1. Leiden: Brill. σελίδες 445–466. ISBN 978-90-04-18826-6. OCLC 812207443. 
  16. ↑ Minelli, Alessandro; Golovatch, Sergei I. (2013-01-01), Levin, Simon A., επιμ., Myriapods, Waltham: Academic Press, σελ. 421-432, doi:10.1016/b978-0-12-384719-5.00208-2, ISBN 978-0-12-384720-1, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780123847195002082, ανακτήθηκε στις 2022-02-28 
  17. ↑ BIOLOGICAL SCIENCE FUNDAMENTALS AND SYSTEMATICS - Volum III
  18. ↑ «X: The Symphyla» (PDF). Arthropod Anatomy. JSTOR 10.7591/j.ctvn1tb6g.14. 
  19. ↑ Moritz, Leif; Wesener, Thomas (2018-04-01). «Symphylella patrickmuelleri sp. nov. (Myriapoda: Symphyla): The oldest known Symphyla and first fossil record of Scolopendrellidae from Cretaceous Burmese amber». Cretaceous Research 84: 258-263. doi:10.1016/j.cretres.2017.11.018. ISSN 0195-6671. Bibcode: 2018CrRes..84..258M. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0195667117304068. 
  20. ↑ «Symphylans». Encyclopedia of Arkansas. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2023. For reproduction, males do not copulate with the female. Rather, they deposit 150 to 450 sperm packets (spermatophores) on top of short stalks of silk on the ground. 
  21. ↑ Schulze, L. (Ιανουάριος 1975), Structure, composition and properties of spun products, https://journals.co.za/doi/pdf/10.10520/AJA0000012_281 
  22. ↑ Moritz, Leif; Wesener, Thomas (2017). «Symphylella patrickmuelleri sp. nov. (Myriapoda: Symphyla): The oldest known Symphyla and first fossil record of Scolopendrellidae from Cretaceous Burmese amber». Cretaceous Research 84: 258-263. doi:10.1016/j.cretres.2017.11.018. Bibcode: 2018CrRes..84..258M. 
  23. ↑ Minelli, Alessandro (2011). Treatise on Zoology - Anatomy, Taxonomy, Biology. The Myriapoda. BRILL. σελ. 459. ISBN 978-90-04-15611-1. 
  24. ↑ Wesener, Thomas; Moritz, Leif (2018-12-17). «Checklist of the Myriapoda in Cretaceous Burmese amber and a correction of the Myriapoda identified by Zhang (2017)». Check List 14 (6): 1131-1140. doi:10.15560/14.6.1131. ISSN 1809-127X. http://pdfs.semanticscholar.org/60e3/8e62e951d2da0f5ff4a52e5b9aaa5ebab03f.pdf. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Shear, William A.; Edgecombe, Gregory D. (2010). «The geological record and phylogeny of the Myriapoda». Arthropod Structure & Development 39 (2-3): 174-190. doi:10.1016/j.asd.2009.11.002. PMID 19944188. 
  26. ↑ Gai, Yonghua; Song, Daxiang; Sun, Hongying; Yang, Qun; Zhou, Kaiya (2008). «The complete mitochondrial genome of Symphylella sp. (Myriapoda: Symphyla): Extensive gene order rearrangement and evidence in favor of Progoneata». Molecular Phylogenetics and Evolution 49 (2): 574-585. doi:10.1016/j.ympev.2008.08.010. PMID 18782622. https://www.researchgate.net/publication/23248321. 
  27. ↑ Regier, Jerome C.; Wilson, Heather M.; Shultz, Jeffrey W. (2005). «Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes». Molecular Phylogenetics and Evolution 34 (1): 147-158. doi:10.1016/j.ympev.2004.09.005. PMID 15579388. 
  28. ↑ Jin, Ya-Li; Godeiro, Nerivania Nunes; Bu, Yun (2023-05-04). «Description of the first species of Scutigerella (Symphyla, Scutigerellidae) from China, with mitogenomic and genetic divergence analysis». ZooKeys (1157): 145-161. doi:10.3897/zookeys.1157.99686. ISSN 1313-2970. PMID 37215163. PMC 10193434. https://zookeys.pensoft.net/article/99686/. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • C.A. Edwards (1990). «Symphyla». Στο: Daniel L. Dindal, επιμ. Soil Biology Guide. Wiley, Νέα Υόρκη. σελίδες 891-910. ISBN 978-0-471-04551-9. 
  • U. Scheller (1961). «A review of the Australian Symphyla (Myriapoda)». Australian Journal of Zoology 9 (1): 140-171. doi:10.1071/ZO9610140. 
  • U. Scheller (1982). «Symphyla»Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Στο: Sybil P. Parker, επιμ. Synopsis and Classification of Living Organisms. McGraw-Hill. σελίδες 688-689. ISBN 978-0-07-079031-5. 
  • R.J. Tillyard (1930). «The evolution of the class Insecta». Papers and Proceedings of the Royal Society of Tasmania 1930: 1-89. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σύμφυλα&oldid=10870710"