Τεντουρέκ

Τεντουρέκ
Ύψος	3.533 μέτρα
Οροσειρά	Αρμενικά υψίπεδα
Χώρες	Τουρκία
wikidata ()

Το Τεντουρέκ (τουρκ. Tendürek Dağı από το αρμενικό Թոնդրակ = T’ondrak) είναι ηφαίστειο στο σύνορο των Επαρχιών Άγρι και Βαν, στην ανατολική Τουρκία, κοντά στα σύνορα με το Ιράν. Φθάνει σε υψόμετρο τα 3.514 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, όντας το τέταρτο υψηλότερο ηφαίστειο σε ολόκληρη την Τουρκία, ωστόσο το βουνό είναι κυρίως γνωστό για τη γειτνίασή του με την υποτιθέμενη θέση προσαράξεως της Κιβωτού του Νώε, ενώ έχει και πολύ μεγάλο μέγεθος: οι ροές λάβας του καλύπτουν περίπου 650 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε μια επίπεδη έκταση. Τα δύο βασικά χαρακτηριστικά του βουνού είναι ο μεγάλος κρατήρας της κορυφής, ο «Μείζων Τεντουρέκ», και ένας μικρότερος κρατήρας («Ελάσσων Τεντουρέκ») στα ανατολικά του πρώτου. Οι πλευρές του έχουν μικρή κλίση, καθώς είναι ασπιδοειδές ηφαίστειο, που σημαίνει ότι οι λάβες του ρέουν με μικρό ιξώδες, όπως αυτές των ηφαιστείων της Χαβάης.

Το Τεντουρέκ είναι μέρος μιας ηφαιστειακής ομάδας που περιβάλλει τη Λίμνη Βαν και περιλαμβάνει την ηφαιστειακή Λίμνη Νεμρούτ και το όρος Αραράτ. Η ομάδα αυτή δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα συγκρούσεως ηπειρωτικών πλακών, που άρχισε πριν από 6 εκατομμύρια έτη περίπου και συνεχίσθηκε επί εκατομμύρια έτη. Το Τεντουρέκ δημιουργήθηκε πριν από περίπου 250.000 χρόνια και είναι ακόμη ενεργό: η πλέον πρόσφατη έκρηξή του, με εκτίναξη αερίων και σποδού από τον μεγάλο κρατήρα (αλλά όχι λάβας) σημειώθηκε το 1855 και παραμένει η πιο πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη σε ολόκληρη την Τουρκία. Από τότε το ηφαίστειο υπήρξε κυρίως γεωθερμικώς ενεργό, εκπέμποντας ατμό και αέριο από τους κρατήρες του. Μάλιστα από το 1993 ο θάλαμος μάγματος του ηφαιστείου υποχωρεί, γεγονός που σημαίνει ότι το Τεντουρέκ εισέρχεται σε μια φάση αδράνειας.

Η κορυφή του Τεντουρέκ απέχει περί τα 950 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Τουρκίας Άγκυρα, 48,5 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή βορειοανατολικά από την πλησιέστερη όχθη της λίμνης Βαν και 54 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την κύρια κορυφή του Αραράτ, ενώ η πλησιέστερη πόλη, στα 25 χιλιόμετρα, είναι το Ντογουμπαγιαζίτ. Περισσότεροι από 170.000 άνθρωποι ζουν σήμερα σε ακτίνα 30από τον κυρίως κρατήρα του Τεντουρέκ, καθιστώντας το δυνητική (αν και με μικρή πιθανότητα) απειλή.