Τζο Χιλ

Τζο Χιλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Joe Hill (Αγγλικά)
Γέννηση	7  Οκτωβρίου 1879 Ενορία Γέβλε
Θάνατος	19  Νοεμβρίου 1915 Σολτ Λέικ Σίτι
Αιτία θανάτου	τραύμα από πυροβολισμό
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Τόπος ταφής	Haymarket Martyrs' Monument
Κατοικία	Πόρτλαντ
Ψευδώνυμο	Joseph Hillström
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Σουηδία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Σουηδικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Σουηδικά Αγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	τραγουδιστής-τραγουδοποιός συνδικαλιστής ποιητής
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματος	δολοφονία
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζο Χιλ (Joe Hill, γεννημένος ως Joel Emmanuel Hägglund, γνωστός και σαν Joseph Hillström, Γκέφλε, Σουηδία, 7 Οκτωβρίου 1879 – Σολτ Λέικ Σίτι, Γιούτα, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, 19 Νοεμβρίου 1915) ήταν σουηδικής καταγωγής μετανάστης στις ΗΠΑ, συνδικαλιστής, ακτιβιστής υπέρ των εργατικών δικαιωμάτων, εικονογράφος και μουσικός, καταδικασμένος ως εγκληματίας. Θεωρείται θρυλική μορφή μάρτυρα που πέθανε για τις ιδέες του και τα συμβάντα της ζωής του υμνήθηκαν από πολλούς δημιουργούς, ενώ η ανάμνησή του αποτελεί μέρος της λαϊκής κουλτούρας. Επιπρόσθετα, η πατρική του εστία στη Σουηδία έχει μετατραπεί σε μουσείο και χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων. Από πολλούς έχει υποστηριχτεί η άποψη ότι η καταδίκη και η εκτέλεσή του αποτελούν δικαστική πλάνη και επίσης πως ήταν το εκδικητικό αποτέλεσμα των εχθρών του, εξαιτίας της δράσης του υπέρ των εργατικών διεκδικήσεων. Αντιθέτως, η δικαιοσύνη της Μασαχουσέτης ουδέποτε αποδέχτηκε την πιθανότητα της πλάνης. Η περίπτωση του Τζο Χιλ εμφανίζει πολλές ομοιότητες με την αντίστοιχη των Σάκο και Βαντσέτι.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Τζο ήταν το τρίτο τέκνο της 11μελούς οικογένειας του σιδηροδρομικού υπάλληλου Olof Hagglund (1846 - 1887) και της Margareta Catharina (1845 - 1902), των οποίων τρία από τα παιδιά πέθαναν σε μικρή ηλικία. Ο Τζο ο ίδιος είχε ασθενική υγεία και στην ηλικία των 20 ετών προσβλήθηκε από φυματίωση. Αργότερα (Οκτώβριος 1902), μαζί με έναν από τα αδέλφια του, τον Paul Elias (1877 - 1955) μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορες Πολιτείες εργαζόμενος σε χειρωνακτικές δουλειές, κατέληξε στη Δυτική Ακτή (Σαν Φρανσίσκο). Αργότερα (1910) γράφτηκε στο τοπικό συνδικάτο λιμενεργατών του Σαν Πέντρο της Καλιφόρνια με επωνυμία «Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου» (IWW) των οποίων τα μέλη αποκαλούνταν, λαϊκά, σαν «Wobblies». Στα τέλη της ίδιας χρονιάς απεύθυνε μία επιστολή προς τη φιλεργατική εφημερίδα «Industrial Worker», δηλώνοντας την ιδιότητά του σαν στέλεχος (γραμματέας) του παραρτήματος των IWW στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Δραστηριοποιήθηκε εκδηλώνοντας έντονη συνδικαλιστική δράση ταξιδεύοντας ως οργανωτής και καθοδηγητής, διακρίθηκε ως δημοφιλής ομιλητής και συνθέτης - στιχουργός για λογαριασμό της εργατικής ένωσης στην οποία ανήκε. Την ίδια εποχή υιοθέτησε ως ψευδώνυμο το Joe Hill, με το οποίο υπέγραφε τα γραπτά του (κείμενα και ποιήματα) αλλά και τα διάφορα σχέδια που δημοσίευε, υπό μορφή σατιρικών κόμικς. Μελοποιούσε ακόμη τα τραγούδια που έγραφε, χρησιμοποιώντας (μικρή παραλλαγή) γνωστών μελωδιών, που είχαν απήχηση στο ευρύ κοινό.

Επαναστατική δράση

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Καλιφόρνια, ο Χιλ ενεπλάκη σε επαναστατική δράση εναντίον της μεξικανικής κυβέρνησης του προέδρου Φρανσίσκο Μαντέρο, ο οποίος μόλις είχε διαδεχτεί τον Πορφίριο Ντίαζ. Στις αρχές του 1911 πολλά μέλη των Wobblies, μεταξύ των οποίων, σύμφωνα με κατοπινές μαρτυρίες πρώην συντρόφων του, ήταν και ο Χιλ, προσχώρησαν στον λεγόμενο «Επαναστατικό Στρατό» υπό την ηγεσία των αδελφών Ρικάρντο και Ενρίκε Φλόρες Μαγκόν, από το Λος Άντζελες. Τελικά, στις 22 Ιουνίου 1911 οι επαναστατικές δυνάμεις ηττήθηκαν από το Μεξικανικό στρατό και όσοι κατάφεραν να διαφύγουν βρήκαν στέγη στις ΗΠΑ. Ο Χιλ παραδέχτηκε ότι κάτι είχε ακούσει για το συμβάν αλλά αρνήθηκε πως έλαβε ενεργό μέρος. Στα τέλη του 1913 ο Χιλ εργαζόταν στον περιοχή του Pak City της Γιούτα, αρκετά κοντά στο Σολτ Λέικ.

Η δολοφονία των Μόρισον

Λίγο πριν τις 22:00 του Σαββάτου 10 Ιανουαρίου 1914 κι ενώ ο πρώην αστυφύλακας Τζον Μόρισον, μαζί με τους γιους του Άρλινγκ (ο μεγαλύτερος) και Μέρλιν (18 ετών) έκλεινε το μπακάλικό του σε σε κεντρικό σημείο του Σολτ Λέικ, ξαφνικά εμφανίστηκαν δύο ένοπλοι κουκουλοφόροι, ένας ψηλός και ο άλλος πιο κοντός και ο ένας τους απεύθυνε την απειλητική φράση «Αυτή τη φορά δε τη γλυτώνεις» πριν πυροβολήσει τον καταστηματάρχη. Ο τελευταίος έπεσε τραυματισμένος πίσω από τον πάγκο, ενώ ο γιος του Άρλινγκ πρόλαβε πριν πέσει νεκρός από τα πυρά των δραστών να πυροβολήσει τον έναν από αυτούς. Ο μικρότερος γιος, αφού είδε ότι ο πατέρας του ήταν βαριά τραυματισμένος αλλά δεν μπορούσε να μιλήσει, κάλεσε από το τηλέφωνο την Αστυνομία. Αυτόπτες μάρτυρες, γείτονες και περίοικοι, κατέθεσαν πως όντως, είδαν δύο μασκοφόρους να απομακρύνονται τρέχοντας από το κατάστημα και τον έναν από αυτούς να δείχνει πληγωμένος (κρατούσε με τα δύο χέρια του το στήθος) ενώ μία γυναίκα τον άκουσε να λέει «Ω, Μπομπ, με χτύπησαν!» Ένας τρίτος κακοποιός περίμενε τους δύο στην απέναντι γωνία και οι τρεις τους έσπευσαν να εξαφανιστούν. Ο Τζον Μόρισον εξέπνευσε λίγο αργότερα στο ιατρείο του αστυνομικού τμήματος όπου τον μετέφεραν, δίχως να μπορέσει να πει κάτι για την ταυτότητα των φονιάδων. Ήταν κοινή πεποίθηση, όμως στην πόλη, ότι, λόγω της προηγούμενης ιδιότητάς του σαν αστυνομικού, είχε πολλές αντιπάθειες από παράνομους που είχε συλλάβει κατά καιρούς. Μάλιστα τα προηγούμενα 12 χρόνια, δύο φορές κάποιος άγνωστος είχε επιχειρήσει να τον δολοφονήσει και ο Μόρισον είχε σωθεί ως εκ θαύματος. Οι συντοπίτες του, λοιπόν, πίστευαν ακράδαντα πως κάποιος εγκληματίας ζητούσε εκδίκηση.

Η εμπλοκή του Χιλ

Δύο ή τρεις μέρες μετά τη διπλή δολοφονία των Μόρισον και ενώ οι αρχές βρίσκονταν στο σκοτάδι, έχοντας, ωστόσο, υιοθετήσει την πιθανότητα αντεκδίκησης από κάποιον πρώην κρατούμενο, ένας γιατρός παρουσιάστηκε στο τμήμα και κατέθεσε ότι είχε κληθεί να περιθάλψει έναν τραυματία από πυροβόλο όπλο που έφτασε στην πόρτα του τη νύκτα του φονικού. Ο άνδρας εκείνος έφερε τραύμα στην πλάτη, το οποίο οφείλονταν, όπως είπε στο γιατρό, σε πυροβολισμό κάποιου συζύγου, μετά από καυγά μεταξύ τους που είχε αφορμή μία παρεξήγηση. Ο πυροβοληθείς εξήγησε πως ο σύζυγος νόμιζε ότι το θύμα προσέβαλε τη γυναίκα του, κάτι που δεν ίσχυε. Ο γιατρός, ο οποίος ονομάζονταν Μακ Χιου, είχε αναγνωρίσει στο πρόσωπο του πληγωμένου το Τζο Χιλ, αφού κουράριζε μέλη της οικογένειας που τον φιλοξενούσε, στο προάστιο Μάρρεϋ της πόλης. Μάλιστα δήλωσε στους αστυνομικούς πως πραγματοποίησε στον τραυματία δύο ακόμη επισκέψεις, για αλλαγή του τραύματος και χογήγηση παυσίπονης ένεσης. Δεν είναι ξεκαθαρισμένο, πάντως, αν την κατάθεση στην αστυνομία έκανε ο ίδιος ο θεράπων ιατρός ή κάποιος συγγενής ή συνάδελφός του (το πιο πιθανό).

Δίκη και καταδίκη

Ο Χιλ συνελήφθη το βράδυ της Τρίτης 13 Ιανουαρίου του 1914 και μία εβδομάδα μετά, του απαγγέλθηκε κατηγορία για φόνο πρώτου βαθμού (από πρόθεση) ενώ περιέργως αγνοήθηκε το γεγονός πως δεν είχε κανένα κίνητρο εκδίκησης εναντίον των θυμάτων. Σε επίμονες ερωτήσεις του βοηθού σερίφη που τον συνέλαβε, ο Χιλ αρνήθηκε να αποκαλύψει το όνομα του ανθρώπου που τον είχε πυροβολήσει στην πλάτη, της συζύγου ή τις συνθήκες κατά τις οποίες έλαβε χώρα το γεγονός. Ο νεαρός Μέρλιν Μόρισον κατέθεσε ότι δεν μπορούσε να αναγνωρίσει στο πρόσωπο του Χιλ κάποιον από τους δολοφόνους του πατέρα και του αδελφού του, διότι είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η σιλουέτα του ενός από τους φονιάδες θα μπορούσε να ανήκει στο Χιλ. Ακολούθως, ο περιφερειακός δικαστής Χάρι Χάρπερ, που ανέλαβε την υπόθεση, όρισε ημερομηνία έναρξης της δίκης την 17η Ιουνίου 1914. Ο Χιλ δεν θέλησε να προσλάβει συνήγορο, καθώς όπως είπε δεν είχε χρήματα για να τον πληρώσει και αποφάσισε να υπερασπίσει μόνος τον εαυτό του. Αυτό αποδείχτηκε καθοριστικά αρνητικό σε βάρος του, αφού, δίχως την απαραίτητη δικονομική πείρα, δεν ήταν σε θέση να υποστηρίξει με τον κατάλληλο τρόπο την αθωότητά του. Το Σάββατο 28 Ιουνίου του 1914 οι 12 ένορκοι (όλοι άνδρες) τον βρήκαν ομόφωνο ένοχο και στις 8 Ιουλίου, ο Χιλ, ερωτώμενος από το δικαστή Ρίτσι, επέλεξε σαν τρόπο εκτέλεσης τον τουφεκισμό, αντί του απαγχονισμού. Μάλιστα δήλωσε δεικτικά ότι προτιμούσε να τον πυροβολήσουν διότι ήδη τον είχαν πετύχει μία φορά και ήταν σίγουρος πως δεν θα αστοχούσαν. Καθ' όλη τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας ο Χιλ επαναλάμβανε ότι ήταν αθώος και (μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας) ότι δεν τον ενδιέφερε μία μετατροπή της ποινής του ή μία χάρη κατόπιν αίτησής του, τις οποίες θεωρούσε ταπεινωτικές και εξευτελιστικές. Παράλληλα, επέμενε στο να μην αποκαλύπτει στοιχεία για την ταυτότητα του προσώπου που τον είχε πυροβολήσει, όπως και της συζύγου του, κάτι που έδωσε την ευκαιρία στον εισαγγελέα να εισηγηθεί την καταδίκη του.

Προσπάθειες για την αθώωσή του

Ενώ σε πρώτη φάση οι επικεφαλής των «Βιομηχανικών Εργατών» επέλεξαν να κρατήσουν αποστάσεις από την υπόθεση για να μην εκθέσουν τη δράση τους σε συκοφαντίες των εργοδοτών, μετά την εκδήλωση κύματος διαμαρτυριών υπέρ του Χιλ από ακτιβιστές και διάφορους δημόσιους παράγοντες, τελικά αποφάσισαν να συμπαρασταθούν στο μέλος τους, ορίζοντας οι ίδιοι δικηγόρους. Την 1η Σεπτεμβρίου ο δικαστής Ρίτσι απέρριψε αίτημα της υπεράσπισης για αναψηλάφιση της δίκης. Ακολούθησε έφεση προς το Ανώτατο Δικαστήριο της Γιούτα, αλλά στις 3 Ιουνίου του 1915 η πρόταση απορρίφθηκε. Στις 2 Αυγούστου ο Ρίτσι εξέδωσε εκ νέου καταδικαστική απόφαση (σε θάνατο) και η εκτέλεση προσδιορίστηκε για την 1η Οκτωβρίου. Οι δικηγόροι της IWW απεύθυναν τότε αίτηση προς το 3μελές Συμβούλιο Χαρίτων (αποτελούμενο απ’ τους δικαστές Στράουπ, Φρικ, Μακ Κάρτυ) για μετατροπή της ποινής σε κάθειρξη, που ούτε αυτή έγινε δεκτή, ενόσο ο Χιλ αρνιόταν επίμονα να αποκαλύψει το άλλοθί του. Στις 30 Σεπτεμβρίου του 2015 ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον ζήτησε, ύστερα από έκκληση του Σουηδού πρέσβη Έκενγκρεν, από τον κυβερνήτη της Γιούτα, Ουίλιαμ Σπράου την αναβολή της εκτέλεσης, κάτι πρωτοφανές στα χρονικά, αφού κατά παράδοση ο Αμερικανός πρόεδρος δεν δικαιούνταν να παρεμβαίνει σε εσωτερικές υποθέσεις των Πολιτειών. Με δυσφορία, ο Σπράου χορήγησε αναβολή 16 ημερών. Στις 16 Οκτωβρίου συγκάλεσε ο ίδιος ξανά το Συμβούλιο Χαρίτων και δύο μέρες μετά, το Συμβούλιο απέρριψε το αίτημα. Κατόπιν επίμονης, όμως, παράκλησης της ακτιβίστριας Ελίζαμπεθ Γκάρλεϊ Φλιν, στις 17 Νοεμβρίου ο πρόεδρος Ουίλσον ζήτησε από τον κυβερνήτη να επανεξετάσει την περίπτωση του Χιλ, όμως αυτή τη φορά ο Σπράου απέρριψε το αίτημα.

Το τέλος

Ήταν σαφές ότι ο Χιλ επεδίωκε μόνο την πλήρη αθώωσή του έχοντας συνειδητοποιήσει πως οτιδήποτε άλλο θα κηλίδωνε τη φήμη του. Απευθύνοντας επιστολές σε εφημερίδες και εργατικές ενώσεις, έδειχνε καθαρά ότι είχε επιλέξει την οδό της αυτοθυσίας, ελπίζοντας πως έτσι θα αποτελούσε παράδειγμα για τους εργάτες που υπερασπίσθηκε, όπως και αποδείχτηκε. Στο φίλο του, ηγέτη του IWW Bill Haywood, μεταξύ άλλων, έγραψε: «Αντίο Μπιλ, πεθαίνω ως αληθινός επαναστάτης... Μη χάνετε χρόνο, οργανωθείτε...» Στις 19 Νοεμβρίου 1915 ο Χιλ εκτελέστηκε από 5μελές απόσπασμα στο προαύλιο των Φυλακών Sugar House της Γιούτα, δεχόμενος 4 σφαίρες στην καρδιά. Είχε δώσει, εμφατικά, ο ίδιος το σύνθημα («πυρ») λίγες στιγμές πριν τον επικεφαλής αξιωματικό. Ως τελευταία του επιθυμία θέλησε να μην ταφεί εντός των ορίων της Πολιτείας της Γιούτα. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, το σώμα του στάλθηκε για αποτέφρωση στο Σικάγο και οι στάχτες μοιράστηκαν σε 600 μικρούς φακέλους που ταχυδρομήθηκαν, συμβολικά, προς διάφορους αποδέκτες.

Μουσικό έργο

• «The Preacher and the Slave» (παρωδία του «In the Sweet By-and-By»)
• «The Tramp»
• «There is Power in a Union»
• «Mister Block»
• «The Rebel Girl»
• «Casey Jones-the Union Scab»

Επιρροή και κληρονομιά

Το 1925 ο Αμερικανός ποιητής Άλφρεντ Χέις, εμπνεόμενος από την ιστορία του Χιλ, έγραψε το ομώνυμο ποίημα και τη μελοποίησή του (ως έργου «διαμαρτυρίας») ανέλαβε ο συνθέτης Ερλ Ρόμπινσον. Την εκτέλεση του τραγουδιού πραγματοποίησε η Τζόαν Μπαέζ, με μία ερμηνεία που έκανε αίσθηση. Το 1971, μία κινηματογραφική δημιουργία του Σουηδού σκηνοθέτη Bo Widerberg (1930 - 1997) με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό Thommy Berggren μετέφερε την ιστορία του Τζο Χιλ στη μεγάλη οθόνη

Πηγές

• "Good Bye, Joe"
• Vicenzo Mantovani, "Τζο Χιλλ", περιοδικό "Ιστορία Εικονογραφημένη", #94 (Απρίλιος 1976, εκδοτικός οργανισμός 'Πάπυρος'), σελ. 82 - 88.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Joe Hill (activist) στο Wikimedia Commons