Τογιοχάρα Τσικανόμπου
Τογιοχάρα Τσικανόμπου | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | 楊洲周延 (Ιαπωνικά) |
Γέννηση | 1838[1][2][3] Έντο |
Θάνατος | 1912[1][2][3] |
Αιτία θανάτου | Καρκίνος του στομάχου |
Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
Χώρα πολιτογράφησης | Ιαπωνία |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | Ιαπωνικά[4] |
Σπουδές | Nabeta Gyokuei[5] |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | ζωγράφος[6] καλλιτέχνης ούκιγιο-ε |
Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Τογιοχάρα Τσικανόμπου (豊原周延, 1838–1912), καλύτερα γνωστός στους σύγχρονούς του ως Γιόσου Τσικανόμπου (Yōshū Chikanobu) (楊洲周延), ήταν παραγωγικότατος καλλιτέχνης ξυλογραφίας στην Ιαπωνία κατά την περίοδο Μέιτζι.
Ονόματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τσικανόμπου υπέγραψε τα έργα τέχνης του "Γιόσου Τσικανόμπου" (楊洲周延). Αυτό ήταν το καλλιτεχνικό του όνομα (作品名, sakuhinmei). Το πραγματικό όνομα του καλλιτέχνη (本名, honmyō) ήταν Χασιμότο Ναογιόσι (Hashimoto Naoyoshi) (橋本直義) και δημοσιεύτηκε στην νεκρολογία του.
Πολλά από τα πρώτα του έργα υπογράφτηκαν ως "ατελιέ του Γιόσου Τσικανόμπου" (楊洲齋周延, Yōshū-sai Chikanobu). Ένας μικρός αριθμός των πρώιμων δημιουργιών του έφεραν απλώς την υπογραφή "Γιόσου " (楊洲). Τουλάχιστον ένα τρίπτυχο από το Μέιτζι 12 (1879) υπάρχει υπογεγραμμένο ως "Γιόσου Ναογιόσι " (楊洲直義).
Το πορτρέτο του αυτοκράτορα Μέιτζι, που κρατά το Βρετανικό Μουσείο φέρει την επιγραφή "σχεδιασμένο από τον Γιόσου Τσικανόμπου με ειδική παραγγελία" (應需楊洲周延筆, motome ni ōjite Yōshū Chikanobu hitsu).[7]
Δεν έχουν εμφανιστεί έργα που να φέρουν την υπογραφή «Τογιοχάρα Τσικανόμπου» ή «Χασιμότο Τσικανόμπου».[8]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τσικανόμπου ήταν υποστηρικτής της φυλής Σακακιμπάρα του τομέα Τακάντα στην επαρχία Ετσίγκο. Μετά την κατάρρευση του Σογκουνάτου Τοκουγκάβα, εντάχθηκε στους Σογκιτάι και πολέμησε στη Μάχη του Ουένο.
Εντάχθηκε στους πιστούς του Τοκουγκάβα στο Χακοντάτε, στο Χοκκάιντο, όπου πολέμησε στη μάχη του Χακοντάτε στο οχυρό Γκοριόκακου, που έχει σχήμα πεντάκτινου αστεριού. Υπηρέτησε υπό την ηγεσία των Ενομότο Τακεάκι και Οτόρι Κεϊσούκε και απέκτησε φήμη για την ανδρεία του.
Μετά την παράδοση των Σογκιτάι, προφυλακίστηκε μαζί με άλλους στις αρχές στην περιοχή Τακάντα.
Καλλιτεχνική καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1875 ( Μέιτζι 8 ), αποφάσισε να προσπαθήσει να ζήσει ως καλλιτέχνης. Ταξίδεψε στο Τόκιο. Βρήκε δουλειά ως καλλιτέχνης για τον Καΐσιν Σίμπουν.[9] Επιπλέον, παρήγαγε έργα τέχνης νισίκι-ε. Στα νεότερα του χρόνια, είχε σπουδάσει στη σχολή ζωγραφικής Κάνο. Αλλά το ενδιαφέρον του τράβηξε το ουκίο-ε. Σπούδασε με έναν μαθητή του Κεϊσάι Έισεν και στη συνέχεια εντάχθηκε στη σχολή του Ιτσιγιουσάι Κουνιγιόσι. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αποκαλούσε τον εαυτό του Γιοσιτσούρου. Μετά το θάνατο του Κουνιγιόσι, σπούδασε με τον Κουνισάντα. Αναφερόταν επίσης στον εαυτό του ως Γιόσου.[10]
Όπως πολλοί καλλιτέχνες ουκίο-ε, ο Τσικανόμπου έστρεψε την προσοχή του σε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Το έργο του κυμαινόταν από την ιαπωνική μυθολογία μέχρι τις απεικονίσεις των πεδίων των μαχών της ζωής του μέχρι τη γυναικεία μόδα. Όπως και αρκετοί άλλοι καλλιτέχνες αυτής της περιόδου, απεικόνισε επίσης ηθοποιούς καμπούκι,που υποδύονταν κάποιο χαρακτήρα και είναι γνωστός για τις εντυπώσεις του από το μίε ( mise en scène ) των παραγωγών καμπούκι. Ο Τσικανόμπου ήταν γνωστός ως ειδικός των μπιτζίνγκα, εικόνες όμορφων γυναικών και για την απεικόνιση αλλαγών στη γυναικεία μόδα, συμπεριλαμβανομένων τόσο των παραδοσιακών όσο και των δυτικών ενδυμάτων. Η δουλειά του απεικόνιζε τις αλλαγές στα κομμωτήρια και το μακιγιάζ με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, στις εικόνες του Τσικανόμπου στο Καθρέφτης των Ηλικιών (1897), τα στυλ μαλλιών της εποχής Τενμέι, 1781-1789 [11] διακρίνονται από εκείνα της εποχής Κεϊό, 1865-1867.[12] Τα έργα του αποτυπώνουν τη μετάβαση από την εποχή των σαμουράι στη νεοτερικότητα του Μέιτζι, το καλλιτεχνικό χάος της περιόδου Μέιτζι, που αποτελεί παράδειγμα της έννοιας του "φουρουμεκάσιι/ιμαμεκάσιι".[13]
Ο Τσικανόμπου είναι ένας αναγνωρίσιμος καλλιτέχνης της περιόδου Μέιτζι [14] αλλά τα θέματά του μερικές φορές αντλήθηκαν από παλαιότερες ιστορικές εποχές. Για παράδειγμα, μια εκτύπωση απεικονίζει ένα περιστατικό κατά τη διάρκεια του σεισμού του Ανσέι Έντο το 1855.[15] Η πρώιμη περίοδος Μέιτζι σημαδεύτηκε από συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων δυνάμεων των Σαμουράι με διαφορετικές απόψεις σχετικά με τον τερματισμό της αυτοεπιβαλλόμενης απομόνωσης της Ιαπωνίας και σχετικά με την αλλαγή της σχέσης μεταξύ της Αυτοκρατορικής αυλής και του σογκουνάτου Τοκουγκάβα.[16] Δημιούργησε μια σειρά από εντυπώσεις και σκηνές της εξέγερσης Σατσούμα και του Σάιγκο Τακαμόρι.[17] Μερικές από αυτές τις εκτυπώσεις απεικονίζουν την περίοδο της εγχώριας αναταραχής και άλλα θέματα τοπικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων εκτυπώσεων όπως η εικόνα του 1882 του Περιστατικού του Ίμο, επίσης γνωστή ως το Περιστατικό Τζίνγκο (壬午事変, jingo jihen).
Ο μεγαλύτερος αριθμός πολεμικών εκτυπώσεων (戦争絵, sensō-e) εμφανίστηκε σε μορφή τρίπτυχου. Αυτά τα έργα κατέγραψαν τον Πρώτο Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο του 1894-1895. Για παράδειγμα, το "Νίκη στο Άσαν" [18] δημοσιεύτηκε με μια σύγχρονη αφήγηση της μάχης της 29 Ιουλίου 1894.
Μεταξύ εκείνων που επηρεάστηκαν από τον Τσικανόμπου ήταν ο Νομπουκάζου και ο Γκιοκουέι.
Είδη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σκηνές μάχης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα σκηνών μάχης (戦争絵, sensō-e) περιλαμβάνουν:
- Πόλεμος του Μπόσιν 1868–1869 (戊辰戦争, Boshin sensō)
- Εξέγερση Σατσούμα 1877 (西南戦争, Seinan sensō)
Παραδείγματα σκηνών από αυτόν τον πόλεμο περιλαμβάνουν:
-
Σκηνή από τη μάχη στην Καγκοσίμα
-
Μια Σύναξη των Ηρωίδων της Καγκοσίμα
-
Η μάχη στο Νομπεόκα
- Περιστατικό Τζίνγκο, Κορέα 1882 (壬午事変, Jingo Jihen)
Παραδείγματα σκηνών από αυτόν τον πόλεμο περιλαμβάνουν:
-
Μια μάχη ανάμεσα στη θάλασσα και την ακτή από την εξέγερση της Κορέας
-
Η ιαπωνική αποστολή στους Κορεάτες
-
Σκηνή μάχης από το Κορεατικό Περιστατικό
- Σινο-Ιαπωνικός Πόλεμος 1894–1895 (日清戦争, Nisshin sensō)
Παραδείγματα σκηνών από αυτόν τον πόλεμο περιλαμβάνουν:
-
Σκηνή μάχης από τον Πρώτο Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο
-
Σκηνή μάχης από τον Πρώτο Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο
-
Σκηνή μάχης από τον Πρώτο Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο
- Ρωσσο-Ιαπωνικός Πόλεμος 1904–5 (日露戦争, Nichiro sensō)
Παραδείγματα σκηνών από αυτόν τον πόλεμο περιλαμβάνουν:
-
Σκηνή μάχης από τον Ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο
Εκτυπώσεις πολεμιστών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα αναπαραστάσεων πολεμιστών (武者絵, Musha-e) περιλαμβάνουν:
-
Σειρά Γκεμπέι Σεϊσουίκι, Μιούρα Νταϊσούκε Γιοσιάκι (1093-1181)
-
Σειρά Αζούμα νισίκι τσούγια κουράμπε, ο Κουσουνόκι Μασατσούρα επιτίθεται σε ένα όνι
-
Σετσού Γκέκκα (1η σειρά), Τακιγιάσα-χίμε, κόρη του Τάιρα νο Μασακάντο
-
Σακακιμπάρα Γιασουμάσα και Τογιοτόμι Χιντεγιόσι στο όρος Κομάκι
-
Η Τομόε Γκοζέν με τους Ουτσίντα Ιεγιόσι και Χατακεγιάμα νο Σιγκετάντα
Εικόνες ομορφιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα "εικόνων ομορφιάς" (美人画, Bijin-ga) περιλαμβάνουν:
-
Σειρά Αζούμα, κεσό
-
Σειρά Σιν Μπίτζιν, Νο. 12
-
Σετσού Γκέκκα (δεύτερη σειρά), σουιμέν νο τσούκι
-
Σειρά Γκέντο Σάσιν Κουράμπε, Αρασιγιάμα
-
Σειρά Τζιντάι Καγκάμι, Κένμου νένγκο (εποχή)
-
Σειρά Αζούμα φουζόκου νέντζου γκιότζι, 6ος μήνας
-
Άλμπουμ Κιόντο ρισίκι Νο 42 Τσικάκο
Ιστορικές εικόνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα ιστορικών σκηνών (史教画, Reshiki-ga) περιλαμβάνουν: Πρόσφατη ιστορία (εποχή Μέιτζι)
-
Μια σκηνή της Ιαπωνικής δίαιτας
-
Μια σκηνή στη Βουλή των Αριστοκρατών
-
Σκηνή συνεδρίασης του ανακτοβούλιου
Διάσημα μέρη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα μαγευτικών τοποθεσιών (名所絵, Meisho-e) περιλαμβάνουν:
Πορτρέτα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα πορτρέτων (肖像画, Shōzō-ga) περιλαμβάνουν:
-
Αυτοκράτορας Μέιτζι
Σκηνές θεάτρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα "σκηνών καμπούκι/πορτέτων ηθοποιών" (役者絵, Yakusha-e) περιλαμβάνουν:
-
Σκηνή Καμπούκι
-
Σκηνή Καμπούκι
-
Ο Κουρονούσι προσπαθεί να κόψει μια κερασιά [19]
-
Σκηνή Καμπούκι
-
Σκηνή Καμπούκι, που απεικονίζει έναν σαμουράι της φυλής Σανάντα να κουβαλάει ένα κανόνι
-
Σκηνή Καμπούκι
Γυναικεία χόμπι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα "Γυναικείων τρόπων συμπεριφοράς και εθυμοτυπίας" (女禮式, joreishiki) περιλαμβάνουν:
-
Σειρά Ασούμα κάι:Βλέποντας τα άνθη της κερασιάς να πέφτουν (χανάμι)
-
Σειρά Κάικα κιοίκου μάρι ούτα: διδασκαλία τραγουδιών με κότο και γκέκκιν
-
Σειρά Σιν μπίτζιν: Εξάσκηση στα κάντζι
-
Σειρά νιτζούσι κο μιτάτε ε αβάσε: Υφαίνοντας Τοέι
-
Σετσού γκέκκα σειρά II:δημιουργώντας μπονσέκι
-
Σειρά Αζούμα φουζόκου φούκου τσουκούσι: αγοράζοντας ύφασμα κιμονό σε υφασματοπολείο
-
Σειρά Φουγκάκου σου:Γυναίκες που σκάβουν για αχιβάδες στην παραλία
-
Αγαπημένες τυπικές ασχολίες στην εποχή Μέιτζι
-
Ιαπωνική ανθοδετική Ικεμπάνα
Εικόνες του αυτοκράτορα Μέιτζι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα χαλάρωσης του αυτοκράτορα Μέιτζι περιλαμβάνουν:
-
Ο αυτοκράτορας Μέιτζι σε μια έκθεση λουλουδιών
-
Ο αυτοκράτορας Μέιτζι στο πάρκο Ασουκαγιάμα
-
Ο αυτοκράτορας Μέιτζι απολαμβάνει το δροσερό βράδυ
Εικόνες αντιθέσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα εικόνων με αντιθέσεις (見立絵, Mitate-e) περιλαμβάνουν:
-
Σειρά Μιτάτε τζούνι σι Το σημάδι του Βοδιού
-
Γκέντο σάσιν κουράμπε σειρά Καντζίντσο
-
Σειρά Χακκέι Ιμάγιο τόκιο, Βραδινό κουδούνι στην Ασακούσα
-
Νιτζούσο Κο Μιτάτε Ε Αβάσε σειρά Ο Αμελκτής των Ελαφιών
Αποθέωση της Γκέισας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδείγματα αυτού του είδους περιλαμβάνουν:
Μορφές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπως η πλειονότητα των συγχρόνων του, εργάστηκε κυρίως στη μορφή όμπαν τάτε-ε (ōban tate-e) .[20] Υπάρχουν πολλές σειρές μεμονωμένων πλαισίων, καθώς και πολλά άλλα χαρακτικά σε αυτή τη μορφή που δεν αποτελούν μέρος καμίας σειράς.
Παρήγαγε αρκετές σειρές σε μορφή όμπαν γιόκο-ε (oban yoko-e) [21], οι οποίες συνήθως διπλώνονταν σταυρωτά για την παραγωγή ενός άλμπουμ.
Αν και είναι, ίσως, περισσότερο γνωστός για τα τρίπτυχα, τα μεμονωμένα θέματα και τις σειρές του, είναι γνωστές και δύο δίπτυχες σειρές. Υπάρχουν, τουλάχιστον, δύο πολύπτυχα [22] γνωστά χαρακτικά.[23]
Η υπογραφή του μπορεί επίσης να βρεθεί στα γραμμικά σχέδια και τις εικονογραφήσεις σε έναν αριθμό έχον (ehon) (絵本), που ήταν ως επί το πλείστον ιστορικού χαρακτήρα. Επιπλέον, υπάρχουν χαρακτικά θαυμαστών ουτσίβα-ε (uchiwa-e) (団扇絵), καθώς και πλήθος φύλλων σουγκορόκου (sugoroku) (すごろく) με την υπογραφή του, που εξακολουθούν να υπάρχουν και τουλάχιστον τρία χαρακτικά σε μορφή κακεμόνο-ε (kakemono-e) [24] είχαν δημιουργηθεί στα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 132919907. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500335317. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γαλλικά) Répertoire des artistes. 127515. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 116421231. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2020.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2023.
- ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 5 Απριλίου 2019. 500335317. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2019.
- ↑ British Museum, woodblock print. Portrait of the Meiji Emperor
- ↑ Library of Congress
- ↑ 改進新聞 (かいしんしんぶん)
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>
. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομαmiyako_shimbun8847
. - ↑ «Tenmei, 1781-1789 :: Chikanobu and Yoshitoshi Woodblock Prints». Ccdl.libraries.claremont.edu. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ «Keio, 1865-1867 :: Chikanobu and Yoshitoshi Woodblock Prints». Ccdl.libraries.claremont.edu. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ Miner, Odagiri and Morrell in the Princeton Companion to Classical Japanese Literature, pp. 9, 27.
- ↑ Gobrich, Marius. "Edo to Meiji: Ukiyo-e artist Yoshu Chikanobu tracked the transformation of Japanese culture," Japan Times. March 6, 2009; excerpt, "We think the characteristics of the artist start to show around the late 1880s.... Before this, in his early works, he tends to imitate his teacher, Toyohara Kunichika."
- ↑ Gobrich, "Edo to Meiji," Japan Times. March 6, 2009; excerpt, " One picture shows people escaping from a collapsing house during the Ansei Edo earthquake of 1855, which reportedly killed over 6,000 people and destroyed much of the city. What gives this image a particularly timeless feel is the fact that the noble lady of the house — in accordance with the rules of etiquette and social decorum — has taken the trouble to get into her palanquin first before being carried out of the collapsing house.."
- ↑ "Yōshū Chikanobu [obituary]," Miyako Shimbun, No. 8847 (October 2, 1912). p. 195; Gobrich, "Edo to Meiji," Japan Times. March 6, 2009; excerpt, "[Chikanobu] was originally a samurai vassal of the Tokugawa Shogunate who saw action in the Boshin War (1868-69), which ended the country's feudal system."
- ↑ British Museum, Meiji shoshi nenkai kiji, 1877 Αρχειοθετήθηκε 2012-10-20 στο Wayback Machine.; woodblock print, triptych. Saigo Takamori and his followers in the Satsuma rebellion
- ↑ «Victory at Asan, Korea; Sino-Japanese war :: Chikanobu and Yoshitoshi Woodblock Prints». Ccdl.libraries.claremont.edu. 26 Φεβρουαρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ Cavaye, Ronald et al. (2004). A Guide to the Japanese Stage: from Traditional to Cutting Edge, pp. 138-139., σ. 138, στα Google Books
- ↑ The ōban tate-e (大判竪絵) format is ~35 x 24.5 cm or about 14" x 9.75" and is vertically oriented. For further information about woodblock formats, please see Woodblock printing in Japan
- ↑ The ōban yoko-e (大判竪絵) format is ~24.5 x ~35 cm or about 9.75" x 14" and is horizontally positioned. For further information about woodblock formats, please see Woodblock printing in Japan
- ↑ referring in this case to more than three panels
- ↑ one of which is a five panel print from the series, "The Imperial Ladies' Quarters at Chiyoda Palace" entitled, konrei (こんれい) The Marriage Ceremony. The other is a very well known nine-panel print entitled Meiji Sanjū-Ichi-Nen Shi-Gatsu Tōka: Tento Sanjū-Nen Shukugakai Yokyō Gyōretsu no Zu (明治31年4月10日: 奠都30年祝賀會餘興行列の図), The Procession in Commemoration of the Thirtieth Anniversary of the Transfer of the Capital.
- ↑ The kakemono-e (掛物絵) format is ~71.8 x ~24.4 cm or about 28.3" x 9.6" and consists of two vertically positioned oban tate-e prints joined on the shorter side. For further information about woodblock formats, please see Woodblock printing in Japan
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Cavaye, Ronald; Paul Griffith; Akihiko Senda και Mansai Nomura. (2004). Ένας οδηγός για την ιαπωνική σκηνή: από την παραδοσιακή στην αιχμή. Τόκιο: Kōdansha. (ISBN 978-4-7700-2987-4)ISBN 978-4-7700-2987-4 ;OCLC 148109695
- Παλτό, Bruce; Kyoko Kurita; Joshua S. Mostow και Allen Hockley. (2006). Chikanobu: Modernity and Nostalgia in Japanese prints . Leiden: Hotei. (ISBN 978-90-04-15490-2)ISBN 978-90-04-15490-2 ; (ISBN 978-90-74822-88-6) ;OCLC 255142506
- Τιλ, Μπάρι. (2010). "Woodblock Prints of Meiji Japan (1868-1912): A View of History Though Art". Χονγκ Κονγκ: Τέχνες της Ασίας. Τομ. XL, αρ.4, σσ. 76–98.ISSN 0004-4083ISSN 0004-4083 ;OCLC 1514382
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Εκτυπώσεις Chikanobu και Yoshitoshi Woodblock στην ψηφιακή βιβλιοθήκη Claremont Colleges
- Chikanobu: The Artist's Eye
- Ukiyo-e Prints από την Toyohara Chikanobu
- Βιογραφία του Toyohara Chikanobu, Artelino Αρχειοθετήθηκε 2016-04-04 στο Wayback Machine.
- Βιογραφία Toyohara Chikanobu, Robyn Butin της Χονολουλού
- Βιογραφία του Toyohara Chikanobu, Ukiyo-e.com