Τομπρούκ

Τομπρούκ
Το λιμάνι του Τομπρούκ.
Τομπρούκ 32°5′0″N 23°57′0″E
Χώρα	Λιβύη
Διοικητική υπαγωγή	Μπουτνάν
Υψόμετρο	5
Πληθυσμός	120.000
Σχετικά πολυμέσα

Ο λιμένας του Τομπρούκ

Το Τομπρούκ ή Tουμπρούκ (ή Αντίπυργος στα αρχαία ελληνικά) (αραβικά: طبرق , προφορά: Ţubruq) είναι ιστορική πόλη και φυσικός λιμένας στα ανατολικά παράλια της Λιβύης, κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο. Είναι η πρωτεύουσα της άλλοτε ομώνυμης περιφέρειας και σημερινής Μπουτνάν. Ο πληθυσμός της κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Β΄ Π.Π.) ήταν περίπου 4.200 κάτοικοι. Σήμερα υπολογίζεται (κατ΄ εκτίμηση 2011) στους 120.000 κατοίκους.

Γεωγραφία

Η πόλη έχει αναπτυχθεί στο μυχό φυσικού όρμου που καλύπτεται από μεγάλες βραχώδεις απόκρημνες πλαγιές που παρέχουν σπουδαία φυσική προστασία, ο δε λιμένας είναι αρκετά βαθύς και ευρύχωρος, όπου και χαρακτηρίζεται ένας από τους ασφαλέστερους φυσικούς λιμένες της Μεσογείου. Από την δεκαετία του 1930 παρουσιάζει σπουδαία ναυτιλιακή υποδομή διαθέτοντας σηματοφορικό σταθμό, ραδιοτηλεγραφικό καθώς και ναυαγοσωστικό σταθμό. Απέχει από την Κρήτη περίπου 160 μίλια, από δε τα σύνορα της Αιγύπτου περίπου τα 150 χλμ., ενώ από τη Βεγγάζη με τον νέο αυτοκινητόδρομο που κατασκευάστηκε στη δεκαετία του 1980 Τομπρούκ - Αντζαμπίγια απέχει περίπου 420 χλμ. (230 χλμ, λιγότερο από παλαιότερα).

Ιστορία

Πρόκειται για αρχαία ελληνική αποικία επί της τότε Κυρηναϊκής, που έφερε το όνομα «Αντίπυργος», ερείπια της οποίας σώζονται, την οποία αναφέρει ονομαστικά και κατά επιτυχή περιγραφή της θέσης της ο αρχαίος Έλληνας αστρονόμος και γεωγράφος Κλαύδιος Πτολεμαίος, και η οποία αργότερα πέρασε σε ρωμαϊκή διοίκηση. Την εποχή εκείνη αποτελούσε σπουδαίο σταθμό των καραβανιών που κινούνταν παρά τα παράλια της Μεσογείου. Το 1911 που μέχρι τότε τελούσε υπό κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περιήλθε στην Ιταλία η οποία και προέβη σε μεγάλα οχυρωματικά έργα. Το 1930 άρχισε να εξελίσσεται σε σπουδαία ιταλική ναυτική βάση. Κατά τον Β΄ Π.Π. το Τομπρούκ αποτελούσε την ισχυρότερη τοποθεσία της Λιβύης με μεγάλα οχυρωματικά έργα από μπετόν, αντιαρματικές τάφρους και αμυντικές σειρές συρματοπλεγμάτων που κάλυπταν όλη την πόλη.

Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου , οι συμμαχικές δυνάμεις, μετά από πολλές και άγριες μάχες το κατέλαβαν, πλην όμως η πόλη είχε υποστεί μεγάλες καταστροφές που άρχισαν να αποκαθίστανται μετά τη λήξη του πολέμου.

Από τη δεκαετία του 1960 αποτελεί τερματικό σταθμό του πετρελαϊκού αγωγού Σασίρ. Στη πόλη αυτή ήταν το ανάκτορο της βασιλικής οικογένειας της Λιβύης και ο Βασιλεύς Ίντρις είχε δώσει ιδιαίτερες προτεραιότητες ανάπτυξής της που αποδεικνύεται αριθμητικά και από τον σημερινό πληθυσμό της. Κατά την επανάσταση του Μουαμάρ Καντάφι το Τομπρούκ αποτέλεσε το προπύργιο των διαμαρτυριών εναντίον του, αλλά και στη τελευταία κρίση της πτώσης του το Τομπρούκ πρωτοστάτησε στη λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» ενώ αποτέλεσε την έδρα του εθνικού μεταβατικού συμβουλίου κατά τον εμφύλιο που ξέσπασε το 2011.

Ναυτιλιακές σημειώσεις

Ναυτιλιακές οδηγίες για τον λιμένα Τομπρούκ παρέχει ο Αγγλικός Πλοηγός Μεσογείου, τομ. 5ος, «Mediterranian Pilot», Volume V, καθώς και ο ναυτικός χάρτης του Βρετανικού Βασιλικού Ναυαρχείου 244 «Derna to Mersa Matruh».

Πηγές

• «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου», τόμ. 17ος, σελ. 731.
• «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια», τόμ. Δ΄, σελ. 922 (Αντίπυργος) και τόμ. ΚΓ΄, σελ. 107 (Τομπρούκ).