Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη

Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη
	Ο Πολυκράτης και ο φαραώ Άμασις
Συγγραφέας	Φρίντριχ Σίλερ
Τίτλος	Der Ring des Polykrates
Γλώσσα	Γερμανικά
Ημερομηνία δημιουργίας	1797
Ημερομηνία δημοσίευσης	1798
Μορφή	μπαλάντα
Θέμα	Πολυκράτης
Βασίζεται σε	The Fish and the Ring
Δημοσιεύθηκε στο	d:Q19178931 και Musen-Almanach für das Jahr 1798
	δεδομένα (π • σ • ε )

Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη (γερμανικά: Der Ring des Polykrates ‎‎) είναι μπαλάντα του Φρίντριχ Σίλερ που γράφτηκε τον Ιούνιο του 1797, το αποκαλούμενο «έτος της μπαλάντας», στα πλαίσια φιλικού διαγωνισμού με τον Γκαίτε και δημοσιεύτηκε στο ετήσιο Αλμανάκ των Μουσών το 1798. Αναφέρεται στην αστάθεια της τύχης και την ιδέα ότι ο άνθρωπος εξαρτάται από ανώτερες δυνάμεις. Ο Σίλερ βασίστηκε στην ιστορία του Πολυκράτη, τυράννου της Σάμου, όπως αναφέρεται στις Ιστορίες του Ηροδότου.^[1]

Σύνοψη

Η ιστορία συμπυκνώνεται σε δύο ημέρες δράσης και διαδραματίζεται στην αυλή του τυράννου της Σάμου Πολυκράτη, όπου τον επισκέπτεται ο φαραώ της Αιγύπτου Άμασις Β'. Ο Πολυκράτης καυχιέται για την καλή του τύχη, ενώ ο Άμασις του υπενθυμίζει την αστάθεια της τύχης και της ευημερίας, φοβούμενος τη θεία τιμωρία που επιφέρει η ύβρις. Ανησυχώντας όλο και περισσότερο για τον Πολυκράτη, ο Άμασις του επισημαίνει τρεις υπαρκτούς κινδύνους: την εκστρατεία στη Μικρά Ασία, τον κίνδυνο για τον στόλο του και τη ναυτική δύναμη των Κρητών.

Αλλά όλα τα προαισθήματα του φαραώ αποδεικνύονται σύντομα λανθασμένα: ένας αγγελιοφόρος φέρνει το κεφάλι του ηττημένου εχθρού στρατηγού, ο στόλος των Σαμίων επιστρέφει φορτωμένος με πλούσια λάφυρα από τη νικηφόρα εκστρατεία κατά της Μιλήτου και η καταιγίδα σκόρπισε τους Κρήτες.^[2]

Ο Άμασις δεν καθησυχάζεται από αυτά, αλλά τρομοκρατημένος υποθέτει τα χειρότερα και συμβουλεύει τον Πολυκράτη να πετάξει τον πιο ακριβό θησαυρό του στη θάλασσα για να προσθέσει λίγη δυστυχία στην ευτυχία του και να γλιτώσει από την αντιστροφή της τύχης. Ο Πολυκράτης, συγκινημένος, ακολουθεί τη συμβουλή και πετάει το πιο πολύτιμο δαχτυλίδι του στη θάλασσα.

Την επόμενη μέρα όμως, ένας ψαράς του προσφέρει ένα μεγάλο ψάρι και ο μάγειρας του Πολυκράτη ανακαλύπτει το δαχτυλίδι μέσα του. Ο Άμασις, τρομοκρατημένος, διακόπτει τη συμμαχία τους και τον εγκαταλείπει αμέσως.^[3]

Σχόλια

Η κύρια πηγή του Σίλερ για τη ζωή και τη δράση του Πολυκράτη είναι ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του τρίτου βιβλίου των Ιστοριών του στην άνοδο και την πτώση του ηγεμόνα.
Το τέλος του Πολυκράτη ήταν τραγικό: το 522 π.Χ. παρασύρθηκε από τον σατράπη των Σάρδεων Οροΐτη και σκοτώθηκε με μαρτυρικό θάνατο στο σταυρό.

Η επαναλαμβανόμενη προειδοποίηση του Αιγύπτιου βασιλιά και η συνεχής επιβεβαίωση της επιτυχίας του Πολυκράτη δημιουργούν ένα σαφές λυρικό μοτίβο. Ο Σίλερ χρησιμοποιεί το κλασικό μοτίβο της ύβρεως - υπερβολική αυτο-υπερεκτίμηση και περιφρόνηση των θεών - που στην κλασική ελληνική τραγωδία οδηγεί συχνά στην πτώση του ήρωα.
Συνολικά, το ποίημα ερμηνεύει μια ιστορία αλαζονείας και ύβρεως, υπενθυμίζοντας ότι η ευτυχία είναι άστατη και ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει ποτέ να νιώθει ασφαλής, όσο ευνοϊκές κι αν φαίνονται οι συνθήκες.^[4]

Διασκευές

1913/14: μονόπρακτη κωμική όπερα του Έριχ Βόλφγκανγκ Κόρνγκολντ ^[5]

Μετάφραση στα ελληνικά

Περιλαμβάνεται στη συλλογή ποιημάτων του Φρίντριχ Σίλερ Μπαλλάντες και άλλα ποιήματα, μτφ Κυριάκος Σεμέλης, εκδ. Διώνη, 2005 ^[6]
Μετάφραση της μπαλάντας: Θρασύβουλος Σταύρου^[7]

Παραπομπές

[1] . «friedrich-schiller-archiv.de/inhaltsangaben/schiller-der-ring-des-polykrates-inhaltsangabe-interpretation-und-quelle/».

[2] . «deutschunddeutlich.de/Polykrates.pdf» (PDF).

[3] . «ebooks.edu.gr/ebooks/Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη».

[4] . «abipur.de/gedichte/analyse/8057-der-ring-des-polykrates-schiller».

[5] . «korngold-society.org/site/der-ring-des-polykrates/».

[6] . «politeianet.gr/books/schiller-friedrich-von-dioni-mpallantes-kai-alla-poiimata».

[7] . «greeklanguage.gr/digitalResources/ancient_greek/anthology/».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]