Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τσαγαταϊκή γλώσσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τα τσαγαταϊκά (چغتای, Τσαγατᾱι) είναι εξαφανισμένη τουρκική λογοτεχνική γλώσσα η οποία κάποτε ομιλούνταν ευρέως στην Κεντρική Ασία και παρέμεινε η κοινή λογοτεχνική γλώσσα εκεί μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Χρησιμοποιούνταν σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων του σύγχρονου Ουζμπεκιστάν, του Σιντζιάνγκ, του Καζακστάν και της Κιργιζίας.[1] Τα λογοτεχνικά τσαγαταϊκά είναι ο προκάτοχος του σύγχρονου κλάδου των τουρκικών καρλουκικών γλωσσών, που περιλαμβάνουν τα ουζμπεκικά και τα ουιγουρικά.[2] Τα τουρκμενικά, τα οποία δεν ανήκουν στον κλάδο των καρλουκικών, αλλά στον κλάδο των ογουζικών από τις τουρκικές γλώσσες, επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα τσαγαταϊκά για αιώνες.[3]

Ο Αλισέρ Ναβοΐ ήταν ο μεγαλύτερος εκπρόσωπος της τσαγαταϊκής λογοτεχνίας.[4]

Στην πύλη Λίζενγκ στο Ορεινό Κέντρο Αναψυχής του Τσένγκντε, η δεύτερη στήλη από αριστερά έχει την τσαγαταϊκή γλώσσα γραμμένη με την περσοαραβική γραφή Ναστάλικ.

Η τσαγαταϊκή λογοτεχνία εξακολουθεί να μελετάται στο σύγχρονο Ουζμπεκιστάν, όπου η γλώσσα θεωρείται ο προκάτοχος και ο άμεσος πρόγονος των σύγχρονων ουζμπεκικών και η λογοτεχνία θεωρείται μέρος της εθνικής κληρονομιάς του Ουζμπεκιστάν. Στην Τουρκία μελετάται και θεωρείται ως μέρος της κοινής, ευρύτερης τουρκικής κληρονομιάς.

  1. «Chagatai literature». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  2. L.A. Grenoble (11 Απριλίου 2006). Language Policy in the Soviet Union. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-306-48083-6. 
  3. Vaidyanath, R (1967). The Formation of the Soviet Central Asian Republics, A Study in Soviet Nationalities Policy, 1917-1936. People's Publishing House. σελ. 24. 
  4. Robert McHenry, επιμ. (1993). «Navā'ī, (Mir) 'Alī Shīr». Encyclopædia Britannica. 8 (15th έκδοση). Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc, σελ. 563.