Υπολογιστική αρχαιολογία

Για την επιστήμη ανάκτησης υπολογιστικών δεδομένων από παρωχημένα μέσα ή μορφές, δείτε Αρχαιολογία δεδομένων.

Η υπολογιστική αρχαιολογία περιέχει τις υπολογιστικές μεθόδους ανάλυσης για τη μελέτη της μακροπρόθεσμης ανθρώπινης συμπεριφοράς και της εξέλιξής της. Όπως και με άλλους επιμέρους κλάδους που έχουν πρόθεμα «υπολογιστική» στο όνομά τους (π.χ. υπολογιστική βιολογία, υπολογιστική φυσική και υπολογιστική κοινωνιολογία), ο όρος διατίθεται για (γενικά μαθηματικές) μεθόδους που δεν θα μπορούσαν ρεαλιστικά να εκτελεστούν χωρίς τη βοήθεια ενός υπολογιστή.

Η υπολογιστική αρχαιολογία μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών (GIS), ειδικά όταν εφαρμόζεται σε χωρικές αναλύσεις, όπως η ανάλυση οπτικού πεδίου (προσδιορισμός της περιοχής που είναι ορατή από μια δεδομένη τοποθεσία) και η ανάλυση διαδρομής χαμηλού κόστους (υπολογισμός των διαδρομών ταξιδιού που απαιτούν τον ελάχιστο κόπο και χρόνο). Αυτές οι προσεγγίσεις είναι αρκετά υπολογιστικά περίπλοκες και είναι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστούν χωρίς την υπολογιστική ισχύ ενός υπολογιστή. Θα ήταν επίσης αδύνατο να υπολογιστούν χωρίς υπολογιστική βοήθεια ορισμένες μορφές στατιστικής και μαθηματικών μοντέλων . Η προσομοίωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της εξέλιξής της καθίστανται δυνατές μέσω της χρήσης εργαλείων λογισμικού όπως το Swarm ή το Repast. Η εφαρμογή μιας ποικιλίας άλλων μορφών σύνθετου και προσαρμοσμένου λογισμικού για την επίλυση αρχαιολογικών προβλημάτων (όπως η ανθρώπινη αντίληψη και κίνηση σε δομημένα περιβάλλοντα χρησιμοποιώντας λογισμικό στο ερευνητικό πρόγραμμα Space Syntax του University College London), εμπίπτει επίσης στον όρο «υπολογιστική αρχαιολογία».

Η απόκτηση, η τεκμηρίωση και η ανάλυση αρχαιολογικών ευρημάτων σε ανασκαφές και μουσεία είναι ένας σημαντικός τομέας της αρχαιολογίας, με την ανάλυση κεραμικής ως μία από τις κύριες απασχολήσεις. Σε αυτόν τον τομέα, τεχνικές απόκτησης τρισδιάστατων ψηφιακών δεδομένων όπως η σάρωση δομημένου φωτός (SLS), οι φωτογραμμετρικές μέθοδοι όπως η "δομή από την κίνηση" (SfM), η υπολογιστική τομογραφία καθώς και οι συνδυασμοί τους παρέχουν μεγάλα σύνολα δεδομένων από πλήθος αντικειμένων για την ψηφιακή έρευνα κεραμικών. Αυτές οι τεχνικές ενσωματώνονται όλο και περισσότερο στη ροή εργασιών στον τόπο της ανασκαφής. Το αυστριακό υποέργο του Corpus vasorum antiquorum (CVA) έχει σημαντική συμβολή στην ψηφιακή έρευνα των ευρημάτων μέσα στα μουσεία.

Η υπολογιστική αρχαιολογία είναι επίσης γνωστή ως "αρχαιολογική πληροφορική" (Burenhult 2002, Huggett and Ross 2004 ) ή "αρχαιοπληροφορική". Ορισμένες φορές συντομεύεται ως "AI" (Archaeoinformatics), αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με την τεχνητή νοημοσύνη.