Υπο-Ανταρκτικά Νησιά της Νέας Ζηλανδίας

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Υπο-ανταρκτικά νησιά της Νέας Ζηλανδίας
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Νέα Ζηλανδία
Τύπος	Περιβαλλοντικό
Κριτήρια	(ix), (x)
Ταυτότητα	877
Περιοχή	Νέα Ζηλανδία
Συντεταγμένες	S50 45 E166 6
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1998 (22η συνεδρίαση)

Τα Υπο-ανταρκτικά νησιά της Νέας Ζηλανδίας περιλαμβάνουν πέντε νησιωτικές ομάδες που βρίσκονται μεταξύ 47o και 53o νότιου γεωγραφικού πλάτους, μεταξύ της Ανταρκτικής και της ζώνης υποτροπικής σύγκλισης. Τα νησιά αυτά είναι οι: Αντίποδες νήσοι, Ώκλαντ, Μπάουντι, Κάμπελ και Σνέαρς. Η ΟΥΝΕΣΚΟ τα έχει χαρακτηρίσει Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από το 1998 καθώς διακρίνονται για το υψηλό επίπεδο βιοποικιλότητας και ενδημισμού σε πτηνά, φυτά και ασπόνδυλα. Εξαιρετικά μεγάλος είναι ο αριθμός και η ποικιλία των πελαγικών θαλασσοπουλιών και των πιγκουίνων που φωλιάζουν εκεί κατά αποικίες. Η συνολική χερσαία έκταση των νησιών είναι 764.580 km2, ενώ το καθεστώς προστασίας ισχύει επίσης για το θαλάσσιο περιβάλλον έως και 12 ναυτικά μίλια γύρω από κάθε ομάδα. Εκτός από λίγους ερευνητικούς σταθμούς, τα νησιά είναι ακατοίκητα και δεν επιτρέπεται η είσοδος χωρίς άδεια.

Περιγραφή

Ενώ όλα τα νησιά βρίσκονται στην Τεκτονική Πλάκα του Ειρηνικού, η διαφορετική γεωλογική ιστορία και ηλικία κάθε νησιωτικής ομάδας και η γεωγραφική τους απομόνωση από τη Νέα Ζηλανδία και μεταξύ τους, έχουν διαμορφώσει μια μοναδική και αξιοσημείωτη βιοποικιλότητα. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η αφθονία και η ποικιλία των πελαγικών θαλασσοπουλιών και των πιγκουίνων που χρησιμοποιούν τα νησιά για αναπαραγωγή. Τα νησιά υποστηρίζουν την πιο ποικιλόμορφη κοινότητα αναπαραγωγής θαλάσσιων πτηνών στον Νότιο Ωκεανό. Υπάρχουν 126 είδη πουλιών, συμπεριλαμβανομένων 40 θαλάσσιων πτηνών, οκτώ από τα οποία δεν αναπαράγονται πουθενά αλλού στον κόσμο, και συγκεκριμένα 4 είδη άλμπατρος, 3 είδη κορμοράνων (ένα από τα οποία, το Bounty Island Shag, είναι ο σπανιότερος κορμοράνος στον κόσμο) και 1 είδος πιγκουίνου. Τα νησιά φιλοξενούν μεγάλους πληθυσμούς από άλμπατρος (10 από τα 22 είδη που υπάρχουν στον κόσμο) και σχεδόν 2 εκατομμύρια αιθαλόμυχων (θαλασσοπούλια της οικογένειας των ρινοτρυπίδων) φωλιάζουν μόνο στο νησί Σνέαρς.

Παπαγάλος των Αντίποδων νήσων

Ανθισμένα φυτά στη νήσο Κάμπελ

Τα χερσαία πτηνά παρουσιάζουν επίσης μια εκπληκτική ποικιλομορφία, λαμβάνοντας υπόψη την περιορισμένη διαθέσιμη έκταση γης, με μεγάλο αριθμό απειλούμενων ενδημικών, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις πιο σπάνιες πάπιες του κόσμου και πολλών ειδών μπεκάτσας, παπαγάλων και κιρκίρι. Στις Αντίποδες νήσους ζει ένα είδος παπαγάλου, ο Cyanoramphus unicolor, αξιοσημείωτος, μεταξύ άλλων, για τη συνήθεια του να τρώει κρέας, τόσο τα πτώματα θαλάσσιων πτηνών όσο και να κυνηγάει μικρά θαλασσοπούλια, όπως πετρίλους. Η απομόνωση και οι κλιματικοί παράγοντες κατέστησαν τα νησιά ένα συναρπαστικό εργαστήριο για τη μελέτη της γενετικής ποικιλότητας, ενδογένεσης και προσαρμογής. Οι εξελικτικές διαδικασίες, όπως η απώλεια πτήσης σε πτηνά και ασπόνδυλα, προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες για έρευνα στη δυναμική και την οικολογία των νησιών.

Περισσότερο από το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού του θαλάσσιου λέοντα της Νέας Ζηλανδίας (παλαιότερα γνωστού ως θαλάσσιος λέων του Χούκερ) αναπαράγεται εδώ, το δε θαλάσσιο περιβάλλον παρέχει σημαντικές περιοχές αναπαραγωγής στη μαύρη φάλαινα του Νότου (Eubalaena australis). Από το 1993 ιδρύθηκε το «Καταφύγιο Θαλάσσιων Θηλαστικών Νήσων Ώκλαντ» για την προστασία του θαλάσσιου λέοντα, της φάλαινας και της φώκιας. Το 2003 αναγνωρίστηκε η αξία του ευρύτερου θαλάσσιου οικοσυστήματος, γι' αυτό η προστασία επεκτάθηκε και στη θαλάσσια γύρω περιοχή.

Olearia lyallii

Εκτός από τα βραχώδη νησιά Μπάουντι, όλα έχουν πλούσια βλάστηση. Υπάρχουν περισσότερα από 250 είδη φυτών, εκ των οποίων τα 35 είναι ενδημικά και άλλα 30 θεωρούνται πολύ σπάνια. Χαρακτηριστικά είναι τα «μεγαχόρνα», είδη φυτών με ιδιαίτερα μεγάλα φύλλα και άνθη, αποτέλεσμα φαινομένου με την ονομασία «νησιωτικός γιγαντισμός». Τα νησιά Ώκλαντ φιλοξενούν τα νοτιότερα δάση στη γη, όπου υπάρχουν μεγάλοι πληθυσμοί από φτέρες δέντρων. Η έλλειψη θηλαστικών στα νησιά συμβάλει στην ύπαρξη πλούσιας βλάστησης. Η Olearia lyallii κυριαρχεί στα δάση των νησιών Σνέαρς και Ώκλαντ, είναι γνωστή ως υπο-ανταρκτική μαργαρίτα, το ύψος της μπορεί να ξεπεράσει τα 5 μέτρα.

Στα νησιά Μπάουντι δεν υπάρχει έδαφος, ένα γενναιόδωρο στρώμα Γκουανό παρέχει τροφή και καταφύγιο στα ενδημικά ασπόνδυλα των νησιών, επομένως αυτές οι κοινότητες που εξαρτώνται από το γουανό είναι ένα καλό παράδειγμα της στενής αλληλεξάρτησης των πλασμάτων της ξηράς και της θάλασσας στον υποανταρκτικό ωκεανό. Αυτό το γκουάνο έχει επισμαλτωθεί από τον ήλιο έτσι ώστε να έχει σχηματίσει μια σκληρή, γυαλιστερή κορυφή στους ψηλότερους βράχους. Κάτω από την ίσαλο γραμμή, οι κοινότητες σφουγγαριών και οστρακοειδών εξαρτώνται και αυτές από την απορροή του γκουάνο.

Τοποθεσίες

Ονομασία	Θέση	Περιοχή προστασίας	Παρατηρήσεις	Εικόνα
Αντίποδες νήσοι	860 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της νήσου Στιούαρτ	2.097 εκτάρια	Νησιωτικό σύμπλεγμα που αποτελείται από ένα κύριο νησί, το νησί των Αντιπόδων, το νησί Μπόλονς στα βόρεια, και πολλά μικρά νησάκια και βραχονησίδες, που αποτελούνται κυρίως από ηφαιστειακά πετρώματα	Αποικία πιγκουίνων στις Αντίποδες νήσους
Νήσοι Ώκλαντ	περίπου 450 χλμ. νότια-νοτιοδυτικά της νήσου Στιούαρτ	62.560 εκτάρια	Αρχιπέλαγος που δημιουργήθηκε από δύο πρώην ηφαίστεια, με το κύριο νησί Ώκλαντ, τα παράπλευρα νησιά Άνταμς, Έντερμπαϊ και τη νήσο της Απογοήτευσης (Disappointment) καθώς και άλλα μικρότερα νησιά. Περιβάλλεται από το καταφύγιο «θαλάσσιων θηλαστικών των νήσων Ώκλαντ» και το «θαλάσσιο καταφύγιο Νήσων Ώκλαντ-Motu Maha»	Θαλάσσιοι λέοντες στη νήσο Έντερμπαϊ
Νήσοι Μπάουντι	περίπου 850 χλμ. ανατολικά της νήσου Στιούαρτ	135 εκτάρια	Μικρές συστάδες 20 νησίδων και μερικές βραχονησίδες. Το 2014 ιδρύθηκε το «Θαλάσσιο Καταφύγιο Bounty Islands/Moutere Hauriri»	Πιγκουίνοι και θαλασσοπούλια στη νήσο Προκλαμέισον
Νήσοι Κάμπελ	περίπου 650 χλμ. νότια-νοτιοανατολικά της νήσου Στιούαρτ	11.331 εκτάρια	Αποτελείται από το ομώνυμο νησί και μερικές νησίδες και βραχονησίδες που το περιβάλλουν, μεταξύ των οποίων ένας βράχος 50 μέτρα νότια της νησίδας Jacquemart, αποτελεί το πιο νότιο σημείο της Νέας Ζηλανδίας	Βαλτομπεκάτσα της νήσου Κάμπελ
Νήσοι Σνέαρς	περίπου 100 χλμ. νοτιοδυτικά της νήσου Στιούαρτ	341 εκτάρια	Το κύριο νησί είναι το North East Island, τα μικρότερα είναι το Broughton, το Alert Stack, το Tahi, το Rua, το Toru, το Wha και το Rima	Αιθαλόμυχος στις νήσους Σνέαρς

Προστασία

Τα νησιά έχουν το υψηλότερο επίπεδο οικολογικής προστασίας από τη νομοθεσία της Νέας Ζηλανδίας. Οι πέντε ομάδες νησιών έχουν χαρακτηριστεί το καθένα ως Φυσικό καταφύγιο άγριας ζωής και καλύπτονται από το νόμο Reserves Act του 1977. Καλύπτονται επίσης από τον νόμο περί άγριας ζωής του 1953, το νόμο περί διαχείρισης πόρων του 1991, το νόμο για τη θαλάσσια και παράκτια περιοχή (Takutai Moana) του 2011, το νόμο περί προστασίας των θαλάσσιων θηλαστικών του 1978 και το νόμο για την αλιεία του 1996. Οι επιπτώσεις των ξένων ειδών θηλαστικών, που επί του παρόντος περιορίζονται σε χοίρους, γάτες και ποντίκια στο νησί Ώκλαντ και ποντίκια στο νησί των Αντίποδων, μαζί με μια σειρά από ξένα είδη φυτών και ασπόνδυλων, έχουν αντιμετωπιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις μέσω των σχεδίων διαχείρισης. Προηγούμενα προγράμματα εκρίζωσης έχουν αφαιρέσει βοοειδή, πρόβατα, κατσίκες, κουνέλια, αρουραίους και ποντίκια από πολλά από τα νησιά. Οι αρχές της Νέας Ζηλανδίας σχεδιάζουν να απομακρύνουν τελικά όλα τα ξένα είδη θηλαστικών από τα νησιά και μόλις επιτευχθεί αυτό, θα αποτελέσει ένα μοντέλο για τα νησιά άλλων περιοχών.

Δείτε επίσης

• Νήσος Μακουάρι

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Department of conservation Νέας Ζηλανδίας
• New Zealand Sub-Antarctic Islands - UNESCO
• Επιστημονική αποστολή στις νήσους Σνέαρς - Μουσείο Νέας Ζηλανδίας Te Papa Tongarewa