Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χάλφνταν ο Μέλας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάλφνταν ο Μέλας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση823 (περίπου)[1]
Βέστφολντ
Θάνατος863 (περίπου)[2]
Randsfjorden
Αιτία θανάτουπνιγμός
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα
ΚατοικίαΝορβηγία
Παρατσούκλιle Noir και Svarte
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΡάγκνχιλντ Σίγκουρντσντοτερ
Ragnhild Haraldsdatter
ΤέκναΧάραλντ Χορφάγκρε
ΓονείςGudrød the Hunter[3] και Åsa Haraldsdottir of Agder[3]
ΑδέλφιαOlaf Geirstad-Alf
ΟικογένειαΎνγκλινγκ
δεδομένα

Ο Χάλφνταν ο Μέλαςς (Μαυρομάλλης), παλαιοσκανδιναβικά: Halfdanr Svarti, (άκμασε π. 9ο αι.) ήταν βασιλιάς του Βέστφολντ . Ανήκε στον Οίκο του Ύνγκλινγκ και ήταν ο πατέρας του Χάραλντ Α΄ του Καλλίκομου (Χορφάγκρε), του πρώτου βασιλιά μίας ενοποιημένης Νορβηγίας.[4]

Στα έπη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μικρά βασίλεια περί το 860. Το βασίλειο του Χάλφνταν του Μέλανος εμφανίζεται με κόκκινο χρώμα.

Σύμφωνα με τα έπη (sagas) Heimskringla και Fagrskinna, ο X;alfntan ήταν γιος του Ύνγκλινγκ βασιλιά Γκούντρεντ του Κυνηγού. Το Heimskringla ονομάζει επίσης τη μητέρα του, ως Όσα (Åsa), κόρη του βασιλιά Χάραλντ του Άγκντερ, και τον ετεροθαλή αδελφό του ως Όλαφ Γκάιρσταντ-Αλφ. Το έπος Heimskringla αφηγείται ότι όταν ο πατέρας του Χάλφνταν σκοτώθηκε, η Όσα πήρε τον ενός έτους Χάλφνταν και επέστρεψε στο Άγκντερ, όπου μεγάλωσε ο Χάλφνταν. Όταν ήταν 18 ή 19 ετών, ο Χάλφνταν έγινε βασιλιάς του Άγκντερ. Γρήγορα άρχισε να επεκτείνει το βασίλειό του, μέσω πολιτικών διαπραγματεύσεων και στρατιωτικών κατακτήσεων. Διαίρεσε το βασίλειο του Βέστφολντ με τον αδελφό του Όλαφ και, μέσω στρατιωτικής δράσης, έπεισε τον βασιλιά Γκάνταλφ του Βίνγκουλμαρκ να παραχωρήσει το μισό του βασίλειο. Με βάση τη τυπολατρική φύση των δεσμών του με τους προκατόχους του, την ισχυρή του σχέση με το Άγκντερ και την έλλειψη αναφορών -σε ένα πρώιμο έπος αφιερωμένου σε αυτόν- τυχόν οικογενειακών σχέσεων, ορισμένοι μελετητές έχουν προτείνει, ότι η σχέση με την προηγούμενη δυναστεία των Ύνγκλινγκ του Βέστφολντ ήταν μεταγενέστερη εφεύρεση, που δημιουργήθηκε για να συνδέσει έναν κατακτητή Χάλφνταν και τον γιο του Χάραλντ τον Καλλίκομο με την οικογένεια που δοξάστηκε στο Ynglingatal, την οποία είχε εκτοπίσει.[5]

Ο Χάλφνταν στη συνέχεια λέγεται ότι υπέταξε μία περιοχή που ονομάζεται Ράουμαρικε. Για να εξασφαλίσει την αξίωσή του στο Ράουμαρικε, ο Χάλφνταν νίκησε πρώτα και σκότωσε τον προηγούμενο ηγεμόνα, Σίγκτρυγκ Άυσταϊνσον, στη μάχη. Στη συνέχεια νίκησε τον αδελφό τού Σίγκτρυγκ και διάδοχο Άυσταϊν, σε μία σειρά από μάχες. Αυτό καθιέρωσε την αξίωση του Χάλφνταν όχι μόνο στο Ράουμαρικε, αλλά και στο μισό Χέντμαρκ, τον πυρήνα του Σίγκτρυγκ και του βασιλείου του Άυσταϊν. Αυτές οι λεπτομέρειες αναφέρονται μόνο στο έπος Heimskringla.

Το Fagrskinna και το Heimskringla συμφωνούν και τα δύο ότι η πρώτη σύζυγος του Χάλφνταν ήταν η Ράγκνχιλντ, κόρη του βασιλιά Χάραλντ Χρυσογένη (Gulskeg) του Σογκν. Ο Χάλφνταν και η Ράγκνχιλντ είχαν έναν γιο, που ονομάστηκε "Χάραλντ" από τον παππού του και τον έστειλαν να μεγαλώσει στην αυλή του παππού του. Ο Χάραλντ Χρυσεγένης, όντας ηλικιωμένος, ονόμασε τον εγγονό του ως διάδοχό του, λίγο πριν το τέλος του. Η Ράγκνχιλντ απεβίωσε λίγο μετά τον πατέρα της και ο νεαρός βασιλιάς Χάραλντ αρρώστησε και απεβίωσε την επόμενη άνοιξη. Όταν ο Χάλφνταν έμαθε για το τέλος του γιου του, ταξίδεψε στο Σογκν και διεκδίκησε τον τίτλο του βασιλιά. Δεν προβλήθηκε αντίσταση και ο Χάλφνταν πρόσθεσε τον Σογκν στο βασίλειό του.[5] Στη συνέχεια, η αφήγηση στο Heimskringla προσθέτει μία άλλη κατάκτηση για τον βασιλιά Χάλφνταν: στο Βίνγκουλμαρκ, οι γιοι του Γκάνταλφ του Βίνγκουλμαρκ, Χύσινγκ, Χέλσινγκ και Χάκε, προσπάθησαν να στήσουν ενέδρα στον Χάλφνταν τη νύχτα, αλλά αυτός διέφυγε στο δάσος. Αφού συγκέντρωσε στρατό, επέστρεψε για να νικήσει τους αδελφούς, σκοτώνοντας τον Χύσινγκ και τον Χέλσινγκ. Ο Χάκε έφυγε από τη χώρα και ο Χάλφνταν έγινε βασιλιάς όλου του Βίνγκουλμαρκ.

Σύμφωνα με το έπος Heimskringla, η δεύτερη σύζυγος του Χάλφνταν, που ονομαζόταν επίσης Ράγκνχιλντ, είχε απαχθεί από το σπίτι της από τον Χάκε, έναν «μανιασμένο πολεμιστή» (berserker), που συνάντησε τον πατέρα της στη Xάντελαντ και τον σκότωσε. Ο Χάλφνταν την απήγαγε από τον Χάκε, για να τη νυμφευτεί. Το Fagrskinna δεν αναφέρει καμία από αυτές τις λεπτομέρειες. Ωστόσο, και τα δύο έπη συμφωνούν ότι η Ράγκνχιλντ και ο Χάλφνταν είχαν έναν γιο, που ονομαζόταν επίσης Χάραλντ. (Μεταξύ των πιο απίθανων ισχυρισμών στα Fagrskinna και Heimskringla είναι ότι αυτή η γυναίκα ήταν η Ράγκνχιλντ Σίγκουρντσντοτερ, κόρη του Σίγκουρντ Χγιόρτ, βασιλιά του Ρίνγκερικε. Αυτό θα έκανε τη Ράγκνχιλντ την εγγονή -ή ακόμη και τη δισεγγονή- του Σίγκουρντ του Φιδομάτη, κάτι που είναι αδύνατο, δεδομένου ότι οι περισσότερες πηγές προτείνουν ότι ο Σίγκουρντ ο Φιδομάτης ήταν ενεργός μόνο στα τέλη του 9ου αι., πράγμα που θα σήμαινε ότι γεννήθηκε μία ή δύο γενιές μετά τον Χάλφνταν τον Μελανό).[5]

Ο Τύμβος του Χάλφνταν (Halvdanshaugen) στο Χάντελαντ Φόλκεμουσέουμ, ένας από τους πολλούς χώρους ταφής του Χάλφνταν του Μέλανος.

Ο τύμβος του Χάλφνταν (Halvdanshaugen)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα έπη Heimskringla, Fagrskinna, Ágrip και Historia Norwegiæ αναφέρουν ότι ο Χάλφνταν πνίγηκε, όταν έπεσε μέσα από τον πάγο στην είσοδο Ρέυκενβικ στη λίμνη Ράντσφιορδ κατά την επιστροφή του στο σπίτι από τη Χάντελαντ. Το άλογό του και το έλκηθρο του έσπασαν τον πάγο, που είχε εξασθενήσει από την κοπριά των βοοειδών κοντά σε μία οπή για να πιούν τα ζώα, σκαμμένη στην παγωμένη λίμνη. Θάφτηκε σε έναν τύμβο στο Στάιν στο Ρίνγκερικε (Τύμβος του Χάλφνταν στο Στάιν, Halvdanshaugen på Stein) [6]

Η αφήγηση του Heimskringla προσθέτει, ότι κάθε μία από τις περιοχές του βασιλείου του, ήθελε να διεκδικήσει τον τάφο του και ότι συμφωνήθηκε να χωριστεί το σώμα του σε τέσσερα κομμάτια, ώστε κάθε περιοχή να μπορεί να θάψει ένα κομμάτι του, με αποτέλεσμα τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες, που ονομάζονται Halvdanshaugen (από την Παλαιά Νορβηγική λέξη haugr που σημαίνει ανάχωμα, τύμβος). Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, μόνο το κεφάλι του είναι θαμμένο στο Ρίνγκερικε.[7][8]

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καμία σύγχρονη πηγή δεν αναφέρει τον Χάλφνταν, και οι λεπτομέρειες της ζωής του που παρέχονται από τα έπη των μεταγενέστερων βασιλέων θεωρούνται ημι-θρυλικές από τους σύγχρονους ιστορικούς. Αν και έχει το δικό του έπος, το Heimskringla, λείπει τελείως ένας σκαλδικός στίχος, ο οποίος συνήθως χρησιμοποιείται από τον Σνόρι ως αποδεικτικό στοιχείο και αυτό, σε συνδυασμό με τον μάλλον θρυλικό του χαρακτήρα, κάνει τους ιστορικούς να είναι επιφυλακτικοί για να δουν μεγάλη αλήθεια σε αυτό. Το παρωνύμιο «Μέλας» του δόθηκε λόγω των μαύρων μαλλιών του.[9]

Ο Χάλφνταν αναφέρεται στα έπη Heimskringla του Σνόρι Στούρλουσον (π. 1230), Fagrskinna (π. 1220), Ágrip (π. 1190) και Historia Norwegiæ (τέλη 12ου αι.). Η πιο περίπλοκη ιστορία βρίσκεται στο τελευταίο έπος, Heimskringla. Σύμφωνα με τη Λατινική Historia Norwegiæ, ο Χάλφνταν ήταν βασιλιάς στα βουνά ("in montanis"), περιοχή που συνήθως ταυτίζεται με το Όπλαντ στα παλαιά νορβηγικά.[10] Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με την εκδοχή, που λέγεται στο Heimskringla.

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Σνόρρι Στούρλουσον: (Αρχαία σκανδιναβική γλώσσα, Old Icelandic) Heimskringla. www.gutenberg.org/files/598/598-h/598-h.htm. Ανακτήθηκε στις 25  Ιανουαρίου 2018.
  2. ↑ Samuel Laing: (Αρχαία σκανδιναβική γλώσσα, Old Icelandic) Heimskringla. books.google.fr/books?id=trVLAQAAMAAJ. Ανακτήθηκε στις 25  Ιανουαρίου 2018.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Σνόρρι Στούρλουσον: (Αρχαία σκανδιναβική γλώσσα, Old Icelandic) Heimskringla. urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2009092210004.
  4. ↑ Bjørn Bandlien. «Halvdan Svarte». Store norske leksikon. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Claus Krag (28 Σεπτεμβρίου 2014). «Halvdan Svarte». Norsk biografisk leksikon. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. 
  6. ↑ Marie Olaussen. «Hva skjuler seg i Halvdanshaugen». Terje Bautztore norske leksikon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. 
  7. ↑ Halvdan Svarte – utdypning (Store norske leksikon)
  8. ↑ «Halvdanshaugen / Gravminne». kulturminnesok.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. 
  9. ↑ «Halfdan the Black Saga». 
  10. ↑ Bergljot Solberg, Jernalderen i Norge, (Oslo, 2000)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χάλφνταν_ο_Μέλας&oldid=10721528"