Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χρήστης:Μητσίκας/πρόχειρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Αυτή η σελίδα είναι το κύριο «πρόχειρο χρήστη» του Μητσίκας. Ένα «πρόχειρο χρήστη» είναι υποσελίδα της προσωπικής σελίδας του χρήστη στη Βικιπαίδεια. Εξυπηρετεί ως χώρος πειραματισμών και ανάπτυξης σελίδων και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.
Επεξεργαστείτε ή δημιουργήστε το δικό σας πρόχειρο εδώ ή κάνετε δοκιμές στο κοινόχρηστο Πρόχειρο Βικιπαίδειας.

Η παρακάτω σελίδα παρέχει έναν κατάλογο με τα οικειοποιημένα[1] ζώα, [2] αλλά και τα ζώα που έχουν ή αυτήν την στιγμή βρίσκονται στην διαδικασία της οικειοποίησης, καθώς και αυτά που έχουν μία εκτεταμένη σχέση με τους ανθρώπους εκτός από απλό κυνήγι. Εδώ θα βρείτε είδη που είναι ημι-οικειοποιημένα, μη-οικιοποιημένα αλλά εκτρέφονται σε αιχμαλωσία σε εμπορική κλίμακα, ή πιάνονται από το φυσικό τους περιβάλλον, που να εκτρέφονται σε αιχμαλωσία τουλάχιστον περιστασιακά και εξημερώσιμα. Για να γίνουν πλήρως οικειοποιημένα, τα περισσότερα είδη υπέστησαν σημαντικές γενετικές και μορφολογικές αλλαγές, αλλά και αλλαγές στην συμπεριφορά από τους άγριους προγόνους τους, ενώ άλλα έχουν αλλάξει ελάχιστα από αυτούς παρά τα εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια επιλεκτικής αναπαραγωγής. Ένας αριθμός παραγόντων καθορίζει πόσο γρήγορα οποιεσδήποτε αλλαγές μπορούν να συμβούν σε ένα είδος, αλλά δεν υπάρχει πάντα επιθυμία για βελτίωση ενός είδους από την άγρια μορφή του. Η οικειοποίηση είναι μια σταδιακή διαδικασία, επομένως δεν υπάρχει ακριβής στιγμή στην ιστορία ενός οποιοδήποτε είδους όταν αυτό μπορεί να θεωρηθεί πλήρως οικειοποιημένο.

Η Ζωοαρχαιολογία έχει ταυτοποιήσει τρεις κατηγορίες ζώων:

  1. Κατοικίδια (σκύλοι, γάτες, χάμπστερ, κλπ.)
  2. Κτηνοτροφικά ζώα (βοοειδή, πρόβατα, γουρούνια, κατσίκες, κλπ.)
  3. Ζώα για τον ζυγό (άλογα, καμήλες, γαϊδούρια, κλπ.)[3]

Οικόσιτα ζώα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είδη και υποείδη Άγριος πρόγονος Στιγμή οικειοποίησης Τοποθεσία προέλευσης Σκοποί Εικόνα Βαθμός και τύπος οικειοποίησης Σύγκριση άγριου με εξημερωμένου πληθυσμού
Οικόσιτος σκύλος ( Canis familiaris ) Εξαφανισμένος πληθυσμός του γκρίζου λύκου ( Canis lupus ssp.) που έζησε κατά την περίοδο του Πλειστόκαινου.[4] 13.000 π.Χ. Κίνα[5][6][7]

Ευρώπη[8]

κρέας, δέρμα, ίνα, κυνήγι, βοσκή, φύλαξη, πάλη, αγώνες, εργασία, διάσωση, καθοδήγηση, αστυνόμευση, έλξη, άθληση, υπηρεσία, θεραπεία, ανίχνευση ναρκωτικών, συγκομιδή τρούφας, έλεγχος παρασίτων, έρευνα, εκπαίδευση, παράσταση, κατοικίδια Εξημερωμένο (με εξαιρέσεις)[9]σημαντικές σωματικές αλλαγές, πιθανώς και σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά Οικόσιτα και ελεύθερα σκυλιά (τα οποία ονομάζονται "αδέσποτα") και τα δύο πολύ κοινά,[10] πρόγονος ή ο πλησιέστερος άγριος συγγενής λιγότερο συχνός, αλλά όχι σπάνιος
Οικόσιτη κατσίκα (Capra hircus) αίγαγρος (Capra aegagrus aegagrus) 10.000 π.Χ.[11][12][13] Ιράν γάλα, κρέας, ίνα, δέρμα, κέρατα, λίπος, κοπριά, φύλαξη, πάλη, αγώνισμα, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, εκκαθάριση γης, παράσταση, κατοικίδια Μικρές σωματικές αλλαγές Κοινό στην αιχμαλωσία, απειλούμενο στην άγρια φύση, άγριοι πληθυσμοί (αγρίμια) κοινοί
Οικόσιτος χοίρος ή γουρούνι (Sus domesticus) Κάπρος της Ανατολίας (Sus scrofa libycus), Κάπρος της Βόρειας Κίνας (Sus scrofa moupinensis) 9.000 π.Χ. Κίνα, Δυτική Ασία κρέας, δέρμα, χαυλιόδοντες, κοπριά, φύλαξη, πάλη, αγώνες, συγκομιδή τρούφας, έλεγχος ζιζανίων, έρευνα, παράσταση, κατοικίδια Μερικές σωματικές αλλαγές Κοινό στην άγρια ​​φύση, πολύ πιο συχνό στην αιχμαλωσία, άγριοι πληθυσμοί κοινοί σε ορισμένες περιοχές
Οικόσιτο πρόβατο Άγνωστος πρόγονος,  πιθανώς το αρμενικό μουφλόν ( Ovis gmelini gmelini ) 9000 π.Χ. έως 8500 π.Χ. Ανατολία, Ιράν κρέας, γάλα, ίνες, δέρμα, δέρματα, κέρατο, μαλλί, κοπριά, φύλαξη, πάλη, αγώνες, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, έρευνα, παράσταση, κατοικίδια Μερικές σωματικές αλλαγές Συνηθισμένο σε αιχμαλωσία, απειλούμενο στη φύση
Ευρωπαϊκά βοοειδή, βόδι, βους, αγελάδα ή ταύρος Bos primigenius primigenius† 8000 π.Χ. Κίνα, Δυτική Ασία κρέας, γάλα, δέρμα, δέρματα, ίνες, κέρατα, αίμα, κοπριά, εργασία, όργωμα, φύλαξη, πάλη, αγώνας, έλξη, λίπανση εδάφους, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, παράσταση, κατοικίδια Μερικές σωματικές αλλαγές Πολύ συχνό στην αιχμαλωσία, άγριοι συγγενείς εξαφανισμένοι, αδέσποτοι πληθυσμοί αρκετά κοινοί
Ζεμπού Bos primigenius namadicus† 8000 π.Χ Ινδία κρέας, γάλα, δέρμα, δέρματα, κέρατα, πέπλο, αίμα, κοπριά, εργασία, όργωμα, μάχες, αγώνες, έλξη, λίπανση εδάφους, κούρεμα γκαζόν, παράσταση, κατοικίδια Σημαντικές σωματικές αλλαγές Συχνά στην αιχμαλωσία, οι άγριοι συγγενείς εξαφανίζονται
Οικόσιτη γάτα Βορειοαφρικανική αγριόγατα ( Felis lybica lybica ) 8000–7500 π.Χ. Εγγύς Ανατολή κρέας, έλεγχος παρασίτων, έρευνα, κατοικίδια Κάποιες σωματικές αλλαγές Πολύ άφθονο στην αιχμαλωσία, αλλά οι πραγματικές αγριόγατες όχι και τόσο, αν και δεν είναι σπάνιες, αδέσποτοι πληθυσμοί πολύ συνηθισμένοι
Οικόσιτο κοτόπουλο, όρνιθα, κότα, κόκκορας ή πετεινός ( Gallus gallus domesticus ) Ινδικά κόκκινα πουλερικά της ζούγκλας ( Gallus gallus murghi ) με κάποια συμβολή από τα γκρίζα πουλερικά της ζούγκλας ( Gallus sonneratii ) 6000 π.Χ. Ινδία και Νοτιοανατολική Ασία κρέας, αυγά, φτερά, δέρμα, κοπριά, φύλαξη, ανησυχητικός, πάλη, αγώνας, έλεγχος παρασίτων, έλεγχος ζιζανίων, διακοσμητικό, παράσταση, κατοικίδια Μερικές φυσικές αλλαγές, σημαντικές αναπαραγωγικές αλλαγές Πολύ κοινό στην άγρια ​​φύση και στην αιχμαλωσία
Ινδικό χοιρίδιο ( Cavia porcellus ) Cavia tschudii 5000 π.Χ Περού[14] κρέας, κοπριά, αγώνες, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, έρευνα, παράσταση, κατοικίδια Ελαφρές σωματικές αλλαγές Συνηθισμένο στην άγρια ​​φύση και στην αιχμαλωσία
Οικόσιτος γάιδαρος, ή γαϊδούρι ( Equus asinus ) Αφρικανικός άγριος γάιδαρος ( Equus africanus ), συμπεριλαμβανομένων των υποειδών Νουβιακιού ( E. a. africanus ) και του Σομαλικού αγριογάιδαρου ( E. a. somaliensis ) 5000 π.Χ. Νουβία κρέας, γάλα, κοπριά, εργάζομαι, όργωμα, φύλαξη, αγώνας, βύθισμα, έλξη, βάση, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, παράσταση, κατοικίδια Μικρές σωματικές αλλαγές Συνηθισμένοι στην αιχμαλωσία και ως άγριοι πληθυσμοί, άγριοι συγγενείς που κινδυνεύουν κρίσιμα
Οικόσιτη πάπια ( Anas platyrhynchos domesticus ) Κοινή αγριόπαπια ( Anas platyrhynchos platyrhynchos ) 4000 π.Χ Κίνα κρέας, αυγά, φτερά, κοπριά, φύλαξη, έλεγχος παρασίτων, έλεγχος ζιζανίων, παράσταση, κατοικίδια Σημαντικές σωματικές αλλαγές Κοινό στην αιχμαλωσία, αλλά πιο άφθονο στην άγρια ​​φύση
Οικόσιτος νεροβούβαλος ( Bubalus bubalis ) Αγριοβουβάλι ( Bubalus arnee ) 4000 π.Χ Ινδία, Κίνα, Φιλιππίνες κρέας, γάλα, κέρατα, κοπριά, εργασία, όργωμα, πάλη, αγώνες, έλξη, βουνό, κούρεμα γκαζόν, εμφάνιση Κυρίως αμετάβλητο από το άγριο ζώο Κοινό σε αιχμαλωσία, απειλούμενο με εξαφάνιση στη φύση
Δρομάδα ή αραβική καμήλα ( Camelus dromedarius ) 4000 π.Χ Αραβία, Κέρας της Αφρικής κρέας, γάλα, ούρα, αγώνες, κυνήγι, εμφάνιση, κατοικίδια λίγες σωματικές αλλαγές Μέτρια συχνότητα σε αιχμαλωσία, μικρός αδέσποτος πληθυσμός στην αρχική περιοχή, σημαντικός αδέσποτος πληθυσμός στην Αυστραλία , οι πραγματικά άγριοι δρομάδες μπορεί να έχουν εξαφανιστεί
Δυτική μέλισσα ( Apis mellifera ) συμπεριλαμβανομένων των υποειδών γερμανική ( A. m. mellifera ), ιταλική ( A. m. ligustica ), carniolan ( A. m. carnica ), καυκάσια ( A. m. caucasia ), ελληνική ( A. m. . cecropia ), Σαχάρας ( A. m. sahariensis ) και αιγυπτιακές μέλισσες ( A. m. lamarckii ) 4000 π.Χ Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας , της Ιταλίας , της Ελλάδας , της Σλοβενίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ), της Γεωργίας , της Βόρειας Αφρικής μέλι, κερί, πρόπολη, βασιλικός πολτός, δηλητήριο, γύρη, επικονίαση, έρευνα Ορισμένες φυσικές και συμπεριφορικές αλλαγές, η πραγματική κατάσταση εξημέρωσης εξακολουθεί να αποτελεί σημείο διαμάχης Πολύ συχνό σε αιχμαλωσία, άγριοι πληθυσμοί κοινοί, έκταση της κατάστασης στην άγρια ​​φύση ασαφής.
Οικόσιτο άλογο ή ίππος ( Equus caballus ) Εξαφανισμένος άγνωστος πληθυσμός του άγριου αλόγου ( Equus ferus ), πιθανώς του tarpan ή του ευρωπαϊκού άγριου αλόγου ( E. f. ferus )† 3500 π.Χ. Καζακτστάν γάλα, κρέας, τρίχα, κοπριά, εργασία, όργωμα, μάχες, αγώνες, καθοδήγηση, έλξη, κούρεμα γκαζόν, έλεγχος ζιζανίων, παράσταση, κατοικίδια Κάποιες σωματικές αλλαγές, κυρίως στο χρώμα Συχνό στην αιχμαλωσία, πολύ σπάνιο στην άγρια ​​φύση, συνηθισμένοι αδέσποτοι πληθυσμοί
Οικόσιτος μεταξοσκώληκας ( Bombyx mori ) (ombyx mandarina 3000 π.Χ. Κίνα μετάξι, ζωοτροφές, κατοικίδια Κάποιες σωματικές αλλαγές Αρκετά κοινό στην αιχμαλωσία, ασαφής έκταση της κατάστασης στην άγρια ​​φύση
Οικόσιτο περιστέρι ( Columba livia domestica ) Columba Livia 3000 π.Χ. Λεκανοπέδιο της Μεσογείου κρέας, κοπριά, αγωνιστικά, αγγελιοφόρος, παράσταση, κατοικίδια Επιλέγεται τεχνητά και εκτρέφεται σε πολλές ποικιλίες, συμπεριλαμβανομένων φυλών κρέατος, φυλών αγώνων/αγγελιοφόρου και φανταχτερών φυλών φτερώματος Σχετικά κοινός στην αιχμαλωσία, πολύ κοινός στην άγρια ​​φύση, άγριοι πληθυσμοί εξαιρετικά άφθονοι
Οικόσιτη χήνα και οικόσιτη κυκνόχηνα ( Anser anser domesticus και Anser cygnoides domesticus ) Γκριζόχηνα ( Anser anser ) και κυκνόχηνα ( A. cygnoides ) 3000 π.Χ. για την A. anser , αβέβαιη ημερομηνία για την A. cygnoides Αίγυπτος ( A. anser ), Κίνα ( A. cygnoides ) κρέας, αυγά, φτερά, κοπριά, φύλαξη, έλεγχος παρασίτων, έλεγχος ζιζανίων, παράσταση, κατοικίδια Σημαντικές σωματικές αλλαγές Κοινό στην άγρια ​​φύση και στην αιχμαλωσία
Οικόσιτο Γιακ File:The_Yak.jpg
  1. ↑ Ο ορθός όρος είναι "οικειοποιημένα", καθώς το "οικόσιτα" που χρησιμοποιείται στην Καθομιλουμένη ουσιαστικά σημαίνει "που εκτρέφεται στο σπίτι ή στον περιβάλλοντα χώρο του ανθρώπου" (οίκος + σιτισμός), αν και τεχνικώς δεν είναι λανθασμένος, καθώς τα εν λόγω ζώα εκτρέφονται κατά κόρον εκεί.
  2. ↑ «How did we ever manage to domesticate so many animals?». ThoughtCo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2022. 
  3. ↑ Price, T. Douglas; Bar-Yosef, Ofer (2011-10). «The Origins of Agriculture: New Data, New Ideas: An Introduction to Supplement 4» (στα αγγλικά). Current Anthropology 52 (S4): S163–S174. doi:10.1086/659964. ISSN 0011-3204. https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/659964. 
  4. ↑ Fan, Zhenxin; Silva, Pedro; Gronau, Ilan; Wang, Shuoguo; Armero, Aitor Serres; Schweizer, Rena M.; Ramirez, Oscar; Pollinger, John και άλλοι. (2016-02). «Worldwide patterns of genomic variation and admixture in gray wolves» (στα αγγλικά). Genome Research 26 (2): 163–173. doi:10.1101/gr.197517.115. ISSN 1088-9051. PMID 26680994. PMC PMC4728369. http://genome.cshlp.org/lookup/doi/10.1101/gr.197517.115. 
  5. ↑ Ding, Z.-L.; Oskarsson, M.; Ardalan, A.; Angleby, H.; Dahlgren, L.-G.; Tepeli, C.; Kirkness, E.; Savolainen, P. και άλλοι. (May 2012). «Origins of domestic dog in Southern East Asia is supported by analysis of Y-chromosome DNA» (στα αγγλικά). Heredity 108 (5): 507–514. doi:10.1038/hdy.2011.114. ISSN 1365-2540. PMID 22108628. 
  6. ↑ Wang, Guo-Dong; Zhai, Weiwei; Yang, He-Chuan; Wang, Lu; Zhong, Li; Liu, Yan-Hu; Fan, Ruo-Xi; Yin, Ting-Ting και άλλοι. (January 2016). «Out of southern East Asia: the natural history of domestic dogs across the world» (στα αγγλικά). Cell Research 26 (1): 21–33. doi:10.1038/cr.2015.147. ISSN 1748-7838. PMID 26667385. 
  7. ↑ Crapon de Caprona, Marie-Dominique; Savolainen, Peter (2013). «Extensive Phenotypic Diversity among South Chinese Dogs» (στα αγγλικά). ISRN Evolutionary Biology 2013: 1–8. doi:10.5402/2013/621836. https://new.hindawi.com/journals/isrn/2013/621836/. Ανακτήθηκε στις 2020-01-16. 
  8. ↑ Thalmann, O.; Shapiro, B.; Cui, P.; Schuenemann, V. J.; Sawyer, S. K.; Greenfield, D. L.; Germonpré, M. B.; Sablin, M. V. και άλλοι. (2013). «Complete Mitochondrial Genomes of Ancient Canids Suggest a European Origin of Domestic Dogs». Science 342 (6160): 871–4. doi:10.1126/science.1243650. PMID 24233726. Bibcode: 2013Sci...342..871T. 
  9. ↑ Coppinger, Ray (2001). Dogs: a Startling New Understanding of Canine Origin, Behavior and EvolutionΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. New York: Scribner. ISBN 978-0-684-85530-1. [Χρειάζεται σελίδα]
  10. ↑ Coppinger, Ray (2001). Dogs: a Startling New Understanding of Canine Origin, Behavior and EvolutionΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. New York: Scribner. ISBN 978-0-684-85530-1. [Χρειάζεται σελίδα]
  11. ↑ Zeder, Melinda A. (2011). «The Origins of Agriculture in the Near East». Current Anthropology 52: S221–S235. doi:10.1086/659307. https://semanticscholar.org/paper/e6f04874ee84e09180e7dcd02e4da1d2f301b36d. 
  12. ↑ Vigne, Jean-Denis (2011). «The origins of animal domestication and husbandry: A major change in the history of humanity and the biosphere». Comptes Rendus Biologies 334 (3): 171–181. doi:10.1016/j.crvi.2010.12.009. PMID 21377611. 
  13. ↑ «Guard Goat». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2018. 
  14. ↑ Παρά το όνομά του, το είδος δεν προέρχεται από τις Ινδίες.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χρήστης:Μητσίκας/πρόχειρο&oldid=9516868"