Χρήστης:Tibetianus/Αρχαιομουσικολογία

Αρχαιομουσικολογία ή Μουσική Αρχαιολογία ή Αρχαιολογία της Μουσικής είναι ο επιστημονικός κλάδος που ερευνά τη μουσική και τη σχέση του ανθρώπου με αυτή στους πολιτισμούς του παρελθόντος με βάση πρωτίστως τα σχετικά υλικά κατάλοιπα (μουσικά όργανα, εργαλεία ήχου, αρχιτεκτονικές κατασκευές, απεικονίσεις μουσικών δρώμενων κ.ά.) και δευτερευόντως τις σχετικές γραπτές πηγές (καταγραφές μουσικής, μουσικοθεωρητικές πραγματείες, ιστορικά κείμενα κ.λπ.). Πρόκειται για ένα διεπιστημονικό πεδίο έρευνας που συνδυάζει τη μουσικολογία και την αρχαιολογία μεταξύ άλλων επιστημών.

Οριοθετήσεις

Η θεωρητική συζήτηση γύρω από την οριοθέτηση του αντικειμένου και των μεθόδων της αρχαιομουσικολογίας είναι διαρκής και ζωηρή. Μολονότι κάθε συστηματική ενασχόληση με τη μουσική του παρελθόντος μπορεί να θεωρηθεί κατά μια ευρεία έννοια αρχαιομουσικολογική, η σύγχρονη αρχαιομουσικολογία ως κλάδος των εμπειρικών επιστημών τείνει να προσεγγίζει τη μουσική κυρίως μέσα από τα υλικά κατάλοιπά της, τα οποία φέρνει στο φως η αρχαιολογική έρευνα. Σύμφωνα με τον αρχαιομουσικολόγο Adje Both, «η βάση της [αρχαιομουσικολογικής] έρευνας είναι υλικά ευρήματα που σχετίζονται με τη μουσική, όπως τα τεχνουργήματα ήχου που προέρχονται από ανασκαφές ή έχουν διατηρηθεί με άλλο τρόπο [...], καθώς και απεικονίσεις οργανοπαικτών, τραγουδιστών και χορευτών, όπου εμφανίζονται μουσικά όργανα και παραστασιακές στάσεις».^[2] Σύμφωνα με την Claudia Antonetti, καθηγήτρια αρχαίας ελληνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Ca' Foscari της Βενετίας, «η αρχαιομουσικολογία εφαρμόζει τις μεθόδους της αρχαιολογίας στην έρευνα της μουσικής και της μουσικής ζωής στον αρχαίο κόσμο». Επίσης «η αρχαιομουσικολογία επιδιώκει να τοποθετήσει επιτελέσεις και ήχους του παρελθόντος σε ένα χώρο, σε ένα τόπο και σε μια σαφώς οριοθετημένη περίσταση, ώστε να ερμηνεύσει την πολιτισμική, θρησκευτική και κοινωνική σημασία τους και να κατανοήσει τι σήμαινε η μουσική και η ενάσκησή της για τις αρχαίες κοινωνίες».^[3] Οριοθετώντας το αντικείμενο του νέου αρχαιομουσικολογικού περιοδικού Telestes, η αρχισυντάκτριά του Angela Bellia γράφει: «Αυτό το νέο διεθνές επιστημονικό περιοδικό θα διερευνήσει υλικές μαρτυρίες μουσικής και χορού και θα αναδείξει τη συμβολή αυτών των μαρτυριών στη βαθύτερη κατανόηση των πολιτισμικών και κοινωνικών νοημάτων και λειτουργιών της μουσικής και του χορού στο πλαίσιο της τελετουργίας και της καθημερινότητας.»^[4]

Το εύρος των ενδιαφερόντων της αρχαιομουσικολογίας εξαρτάται και από το εύρος των φαινομένων που υπάγονται στην έννοια της μουσικής. Εδώ παρατηρείται η τάση να επεκτείνεται το αντικείμενο της αρχαιομουσικολογίας από τον στενό πυρήνα της μουσικής αυτής καθαυτήν προς δύο κατευθύνσεις: πρώτον, προς μια ευρύτατη έννοια της μουσικής που συμπεριλαμβάνει οποιοδήποτε οργανωμένο ήχο, ακόμα και θόρυβο ή ήχο της φύσης, όταν του αποδίδεται κάποιο πολιτισμικό νόημα· και δεύτερον, προς κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή και την πρόσληψη μουσικής και προς τον κοινωνικοπολιτικό περίγυρο στον οποίο εκδηλώνεται αυτή η δραστηριότητα. Παρόμοιες εξελίξεις σημειώνονται εδώ και δεκαετίες τόσο στην Εθνομουσικολογία όσο και στην Αρχαιολογία, τις δύο επιστήμες που συνδυάζει η Αρχαιομουσικολογία. Ως προς τη διεύρυνση της έννοιας της μουσικής, η Αρχαιομουσικολογία συμβαδίζει και με τη σύγχρονη μουσική, η οποία μετά τον Εντγκάρ Βαρέζ και τον Τζον Κέιτζ θεωρεί μουσικό ήχο όχι μόνον οποιονδήποτε «οργανωμένο ήχο»,^[5] αλλά και την απουσία του, δηλαδή τη σιωπή.^[6]

Το πεδίο ενδιαφέροντος της αρχαιομουσικολογίας επεκτείνεται και την νευροφυσιολογική, βιολογική και ψυχολογική έρευνα που εξετάζει τις προϋποθέσεις για την παραγωγή μουσικής στον άνθρωπο. Την εξέλιξη των μουσικών δεξιοτήτων του ανθρώπινου είδους ερευνά και η εξελικτική μουσικολογία.

Κέντρο Αρχαιομουσικολογίας: https://ancienthellenicmusic.wordpress.com/

Συλλογή εικόνων

Πρότυπο:Music topics

Βιβλιογραφία

Both, Arnd Adje 2009. “Music Archaeology: Some Methodological and Theoretical Considerations.” Yearbook for Traditional Music 41, σσ. 1-11.
Γιούτσος, Νεκτάριος - Πέτρος 2012. Χοροί γυναικών στη λατρεία των Νυμφών και του Πάνα, διδακτορική διατριβή. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Πρότυπο:Music topics [[Κατηγορία:Ιστορία της μουσικής]] [[Κατηγορία:Αρχαιολογικοί υποκλάδοι]]

↑ «Ancient Classic Maya music». www.mexicolore.co.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2020.
↑ Both 2009, 1
↑ «Archaeomusicology, a new way to learn about the ancient world». CafoscariNEWS. 23 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2023.
↑ Bellia, Angela (2021). «Editorial». Telestes: An International Journal of Archaeomusicology and Archaeology of Sound (1): 9.
↑ Goldman, Richard Franko (1961). «Varèse: Ionisation; Density 21.5; Intégrales; Octandre; Hyperprism; Poème Electronique. Instrumentalists, cond. Robert Craft. Columbia MS 6146 (stereo)». The Musical Quarterly (47): 133-134.
↑ Kostelanetz, Richard (2003). Conversing with John Cage. New York & London: Routledge. σελ. 69-70. ISBN 978-0-415-93792-4.

[1] «Ancient Classic Maya music». www.mexicolore.co.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2020.

[2] Both 2009, 1

[3] «Archaeomusicology, a new way to learn about the ancient world». CafoscariNEWS. 23 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2023.

[4] Bellia, Angela (2021). «Editorial». Telestes: An International Journal of Archaeomusicology and Archaeology of Sound (1): 9.

[5] Goldman, Richard Franko (1961). «Varèse: Ionisation; Density 21.5; Intégrales; Octandre; Hyperprism; Poème Electronique. Instrumentalists, cond. Robert Craft. Columbia MS 6146 (stereo)». The Musical Quarterly (47): 133-134.

[6] Kostelanetz, Richard (2003). Conversing with John Cage. New York & London: Routledge. σελ. 69-70. ISBN 978-0-415-93792-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]