Χρονικό των Τόκκων
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το Χρονικό των Τόκκων είναι ένα έμμετρο χρονικό στην μεσαιωνική ελληνική γλώσσα που αναφέρεται στην δράση της οικογένειας των Τόκκων και ιδιαιτέρως στα χρόνια της διακυβέρνησης του Κάρολου Α΄ Τόκκου, κόμητα Κεφαλληνίας και Ζακύνθου. Καλύπτει την χρονική περίοδο 1375-1425 περίπου.
Ο άγνωστος συγγραφέας ήταν σύγχρονος με τα γεγονότα που περιγράφει, όπως φαίνεται από σημεία του κειμένου στα οποία αφηγείται ως αυτόπτης μάρτυρας, και ανήκε πιθανότατα στο περιβάλλον του Κάρολου Α΄ Τόκκου. Η καταγωγή του ήταν μάλλον από τα Ιωάννινα. Από το κείμενο συνάγεται ότι δεν είχε ιδιαίτερη μόρφωση· γι' αυτό η γλώσσα και η αφήγησή του είναι απλές.
Ο συγγραφέας είναι πολύ εγκωμιαστικός απέναντι στους Τόκκους· τους παρουσιάζει ως δίκαιους άρχοντες, που ενδιαφέρονται για τον λαό. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι δεν αναφέρεται καθόλου στην λατινική καταγωγή της αρχοντικής οικογένειας. Η στάση του απέναντι στους Έλληνες (τους οποίους αποκαλεί Ρωμαίους, όπως αποκαλούσαν οι βυζαντινοί διαχρονικά τον εαυτό τους) είναι φιλική, ενώ αντίθετα είναι πολύ εχθρικός απέναντι στους Αλβανούς.
Το Χρονικό εκτυπώθηκε και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1975 από τον G. Schirò[1]. Αποτελείται από 3923 δεκαπεντασύλλαβους ανομοιοκατάληκτους στίχους και παραδίδεται από τον κώδικα Vaticanus Graecus 1831 από τον οποίον λείπει η αρχή και το τέλος του κειμένου. Ο κώδικας, τον οποίον ο Schirò θεωρεί αυτόγραφο, γράφτηκε πριν από τον Ιούνιο του 1429 και σώζεται και ένα πιστό αντίγραφό του, ο κώδικας Vatic. gr. 2214, του 16ου αιώνα. Η αρίθμηση των σελίδων του κώδικα είναι προβληματική και η διάταξη των τετραδίων είχε διαταραχθεί, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται χάσματα και δυσκολία κατανόησης για τους πρώτους 1000 στίχους περίπου· έχει προταθεί μια διαφορετική διάταξη αυτών των στίχων από την Ελισάβετ Ζαχαριάδου[2], η οποία αποκαθιστά την νοηματική αλληλουχία του κειμένου και αποδεικνύει ότι οι στίχοι που λείπουν από την αρχή του κειμένου είναι λιγότεροι από όσους υπολόγιζε ο Schirò.
Το Χρονικό έχει μεγάλη σημασία ως ιστορική πηγή και ως γλωσσική μαρτυρία για την δημώδη γλώσσα της εποχής· η λογοτεχνική του αξία όμως είναι περιορισμένη.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από την αρχή του Χρονικού:
Ἀκούσατε γὰρ, ἅπαντες μετὰ πληροφορίας,
τὸ πῶς ἐγίνη ἡ ἀρχὴ θαυμάσια μεγάλως.
Οὗτος ὁ δούκας ὁ πολύς, ὁ θαυμαστὸς καὶ μέγας,
βρέφος μικρὸν ηὑρίσκετο, καὶ ὁ πατὴρ του θνήσκει·
εἶχε γὰρ καὶ αὐτάδελφον, τὸν κόντον Λεονάρδον.
Ἐκεῖσε γὰρ ηὑρίσκονταν, εἰς τὴν Κεφαλλονίαν.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- H.-G. Beck, Ιστορία της Βυζαντινής δημώδους λογοτεχνίας, μετάφραση Νίκη Eideneier, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1988.
- Κ. Μητσάκη, Εισαγωγή στη Νέα Ελληνική λογοτεχνία. Πρωτονεοελληνικοί χρόνοι. Μέρος πρώτο. Από τα τραγούδια του ακριτικού κύκλου έως τους θρήνους για το πάρσιμο της πόλης, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1989.
- G. Schirò, Το Χρονικό των Τόκκων. Τα Ιωάννινα κατά τας αρχάς του ΙΕ αιώνος, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1965