Χρύσα Σπηλιώτη
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται μετάφραση.
Αν θέλετε να συμμετάσχετε, μπορείτε να επεξεργαστείτε το λήμμα μεταφράζοντάς το ή προσθέτοντας δικό σας υλικό και να αφαιρέσετε το {{μετάφραση}} μόλις το ολοκληρώσετε. Είναι πιθανό (και επιθυμητό) το ξενόγλωσσο κείμενο να έχει κρυφτεί σαν σχόλιο με τα <!-- και -->. Πατήστε "επεξεργασία" για να δείτε ολόκληρο το κείμενο. |
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. |
| Χρύσα Σπηλιώτη | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Χρύσα Σπηλιώτη (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 12 Ιανουαρίου 1956 Αθήνα |
| Θάνατος | 23 Ιουλίου 2018 (62 ετών) Μάτι Αττικής |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ηθοποιός |
Η Χρύσα (Χρυσή) Σπηλιώτη (Αθήνα, 12 Ιανουαρίου 1956 - Μάτι Αττικής, 23 Ιουλίου 2018)[1] ήταν Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης και θεατρική συγγραφέας.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, ενώ πέρασε κάποια χρόνια της παιδικής της ηλικίας στην Εύβοια, καθώς ο πατέρας της εργάστηκε για ένα διάστημα εκεί. Αποφοίτησε το καλοκαίρι του 1979 από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου,[2][3] παρακολούθησε μαθήματα αυτοσχεδιασμού στη Γαλλία και εργάστηκε για πολλά χρόνια ως ηθοποιός. Υπήρξε από τα βασικά στελέχη του «Ανοιχτού Θεάτρου» του Γιώργου Μιχαηλίδη, όπως και του «Θεάτρου της Άνοιξης».
Πρωτοεμφανίστηκε στην τηλεόραση το 1997 στην τηλεοπτική σειρά «Το καρέ της ντάμας»[4] του Mega. Από τότε είχε εμφανιστεί σε αρκετές τηλεοπτικές σειρές, κινηματογραφικές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις. Στο θέατρο είχε συνεργαστεί με γνωστούς σκηνοθέτες όπως οι Μίνως Βολανάκης, Γιώργος Σεβαστίκογλου κ.ά. αλλά και με διάφορα θέατρα όπως το «Θέατρο του Νότου», το «Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας», το «Εθνικό Θέατρο» και την «Ελεύθερη Σκηνή».
Καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Διδασκαλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Είχε διδάξει υποκριτική στην δραματική σχολή του Διομήδη Φωτιάδη και θεατρικό παιχνίδι σε νηπιαγωγεία και σε δημοτικά σχολεία της Αττικής. Είχε επίσης διατελέσει μέλος του Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βόρειας Ελλάδας και του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου.
Παρουσίαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επί τρία χρόνια παρουσίαζε το καθημερινό τηλεοπτικό νηπιαγωγείο της ΕΡΤ «Γύρω γύρω όλοι», γράφοντας παράλληλα τα κείμενα των εκπομπών.
Έγραψε και παρουσίασε στην ΕΡΤ, σε συνεργασία με την Αννέτα Παπαθανασίου και την Ολυμπία Μπασκλαβάνη, την παιδική σειρά «Φώτα παρακαλώ» το 1988. Έγραψε και παρουσίασε την παιδική σειρά της ΕΡΤ «Μπουρμπουλήθρες», το παιδικό θεατρικό έργο «Στη Χώρα του Καρνάβαλου», παραμύθια για την ραδιοφωνική σειρά του 2ου προγράμματος της ΕΡΤ «Και όνειρα γλυκά», την ραδιοφωνική σειρά «Χίλιες νύχτες και ένας Νασρεντίν», που παρουσιαζόταν επί τρία χρόνια από την ελληνική ραδιοφωνία.
Ως σεναριογράφος, υπέγραψε το σενάριο του τηλεοπτικού σίριαλ «Την κατάλληλη στιγμή», το οποίο προβλήθηκε από την ΕΡΤ.
Συγγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από το 1997 ασχολήθηκε με την συγγραφή θεατρικών κειμένων και παιδικών βιβλίων. Περισσότερα από δέκα έργα της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες ξένες γλώσσες, ενώ έχουν ανεβεί σε θεατρικές σκηνές της Ελλάδας και του εξωτερικού (Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Κροατία, Ολλανδία), μεταξύ των οποίων τα Ποιός ανακάλυψε την Αμερική;, Σκωτσέζικο ντους, Αγκά-σφι και φι, Με διαφορά στήθους, Φωτιά και νερό, Ποιός κοιμάται απόψε; και Το μάτι της τίγρης.
Τα βιβλία της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δωδώνη, Καστανιώτης και Σοκόλης-Κουλεδάκης. Η συλλογή διηγημάτων της Χαμένο δίκιο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
Το Ποιός ανακάλυψε την Αμερική; έχει μεταφραστεί σε επτά γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, πολωνικά, κροατικά, ολλανδικά, πορτογαλικά), ενώ στην Πολωνία εμπεριέχεται στην Επίτομη Ανθολογία Ελληνικών Έργων Z Parnasu I Olimpu. Το Φωτιά και νερό έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και έχει ανέβει στο θέατρο Tristan Bates Theatre της Αγγλίας.
Είχε σκηνοθετήσει το Ποιός κοιμάται απόψε; στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης και το Αγκά-σφι και φι σε δυο διαφορετικές παραστάσεις (ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και Αθήνα Altera Pars).
Προσωπική ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν παντρεμένη με τον πρώην πρωταθλητή του Παναθηναϊκού στο μοντέρνο πένταθλο Δημήτρη Τουρναβίτη.
Ήταν ένα από τα 104 θύματα της μεγάλης πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου 2018, στο Μάτι Αττικής. Η σορός της ταυτοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου 2018. Στις 27 του μηνός, 2 ημέρες νωρίτερα, είχε γίνει η ταυτοποίηση της σορού του συζύγου της.[5]
Ενδεικτική Εργογραφία[6]
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Ποιός ανακάλυψε την Αμερική;» (θεατρικό έργο, 1997)
- «Πού πήγε το φεγγάρι απόψε;» (της Βούλας Μάστορη, αφήγηση, 1999)
- «Σκωτσέζικο ντους (θεατρικό έργο, 2000)
- «Αγκά...σφί...και φί...» (θεατρικό έργο, 2003)
- «Με διαφορά στήθους (θεατρικό έργο, 2004)
- «Φωτιά και νερό» (θεατρικό έργο, 2007)
- «Χαμένο δίκιο» (συλλογή διηγημάτων, 2008)
- «Ποιός κοιμάται απόψε;» (θεατρικό έργο, 2010)
- «Το μάτι της τίγρης» (θεατρικό έργο, 2012)
- «Ο γιος μου, Νικόλαος Μάντζαρος» (θεατρικό έργο, 2014)
- «Η αληθινή σου ιστορία;» (θεατρικό έργο, 2014)
- «Πόρτες» (θεατρικό έργο, 2015)
- «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» (του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, διασκευή, 2017)
Φιλμογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τηλεοπτικές σειρές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κόντρα στον άνεμο - ΕΡΤ (1980)
- Η γυναίκα στη μονόπρακτη κωμωδία - ΕΡΤ2 (1984)
- Φώτα παρακαλώ - ΕΤ1 (1988)
- Θυσία - ΑΝΤ1 (1991)
- Κωστής Παλαμάς - ΕΤ1 (1993)
- Οι αγνοημένοι: Το πέρασμα - ΑΝΤ1 (1994)
- Χαραυγή - Mega (1994)
- Μαγική νύχτα: Αντιαλκοολική Α.Ε. - ΕΤ1 (1995)
- Το καρέ της ντάμας - Mega (1997)
- Το χρήμα στο λαιμό σας - ΕΤ1 (1997)
- Φύγαμε - Mega (1999)
- 10 Λεπτά Κήρυγμα - Mega (2000-2003)
- Έρωτας όπως έρημος - ΝΕΤ (2003)
- Αγνώστου διαμονής - ΕΤ1 (2006)
- Η κατάλληλη στιγμή - ΝΕΤ (2005)
Εκπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιντεοταινίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Κινέζος της γυναίκας μου - (1989)
Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Ρόλος |
|---|---|---|
| 1978 | Ο ήλιος του θανάτου [7] | |
| 1983 | Το τραγούδι της επιστροφής [8] | |
| 1995 | Ο τσαλαπετεινός του Γουαϊόμινγκ [9] | Αλεξάνδρα |
Τηλεοπτικό Θέατρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πόθοι κάτω από τις λεύκες - ΕΡΤ (1980)
- Νινότσκα - ΕΡΤ (1982)
- Ένα σκιουράκι στη σουίτα μου - ΕΡΤ (1983)
- Η ανηψιά του θείου της - ΕΡΤ2 (1984)
Παραστασιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μάρτυς κατηγορίας - (1979)
- Ο άντρας της ζωής μου - (1979)
- Οι τρεις αδελφές - (1989)
- Βάτραχοι - (1990)
- Οθέλλος - (1996)
- Ποιός ανακάλυψε την Αμερική; - (1997, 1998)
- Έντα Γκάμπλερ - (2004)
Περισσότερες πληροφορίες για κάθε παράσταση εμφανίζονται ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει στο όνομα της κάθε παράστασης.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Η λίστα των νεκρών στο Μάτι». www.zougla.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2018.
- ↑ Βιβλιονέτ, Σπηλιώτη Χρύσα
- ↑ Εφημερίδα Μακεδονία, 26-06-1979 σελ. 2
- ↑ Χρύσα Σπηλιώτη: «Μετά από μια μεγάλη κρίση στη ζωή μου έκανα στροφή 180 μοιρών»
- ↑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΕΙΧΕ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΗΣ: Φωτιά στο Μάτι: Ταυτοποιήθηκε η σορός της ηθοποιού Χρύσας Σπηλιώτη
- ↑ «Πετράκου: Η ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΣΠΗΛΙΩΤΗ - The Greek Play Project - ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ». www.greek-theatre.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Χρύσα Σπηλιώτη: Οι αξέχαστοι ρόλοι στην tv, η κακή σχέση με τη μαμά της και ο θάνατος της στη φωτιά στο Μάτι». Enimerotiko.gr (στα greek). 3 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Το Τραγούδι της Επιστροφής - retroDB». www.retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Ο τσαλαπετεινός του Γουαϊόμινγκ». Ριζοσπάστης. 9 Φεβρουαρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.