Black Panther (ταινία)
| Black Panther | |
|---|---|
 Κινηματογραφική αφίσα | |
| Σκηνοθεσία | Ράιαν Κούγκλερ |
| Παραγωγή | Κέβιν Φάιγκι |
| Σενάριο | Ράιαν Κούγκλερ Τζο Ρόμπερτ Κόουλ |
| Βασισμένο σε | Black Panther: των Σταν Λι Τζακ Κίρμπι |
| Πρωταγωνιστές | Τσάντγουικ Μπόουσμαν Μάικλ Μπ. Τζόρνταν Λουπίτα Νιόνγκο Ντανάι Γκουρίρα Μάρτιν Φρίμαν Ντάνιελ Καλούγια Λετίσια Ράιτ Γουίνστον Ντιούκ Στέρλινγκ Κ. Μπράουν Άντζελα Μπάσετ Φόρεστ Γουίτακερ Άντι Σέρκις |
| Μουσική | Λούντβιχ Γιόρανσον |
| Φωτογραφία | Ρέιτσελ Μόρισον |
| Μοντάζ | Μάικλ Π. Σόουβερ Ντέμπι Μπέρμαν |
| Εταιρεία παραγωγής | Marvel Studios |
| Διανομή | Walt Disney Studios Motion Pictures |
| Πρώτη προβολή | 29 Ιανουαρίου 2018 (Dolby Theatre) |
| Κυκλοφορία | 16 Φεβρουαρίου 2018 (ΗΠΑ) |
| Διάρκεια | 134 λεπτά[1] |
| Προέλευση | Ηνωμένες Πολιτείες |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Προϋπολογισμός | $200 εκατομμύρια[2][3] |
| Ακαθάριστα έσοδα | $1.350 δισεκατομμύρια[4] |
| Προηγείται | Thor: Ragnarok (MCU franchise) |
| Έπεται | Black Panther: Wakanda Forever (Black Panther franchise) Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας (MCU franchise) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το Black Panther είναι μια αμερικανική υπερηρωική ταινία παραγωγής 2018, η οποία βασίζεται στον ομώνυμο χαρακτήρα των Marvel Comics. Σε παραγωγή της Marvel Studios και διανομή από τη Walt Disney Studios Motion Pictures, αποτελεί τη 18η ταινία του κινηματογραφικού σύμπαντος της Marvel (MCU). Την ταινία σκηνοθέτησε ο Ράιαν Κούγκλερ, ο οποίος συνέγραψε το σενάριο με τον Τζο Ρόμπερτ Κόουλ, και σε αυτήν πρωταγωνιστεί ο Τσάντγουικ Μπόουσμαν στον ρόλο του Τ'Τσάλα/Black Panther, πλαισιωμένος από τους Μάικλ Μπ. Τζόρνταν, Λουπίτα Νιόνγκο, Ντανάι Γκουρίρα, Μάρτιν Φρίμαν, Ντάνιελ Καλούγια, Λετίσια Ράιτ, Γουίνστον Ντιούκ, Στέρλινγκ Κ. Μπράουν, Άντζελα Μπάσετ, Φόρεστ Γουίτακερ και Άντι Σέρκις. Στην ταινία Black Panther, μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Τ'Τσάλα στέφεται βασιλιάς της Γουακάντα, αλλά προκαλείται από τον Κίλμονγκερ, ο οποίος σχεδιάζει να εγκαταλείψει την πολιτική του απομονωτισμού της χώρας και να ξεκινήσει μια παγκόσμια επανάσταση.
Το 1992, ο Γουέσλεϊ Σνάιπς σχεδίαζε να δουλέψει πάνω σε μία ταινία με θέμα τον Black Panther, αλλά το πρότζεκτ δεν καρποφόρησε. Τον Σεπτέμβριο του 2005, τα Marvel Studios είχαν συμπεριλάβει μία ταινία Black Panther στη λίστα των δέκα ταινιών που θα βασίζονταν σε χαρακτήρες της Marvel και θα διανέμονταν από την Paramount Pictures και, τον Ιανουάριο του 2011, ο Μαρκ Μπέιλι προσλήφθηκε για να γράψει το σενάριο. Επίσημα, η ταινία Black Panther ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2014 και ο Μπόουσμαν έκανε την πρώτη του εμφάνιση ως Black Panther στην ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος (2016). Μέχρι τότε, οι Κόουλ και Κούγκλερ είχαν ενταχθεί στην ομάδα, με το υπόλοιπο καστ να προσλαμβάνεται τον Μάιο. Η ταινία Black Panther ήταν η πρώτη ταινία των Marvel Studios με μαύρο σκηνοθέτη και, κατά κύριο λόγο, μαύρο καστ. Τα γυρίσματα έλαβαν χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο του 2017 στα EUE/Screen Gems Studios στη μητροπολιτική περιοχή της Ατλάντα και στην Μπούσαν στη Νότια Κορέα.
Η ταινία Black Panther έκανε πρεμιέρα στο Dolby Theatre στο Λος Άντζελες στις 29 Ιανουαρίου 2018 και κυκλοφόρησε στις αίθουσες των Ηνωμένων Πολιτειών στις 16 Φεβρουαρίου, ως μέρος της Φάσης Τρία του MCU. Οι κριτικοί επαίνεσαν τη σκηνοθεσία, το σενάριο, τις ερμηνείες (ειδικά των Μπόουσμαν, Τζόρνταν και Ράιτ), τον σχεδιασμό κοστουμιών, την παραγωγή και το soundtrack, αλλά κάποιοι επέκριναν τα οπτικά εφέ. Αρκετοί κριτικοί θεώρησαν πως η ταινία είναι μία από τις καλύτερες του MCU, ενώ είναι και αξιοσημείωτη για την πολιτιστική της σημασία. Το Εθνικό Συμβούλιο Αναθεώρησης και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου ονόμασαν την ταινία Black Panther ως μία από τις 10 καλύτερες ταινίες για το 2018. Είχε έσοδα πάνω από $1.3 δισεκατομμύρια παγκοσμίως και κατέρριψε αρκετά ρεκόρ στο box office, γινόμενη η ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις που σκηνοθετήθηκε από μαύρο σκηνοθέτη και φτάνοντας στην ένατη θέση της λίστας των ταινιών με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών τη στιγμή της κυκλοφορίας της, ενώ έγινε και η τρίτη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις σε ΗΠΑ και Καναδά και η δεύτερη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις για το 2018.
Η ταινία ήταν υποψήφια για εφτά βραβεία Όσκαρ, όπου κέρδισε τα τρία από αυτά, ενώ έλαβε υποψηφιότητες και για αρκετά άλλα βραβεία. Ήταν η πρώτη υπερηρωϊκή ταινία που έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και η πρώτη ταινία MCU που κέρδισε σε αρκετές κατηγορίες των βραβείων. Μία συνέχεια με τίτλο Black Panther: Wakanda Forever κυκλοφόρησε στις 11 Νοεμβρίου 2022, ενώ μία τηλεοπτική σειρά που θα διαδραματίζεται στη Γουακάντα και θα κυκλοφορήσει στο Disney+, βρίσκεται στο στάδιο της ανάπτυξης.
Πλοκή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χιλιάδες χρόνια πριν, πέντε Αφρικανικές φυλές πολεμούν μεταξύ τους πάνω από έναν μετεωρίτη που έπεσε στη Γη και ήταν φτιαγμένος από βιμπράνιο. Ένας πολεμιστής καταπίνει το «καρδιόσχημο βότανο», που έχει επηρεαστεί από το βιμπράνιο, αποκτά υπεράνθρωπες δυνάμεις και γίνεται ο πρώτος «Μαύρος Πάνθηρας». Ενώνει τις φυλές, με εξαίρεση τη φυλή Τζαμπάρι, και δημιουργεί το έθνος της Γουακάντα. Με το πέρασμα των αιώνων και τη χρήση του βιμπρανίου, οι Γουακαντανοί αναπτύσσουν προηγμένη τεχνολογία και απομονώνονται από τον κόσμο, προσποιούμενοι μία χώρα του τρίτου κόσμου. Το 1992, ο βασιλιάς Τ'Τσάκα επισκέπτεται τον αδελφό του, Ν'Τζόμπου, ο οποίος δουλεύει μυστικός στο Όκλαντ. Ο Τ'Τσάκα τον κατηγορεί πως βοηθά τον μαυραγορίτη έμπορο όπλων, Ουλίσες Κλο, να κλέβει το βιμπράνιο από τη Γουακάντα. Όταν ο Ν'Τζόμπου το αρνείται, ο συνεργάτης του επιβεβαιώνει τις υποψίες του Τ'Τσάκα, αποκαλύπτοντας πως τον λένε Ζούρι και είναι επίσης μυστικός Γουακαντανός.
Στο παρόν, μετά τον θάνατο του Τ'Τσάκα,[α] ο Τ'Τσάλα επιστρέφει στη Γουακάντα για να πάρει τον θρόνο. Μαζί με την αρχηγό των Ντόρα Μιλάζε, Οκόγιε, διακόπτουν τη μυστική αποστολή της πρώην κοπέλας του, Νακία, για να επιστρέψει και να παρευρεθεί στην τελετή στέψης του, μαζί με τη μητέρα του, Ραμόντα, και την αδελφή του, Σούρι. Στην τελετή, ο αρχηγός των Τζαμπάρι, Μ'Μπακού, προκαλεί τον Τ'Τσάλα για τον θρόνο. Ο Τ'Τσάλα υπερισχύει στην τελετουργική μονομαχία και ο Μ'Μπακού υποχωρεί.
Όταν ο Κλο και ο συνεργός του, Έρικ Στίβενς, κλέβουν ένα Γουακαντιανό τεχνούργημα από μουσείο του Λονδίνου, ο Γουα'Κάμπι ζητάει από τον Τ'Τσάλα να φέρει τον Κλο στη Γουακάντα ζωντανό. Οι Τ'Τσάλα, Οκόγιε και Νακία ταξιδεύουν στην Μπούσαν, όπου ο Κλο σχεδιάζει να πουλήσει το τεχνούργημα στον πράκτορα της CIA, Έβερετ Ρος. Όταν ξεσπά μάχη, ο Τ'Τσάλα εμποδίζει τον Κλο να το σκάσει και, απρόθυμα, τον αφήνει υπό τη φύλαξη του Ρος. Ο Κλο αποκαλύπτει στον Ρος πως η εικόνα της Γουακάντα είναι μία βιτρίνα που κρύβει έναν τεχνολογικά προηγμένο πολιτισμό. Ο Έρικ επιτίθεται και απελευθερώνει τον Κλο, ενώ ο Ρος τραυματίζεται σοβαρά. Ο Τ'Τσάλα, αντί να κυνηγήσει τον Κλο, μεταφέρει τον Ρος στη Γουακάντα για περίθαλψη.
Ενώ η Σούρι περιθάλπει τον Ρος, ο Τ'Τσάλα αντιμετωπίζει τον Ζούρι σχετικά με τον Ν'Τζόμπου, καθώς είδε τον Έρικ να κατέχει ένα δακτυλίδι που ανήκε σε εκείνον. Ο Ζούρι εξηγεί πως ο Ν'Τζόμπου ήθελε να μοιραστεί την τεχνολογία της Γουακάντα με ανθρώπους αφρικανικής καταγωγής, ώστε να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τους δυνάστες τους. Πριν ο Τ'Τσάκα συλλάβει τον Ν'Τζόμπου, ο δεύτερος επιτέθηκε στον Ζούρι και ο Τ'Τσάκα τον σκότωσε. Οι δυο τους είπαν ψέματα πως ο Ν'Τζόμπου εξαφανίστηκε και άφησαν πίσω τον ανήλικο γιο του, Έρικ/Ν'Τζαντάκα. Μεγαλώνοντας, ο Έρικ κατατάχθηκε στο Ναυτικό συμμετέχοντας σε μαύρες επιχειρήσεις και υιοθετώντας το όνομα «Κιλμόνγκερ». Στο μεταξύ, ο Έρικ σκοτώνει τον Κλο και τον πηγαίνει στη Γουακάντα, όπου αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα και διεκδικεί τον θρόνο από τον Τ'Τσάλα. Κατά την τελετουργική μονομαχία, σκοτώνει τον Ζούρι, τραυματίζει σοβαρά τον Τ'Τσάλα και τον πετάει από τον καταρράκτη. Θεωρώντας πως ο Τ'Τσάλα είναι νεκρός, ο Έρικ στέφεται βασιλιάς και παίρνει το καρδιόσχημο βότανο, αποκτώντας τις δυνάμεις του Πάνθηρα. Έπειτα, διατάζει να καεί όλη η σοδειά των βοτάνων, αλλά η Νακία καταφέρνει να κλέψει ένα. Με τη στήριξη του Γουα'Κάμπι και του στρατού του, ο Έρικ δρομολογεί αποστολές για παράδοση όπλων της Γουακάντα σε όλο τον κόσμο.
Οι Νακία, Σούρι, Ραμόντα και Ρος καταφεύγουν στους Τζαμπάρι για βοήθεια. Εκεί, βρίσκουν τον Τ'Τσάλα σε κώμα, του δίνουν το βότανο που πήρε η Νακία, γιατρεύοντάς τον, και ο Τ'Τσάλα επιστρέφει για να πολεμήσει τον Έρικ. Ο Γουα'Κάμπι και ο στρατός του πολεμούν ενάντια σε Σούρι, Νακία και Ντόρα Μιλάζε, ενώ ο Ρος πιλοτάρει ένα αεροσκάφος και καταρρίπτει τα σκάφη που μεταφέρουν τα όπλα εκτός Γουακάντα. Οι Τζαμπάρι καταφτάνουν για να ενισχύσουν τον Τ'Τσάλα ενώ, απέναντι στην Οκόγιε, ο Γουα'Κάμπι και ο στρατός του αποσύρονται. Τ'Τσάλα και Έρικ παλεύουν στα ορυχεία βιμπρανίου και ο Τ'Τσάλα καταφέρνει να μαχαιρώσει τον Έρικ. Εκείνος αρνείται την περίθαλψη και επιλέγει να πεθάνει ως ελεύθερος άντρας.
Ο Τ'Τσάλα ιδρύει ένα κέντρο ενημέρωσης στο σημείο όπου πέθανε ο Ν'Τζόμπου. Στην πρώτη σκηνή μετά τους τίτλους τέλους, ο Τ'Τσάλα μιλάει στον ΟΗΕ με σκοπό την αποκάλυψη της πραγματικής Γουακάντα στον υπόλοιπο κόσμο. Στη δεύτερη σκηνή, η Σούρι βοηθάει τον Μπάκι με την ανάρρωσή του.
Ηθοποιοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τσάντγουικ Μπόουσμαν ως Τ'Τσάλα / Black Panther:
Ο βασιλιάς του αφρικανικού έθνους της Γουακάντα,[6][7][8] ο οποίος αποκτά υπεράνθρωπη δύναμη έπειτα από την κατάποση του καρδιόσχημου βοτάνου.[9] Ανεβαίνει στον θρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του Τ'Τσάκα στην ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος (2016).[6][10] Ο Μπόουσμαν αποκάλεσε τον Τ'Τσάλα αντι-ήρωα, ο οποίος «γνωρίζει πολύ καλά» την ευθύνη που έχει ως ηγέτης της Γουακάντα.[11][12] Η στολή του Black Panther, η οποία σχηματίζεται γύρω από το κορμί του, είναι εμπνευσμένη από ένα παρόμοιο σχέδιο του καλλιτέχνη Μπράιαν Στέλφριζ από τη σειρά κόμικ του Τα-Νεχάσι Κοτς, Black Panther: A Nation Under Our Feet.[13] Για τη Γουακαντανή προφορά, ο Μπόουσμαν εργάστηκε μαζί με τον ίδιο εκπαιδευτή διαλέκτων που είχε και στην ταινία Κινγκ: Μια Ιστορία Εκδίκησης (2016),[11] ενώ εργάστηκε με τον Μαρίς Κραμπ για να παραμείνει σε φόρμα μεταξύ των ταινιών Εμφύλιος Πόλεμος και Black Panther.[10] Για να προετοιμαστεί για τον ρόλο, ο Μπόουσμαν επισκέφτηκε δύο φορές τη Νότιο Αφρική, μελέτησε τους Σάκα Ζούλου, Πατρίς Λουμούμπα, ομιλίες του Νέλσον Μαντέλα και τραγούδια του Φέλα Κούτι, μίλησε σε έναν Γιορούμπα Μπαμπαλάουο, εκπαιδεύτηκε στις πολεμικές τέχνες Ντάμπε και Καποέιρα Ανγκόλα και στο στυλ μάχης των Ζουλού με κοντάρια και, τέλος, έκανε τεστ DNA για να καταλάβει καλύτερα την αφρικανική καταγωγή του.[14] Υπέγραψε συμβόλαιο με τη Marvel για πέντε ταινίες, με την πρώτη να είναι η ταινία Εμφύλιος Πόλεμος.[8] Ο Άστον Τάιλερ υποδύεται τον Τ'Τσάλα σε νεαρή ηλικία.[15]:i - Μάικλ Μπ. Τζόρνταν ως Ν'Τζαντάκα / Έρικ «Κίλμονγκερ» Στίβενς:
Μισθοφόρος μαύρων επιχειρήσεων και πρώην μέλος των ειδικών δυνάμεων του Αμερικανικού Ναυτικού, ο οποίος επιδιώκει να ανατρέψει τον ξάδελφό του Τ'Τσάλα από τον θρόνο[16][17] και να επιβάλει τη δική του οπτική ματιά στο πώς πρέπει να κυβερνάται η Γουακάντα.[18] Ο Τζόρνταν ήθελε «εδώ και καιρό» να παίξει έναν κακό χαρακτήρα[19] και παρομοίασε τη σχέση μεταξύ Κίλμονγκερ και Τ'Τσάλα με αυτήν των χαρακτήρων των Magneto και Professor X από τους X-Men.[20] Πρόσθεσε πως ο Κίλμονγκερ είναι στρατηγικός, προσεκτικός, υπομονετικός και «άριστα εκπαιδευμένος».[21] Τα τελετουργικά, ανώμαλα σημάδια που φέρει ο Κίλμονγκερ σε όλο το πάνω μέρος του σώματός του μοιάζουν με τα σημάδια-τατουάζ των φυλών Μούρσι και Σούρμα[22] και αποτελούνται από 90 ξεχωριστά σμιλευμένα καλούπια σιλικόνης, τα οποία χρειάζονταν δυόμιση ώρες για να τοποθετηθούν στο σώμα του ηθοποιού.[15]:21 Για να τα αφαιρέσει, ο Τζόρνταν έπρεπε να καθίσει στο τέλος της μέρας για δύο ώρες στη σάουνα.[23] Το στυλ των μαλλιών με ράστα του Κίλμονγκερ, αποτελεί μία μοντέρνα εκδοχή των μακριών μαλλιών που έχει ο χαρακτήρας στα κόμικ.[20] Για να προετοιμαστεί για τον ρόλο, ο Τζόρνταν μελέτησε τους Μάλκολμ Χ, Μάρκους Γκάρβεϊ, Χιούι Π. Νιούτον, Φρεντ Χάμπτον και Τούπακ Σακούρ.[14] Ανέφερε επίσης πως πηγή έμπνευσής του υπήρξε και η ερμηνεία του Χιθ Λέτζερ ως Τζόκερ στην ταινία Ο Σκοτεινός Ιππότης (2008).[24] Ο Κόρεϊ Καλιέτ, ο οποίος είχε δουλέψει ξανά στο παρελθόν με τον Τζόρνταν στην ταινία Κριντ: Η Γέννηση ενός Θρύλου (2015), συνεργάστηκε ξανά με τον ηθοποιό ως προπονητής του.[25] Ο Σεθ Καρ υποδύεται τον Στίβενς σε νεαρή ηλικία.[15]:i - Λουπίτα Νιόνγκο ως Νακία:
Πρώην σύντροφος του Τ'Τσάλα και μέλος των Σκυλιών του Πολέμου, μία κατάσκοπος της Γουακάντα από τη Φυλή του Ποταμού.[10][18][26] Η Νιόνγκο αποκάλεσε τη Νακία ως «κάτι διαφορετικό» από τον αντίστοιχο χαρακτήρα των κόμικ.[18] Ξεκινάει στην ταινία πολεμώντας για τις σκλάβες στη Νιγηρία. Για τον ρόλο, η Νιόνγκο εκπαιδεύτηκε στο τζούντο, στο ζίου ζίτσου, στο σιλάτ και στις Φιλιπινέζικες πολεμικές τέχνες.[10] - Ντανάι Γκουρίρα ως Οκόγιε:
Μία «εξαιρετικά περήφανη» Γουακαντανή από τη Φυλή των Συνόρων και λάτρης των παραδόσεων, η οποία είναι αρχηγός των Ντόρα Μιλάζε, της ομάδας ειδικών δυνάμεων της Γουακάντα και φρουράς του Τ'Τσάλα, η οποία αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες.[27][28][29] Ο σκηνοθέτης Ράιαν Κούγκλερ προσέλαβε την Γκουρίρα βασιζόμενος περισσότερο στην ερμηνεία της στην ταινία Mother of George (2013), παρά στον δημοφιλή ρόλο της ως Μισόν στην τηλεοπτική σειρά The Walking Dead, την οποία ο Κούγκλερ δεν είχε δει. Η Γκουρίρα είπε πως οι μαχητικές ικανότητες που είχε μάθει υποδυόμενη τη Μισόν συμπλήρωσαν τις δεξιότητες της Οκόγιε,[30] αλλά σημείωσε πως η Ντόρα Μιλάζε είναι μία μυστική υπηρεσία, η οποία καλύπτει τόσο τη μάχη, όσο και τις πληροφορίες. Εξήγησε πως παρά το ότι ο χαρακτήρας είναι στωικός, «έχει επίσης μία απροσδόκητη αίσθηση του χιούμορ. Έχει καρδιά, αλλά για την πατρίδα της και τον λαό της».[29] Για να εφαρμοστούν τα τατουάζ στο κεφάλι της, η Γκουρίρα έπρεπε να ξυρίζει τα μαλλιά της κάθε μέρα και η όλη διαδικασία διαρκούσε από δυόμιση μέχρι τρεισήμισι ώρες.[23] - Μάρτιν Φρίμαν ως Έβερετ Κ. Ρος:
Μέλος της CIA[31][32] τον οποίο ο Φρίμαν περιέγραψε ως κάποιον που έχει μία «ανήσυχη ειρήνη» με τον Τ'Τσάλα. Πρόσθεσε πως ο χαρακτήρας περνάει ένα «διαφωτιστικό ταξίδι στη Γουακάντα» κατά τη διάρκεια της ταινίας.[31] Ο Φρίμαν και οι σκηνοθέτες προσπάθησαν να απεικονίσουν τον Ρος ως έναν ικανό πράκτορα παρά μόνο ως το κωμικό στοιχείο της ταινίας, τρόπος που απεικονίζεται ο χαρακτήρας στα κόμικ.[10][33] - Ντάνιελ Καλούγια ως Γουα'Κάμπι: Έμπιστος του Τ'Τσάλα και ο καλύτερός του φίλος, ο οποίος ανήκει στη Φυλή των Συνόρων και είναι επικεφαλής της ασφάλειας λειτουργώντας, μαζί με τους άντρες του ως η πρώτη γραμμή άμυνας της Γουακάντα.[18][34]
- Λετίσια Ράιτ ως Σούρι:
Η 16χρονη αδελφή του Τ'Τσάλα, η οποία αναπτύσσει νέα τεχνολογία για τη χώρα.[10][35] Η Ράιτ περιέγραψε τη Σούρι ως καινοτόμα, τόσο στο πνεύμα όσο και στο μυαλό, που θέλει να φέρει τη Γουακάντα σε ένα «νέο σημείο» και ένιωσε πως ο χαρακτήρας είναι ένα καλό πρότυπο για τα νεαρά μαύρα κορίτσια.[35] Ο εκτελεστικός παραγωγός Νέιτ Μουρ αποκάλεσε τη Σούρι το εξυπνότερο άτομο στον κόσμο, πιο έξυπνη ακόμα κι από τον Τόνι Σταρκ.[10] - Γουίνστον Ντιούκ ως Μ'Μπακού:
Ένας ισχυρός, αδίστακτος πολεμιστής, ο οποίος είναι ο ηγέτης της Φυλής των Βουνών, των Τζαμπάρι, και προκάλεσε τον Τ'Τσάλα για τον θρόνο.[36] Ο Ντιούκ περιέγραψε τους Τζαμπάρι ως ανθρώπους που «πιστεύουν έντονα πως για να πάνε μπροστά, πρέπει να έχουν δυνατή προσκόλληση και σεβασμό στο παρελθόν. Έτσι, φέρουν μία βαθιά ηθική συνείδηση».[37] Ο Ντιούκ προσάρμοσε στην ερμηνεία του στοιχεία του χαρακτήρα από τη σειρά κόμικ Black Panther (1998-2003) του Κρίστοφερ Πριστ.[36] Ο Μ'Μπακού δεν αναφέρεται στην ταινία με το ψευδώνυμο που έχει στα κόμικ, «Man-Ape» (ελεύθερη μετάφραση: «Πιθηκάνθρωπος»), καθώς η Marvel θεώρησε πως υπήρχαν «πολλές ρατσιστικές συνέπειες που δεν θα φαίνονταν καλά» με το να έχεις έναν μαύρο χαρακτήρα να είναι ντυμένος σαν πίθηκος. Αντ' αυτού, αυτή η πτυχή του χαρακτήρα ξαναδουλεύτηκε και η Φυλή των Τζαμπάρι παρουσιάστηκε να λατρεύει τους θεούς των γοριλλών, με τον Μ'Μπακού να εξακολουθεί να φοράει κομμάτια γούνας στα χέρια και στα πόδια, καθώς κι ένα κόσμημα στο στήθος που υπαινισσόταν τη σχέση που έχει η φυλή με τους γορίλλες. Ο Μουρ πρόσθεσε: «Ο Πιθηκάνθρωπος είναι ένας προβληματικός χαρακτήρας για πολλούς λόγους, αλλά σκεφτήκαμε πως η ιδέα πίσω από τον Πιθηκάνθρωπο ήταν πραγματικά συναρπαστική ... Είναι μία γραμμή στην οποία περπατάμε και, ελπίζω πως την περπατάμε επιτυχώς».[36] Για την περαιτέρω διαφοροποίηση των Τζαμπάρι, ο Ντιούκ μιλούσε μία εκδοχή της Νιγηριανής γλώσσας Ίγκμπο και όχι της Κόσα, την οποία μιλούσαν οι άλλοι Γουακαντανοί.[15]:23 - Στέρλινγκ Κ. Μπράουν ως Ν'Τζόμπου: Ο αδελφός του Τ'Τσάκα και πατέρας του Κίλμονγκερ.[17][38]
- Άντζελα Μπάσετ ως Ραμόντα:
Η μητέρα των Τ'Τσάλα και Σούρι και Βασιλομήτωρ της Γουακάντα.[39] Η Ραμόντα λειτουργεί ως σύμβουλος του Τ'Τσάλα για τις στιγμές που εκείνος θα αναζητούσε τη συμβουλή του πατέρα του.[18] Η Μπάσετ φορούσε για τον ρόλο μία περούκα με ασημένια μαλλιά που έφταναν μέχρι τη μέση της, η οποία ήταν κατασκευασμένη από 120 τούφες μαλλιών, επεξεργασμένες χειροποίητα ώστε να γίνουν ράστα.[15]:22 Ο Καλιέτ εργάστηκε ως προπονητής και της Μπάσετ, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της ταινίας, δημιουργώντας σετ υψηλής έντασης διαλειμματικής προπόνησης και βοηθώντας την να φτιάξει τη διατροφή της.[25] - Φόρεστ Γουίτακερ ως Ζούρι:
Γέροντας της Γουακάντα και φύλακας του καρδιόσχημου βοτάνου.[18][34] Ο Κούγκλερ αποκάλεσε τον Ζούρι μία θρησκευτική και πνευματική φιγούρα, αναφερόμενος στην πνευματικότητα της Γουακάντα στα κόμικ, και τον συνέκρινε με τον Όμπι-Ουάν Κενόμπι της σειράς ταινιών Star Wars. Ο Ζούρι είναι επίσης «σημαντικός σύνδεσμος» για τον Τ'Τσάλα σε ό,τι αφορά τον Τ'Τσάκα.[40] Ο Ντένζελ Γουίτακερ, ο οποίος δεν σχετίζεται με τον Φόρεστ, υποδύεται τον Ζούρι σε πιο νεαρή ηλικία.[17] - Άντι Σέρκις ως Ουλίσες Κλο:
Νοτιοαφρικάνος λαθρέμπορος όπλων και γκάνγκστερ,[10][41] ο οποίος συνεργάζεται με τον Κίλμονγκερ.[13][18] Ο Κλο χρησιμοποιεί ένα μέρος προηγμένου Γουακαντανού εξοπλισμού εξόρυξης ως ηχητικό διαταράκτη σε σχήμα χεριού, ο οποίος αντικαθιστά το αριστερό του χέρι που έχασε στην ταινία Εκδικητές: Η Εποχή του Ultron (2015).[42] Ο Μπόουσμαν περιέγραψε τον Κλο ως απειλή για τη Γουακάντα, έναν από τους λίγους ξένους που μπήκαν στη χώρα και ως κάποιον που έχει πρόσβαση στο βιμπράνιο, ενώ συνέκρινε τον χαρακτήρα με τον Οσάμα μπιν Λάντεν.[43] Ο Σέρκις πρόσθεσε πως επιπρόσθετα με την επιθυμία του για το βιμπράνιο, ο Κλο έχει ως κίνητρο μία «προσωπική» βεντέτα εναντίον του Τ'Τσάλα και «θέλει να εκθέσει τις σκέψεις του σχετικά με την υποκρισία της Γουακάντα».[44]
Επιπρόσθετα, οι Φλόρενς Κασούμπα και Τζον Κάνι επαναλαμβάνουν τους αντίστοιχους ρόλους τους ως Άγιο και Τ'Τσάκα από την ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος[34][45] και ο γιος του Κάνι, Αταντάουα Κάνι, υποδύεται τον νεότερο Τ'Τσάκα.[17] Τους γέροντες της Γουακάντα υποδύονται για τη Φυλή του Ποταμού ο Άισαχ ντε Μπανκολέ,[15]:i[46] για τη Φυλή των Ορυχείων η Κόνι Τσίουμε,[15]:i[47] για τη Φυλή των Εμπόρων η Ντόροθι Στιλ και για τη Φυλή των Συνόρων ο Ντάνι Σαπάνι.[15]:i Η Σιντέλ Νοέλ εμφανίζεται ως Σολίσουα, μέλος των Ντόρα Μιλάζε.[48][49] Οι Μαρίζα Αμπνέι, Τζανέσια Άνταμς-Γκίνγιαρντ, Μαρία Ιππόλυτη, Μαρί Μουρούμ, Τζένελ Στίβενς, Ζόλα Γουίλιαμς, Κριστίν Χόλινγκγουορθ και Σονέτ Ρενέ Γουίλσον, επίσης υποδύονται μέλη των Ντόρα.[15]:i Η Ναμπίγια Μπε είχε ανακοινωθεί αρχικά πως θα υποδυόταν την εγκληματία Τίλντα Τζόνσον,[50] αλλά τελικά ο χαρακτήρας της μετονομάστηκε σε Λίντα εξαιτίας του ότι η Γκαμπριέλ Ντενίς είχε προσληφθεί ως Τζόνσον στον δεύτερο κύκλο της τηλεοπτικής σειράς Luke Cage.[15]:i[51][52] Ο κωμικός Τρέβορ Νώε χαρίζει τη φωνή του στον Γκράιοτ, ένα Γουακαντανό σκάφος τεχνητής νοημοσύνης,[53] ο συνδημιουργός του Black Panther, Σταν Λι, κάνει μία κάμεο εμφάνιση ως θαμώνας στο καζίνο της Νότιας Κορέας[17][54] και ο Σεμπάστιαν Σταν εμφανίζεται σε μία σκηνή μετά τους τίτλους τέλους της ταινίας, χωρίς ωστόσο το όνομά του να εμφανίζεται σε αυτούς, όπου επαναλαμβάνει τον ρόλο του ως Μπάκι Μπαρνς, λαμβάνοντας τώρα το ψευδώνυμο White Wolf (ελεύθερη μετάραση: Λευκός Λύκος).[55]
Παραγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανάπτυξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Ιούνιο του 1992, ο Γουέσλεϊ Σνάιπς ανακοίνωσε την πρόθεσή του να φτιάξει μία ταινία σχετική με τον χαρακτήρα του Black Panther[56] και ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε αυτήν τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.[57] Ο Σνάιπς ένιωθε πως η Αφρική απεικονιζόταν άσχημα στις ταινίες του Χόλυγουντ και πως αυτή η ταινία θα μπορούσε να τονίσει το μεγαλείο της ηπείρου, λόγω του ότι ο ομότιτλος χαρακτήρας θα ήταν ευγενής και «η αντίθεση των [Αφρικανικών] στερεοτύπων».[58] Τον επόμενο Ιούλιο, ο Σνάιπς σχεδίαζε να ξεκινήσει με την ταινία Black Panther μετά τη συμμετοχή του στην ταινία Demolition Man (1993),[59] κι ένα μήνα αργότερα εξέφρασε το ενδιαφέρον του να φτιάξει και συνέχειες της ταινίας.[60] Τον Ιανουάριο του 1994, ο Σνάιπς άρχισε συνομιλίες με την Columbia Pictures για να ενσαρκώσει τον Black Panther[61] και μέχρι τον Μάρτιο, ο συν-δημιουργός του χαρακτήρα, Σταν Λι, ενεπλάκη στο πρότζεκτ[62] ενώ, μέχρι τον Μάιο, ξεκίνησαν τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης.[63] Ο Σνάιπς είχε συζητήσεις με αρκετούς διαφορετικούς σεναριογράφους και σκηνοθέτες για το πρότζεκτ, συμπεριλαμβανομένων των Μάριο βαν Πιμπλς και Τζον Σίνγκλετον.[58] Όταν η ταινία δεν είχε προχωρήσει μέχρι τον Ιανουάριο του 1996, ο Λι εξήγησε πως δεν ήταν ευχαριστημένος με τα σενάρια που γράφονταν για το πρότζεκτ.[64] Ο Σνάιπς ανέφερε πως ένα από τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν με την ανάπτυξη της ταινίας ήταν η σύγχυση που υπήρχε μεταξύ των ανθρώπων που δεν γνώριζαν για τα κόμικ και οι οποίοι νόμιζαν πως η ταινία είχε να κάνει με το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων.[58]
–Ηθοποιός Γουέσλεϊ Σνάιπς, ο οποίος εργάστηκε στις πρώιμες προσπάθειες δημιουργίας μίας ταινίας Black Panther[60]
Τον Ιούλιο του 1997, η ταινία Black Panther μπήκε στη λίστα των επικείμενων ταινιών που θα αναπτύσσονταν και θα βασίζονταν στα Marvel Comics[65] και, τον Μάρτιο του 1998, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Marvel προσέλαβε τους Τζο Κεσάντα και Τζίμι Παλμιότι, οι οποίοι εκείνο το διάστημα ήταν συντάκτες των κόμικ του Black Panther, για να εργαστούν πάνω στην ταινία.[66][58] Ωστόσο, και οι δύο διέψευσαν πως συνέβη κάτι τέτοιο.[58] Εκείνο τον Αύγουστο, εταιρικά προβλήματα της Marvel οδήγησαν το πρότζεκτ σε αναμονή.[67] Έναν χρόνο αργότερα, ο Σνάιπς ορίστηκε ως παραγωγός, και πιθανόν πρωταγωνιστής, της ταινίας,[68] ενώ η Artisan Entertainment ανακοίνωσε πως τον Μάιο του 2000 είχε έρθει σε συμφωνία με τη Marvel για να συν-παράγει, χρηματοδοτήσει και διανέμει την ταινία.[69] Τον Μάρτιο του 2002, ο Σνάιπς σχεδίαζε μέσα στον επόμενο χρόνο να κάνει είτε την ταινία Black Panther είτε την ταινία Blade 3 (2004).[70] Τον Ιούλιο του 2004, ο σκηνοθέτης της ταινίας Blade 3, Ντέιβιντ Σ. Γκόγιερ, δήλωσε πως ένιωθε πως το να πρωταγωνιστήσει ο Σνάιπς στην ταινία Black Panther σε συνδυασμό με το ότι πρωταγωνιστεί στις ταινίες του Blade, επίσης χαρακτήρα της Marvel, «ίσως να ήταν υπερβολικό».[71]
Τον Σεπτέμβριο του 2005, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Marvel, Άβι Άραντ, ανακοίνωσε την ταινία Black Panther ως μία από τις δέκα ταινίες που βρίσκονταν στο στάδιο της ανάπτυξης από τα νέα Marvel Studios.[72] Τα Marvel Studios έλαβαν χρηματοδότηση για να παράγουν δέκα ταινίες, οι οποίες θα διανέμονταν από την Paramount Pictures.[73] Τον Ιούνιο του 2006, ο Σνάιπς είπε πως ήλπιζε σύντομα να έχει σκηνοθέτη για το πρότζεκτ[74] και, τον Φεβρουάριο του 2007, ο πρόεδρος των Marvel Studios, Κέβιν Φάιγκι, επανέλαβε πως η ταινία βρισκόταν σε ανάπτυξη.[75] Μέχρι τον Ιούλιο, έγινε προσέγγιση στον Σίνγκλετον για να σκηνοθετήσει την ταινία.[76] Δύο μήνες αργότερα, ο σκηνοθέτης της ταινίας Fantastic Four (2005), Τιμ Στόρι, εξέφρασε ενδιαφέρον στο να προσλάβει τον Ντζιμόν Χουνσού για τον ρόλο του Black Panther, αν επρόκειτο να σκηνοθετήσει κι άλλη ταινία Fantastic Four μετά την ταινία Η Άνοδος του Silver Surfer (2007),[77] αλλά μία τρίτη ταινία Fantastic Four με τον Στόρι στο τιμόνι, δεν προχώρησε.[78] Τον Μάρτιο του 2009, η Marvel προσέλαβε σεναριογράφους για να τη βοηθήσουν να βρει δημιουργικούς τρόπους στο να φέρει στην επιφάνεια λιγότερο γνωστούς χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένου και του Black Panther.[79] Ο Νέιτ Μουρ, επικεφαλής του προγράμματος των σεναριογράφων, επέβλεπε ειδικά την ανάπτυξη της ταινίας Black Panther.[80] Το συγκεκριμένο διάστημα, η εμπλοκή του Σνάιπς με την ταινία πάγωσε, καθώς είχε καταδικαστεί για παράλειψη υποβολής φορολογικής δήλωσης, εκτίοντας την ποινή του από τον Ιούνιο του 2010 μέχρι τον Απρίλιο του 2013.[81] Τον Ιανουάριο του 2011, τα Marvel Studios προσέλαβαν τον σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ, Μαρκ Μπέιλι, για να γράψει το σενάριο της ταινίας Black Panther, της οποίας την παραγωγή θα έκανε ο Φάιγκι.[82] Μέχρι τον Οκτώβριο του 2013, το βιμπράνιο, το οποίο προέρχεται από την πατρίδα του Black Panther, Γουακάντα, είχε παρουσιαστεί στο Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel.[83] Η Marvel είχε σκεφτεί να δείξει τη Γουακάντα αρκετά νωρίς, από την ταινία Iron Man 2 (2010), αλλά τελικά περίμενε μέχρι να έχει μία «ολοκληρωμένη ιδέα» του πώς θα την απεικόνιζαν.[10]
Τον Οκτώβριο του 2014, ο Φάιγκι ανακοίνωσε πως η ταινία Black Panther θα κυκλοφορούσε στις 3 Νοεμβρίου 2017, με τον Τσάντγουικ Μπόουσμαν στον πρωταγωνιστικό ρόλο ως Τ'Τσάλα/Black Panther.[7][8] Ο Μπόουσμαν, αντί να περάσει από ακρόαση για τον ρόλο, συζήτησε με τη Marvel σχετικά με το τι θα ήθελε να κάνει με αυτόν[84] και εισέπραξε $2 εκατομμύρια από την εμφάνισή του στην ταινία.[85] Ο ηθοποιός θα ενσάρκωνε για πρώτη φορά τον χαρακτήρα στην ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος (2016).[8] Ο Σνάιπς, παρά το ότι δεν εμπλεκόταν πια με το πρότζεκτ, έδωσε τη στήριξή του σε αυτό.[58] Ο Φάιγκι είπε πως η Marvel σκεφτόταν να προσλάβει σεναριογράφους και σκηνοθέτες από μειοψηφικές ομάδες, αλλά θα έδιναν προτεραιότητα στο να προσλάβουν «τους καλύτερους δημιουργούς, τους καλύτερους σεναριογράφους, τους καλύτερους σκηνοθέτες. Έτσι, δεν μπορώ να πω με σιγουριά πως θα προσλάβουμε από οποιαδήποτε δημογραφική ομάδα». Πρόσθεσε πως είχαν συναντηθεί και με τον πρώην συγγραφέα των κόμικ του Black Panther, Ρέγκιναλντ Χουντλίν.[86] Τον Ιανουάριο του 2015, ο Μπόουσμαν είπε πως η ταινία βρισκόταν «στη φάση των ιδεών»[87] και, τον επόμενο μήνα, η Marvel άλλαξε την ημερομηνία κυκλοφορίας της για τις 6 Ιουλίου 2018.[88] Επίσης, τον Φεβρουάριο, ο Φάιγκι δήλωσε πως το κάστινγκ της ταινίας βρισκόταν σε εξέλιξη και πρόσθεσε πως προς το τέλος Απριλίου θα συναντιόταν με σκηνοθέτες για την ταινία, μετά την κυκλοφορία της ταινίας Εκδικητές: Η Εποχή του Ultron (2015).[89]
Μέχρι τον Μάιο του 2015, η Marvel είχε συζητήσεις με την Άβα ΝτουΒερνέι για να αναλάβει ως σκηνοθέτης είτε την ταινία Black Panther, είτε την ταινία Captain Marvel.[90] Τον Ιούνιο, ο Φάιγκι επιβεβαίωσε πως συναντήθηκε με αρκετούς σκηνοθέτες, συμπεριλαμβανομένης της ΝτουΒερνέι, και είπε πως ανέμενε να παρθεί μία απόφαση μέχρι τα μέσα ή τα τέλη του 2015.[91] Μέχρι τις αρχές Ιουλίου, η ΝτουΒερνέι απέρριψε την πρόταση να σκηνοθετήσει την ταινία,[92] εξηγώντας πως ενώ την είχε ενθουσιάσει η σημασία της απεικόνισης ενός μαύρου ήρωα σε ολόκληρο τον κόσμο, διαφωνούσε με τη Marvel πάνω στην ιστορία και δεν ήθελε να συμβιβάσει το όραμά της.[92][93] Μέχρι τον Οκτώβριο του 2015, οι Φ. Γκρέι Γκρέι και Ράιαν Κούγκλερ ήταν υποψήφιοι σκηνοθέτες για την ταινία,[94][95] αλλά οι διαπραγματεύσεις με τον Κούγκλερ πάγωσαν[95] και ο Γκρέι επέλεξε να σκηνοθετήσει την ταινία Μαχητές των Δρόμων 8 (2017).[96] Ο Τζο Ρόμπερτ Κόουλ, μέλος του προγράμματος σεναριογράφων της Marvel, βρισκόταν σε συζητήσεις για να γράψει το σενάριο[97] και η Marvel άλλαξε για ακόμη μία φορά την ημερομηνία κυκλοφορίας της ταινίας για τις 16 Φεβρουαρίου 2018.[98] Μέχρι τον Δεκέμβριο και μετά το επιτυχημένο άνοιγμα της ταινίας Κριντ: Η Γέννηση ενός Θρύλου (2015), οι συζητήσεις με τον Κούγκλερ αναζωπυρώθηκαν.[95]
Προ-παραγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Ιανουάριο του 2016, ο Κούγκλερ επιβεβαιώθηκε ως ο σκηνοθέτης της ταινίας[99] και είπε πως, κατά κάποιο τρόπο, η ταινία ήταν «η πιο προσωπική [του] μέχρι σήμερα», καθώς μεγάλωσε διαβάζοντας κόμικ.[100][101] Πρόσθεσε: «Αισθάνομαι πραγματικά τυχερός που είμαι σε θέση να εργαστώ πάλι πάνω σε κάτι το οποίο έχω τόσο πάθος».[101][102] Μετά από μήνες που ο Φάιγκι τον «πολιορκούσε», ο Κούγκλερ συμφώνησε να σκηνοθετήσει την ταινία με τον όρο να μπορεί να διαλέξει εκείνος κάποιους συνεργάτες από προηγούμενες ταινίες του, έτσι ώστε να διαφοροποιήσει την ταινία Black Panther από τις υπόλοιπες ταινίες του MCU, οι οποίες συχνά «γυρίζονται, συνθέτονται και μοντάρονται από τα ίδια εντός-της-οικίας άτομα». Στους συνεργάτες αυτούς συμπεριλαμβάνονταν η κινηματογραφίστρια Ρέιτσελ Μόρισον από την ταινία Μια Στάση Πριν το Τέλος (2013),[103] καθώς επίσης και η σχεδιάστρια παραγωγής Χάνα Μπίκλερ και ο συνθέτης Λούντβιχ Γιόρανσον, οι οποίοι συνεργάστηκαν με τον Κούγκλερ τόσο στην ταινία Μια Στάση Πριν το Τέλος, όσο και στην ταινία Κριντ: Η Γέννηση ενός Θρύλου.[103][104] Ο Κούγκλερ ένιωσε πως αν και η ταινία Black Panther θα ήταν μοναδική, θα εξακολουθούσε να ταιριάζει στη συνολική αφήγηση του MCU.[100]
–Ράιαν Κούγκλερ, σκηνοθέτης της ταινίας Black Panther[105]
Τον Απρίλιο του 2016, ο Φάιγκι είπε πως ο Κούγκλερ εργαζόταν πάνω στο σενάριο μαζί με το Κόουλ και πως τα γυρίσματα θα ξεκινούσαν στις αρχές του 2017.[106] Πρόσθεσε πως η ταινία θα ήταν η πρώτη παραγωγή των Marvel Studios που θα αποτελείτο «κυρίως από Αφρο-Αμερικανικό καστ».[107][108] Σύντομα, η Λουπίτα Νιόνγκο ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για να πρωταγωνιστήσει στην ταινία ως το ερωτικό ενδιαφέρον του Τ'Τσάλα[26] και ο Μάικλ Μπ. Τζόρνταν, ο οποίος είχε συνεργαστεί με τον Κούγκλερ στις ταινίες Μια Στάση Πριν το Τέλος και Κριντ: Η Γέννηση ενός Θρύλου, προστέθηκε στο καστ, χωρίς ωστόσο να αποκαλυφθεί ο ρόλος που θα είχε.[16] Ο Νέιτ Μουρ, ο οποίος μέχρι τα τέλη Μαΐου υπηρετούσε ως παραγωγός της ταινίας, δήλωσε πως τα γυρίσματα θα λάμβαναν χώρα στην Ατλάντα της Τζόρτζια, με τη Marvel «να μελετά οπωσδήποτε το ενδεχόμενο για πιθανά γυρίσματα και στην Αφρική».[80]
Το 2016, στη Διεθνή Comic-Con του Σαν Ντιέγκο, επιβεβαιώθηκε η συμμετοχή της Νιόνγκο στην ταινία για τον ρόλο της Νακία, ενώ αποκαλύφθηκε πως ο ρόλος που θα είχε ο Τζόρνταν θα ήταν αυτός του Έρικ Κίλμονγκερ. Επίσης, ανακοινώθηκε η συμμετοχή της Ντανάι Γκουρίρα ως Οκόγιε, ενώ ο Κούγκλερ επιβεβαίωσε πως τα γυρίσματα θα ξεκινούσαν τον Ιανουάριο του 2017.[27][28] Από τον Σεπτέμβριο του 2016 μέχρι και την έναρξη των γυρισμάτων, συνεχίστηκε το κάστινγκ της ταινίας, με τον Γουίνστον Ντιούκ να αναλαμβάνει τον ρόλο του Μ'Μπακού, έναν ρόλο για τον οποίο δοκιμάστηκαν επίσης οι Γιαχία Αμπντούλ-Ματίν Β' και Μάικλ Τζέιμς Σο, με τον δεύτερο να προσλαμβάνεται αργότερα για τον ρόλο του Κόρβους Γκλάιβ στις ταινίες Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας (2018) και Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη (2019).[109][110] Το καστ συμπλήρωσαν οι Φόρεστ Γουίτακερ ως Ζούρι, Ντάνιελ Καλούγια ως Γουα'Κάμπι,[34] Άντζελα Μπάσετ ως η μητέρα του Τ'Τσάλα, Ραμόντα,[39] Στέρλινγκ Κ. Μπράουν ως Ν'Τζόμπυ[38] και Λετίσια Ράιτ σε έναν απροσδιόριστο ρόλο,[111] που αργότερα αποκαλύφθηκε πως θα ήταν ο ρόλος της Σούρι. Η Ντομινίκ Θορν, η οποία αργότερα θα έπαιρνε τον ρόλο της Ρίρι Γουίλιαμς/Ironheart στη συνέχεια της ταινίας Black Panther: Wakanda Forever (2022), είχε επίσης περάσει από ακρόαση για τον ρόλο της Σούρι.[112] Ακόμη, αποκαλύφθηκε πως η Φλόρενς Κασούμπα θα επαναλάμβανε τον ρόλο της ως Άγιο από την ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος.[34] Η Αμάντλα Στένμπεργκ, η οποία είναι διφυλετική και ο τόνος του δέρματός της πιο ανοικτόχρωμος, ήταν υποψήφια για έναν ρόλο στην ταινία, αλλά δεν ένιωθε άνετα να πάρει τη θέση κάποιου ηθοποιού με πιο σκούρο χρώμα και περιέγραψε την απόφασή της να απορρίψει την πρόταση ως «μεγάλη πρόκληση».[113] Μέχρι τον Ιανουάριο του 2017, η Marvel έλαβε άδεια από τον φορέα δημόσιας συγκοινωνίας AC Transit, ο οποίος έχει τη βάση του στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, να χρησιμοποιήσει το λογότυπό του για την εισαγωγική σκηνή αναδρομής στο παρελθόν της ταινίας. Το σκηνικό επιλέχθηκε λόγω του ότι ο Κούγκλερ μεγάλωσε στη συγκεκριμένη περιοχή.[114]
Σενάριο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ομάδα παραγωγής εμπνεύστηκε από τη σειρά κόμικ Black Panther του Τα-Νεχάσι Κοτς, ο οποίος έγραφε το κόμικ την ίδια περίοδο που εργάζονταν πάνω στην ταινία. Ιδιαίτερης έμπνευσης ήταν οι ποιητικοί διάλογοι του Κοτς, η απεικόνιση του Μπράιαν Στέλφριζ και «κάποια από τα ερωτήματα που θέτονταν στο κόμικ».[105] Για την ταινία, αντλήθηκε επίσης έμπνευση από τη σειρά κόμικ των Τζακ Κίρμπι, Κρίστοφερ Πριστ (για τον οποίο ο Κούγκλερ θεώρησε πως επηρέασε περισσότερο από όλους την ταινία), Τζόναθαν Χίκμαν και Χούντλιν. Οι χαρακτήρες για την ταινία επιλέχθηκαν από όλα τα κόμικ, με βάση του τι θα δούλευε για την ιστορία της ταινίας.[37] Η πτυχή του τελετουργικού αρραβώνα των Ντόρα Μιλάζε δεν υιοθετήθηκε από τα κόμικ στην ταινία.[10] Ο Κούγκλερ ήλπιζε να συμπεριλάμβανε τον κακό του Spider-Man, Κρέιβεν ο Κυνηγός, εξαιτίας μίας σκηνής από τη σειρά κόμικ του Πριστ όπου ο Τ'Τσάλα μάχεται με τον Κρέιβεν, αλλά τα δικαιώματα του χαρακτήρα δεν ήταν διαθέσιμα, καθώς η Sony Pictures κατέχει όλα τα δικαιώματα των χαρακτήρων του Spider-Man.[115] Ο Ντόναλντ Γκλόβερ και ο αδελφός του, Στίβεν, έκαναν κάποιες μικρές εισφορές σε ένα πολύ αρχικό προσχέδιο του σεναρίου, αναπτύσσοντας τη σχέση μεταξύ του Τ'Τσάλα και της μικρότερης αδελφής του, Σούρι.[116] Ο Μουρ σημείωσε πως ένα αρχικό σενάριο είχε περισσότερες σκηνές εκτός της Γουακάντα, ώστε να εξερευνηθεί περισσότερο «το τι σημαίνει να είσαι Αφρικανός και Αφρο-Αμερικανός» και ήλπιζε πως αυτές οι σκηνές θα επανεξετάζονταν σε μία μεταγενέστερη ταινία, ειδικά μία «εξαιρετικά κουλ» σκηνή, η οποία είχε μάλιστα εικονογραφηθεί πριν αφαιρεθεί από την ταινία.[117] Οι Κούγκλερ και Ρόμπερτ Κόουλ είχαν σκεφτεί για λίγο να συμπεριλάβουν τον μαύρο ήρωα της Χρυσής Εποχής, Έλι Μπράντλεϊ/Patriot, αλλά τελικά δεν το έκαναν για να επικεντρωθούν στη Γουακάντα.[118] Στην πορεία, ο Έλι Μπράντλεϊ συμπεριλήφθηκε στη μίνι σειρά The Falcon and the Winter Soldier (2021) που κυκλοφόρησε στο Disney+ και τον ήρωα ενσάρκωσε ο Ελάιτζα Ρίτσαρντσον.[119]
Ο Φάιγκι περιέγραψε την ταινία Black Panther ως μία «μεγάλη γεωπολιτική ταινία δράσης και περιπέτειας», η οποία επικεντρώνεται στην οικογένεια και το πώς μαθαίνει ο Τ'Τσάλα να είναι βασιλιάς,[107] με την ταινία Εμφύλιος Πόλεμος να θέτει τις βάσεις για την ηθική του Τ'Τσάλα και να καθιερώνει το γεωπολιτικό τοπίο που θα έπρεπε να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του στη Γουακάντα.[120] Ο Μουρ συνέκρινε την πολιτική και το χιούμορ της ταινίας με την ταινία Captain America 2: Ο Στρατιώτης του Χειμώνα (2014), λέγοντας πως η πρώτη θα είναι έμφυτη, αλλά όχι «κατηχητική» και πως η δεύτερη θα απέφευγε τον τόνο των ταινιών Φύλακες του Γαλαξία (2014) και Ant-Man (2015).[10] Είπε επίσης πως η ταινία θα ήταν μία διασταύρωση μεταξύ της ταινίας Ο Νονός (1972) και της σειράς ταινιών Τζέιμς Μποντ, ως ένα «μεγάλο, οπερατικό οικογενειακό δράμα που επικεντρώνεται γύρω από έναν κόσμο διεθνούς κατασκοπείας».[18] Ο Κούγκλερ επηρεάστηκε από ταινίες της δεκαετίας του 1970, όπως δουλειές του Φράνσις Φορντ Κόπολα που έκανε αυτή τη δεκαετία, καθώς επίσης και από αστυνομική μυθοπλασία. Παρακολούθησε επίσης για έμπνευση, τη γαλλική ταινία Προφήτης (2009).[121] Ο Φάιγκι αποκάλεσε την ιστορία της ταινίας «πλούσια όσον αφορά πολιτιστικές ιδέες», με τον Μπόουσμαν να υποδεικνύει πως υπήρχαν παραλληλισμοί τους οποίους θα μπορούσες να «εξάγεις» από την ταινία σε σχέση με το γεγονός πως ο Ντόναλντ Τραμπ ψηφίστηκε ως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Μπαράκ Ομπάμα. Ωστόσο, ο Φάιγκι πρόσθεσε πως «αυτά είναι συζητήσεις που είχαμε δύο χρόνια πριν, επειδή αυτή είναι εγγενώς η ιστορία μέσα στα κόμικ».[43] Ο Μουρ είπε πως η ταινία δεν εξαρτάται από τις πλοκές οποιασδήποτε άλλης ταινίας του MCU αλλά, προχωρώντας, επηρεάζει το ευρύτερο MCU,[10] με τον Φάιγκι να δηλώνει πως η ταινία ήταν «ένας πολύ σημαντικός» σύνδεσμος με τις ταινίες Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας (2018) και Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη (2019).[107][122] Στην ταινία Εμφύλιος Πόλεμος έγινε εισαγωγή της Γουακαντανής γλώσσας, η οποία είναι βασισμένη στη γλώσσα Κόσα και την οποία ο Μπόουσμαν διδάχτηκε από τον Τζον Κάνι, τον ηθοποιό που ενσαρκώνει τον πατέρα του Τ'Τσάλα, βασιλιά Τ'Τσάκα.[123] Κι άλλοι ηθοποιοί που ενσάρκωναν Γουακαντανούς στην ταινία έμαθαν τη γλώσσα,[124] με τον Κούγκλερ να κάνει τη χρήση της γλώσσας «όσο το δυνατόν...προτεραιότητα». Ο Κούγκλερ προσπάθησε να ενσωματώσει την Κόσα «σε φυσικές και αυθεντικές περιστάσεις», όπως όταν Γουακαντανοί μιλούσαν μεταξύ τους εν παρουσία μη ιθαγενών και ήθελαν να πουν κάτι που δεν ήθελαν να καταλάβουν οι άλλοι. Ο γιος του Τζον Κάνι, Αταντάουα, υπηρέτησε μαζί με τον πατέρα του ως εκπαιδευτής της διαλέκτου στην ταινία.[125]
Σχεδιασμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κόουλ αποκάλεσε την ταινία μία ιστορική ευκαιρία να απεικονίσει έναν μαύρο υπερήρωα «σε μία στιγμή όπου οι Αφρο-Αμερικανοί επιβεβαιώνουν την ταυτότητά τους, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με τον εξευτελισμό και την απανθρωποίηση». Ήταν σημαντικό να τεθούν οι ρίζες της ταινίας στους πραγματικούς πολιτισμούς της Αφρικής, με τους δημιουργούς να συμβουλεύονται μελετητές των περιοχών της Αφρικής, όπου υποτίθεται πως βρίσκεται η Γουακάντα,[126] τοποθετώντας έτσι την ταινία «ως πρώτο στάδιο στην πραγματικότητα και χτίζοντας από εκεί και πέρα».[6] Το όραμα του Κούγκλερ για τη Γουακάντα ήταν εμπνευσμένο από τη νότια Αφρικανική χώρα Λεσότο, μία χώρα η οποία ιστορικά ήταν «ένας θύλακας, ικανός να προστατεύσει την ανεξαρτησία της εξαιτίας του εδάφους της» και αποικίστηκε ελαφρά μόνο από τους Βρετανούς.[127][128] Οι παραδοσιακές κουβέρτες της χώρας εμφανίζονται στην ταινία.[127] Ο Κούγκλερ συνέκρινε τη σπανιότητα του βιμπρανίου που υπάρχει μόνο στη Γουακάντα με το πραγματικό ορυκτό κόλταν, το οποίο μπορεί να βρεθεί σχεδόν αποκλειστικά στο Κονγκό.[129] Ήθελε η Γουακάντα να μοιάζει με μία ολοκληρωμένη πόλη με πολλές, διακριτές φυλές[36] κι έτσι, δημιούργησε μία βίβλο, η οποία εμπεριείχε και περιέγραφε λεπτομερώς την κάθε φυλή της Γουακάντα, έτσι ώστε να καθοδηγήσει την ομάδα στη διαδικασία του σχεδιασμού. Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στο να δημιουργηθεί μία φουτουριστική εμφάνιση, η οποία ωστόσο δεν θα έμοιαζε εξωγήινη,[10] όπως έμοιαζαν κάποια από τα αυθεντικά σχέδια στα κόμικ του Τζακ Κίρμπι.[130]
Σκηνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Μπίκλερ ήθελε να τιμήσει τον σχεδιασμό των κόμικ, αλλά συμπλήρωσε τα κενά με έρευνα που επικεντρωνόταν στην υποσαχάρια Αφρική, αντλώντας έμπνευση από τις χώρες Ουγκάντα, Ρουάντα, Μπουρούντι, Κονγκό-Κινσάσα και Αιθιοπία,[131] καθώς επίσης και από σχέδια της Ζάχα Χαντίντ[10] και την προ-αποικισμού αρχιτεκτονική της ιστορικής αυτοκρατορίας του Μάλι και της πόλης Τιμπουκτού.[132] Ο Μουρ περιέγραψε αυτή την προσέγγιση του να αντλείς έμπνευση από πολλές διαφορετικές πηγές ως ερωτικό γράμμα προς την Αφρική.[10] Η Μπίκλερ κοίταξε επίσης την αρχιτεκτονική των υπαρχουσών φυλών κι έπειτα, προσπάθησε να αναβαθμίσει την τεχνολογία με φυσικό τρόπο και όχι σαν η Γουακάντα να είχε αποικιστεί.[131] Τα κυκλικά μοτίβα που δηλώνουν μεταφορά ενέργειας, ήταν ένα σημαντικό θέμα κατά τη διάρκεια της ταινίας. Παλαιότερες τοποθεσίες που απεικονίζονται στην ταινία, όπως οι Καταρράκτες του Πολεμιστή, η Πόλη των Νεκρών και η Αίθουσα των Βασιλιάδων, αντιπαρατέθηκαν με ένα πιο σύγχρονο, αφρο-πανκ στυλ της Χρυσής Πόλης, της πρωτεύουσας.[10] Οι καλύβες στυλ ρονταβέλ ενσωματώθηκαν στην κορυφή των ουρανοξυστών της Γουακάντα, εμπνευσμένες από την εμφάνιση των βουνών στο Φαράγγι του Ποταμού Κάνυον στη Νότια Αφρική.[131]
Η Μπίκλερ δημιούργησε διαφορετικά σιγγίλια και αρχιτεκτονική για κάθε μία από της φυλές της Γουακάντα, αντλώντας έμπνευση για τη Φυλή των Συνόρων από τη χώρα Λεσότο, τη Φυλή των Εμπόρων να έχει ένα σιγγίλιο βασισμένο σε Νηγιριανή γραφή και τη Χρυσή Φυλή να χρησιμοποιεί ένα σύμβολο ηλίου που βρέθηκε σε όλη την Αφρική. Η πόλη Γορίλλα, πατρίδα της Φυλής Τζαμπάρι, είχε αρχικά τοποθετηθεί στο δάσος της βροχής, αλλά ο Κούγκλερ πρότεινε να τοποθετηθεί ψηλά σε ένα βουνό με χιόνια.[10] Η Μπίκλερ βάσισε τη γραπτή μορφή της Γουακαντανής γλώσσας σε μία παλιά Νιγηριανή γλώσσα. Συμβουλεύτηκε ειδικούς στην εξόρυξη και μεταλλουργία για την τεχνολογία του βιμπρανίου,[15]:15 καθώς και για το ορυχείο βιμπρανίου, όπου το υλικό απεικονίζεται ως λαμπερή, μπλε πέτρα πριν εξευγενιστεί στη μορφή του ανοξείδωτου χάλυβα, μορφή που παρουσιάστηκε σε προηγούμενες ταινίες του MCU. Η ταινία προσαρμόζει επίσης την τεχνολογία των χαντρών κιμόγιο από τα κόμικ και συμπεριλαμβάνει τεχνολογία βασισμένη στην άμμο. Η Μπίκλερ ήθελε τα φουτουριστικά στοιχεία της ταινίας να συμβαδίζουν με το πώς θα μπορούσε να δείχνει η τεχνολογία στον πραγματικό κόσμο σε 25 με 30 χρόνια, όπως για παράδειγμα η τεχνολογία των μαγνητικών τρένων και αιωρούμενων οχημάτων. Τα Γουακαντανά οχήματα συμπεριλαμβάνουν τα μαγνητικά τρένα για μεταφορά του βιμπρανίου, το Royal Talon Fighter, Μαχητικό Σκάφος του βασιλιά, το οποίο μοιάζει με μάσκα από πάνω μέχρι κάτω, και το σκάφος Dragon Flyer, το οποίο είναι εμπνευσμένο από το παγώνι του Κονγκό.[10]
Η πλειοψηφία των σκηνικών της Μπίκλερ κατασκευάστηκε σε ειδικές σκηνές στην Ατλάντα, συμπεριλαμβανομένων των σκηνικών του Συμβουλίου των Φυλών, του εργαστηρίου της Σούρι και της Αίθουσας των Βασιλιάδων. Το σκηνικό του Συμβουλίου των Φυλών χτίστηκε με γυάλινο πάτωμα, μέσα από το οποίο διακρίνεται ένα παλιό ερείπιο. Το εξωτερικό σκηνικό των Καταρρακτών του Πολεμιστή χτίστηκε σε μία περιοχή βόρεια της Ατλάντα και ήταν εμπνευσμένο από το φαράγγι Όριμπι Γκορτζ. Το σκηνικό είχε συνολικό ύψος 11μ., το οποίο αποτελείτο από μία πισίνα βάθους 1,8μ. κι έναν γκρεμό ύψους 9,1μ. προς τα πάνω, και ήταν σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να επεκταθεί στα 30μ προς τα κάτω. με τη χρήση των οπτικών εφέ. Το πλαίσιο των γκρεμών κατασκευάστηκε στο χέρι με βιομηχανικό φελιζόλ, με ένα σύστημα σηράγγων ενσωματωμένο στο σχέδιο, ώστε να επιτρέπει στους βοηθητικούς ηθοποιούς να μπορούν να σκαρφαλώνουν σε διαφορετικά σημεία του σκηνικού. Έπειτα, το πλαίσιο καλύφτηκε από 710μ3 αφρολέξ, το οποίο κατασκευάστηκε με τρόπο που να ταιριάζει στις πέτρες που βρίσκονται στο Όριμπι Γκορτζ. Η πισίνα γέμιζε με έξι μεγάλες αντλίες νερού, έτσι ώστε να δημιουργεί έναν καταρράκτη πάνω από την προεξοχή και προς τα κάτω. Η βάση της κατασκευάστηκε από υλικό παραγεμίσματος, έτσι ώστε οι σκηνές των μαχών να μπορούν να πραγματοποιηθούν με ασφάλεια, αλλά σχεδιάστηκε επίσης με τρόπο που να μοιάζει με πέτρες και να είναι αρκετά σταθερό, ώστε οι ηθοποιοί να μην πέφτουν στο νερό. Το σκηνικό χρειάστηκε τέσσερις μήνες για να ολοκληρωθεί και χρησιμοποιήθηκε για δύο εβδομάδες γυρισμάτων.[15]:16
Κοστούμια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σχεδιάστρια κοστουμιών Ρουθ Κάρτερ, στα σχέδιά της, αναφέρθηκε στους λαούς των Μασσάι, Χίμπα, Ντόγκον, Μπασόθο, Τουαρέγκ, Τουρκάνα, Κόσα, Ζουλού, Σούρμα και Ντίνκα.[133][134] Μελέτησε επίσης κατάλληλες δουλειές του Ιάπωνα σχεδιαστή μόδας Ισέι Μιγιάκε, του Γάλλου σχεδιαστή μόδας Ιβ Σε Λοράν και της Αμερικανίδας σχεδιάστριας μόδας Ντόνα Κάραν.[134] Η Γουίνι Μαντέλα ενέπνευσε την Κάρτερ για τα κοστούμια της Άντζελα Μπάσετ.[10]
Για τα κοστούμια των Ντόρα Μιλάζε χρησιμοποιήθηκε κυρίως το κόκκινο χρώμα, ώστε να αντικατοπτρίζονται οι διαφορετικές αφρικανικές κουλτούρες και περιλάμβαναν ταμπάρδες με χάντρες που εμπεριείχαν φυλαχτά, τα οποία περνούσαν από μητέρα σε κόρη. Η Κάρτερ ήθελε να αποφύγει την εμφάνιση «κοριτσιών με μαγιό» και έτσι, παρουσίασε τα μέλη των Ντόρα Μιλάζε να φοράνε πλήρη εξοπλισμό, ο οποίος θα τους ήταν πρακτικά απαραίτητος στη μάχη, ενώ έλαβε υπόψη και το τι θα βόλευε τους κασκαντέρ.[10] Ο Άντονι Φρανσίσκο, Ανώτερος Εικονογράφος Οπτικής Ανάπτυξης, σημείωσε πως τα κοστούμια των Ντόρα Μιλάζε ήταν βασισμένα κατά 80% στη φυλή των Μασσάι, 5% στους σαμουράι, 5% στους νίντζα και 5% στην εθνoτική ομάδα Ιφουγκάο από τις Φιλιππίνες. Τα κοσμήματα που φοράνε τα μέλη στα χέρια και στον λαιμό, είναι μία αναφορά στον Νότιο λαό των Ντεμπελέ και δήλωνουν τη θέση του κάθε μέλους στην ομάδα. Ως αρχηγός, η Οκόγιε έφερε χρυσά κοσμήματα, ενώ τα υπόλοιπα μέλη των Ντόρα Μιλάζε, ασημένια.[23]
Τα κοστούμια του Τ'Τσάλα συνδύαζαν τον ρόλο του ως βασιλιά και ως επικεφαλής του στρατού, όπως για παράδειγμα τον συνδυασμό ενός μανδύα από ρούχο κέντε με στρατιωτικές μπότες.[10] Η Κάρτερ χρησιμοποίησε επίσης διακριτά χρώματα και μοτίβα για κάθε φυλή της Γουακάντα, όπως πράσινο με κοχύλια για τη Φυλή του Ποταμού, βασισμένο στους Σούρμα, μπλε με ξύλο για τη Φυλή των Συνόρων, μαύρο με βασιλικό μωβ για τον Black Panther και το Παλάτι,[10][23] δαμασκηνί και μωβ για τη Φυλή των Εμπόρων, ως αναφορά στους Τουαρέγκ, και ώχρα για τη Φυλή των Ορυχείων, εμπνευσμένο από τους Χίμπα.[23] Τρεις στους πέντε ανθρώπους στη Γουακάντα ήταν ξυπόλυτοι, ενώ οι Γουακαντανοί φοράνε «φυσιολογικά» ρούχα έξω από τη χώρα τους, με τα χρώματα των κοστουμιών τους να παραμένουν συνεπή.[10] Συνολικά, η Κάρτερ δημιούργησε 700 κοστούμια για την ταινία, δουλεύοντας μαζί με «έναν στρατό» εικονογράφων, σχεδιαστών, κατασκευαστών καλουπιών, βαφέων υφασμάτων, κατασκευαστών κοσμημάτων και άλλων.[134]
Η επικεφαλής του τμήματος κομμωτικής, Καμίλ Φρεντ, χρησιμοποίησε στον σχεδιασμό της αναφορές σε παραδοσιακή Αφρικανική τέχνη, υφάσματα, μαλλιά και υφές, σε συνδυασμό με τη φυσική κίνηση των μαλλιών. Η Φρεντ προσπάθησε να διατηρήσει τα μαλλιά των ηθοποιών φυσικά, χρησιμοποιώντας «πλεξούδες και κοτσίδια» και, όταν ήταν απαραίτητο, τρέσες και περούκες. Όπως και η Κάρτερ, η Φρεντ σχεδίασε αναγνωρίσιμη αισθητική για κάθε φυλή, όπως για παράδειγμα η Φυλή Τζαμπάρι είχε μαλλιά «πολύ ίσια με καθαρές γραμμές» και λεπτομερείς πολεμικές ζωγραφιές, εμπνευσμένες από Σενεγαλέζους πολεμιστές.[23]
Γυρίσματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 21 Ιανουαρίου 2017[135] στα EUE/Screen Gems Studios στη μητροπολιτική περιοχή της Ατλάντα,[136][137] υπό τον τίτλο Motherland.[138][139] Γυρίσματα έλαβαν ακόμη χώρα στα Pinewood Atlanta Studios,[140] καθώς επίσης και στη γειτονιά Σουίτ Όμπερν της Ατλάντα, η οποία παρουσιάστηκε ως Όκλαντ στην ταινία, στο High Museum of Art, το οποίο λειτούργησε ως το φανταστικό Μουσείο της Μεγάλης Βρετανίας στο Λονδίνο, και στο Δημαρχείο της Ατλάντα, το οποίο λειτούργησε ως κτίριο των Ηνωμένων Εθνών.[136][141] Η κινηματογραφίστρια Ρέιτσελ Μόρισον, η οποία ήταν πρόθυμη να εργαστεί πάνω στην ταινία Black Panther μετά τη συνεργασία της με τον Κούγκλερ στην ταινία Μια Στάση Πριν το Τέλος,[142] κάθισε και παρακολούθησε όλες τις προηγούμενες ταινίες του MCU, ώστε να καταλάβει την καθιερωμένη τους «γλώσσα». Η ίδια ήθελε να «σπρώξει» αυτή τη γλώσσα και να προσθέσει περισσότερη αντίθεση στο χρώμα. Ο επικεφαλής οπτικών εφέ, Γκέοφ Μπόμαν, παρείχε στη Μόρισον πριν-και-μετά πλάνα κάποιων σκηνών της ταινίας Εμφύλιος Πόλεμος, έτσι ώστε να καταλάβει ποια στοιχεία καταγράφονται στο γύρισμα και τι δημιουργείται ψηφιακά αργότερα.[143] Εργάστηκε με κάμερες Arri Alexa XT Plus και Panavision Primo φακούς κινηματογραφώντας σε 3.4K ArriRaw μορφή,[144] χρησιμοποιώντας κυρίως εγκατάσταση δύο καμερών, με μία τρίτη ή τέταρτη κάμερα κατά περίπτωση. Η Μόρισον είπε πως ο φωτισμός ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση για εκείνη, το μέγεθος του οποίου «ήταν πολύ μεγαλύτερο από ό,τι είχα βιώσει στο παρελθόν», και έκανε εκτεταμένη χρήση φωτιστικών LED Arri SkyPanel, τα οποία μπορούσε να επαναπρογραμματίσει μέσω ενός iPad. Κάποια από τα σκηνικά της ταινίας περιβάλλονταν πλήρως απο SkyPanels.[142]
Σύντομα μετά την έναρξη των γυρισμάτων, ο Αταντάουα Κάνι δήλωσε πως θα εμφανιζόταν στην ταινία μαζί με τον πατέρα του, με τον τελευταίο να επαναλαμβάνει τον ρόλο του ως Τ'Τσάκα,[45] ενώ φωτογραφίες απο τα γυρίσματα αποκάλυψαν πως ο Μάρτιν Φρίμαν θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως Έβερετ Κ. Ρος.[135] Η Marvel ανακοίνωσε πως η παραγωγή είχε ξεκινήσει στις 26 Ιανουαρίου κι επιβεβαίωσε τη συμμετοχή των Φρίμαν, Ράιτ και Τζον Κάνι, ενώ αποκάλυψε ακόμα πως ο Άντι Σέρκις θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως Ουλίσες Κλο, από την ταινία Εκδικητές: Η Εποχή του Ultron.[41][145] Ο Αταντάουα ενσαρκώνει τη νεαρότερη εκδοχή του χαρακτήρα του πατέρα του, ενώ εργάστηκε κι ως πολιτιστικός σύμβουλος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Η εκπαιδεύτρια διαλέκτου, Μπεθ ΜακΓκουάιρ, ήταν υπεύθυνη και εργάστηκε στο να διασφαλιστεί η συνοχή ανάμεσα στους διάφορους ηθοποιούς που έπρεπε να χρησιμοποιήσουν «Γουακαντανή προφορά».[15]:22 Ο Τζόρνταν προστέθηκε στο πρότζεκτ αργότερα από το υπόλοιπο βασικό καστ. Ο ίδιος θεώρησε πως αυτό βοήθησε την ερμηνεία του, καθώς ο χαρακτήρας του είναι διαχωρισμένος και σε διαμάχη με τους υπόλοιπους χαρακτήρες. Εξαιτίας αυτού, ο Τζόρνταν θέλησε να είναι απομονωμένος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.[10] Καθώς οι ταινίες Black Panther και Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας γυρίζονταν ταυτόχρονα στην Ατλάντα, οι δύο ομάδες παραγωγής εργάστηκαν στενά για να διασφαλίσουν μία ενοποιημένη παρουσίαση της Γουακάντα σε αυτές, καθώς η χώρα παίζει σημαντικό ρόλο και στην ταινία Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας.[137]
Επιπρόσθετα γυρίσματα έλαβαν χώρα στη Νότια Κορέα,[145] με την πόλη Μπούσαν να εξυπηρετεί ως το σκηνικό μίας σκηνής καταδίωξης με αυτοκίνητο, στην οποία εμπλέκονταν 150 αυτοκίνητα και πάνω από 700 άνθρωποι.[139][146] Ο Κούγκλερ και η Μόρισον χρησιμοποίησαν ως αναφορά σκηνές καταδίωξης με αυτοκίνητο από τις ταινίες Μπούλιτ (1968), Drive (2011) και Ο Άνθρωπος από τη Γαλλία (1971), παίρνοντας από την κάθε μία τα καλύτερα στοιχεία για τη σκηνή στην ταινία Black Panther.[143] Τα γυρίσματα στην Μπούσαν ξεκίνησαν στις 17 Μαρτίου,[147] στην Αγορά Τζάκαλτζι.[148] Στις 21 Μαρτίου, τα γυρίσματα μεταφέρθηκαν στην παραλία Γουάνγκαλι,[147] καθώς και σε άλλες περιοχές στη Νότια Κορέα συμπεριλαμβανομένων της Πόλης Μαρίν στην Περιφέρεια Χόντα και της Γέφυρας Γκουαντάν.[146] Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων στη Νότια Κορέα, η παραγωγή προσέλαβε εκατοντάδες φοιτητές ή πρώην φοιτητές από τα τοπικά πανεπιστήμια ως βασικό ή βοηθητικό προσωπικό.[147] Τα γυρίσματα στη χώρα ολοκληρώθηκαν στις 27 Μαρτίου,[146] με επιπρόσθετα τοπικά γυρίσματα να λαμβάνουν χώρα στα βουνά Ρουβενζόρι και στο Εθνικό Πάρκο Bwindi στην Ουγκάντα.[144][149] Ο Τζον Μαρζάνο εργάστηκε ως κινηματογραφιστής εναέριων πλάνων σε Νότια Αφρική, Ζάμπια, Ουγκάντα και Νότια Κορέα.[144][150] Στη CinemaCon του 2017, αποκαλύφθηκε πως η Ράιτ θα ενσάρκωνε τη Σούρι στην ταινία.[151] Τα γυρίστματα ολοκληρώθηκαν στις 19 Απριλίου 2017.[104]
Μετά-παραγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μοντάζ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μοντάζ της ταινίας Black Panther έγινε από τους Μάικλ Σόουβερ και Ντέμπι Μπέρμαν, με τον Σόουβερ να περνάει χρόνο στο χώρο των γυρισμάτων, αλλά και να διαμένει σε χώρο όπου μπορούσε να εργαστεί κοντά στη βάση της παραγωγής στην Ατλάντα.[152] Η Μπέρμαν προστέθηκε στο πρότζεκτ μετά την παραγωγή του αρχικού τελικού αποτελέσματος, δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της δουλειάς της στην άλλη ταινία της Marvel, Spider-Man: Η Επιστροφή Στον Τόπο Του (2017),[153] καθώς στον Κούγκλερ αρέσει να έχει έναν άντρα και μία γυναίκα να κάνουν μαζί το μοντάζ στις ταινίες του.[152] Η Μπέρμαν θεώρησε πως επιλέχθηκε από τη Marvel λόγω της Νοτιοαφρικανικής καταγωγής της και δήλωνε συνεχώς το ενδιαφέρον της για την ταινία Black Panther, καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας του μοντάζ στην ταινία Επιστροφή Στον Τόπο του και αφού είχε δει τον χαρακτήρα για πρώτη φορά στην ταινία Εμφύλιος Πόλεμος.[153] Ο Σόουβερ είπε πως ξόδεψαν αρκετό από τον χρόνο τους στο μοντάζ συζητώντας το πώς η δουλειά τους επηρέαζε το κοινό. Για παράδειγμα, ο Σόουβερ ένιωσε πως οι αρχικές εκδοχές της πρώτης μάχης στους Καταρράκτες του Πολεμιστή έμοιαζαν «επίπεδες» και έτσι, χρησιμοποίησε τεχνικές που έμαθε όταν δούλευε με τον Κούγκλερ στην ταινία Κριντ: Η Γέννηση ενός Θρύλου, έχοντας την εικόνα να κινείται μπρος-πίσω για να μιμηθεί την μπρος-πίσω κίνηση των πολεμιστών. Θεώρησε επίσης πως η προσθήκη περισσότερων πλάνων από τις αντιδράσεις του κοινού κατά τη διάρκεια της μάχης, θα έδιναν περισσότερο βάρος στη νίκη του Τ'Τσάλα.[154] Ενώ εργάζονταν πάνω στο μοντάζ της τελικής μάχης, η Μπέρμαν επεσήμανε στον Κούγκλερ πως οι γυναίκες των Ντόρα Μιλάζ σώζονταν από τη Φυλή Τζαμπάρι, η οποία αποτελείτο μόνο από άντρες, κάτι το οποίο θεώρησε πως υποβάθμιζε την εστίαση που δόθηκε στους γυναικείους χαρακτήρες μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ο Κούγκλερ συμφώνησε με αυτό και πρόσθεσε στη σκηνή, μέσω επιπρόσθετων γυρισμάτων, γυναίκες Τζαμπάρι πολεμίστριες, με μάλιστα τον πρώτο Τζαμπάρι πολεμιστή που εμφανίζεται στην οθόνη να είναι γυναίκα. Η Μπέρμαν θεώρησε πως αυτό ήταν μία σημαντική αλλαγή, η οποία μπορεί και να μην γινόταν αν το μοντάζ έκανα αποκλειστικά άντρες.[153]
Όπως υπονοήθηκε από τον Κούγκλερ τον Ιανουάριο του 2018,[121] η ταινία περιλαμβάνει δύο σκηνές μετά τους τίτλους τέλους. Στη μία ο Τ'Τσάλα απευθύνεται στα Ηνωμένα Έθνη και στην άλλη, ο Σεμπάστιαν Σταν επαναλαμβάνει τον ρόλο τους ως Μπάκι Μπαρνς.[55] Αρχικά, η πρώτη σκηνή προοριζόταν να αποτελεί μέρος της ταινίας αλλά τελικά μεταφέρθηκε στους τίτλους τέλους, έτσι ώστε η ταινία να ολοκληρώνεται στο Όκλαντ, όπου και άρχισε. Ο Κούγκλερ θεώρησε πως ήταν σημαντικό να υπάρχει αυτή η συμμετρία.[155] Στη σκηνή, ο Τ'Τσάλα λεέι: «Οι ηλίθιοι χτίζουν φραγμούς, ενώ οι σοφοί χτίζουν γέφυρες». Κάποιοι θεώρησαν πως αυτή η έκφραση ήταν αναφορά στο πολιτικό κλίμα που δημιούργησε η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά ο Κούγκλερ δήλωσε πως η ατάκα είχε προστεθεί στο σενάριο πριν την εκλογή του Τραμπ και πως ήταν απλά μία αφρικανική παροιμία που είχε βρει η γυναίκα του. Η πρόθεσή του με τη σκηνή ήταν να εμπνεύσει το κοινό, κάνοντας τον Τ'Τσάλα να φαίνεται ως πραγματικό πρόσωπο σε ένα οικείο, πραγματικό περιβάλλον, όπως παρομοίως είχε παρουσιαστεί και ο Τόνι Σταρκ στην ταινία Iron Man (2008).[156] Ο Κούγκλερ δεν είχε εντολή από τη Marvel να ενσωματώσει στην ταινία συνδέσεις με άλλες ταινίες, αλλά τον ενδιέφερε να προβάλει το γεγονός πως ο Μπαρνς βρισκόταν στη Γουακάντα (με βάση το τέλος της ταινίας Εμφύλιος Πόλεμος), γιατί θα ήταν διασκεδαστικό για το κοινό. Δεν ένιωσε πως ο χαρακτήρας ταίριαζε στο κύριο μέρος της ταινίας, αλλά θα έμοιαζε ταιριαστό να εμφανιστεί στη μία σκηνή των τίτλων τέλους.[155] Επίσης, μία αρχική ιδέα του Κούγκλερ ήταν, στη μία σκηνή των τίτλων τέλους, να υπονοείται η παρουσία του Ναμόρ, απεικονίζοντας υγρά ίχνη να οδηγούν στον θρόνο του παλατιού της Γουακάντα.[157] Αυτό τελικά δεν συνέβη, εν μέρη λόγω θεμάτων που υπήρχαν με τα δικαιώματα του χαρακτήρα. Αντ' αυτού, ο Ναμόρ έκανε το ντεμπούτο του στην ταινία Black Panther: Wakanda Forever, με τον χαρακτήρα να ενσαρκώνει ο Τένοτς Ουέρτα.[158]
Οπτικά εφέ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα οπτικά εφέ της ταινίας δημιούργησε η εταιρία Industrial Light & Magic (ILM), με βοήθεια από τις εταιρίες Virtuos, Stereo D, Scanline VFX, Double Negative, Luma Pictures, Mammal Studios, Method Studios, Perception, Rise Visual Effects Studios, Torm Studios, Trixter, Cantina Creative, Lola VFX, Capital T, Exceptional Minds, Technicolor VFX, Rodeo FX, Imageloom VFX, Anibrain, Method Pune, Bot VFX, Pixstone Images, Futureworks, Vertigo Visual, FX3X και Yannix Thailand Co.[15]:xii-xx[159] Η προοπτικοποίηση ολοκληρώθηκε από τις Digital Domain και The Third Floor.[15]:xi Ο Τζέφρι Μπόμαν ήταν ο επικεφαλής της ομάδας των οπτικών εφέ.[154]
.jpg)
Συγκρίνοντας την ταινία Black Panther με άλλες ταινίες του MCU, ο Μπόμαν σημείωσε πως το τμήμα των οπτικών εφέ έχει συχνά το ελεύθερο όταν δημιουργεί απόκοσμα σχέδια επιστημονικής φαντασίας αλλά, σε αυτή την ταινία, έπρεπε να είναι πιο συγκεκριμένοι λόγω της ανάγκης να υπάρχει η αυθεντικότητα στην αφρικανική κουλτούρα και γεωγραφία. Για το περιβάλλον των Καταρρακτών του Πολεμιστή, οι αμφιθεατρικοί τοίχοι του γκρεμού έπρεπε να γεμίσουν με ψηφιακούς θεατές, τους οποίους δεν μπορούσαν απλά να κάνουν αντιγραφή και επικόλληση όπως γινόταν συνήθως, εξαιτίας του ακριβούς σχεδιασμού κοστουμιών που έκανε η Κάρτερ για την κάθε φυλή και χαρακτήρα. Αντ' αυτού, το τμήμα των οπτικών εφέ έπρεπε να εργαστεί με τα κοστούμια και να ντύσει τον κάθε ψηφιακό θεατή ξεχωριστά. Επιπρόσθετα, οπτικά εφέ χρησιμοποιήθηκαν για την προσαρμογή της εισαγωγικής σκηνής της ταινίας, καθώς όταν η ταινία προβλήθηκε δοκιμαστικά σε συγκεκριμένο κοινό, το κοινό μπέρδευε τους χαρακτήρες των Τ'Τσάκα και Τ'Τσάλα, καθώς και οι δύο είναι ντυμένοι ως Black Panther. Οι καλλιτέχνες πρόσθεσαν ψηφιακά λίγο γκρίζο στο μούσι του Τ'Τσάκα και χρυσά στολίδια στο κοστούμι του, για να βοηθήσουν στον διαχωρισμό των δύο χαρακτήρων.[154]
Η ILM ήταν κυρίως υπεύθυνη για τη δημιουργία των ψηφιακών αστικών περιβαλλόντων της Γουακάντα. Ο επικεφαλής της ILM VFX, Κρεγκ Χάμακ, συνέκρινε αυτή τη δουλειά με την εμπειρία του στην ταινία Η Χώρα του Αύριο (2015), αλλά σημείωσε την επιπρόσθετη πρόκληση του όχι μόνο να κτίσεις μία φουτουριστική πόλη, αλλά να είναι ταυτόχρονα και πολιτιστικά κατάλληλη. Εξήγησε πως η Αφρικανική κουλτούρα έχει «μία συγκεκριμένη ποιότητα γήινων υλικών που δυσκολεύει τα πράγματα στον σχεδιασμό της ως μία φουτουριστική πόλη», η οποία τυπικά θα φτιαχνόταν με αρκετό ατσάλι και γυαλί. Η ILM μελέτησε παραδείγματα από την πραγματική ζωή, τα οποία αναμείγνυαν μοντέρνα αρχιτεκτονική με φυσικό περιβάλλον, όπως το πάρκο One Central στο Σίδνεϊ και το ξενοδοχείο Pearl of Africa στην Καμπάλα, ενώ έπρεπε επίσης, κάποιες φορές, να «ξεφύγουμε από την αυστηρή εφαρμογή της φυσικής και να βουτήξουμε σε έναν κόσμο απάτης» για να δημιουργηθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο Χάμακ άντλησε επίσης έμπνευση από την αρχιτεκτονική της Ουγκάντα, όπου πέρασε κάποιο χρόνο κατά τη διάρκεια που γυρίζονταν κάποια από τα εναέρια πλάνα της ταινίας. Σχεδιάστηκαν και μοντελοποιήθηκαν 60.000 ξεχωριστά κτίρια για την πόλη, κάτι το οποίο ο Χάμακ είπε πως ήταν το πρώτο πράγμα πάνω στο οποίο ξεκίνησε να δουλεύει η ILM, αλλά και το τελευταίο πράγμα που έκαναν όταν ολοκληρώθηκε η ταινία. Άλλα πράγματα στα οποία εργάστηκε η ILM κατά τη διάρκεια της παραγωγής συμπεριλάμβαναν επεκτάσεις σκηνικών και αντικαταστάσεις μπλε-οθόνης σε εσωτερικά σκηνικά, καθώς και τον πρώτο ρινόκερο που απεικονίστηκε στην ταινία. Για τις σκηνές του Τ'Τσάλα όπου συναντά τους προγόνους του, η ILM αντικατέστησε το βασικό σκηνικό με ένα πλήρες CGI περιβάλλον, το οποίο συμπεριλάμβανε ένα δέντρο ακακίας και πάνθηρες. Ο ουρανός ήταν βασισμένος στα φώτα του βορείου σέλας, κάτι το οποίο αρχικά είχε σχεδιαστεί για σκηνές με εφιάλτες πριν αντιγραφεί για σκηνές ημέρας, όπου οι καλλιτέχνες έπρεπε να εργαστούν σκληρά για να διατηρήσουν τα εφέ ορατά. Η ILM πρόσθεσε επίσης επιπρόσθετη άμμο στις σκηνές ταφής, έτσι ώστε ο Μπόουσμαν να μπορεί να αναπνέει κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, καθώς επίσης κι επιπρόσθετες φλόγες στη σκηνή όπου ο Κίλμονγκερ καίει τη σοδειά του καρδιόσχημου βοτάνου.[144]
Η Method Studios δημιούργησε αρκετά από τα φυσικά περιβάλλοντα της Γουακάντα. Η εταιρία έκτισε ένα τοπίο 3600Km2, το οποίο είναι ορατό σε διάφορα εναέρια πλάνα της ταινίας και το οποίο βασίστηκε σε πολλά τοπία από όλη την Αφρική. Η Method ήταν επίσης υπεύθυνη για τη δημιουργία των ψηφιακών κοστουμιών των Black Panther και Κίλμονγκερ, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της εμφάνισης της νανοτεχνολογίας που αυτά χρησιμοποιούν. Δημιούργησαν αρκετούς από τους ψηφιακούς χαρακτήρες της ταινίας, οχήματα και όπλα, καθώς επίσης και ψηφιακούς ρινόκερους για την τελική μάχη, μία σκηνή την οποία η Method έκανε την περισσότερη δουλειά. Καθώς η ILM είχε δημιουργήσει τον πρώτο ρινόκερο που απεικονίζεται στην οθόνη, οι δύο εταιρείες έπρεπε να μοιραστούν πληροφορίες για τη βασική δομή, την κλίμακα και διάφορες λεπτομέρειες των μοντέλων αυτών των χαρακτήρων. Αρκετή δουλειά από την τελική μάχη συμπεριλάμβανε την προσομοίωση του πλήθους, με τη Method να εργάζεται μαζί με τους συντονιστές των κασκαντέρ σε συνεδρίες λήψης κίνησης, έτσι ώστε να δώσουν στον κάθε πολεμιστή μοναδικό στυλ. Επιπρόσθετα, για να τυχαιοποιήσουν το ύψος και το βάρος του κάθε ψηφιακού πολεμιστή, τα μοντέλα έπρεπε να ενσωματώσουν συγκεκριμένα στοιχεία του σχεδιασμού από τα κοστούμια. Η Method εργάστηκε επίσης πάνω στο ορυχείο βιμπρανίου και στο εργαστήριο της Σούρι, συμπεριλαμβανομένων και των γκάτζετ που εμφανίζονται στο δεύτερο.[144]
 Marvel Studios' Black Panther End Credits Main on End Title Sequence - Visuals Only Παρουσίαση των βασικών τίτλων τέλους της ταινίας – YouTube βίντεο από το κανάλι της εταιρίας οπτικών εφέ Perception. |
Η εταιρία Luma Pictures εργάστηκε πάνω στη σκηνή καταδίωξης με αυτοκίνητο στη Μπούσαν, δημιουργώντας ψηφιακά τα αυτοκίνητα που συμπεριλαμβάνονται στη σκηνή, βασισμένη σε μοντέλα CAD[β] και αναφορές στο σκηνικό. Δημιουργήθηκαν αρκετές ψηφιακές εκδοχές του ίδιου αυτοκινήτου, έτσι ώστε η παραγωγή να μπορεί να τρακάρει τα πραγματικά αυτοκίνητα και να γίνουν τα σταντς από τους κασκαντέρ, με τη Luma να εισάγει αργότερα τις ψηφιακές εκδοχές, κάνοντας το όλο σκηνικό πιο έντονο. Η Luma δημιούργησε επίσης τα ηχητικά κύματα από το χέρι-κανόνι του Κλο, ενώ η εταιρία Scanline VFX εργάστηκε στην ψηφιακή αφαίρεση του αριστερού χεριού του Σέρκις για τη σκηνή της ληστείας στο μουσείου του Λονδίνου.[160] Αρκετές εταιρίες εργάστηκαν πάνω στα εφέ του βιμπρανίου-άμμου που χρησιμοποιήθηκε στην τεχνολογία της Γουακάντα.[144] Η εταιρία Perception ξόδεψε 18 μήνες ερευνώντας τεχνολογία του πραγματικού κόσμου, φαινόμενα και οπτικά θέματα, για να τη βοηθήσουν πάνω στη δουλειά της για την ταινία. Τα σχέδιά τους για το βιμπράνιο-άμμο βασίστηκαν σε έρευνα που γίνεται με μετατροπές υπερήχων για σκοπούς απτικών στον αέρα και ακουστικής αιώρησης. Ενσωμάτωσαν αυτή την έρευνα στην τεχνολογία των χαντρών κιμόγιο, τις οποίες φοράνε οι Γουακαντανοί, αλλά και στη διεπαφή εργασίας του μαχητικού σκάφους του βασιλιά, Royal Talon Fighter. Η Perception δημιούργησε επίσης τις παραδοσιακές οθόνες στο μαχητικό και στο εργαστήριο της Σούρι. Για το μαχητικό, «πειραματιστήκαμε με την παράλλαξη, το βάθος και τον όγκο των πληροφοριών που απεικονίζονται, καθώς επίσης και με την ανάπτυξη μοναδικών χρωμάτων με σκοπό την επωνυμία της Γουακαντανής τεχνολογίας». Στο εργαστήριο της Σούρι, η Perception προσάρμοσε τις αποχρώσεις στον τοίχο, ώστε να ταιριάζουν με το ντύσιμό της και, για το δωμάτιο θεραπείας, «προτείναμε το εξαγωνικό σχέδιο που απεικονίζεται στον τοίχο, να αποκαλύπτεται πως στην πραγματικότητα είναι ευκρινή πάνελ» τα οποία «πάλλονται και κυματίζουν». Η εταιρία δημιούργησε επίσης τη λειτουργία νανοτεχνολογίας της στολής του Black Panther «στρώνοντας τη στολή με διαφορετικά σχέδια και προσθέτοντας 'υποδερματικά' φωτεινά τατουάζ», την οπτική καταδίωξη με αυτοκίνητο των Σούρι και Τ'Τσάλα και σχεδίασε τον εναρκτήριο πρόλογο, με την τελική εκδοχή αυτού να δημιουργείται από την εταιρία Storm VFX. Η Perception δημιούργησε επίσης και τους βασικούς τίτλους τέλους της ταινίας.[161]
Μουσική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αφού διάβασε το σενάριο, ο συνθέτης Λούντβιχ Γιόρανσον αποφάσισε να πάει στην Αφρική για να κάνει έρευνα για την ταινία.[162] Πέρασε έναν μήνα στη Σενεγάλη, ταξιδεύοντας αρχικά με τον μουσικό Μπάαμπα Μάαλ, κατά τη διάρκεια της περιοδείας του,[162][163] κι έπειτα πέρασε αρκετές εβδομάδες δουλεύοντας με ντόπιους μουσικούς, για να σχηματίσει τη «βάση» για τη μουσική του.[164][165] Ο Γιόρανσον γοητεύτηκε κυρίως από το 'talking drum' (ελεύθερη μετάφραση: τύμπανο που μιλάει) και το τάμπιν, ή φλαούτο Φούλα (πήρε το όνομά του από την εθνότητα Φούλα), και ήθελε να τα χρησιμοποιήσει στα θέματα των χαρακτήρων του,[162][166] μαζί επίσης με κόρνες.[165] Ο Νέιτ Μουρ συνέκρινε τη δουλειά που έκανε ο Γιόρανσον στο να ορίσει τον ήχο της ταινίας με τη χρήση της μουσικής που έκανε ο Τζέιμς Γκαν στις ταινίες των Φυλάκων του Γαλαξία,[167] με τον συνθέτη να βγάζει τη Marvel εκτός της ζώνης άνεσής της.[168]
Ο Κέντρικ Λαμάρ, μαζί με τον ιδρυτή της δισκογραφικής Top Dawg Entertainment, Άντονι Τίφιθ, παρήγαγαν το δεύτερο soundtrack άλμπουμ της ταινίας, Black Panther: The Album, όταν ο Κούγκλερ θέλησε να συμπεριλάβει στην ταινία πρωτότυπα τραγούδια του Λαμάρ, επειδή τα «αρτιστικά του θέματα ευθυγραμμίζονται με αυτά που εξερευνάμε στην ταινία».[169][170] Το soundtrack εμπεριέχει τραγούδια που ακούγονται στην ταινία, καθώς επίσης και άλλα τραγούδια που δημιουργήθηκαν εμπνευσμένα από αυτήν, με την πλειοψηφία των καλλιτεχνών που συμμετέχουν σε αυτό να ανήκουν στα «μεγαλύτερα ονόματα» που υπάγονται στην Top Dawg Entertainment.[170] Ο Γιόρανσον συνεργάστηκε με τον Λαμάρ και τον παραγωγό Sounwave για το soundtrack.[171] Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Φεβρουάριο του 2018, κυκλοφόρησαν τρία σινγκλς από το άλμπουμ: «All the Stars»,[169] «King's Dead»[172] και «Pray for Me».[173] Το Black Panther: The Album κυκλοφόρησε στις 9 Φεβρουαρίου 2018,[174] ενώ το soundtrack με τη μουσική του Γιόρανσον κυκλοφόρησε στις 16 Φεβρουαρίου.[175] Μία εκτεταμένη έκδοση του soundtrack με τίτλο Black Panther: Wakanda Remixed, η οποία εμπεριείχε και πέντε remixes της μουσικής του Γιόρανσον, κυκλοφόρησε στις 16 Αυγούστου 2018. Ο Γιόρανσον εργάστηκε μαζί με αρκετούς άλλους καλλιτέχνες για να δημιουργήσει αυτά τα remixes.[176]
Προώθηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Marvel παρουσίασε αρκετά νωρίς υλικό και σκίτσα από την ταινία σε μία εκδήλωση τύπου τον Απρίλιο του 2017. Ο Κάιλ Μπιουκάναν από την ιστοσελίδα Vulture επαίνεσε τη φωτογραφία, τα κοστούμια και τον σχεδιασμό παραγωγής, όπως και το ότι το καστ αποτελείτο από μαύρους ηθοποιούς, λέγοντας: «Η ταινία Black Panther δεν μοιάζει με καμία άλλη από τις ταινίες της Marvel ... Αν το μέλλον των υπερηρωικών ταινιών μοιάζει έτσι, είμαι μέσα».[104] Ήταν η πρώτη φορά που η Marvel πρόβαλε αμοντάριστα πλάνα κάποιας ταινίας, κάτι το οποίο ο Φάιγκι είπε πως έκαναν για να δείξουν το «καστ υψηλότερης κατηγορίας που διαθέτει η ταινία», παρά το ότι η διαδικασία του μοντάζ δεν είχε ακόμα ξεκινήσει.[177] Μία αφίσα κυκλοφόρησε πριν το πρώτο τρέιλερ, το οποίο έκανε την πρεμιέρα του κατά τη διάρκεια του 4ου Παιχνιδιού των τελικών του NBA το 2017.[178][179] Οι θαυμαστές στο Τουίτερ θεώρησαν πως η αφίσα είχε κακή επεξεργασία[180] και τη συνέκριναν με μία πραγματική φωτογραφία του συνιδρυτή του κόμματος των Μαύρων Πανθήρων, Χιούι Π. Νιούτον.[178] Το τρέιλερ έλαβε μία πολύ πιο θετικότερη ανταπόκριση, με τον Πίτερ Σκιρέτα από την ιστοσελίδα /Film να το βρίσκει απροσδόκητο και αναζωογονητικό,[181] τον Τσαρλς Πούλιαμ-Μουρ από την ιστοσελίδα io9 να σημειώνει πως «κάθε κομμάτι του είναι τόσο έντονο όσο ήλπιζες να είναι»[182] και τον Άντριου Χάσμπαντ από την ιστοσελίδα Uproxx να θεωρεί πως ένα μόνο τρέιλερ κατάφερε να ξεπεράσει ολόκληρη την προωθητική καμπάνια της ταινίας Επιστροφή Στον Τόπο Του.[179] Μέσα σε 24 ώρες, το τρέιλερ είχε 89 εκατομμύρια θεάσεις, πυροδοτώντας 349.000 αναφορές (δεύτερο μετά τις θεάσεις που έλαβε το τρέιλερ της ταινίας Star Wars: Οι Τελευταίοι Τζεντάι του 2017) και «κυριάρχησε των συζητήσεων στα κοινωνικά δίκτυα» έναντι του 4ου Παιχνιδιού.[183][180] Σύμφωνα με την εταιρία comScore και την PreAct υπηρεσία της, η ταινία ήταν το θέμα που απασχολούσε τις περισσότερες νέες συζητήσεις στα κοινωνικά δίκτυα για όλη την υπόλοιπη εβδομάδα[184] και το δεύτερο θέμα συζήτησης την επόμενη εβδομάδα, μετά την ταινία Επιστροφή Στον Τόπο Του.[185]
Τα κοστούμια της ταινίας εκτέθηκαν στην D23 Expo και στη Comic-con του Σαν Ντιέγκο το 2017,[186][187] με τους Κούγκλερ, Μπόουσμαν και άλλα μέλη του καστ να παρουσιάζουν αποκλειστικό υλικό της ταινίας στη δεύτερη εκδήλωση, παίρνοντας παρατεταμένο χειροκρότημα από το κοινό.[188] Τον Σεπτέμβριο, οι Κούγκλερ, Γκουρίρα και Μουρ συμμετείχαν σε πάνελ του Ετήσιου Νομοθετικού Συνεδρίου του Ιδρύματος Μαύρων του Κογκρέσου, όπου προβλήθηκε επίσης αποκλειστικό υλικό από την ταινία και το οποίο έτυχε θετικής ανταπόκρισης.[129] Στις 16 Οκτωβρίου 2017, κυκλοφόρησε ένα πλήρες τρέιλερ. Ο Ντέιβ Τρούμπορ από την ιστοσελίδα Collider επαίνεσε το τρέιλερ για το ότι επέδειξε μία «αδιαμφισβήτητη αίσθηση στυλ», μοναδική στον χαρακτήρα,[189] ενώ ο Μπρένταν Ντέι από τη σελίδα BamSmackPow, θεώρησε πως το τρέιλερ «κάνει τα πάντα σωστά».[190] Γράφοντας για το περιοδικό Rolling Stone, ο Τρε Τζόνσον ένιωσε πως το τρέιλερ παρουσίασε τον Τ'Τσάλα ως «κάποιον με την αλαζονεία του [Τζον] Σαφτ, την άνεση του [Μπαράκ] Ομπάμα και τον θερμοκέφαλο παρορμητισμό του Κάνιε Γουέστ».[191] Λίγες μέρες αργότερα, τα Marvel Comics κυκλοφόρησαν ένα κόμικ συνδεδεμένο με την ταινία, το οποίο επικεντρωνόταν σε μία από τις πρώτες αποστολές του Τ'Τσάλα ως Black Panther, η οποία λάμβανε χώρα περίπου την ίδια περίοδο με τα γεγονότα της ταινίας Iron Man.[192] Κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου του πρώτου Εθνικού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου Κολλεγίων, το οποίο διοργανώθηκε από την Disney, ο Κέντρικ Λαμάρ ερμήνευσε τραγούδια για να προωθήσει το soundtrack Black Panther: The Album, αλλά και την έναρξη της πώλησης εισιτηρίων για την ταινία.[193]
Μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου, η ταινία Black Panther ήταν η ταινία του 2018 που συζητιόταν περισσότερο από κάθε άλλη, με περισσότερες από 5 εκατομμύρια αναρτήσεις στο τουίτερ παγκοσμίως[194] και, στα μέσα Μαρτίου, έγινε η ταινία με τις περισσότερες αναρτήσεις όλων των εποχών στο τουίτερ, ξεπερνώντας τις 35 εκατομμύρια αναρτήσεις.[195] Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας μόδας της Νέας Υόρκης, οι σχεδιαστές Cushnie et Ochs, Ikiré Jones, Tome, Sophie Theallet, Fear of God, Chromat και LaQuan Smith δημιούργησαν προσαρμοσμένα κομμάτια, τα οποία ήταν εμπνευσμένα από την ταινία, για μία εκδήλωση με τίτλο: «Welcome to Wakanda: Fashion for the Black Panther Era» (ελεύθερη μετάφραση: «Καλώς ήρθατε στη Γουακάντα: Μόδα για την Εποχή του Black Panther».[193][196] Τα Marvel Studios σύναψαν συνεργασία με την εταιρία Lexus, με το μοντέλο αυτοκινήτου Lexus LC του 2018 να εμφανίζεται στην ταινία.[197] Από τη συνεργασία δημιουργήθηκαν επίσης ένα graphic novel με τίτλο Black Panther: Soul of a Machine (ελεύθερη μετάφραση: Black Panther: Ψυχή μίας Μηχανής), το οποίο κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2017 και το οποίο έγραψαν οι Φαμπιάν Νισιέσα, Τζόφρι Θορν και Τσακ Μπράουν,[197][198][199] ένα θεματικό αυτοκίνητο εμπνευσμένο από τον χαρακτήρα[199] κι ένα διαφημιστικό στο οποίο συμμετείχαν οι Μπόουσμαν, Γκουρίρα και Ράιτ, το οποίο προβλήθηκε κατά τη διάρκεια του Super Bowl LII[200] και είχε, σύμφωνα με την RelishMix, 4.3 εκατομμύρια θεάσεις στα κοινωνικά δίκτυα μετά την προβολή του.[201] Σε άλλους συνεργάτες προώθησης συμπεριλαμβάνονται η κατασκευάστρια εταιρία υποδημάτων Clarks, η οποία δημιούργησε μία παραλλαγή του πρωτότυπου σχεδίου παπουτσιών της, Trigenic Evo, εμπνευσμένη από την ταινία,[202] οι εταιρίες PepsiCo και Unilever, οι οποίες εγκαινίασαν ένα πρόγραμμα τεχνών για νεαρά άτομα σε αστικές περιοχές, τα οποία θα καθοδηγούσαν καταξιωμένοι καλλιτέχνες, ενώ η Brisk δημιούργησε ένα διαδραστικό παιχνίδι Black Panther για το NBA All-Star Game του 2018, η εταιρία Lancôme τόνισε μία σειρά μακιγιάζ την οποία χρησιμοποίησαν οι Νιόνγκο και Ράιτ στην πρεμιέρα της ταινίας, και η εταιρία Synchrony Financial, η οποία μαζί με τη Marvel βράβευσαν το πρόγραμμα Ghetto Film School Fellows με μία επιχορήγηση $50.000, με τον Κούγκλερ να παρευρίσκεται και να συνομιλεί με τους μαθητές του σχολείου.[201]
Συνολικά, η ταινία Black Panther είχε τον πιο διευρυμένο προϋπολογισμό προώθησης και τη μεγαλύτερη σειρά εμπορικών προϊόντων από κάθε άλλη ταινία, που δεν αποτελούσε συνέχεια κάποιας άλλης, της Marvel.[203] Το Deadline Hollywood υπολόγισε πως ο προϋπολογισμός αυτός ανερχόταν στα $150 εκατομμύρια.[3] Ο Άσαντ Άγιαζ, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του Μάρκετινγκ για τις ταινίες της Marvel, είπε πως η καμπάνια είχε σκοπό να «υπερ-σερβίρει» το μαύρο κοινό, ενώ ταυτόχρονα θα συνέχιζε να απευθύνεται σε όλους, έτσι ώστε η ταινία να «μοιάζει σαν ένα πολιτιστικό γεγονός».[193] Η Disney και η Marvel δημιούργησαν ένα «πρόγραμμα συνέργειας» με τα πλέι οφ του Κολεγιακού Ποδοσφαίρου στο ESPN, τις τηλεοπτικές σειρές Black-ish, Grey's Anatomy, Scandal και How to Get Away with Murder που προβάλλονταν στο ABC, τη σειρά Grown-ish που προβαλλόταν στο Freeform και το ριάλιτι πρόγραμμα The Real Housewives που προβαλλόταν από το Bravo.[201] Η προώθηση εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν «αρκετά ομοιόμορφη», αν και στη Μέση Ανατολή έγινε περισσότερη εστίαση στον Black Panther με τη στολή, καθώς σύμφωνα με τον Τζιανλούκα Τσάκρα της εταιρίας διανομής Front Row της Μέσης Ανατολής, οι υπερηρωικές ταινίες «έτσι συνεχίζουν να δουλεύουν» εκεί. Κάτι παρόμοιο έγινε και στις Ασιατικές χώρες. Μία έκθεση με θέμα τη Γουακάντα έλαβε χώρα σε εμπορικά κέντρα εφτά Κινεζικών πόλεων, όπου υπήρχαν και οθόνες που παρουσίαζαν τον Black Panther μαζί με άλλους χαρακτήρες του MCU. Για την Κίνα δημιουργήθηκε ένα ειδικό τρέιλερ, στο οποίο ο Μπόουσμαν εξηγούσε τη σύνδεση του χαρακτήρα με τις άλλες ταινίες του MCU. Η Weibo[γ] κάλυψε ζωντανά για την Κίνα την πρεμιέρα της ταινίας στο Λος Άντζελες, με φωτογραφίες και βίντεο του καστ. Πρώτη φορά η εταιρία συνεργάστηκε με στούντιο του εξωτερικού για τέτοιου είδους κάλυψη.[204]
Κυκλοφορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ταινία Black Panther έκανε την πρεμιέρα της στο Dolby Theatre στο Λος Άντζελες στις 29 Ιανουαρίου 2018.[205] Στην πρεμιέρα στρώθηκε μωβ χαλί, πλαισιωμένο από γυναίκες που ήταν ντυμένες ως Ντόρα Μιλάζε,[206] ενώ ο Κούγκλερ, τα μέλη του καστ κι άλλοι καλεσμένοι ήταν ντυμένοι με αφρικανικά ρούχα, έπειτα από αίτημα της Marvel οι παρευρισκόμενοι να φορέσουν «βασιλική ενδυμασία», τιμώντας έτσι το αφρικανικό σκηνικό της ταινίας.[2][206] Πριν την προβολή, ο Κούκλερ έλαβε παρατεταμένο χειροκρότημα πριν παρουσιάσει το καστ της ταινίας.[206] Η ταινία Black Panther κυκλοφόρησε στις 13 Φεβρουαρίου σε Ηνωμένο Βασίλειο, Χονγκ Κονγκ και Ταϊβάν,[207] στις 14 Φεβρουαρίου στη Νότια Κορέα[208] και στις 16 Φεβρουαρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες.[98] Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία προβλήθηκε σε 4020 αίθουσες,[201] όπου σε πάνω από 3200 από αυτές η ταινία προβλήθηκε σε 3D,[209] σε 404 σε IMAX,[201] σε πάνω από 660 σε διευρυμένη μορφή και σε πάνω από 200 σε D-Box. Επιπρόσθετα, η ταινία Black Panther ήταν η πρώτη MCU ταινία που μετατράπηκε σε ScreenX, μία σφαιρική μορφή 270 μοιρών, η οποία προβλήθηκε σε περισσότερες από 101 τοποθεσίες σε οκτώ χώρες.[209] Η ταινία κυκλοφόρησε στις περισσότερες αγορές το πρώτο Σαββατοκύριακο της κυκλοφορίας της, συμπεριλαμβανομένης και μιας «διεθνικής κυκλοφορίας» στην Αφρική, κάτι που συνέβη για πρώτη φορά για ταινία της Disney.[129][149][207] Η ταινία Black Panther ήταν αρχικά προγραμματισμένη να κυκλοφορήσει στις 3 Νοεμβρίου 2017,[7] πριν μεταφερθεί για τις 6 Ιουλίου 2018, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η κυκλοφορία της ταινίας Spider-Man: Η Επιστροφή Στον Τόπο Του (2017).[88] Έπειτα, η κυκλοφορία της μεταφέρθηκε για τελευταία φορά για τον Φεβρουάριο, ώστε να διευκολυνθεί η κυκλοφορία της ταινίας Ο Ant-Man και η Σφήκα (2018).[98] Η ταινία Black Panther αποτελεί μέρος της Φάσης Τρία του MCU.[210]
Όταν η ταινία Black Panther έκανε πρεμιέρα στη Ριάντ, Σαουδική Αραβία, στις 18 Απριλίου 2018, ήταν η πρώτη δημόσια προβολή ταινίας μετά την άρση της σχεδόν 30χρονης απαγόρευσης της προβολής ταινιών σε κινηματογράφους τον Δεκέμβριο του 2017. Η πρεμιέρα έλαβε χώρα σε κινηματογράφο της AMC Theatres, στην Οικονομική Περιοχή του Βασιλιά Αμπντουλάχ της Ριάντ.[211][212] Ο τοπικός διανομέας ταινιών της Disney, Italia Film, είπε πως αφαιρέθηκαν 40 δευτερόλεπτα από την ταινία, αφαίρεση η οποία ήταν σύμφωνη με τις περικοπές που έγιναν στην ταινία σε όλη την περιοχή. Ο Οουάντ Αλαουάντ, Υπουργός Πολιτισμού και Ενημέρωσης της Σαουδικής Αραβίας, και ο Άνταμ Αρόν, Διευθύνων Σύμβουλος της AMC Entertainment, παρευρέθηκαν στην πρεμιέρα μαζί με άλλους διπλωμάτες και άτομα του χώρου, ενώ δεν παρευρέθηκε κανείς από το καστ και την ομάδα παραγωγής της ταινίας.[213] Η ταινία Black Panther προβλήθηκε στη Σαουδική Αραβία και για πέντε μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας στις 26 Απριλίου.[212]
Από την 1η μέχρι τις 7 Φεβρουαρίου 2019, η ταινία Black Panther επαναπροβλήθηκε δωρεάν σε 250 AMC Theatres στις Ηνωμένες Πολιτείες, με δύο προβολές την εβδομάδα σε κάθε αίθουσα. Η 7ημερη αυτή επιστροφή έγινε για να τιμηθεί η αρχή του μήνα Μαύρης Ιστορίας, αλλά και για να εορταστεί η νίκη δύο βραβείων από το Σωματείο Ηθοποιών, καθώς και η υποψηφιότητα Όσκαρ που έλαβε η ταινία στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας. Επίσης, η Disney έδωσε επιχορήγηση $1.5 εκατομμυρίων στο ταμείο του κολλεγίου United Negro.[214]
Home media
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ταινία Black Panther έγινε διαθέσιμη από τη Walt Disney Studios Home Entertainment για ψηφιακή λήψη στις 8 Μαΐου 2018, ενώ στις 15 Μαΐου 2018 κυκλοφόρησε σε Ultra HD Blu-ray, Blu-ray και DVD μορφή. Η έκδοση της ψηφιακής λήψης και του Blu-ray συμπεριλάμβαναν αρκετά έξτρα χαρακτηριστικά: υλικό από πίσω από τις κάμερες, ηχητικό σχολιασμό, κομμένες σκηνές, αστείες στιγμές από τα γυρίσματα, μία αποκλειστική ματιά στην ταινία Ο Ant-Man και η Σφήκα και ένα ένθετο αφιέρωμα στα πρώτα δέκα χρόνια του MCU.[215] Μέχρι και τις 11 Νοεμβρίου 2018, η ταινία είχε πουλήσει 4.2 εκατομμύρια αντίτυπα Blu-ray και DVD σε Ηνωμένες Πολιτείες, αποφέροντας έσοδα $87 εκατομμυρίων και γινόμενη η ταινία με τις περισσότερες πωλήσεις home media σε Ηνωμένες Πολιτείες για το 2018.[216] Η ταινία Black Panther έγινε αρχικά διαθέσιμη στο Netflix αλλά, τον Μάρτιο του 2000, όταν η Disney ανέκτησε την άδεια προβολής της, αφαιρέθηκε από την πλατφόρμα του Netflix[217] και έγινε διαθέσιμη στην πλατφόρμα του Disney+ στις 4 Μαρτίου 2020, σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά.[218]
Στις 19 Ιουνίου 2020, τα κανάλια TBS, TNT και truTV πρόβαλαν την ταινία, μαζί με την ταινία Αγώνας για Δικαιοσύνη (2019), στην οποία επίσης πρωταγωνιστεί ο Τζόρνταν, με την προβολή να συμπίπτει με τους εορτασμούς του Juneteenth[δ], αλλά και για στήριξη της κοινωνικής δικαιοσύνης απέναντι στον συστημικό ρατσισμό, ως απάντηση στη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ.[219] Στις 30 Αυγούστου 2020, το κανάλι ABC μετέδωσε ένα ειδικό τηλεοπτικό επεισόδιο με τίτλο Chadwick Boseman: A Tribute for a King (ελεύθερη μετάφραση: Τσάντγουικ Μπόουσμαν: Αφιέρωμα για έναν Βασιλιά),[220] το οποίο προβλήθηκε μετά την τηλεοπτική πρεμιέρα της ταινίας σε ελεύθερο κανάλι, προς τιμήν του Μπόουσμαν, ο οποίος πέθανε στις 28 Αυγούστου 2020 από καρκίνο παχέος εντέρου.[221] Παρουσιάστρια του ειδικού επεισοδίου ήταν η Ρόμπιν Ρόμπερτς και σε αυτό γινόταν μία παρουσίαση της ζωής, της καριέρας και της παρακαταθήκης του Μπόουσμαν, ενώ μίλησαν για εκείνον διάφορες διασημότητες, πολιτικά πρόσωπα και θαυμαστές. Στη επεισόδιο εμφανίζονται επίσης οι συμπρωταγωνιστές του Μπόουσμαν από τη Marvel Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Σκάρλετ Γιόχανσον, Τζέρεμι Ρένερ, Μαρκ Ράφαλο και Πολ Ραντ, καθώς επίσης και ο Πρόεδρος των Marvel Studios, Κέβιν Φάιγκι, και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Disney, Μπομπ Άιγκερ, οι οποίοι μοιράστηκαν την εμπειρία του να εργάζονται μαζί με τον Μπόουσμαν και την παρακαταθήκη που αφήνει πίσω του.[222] Το ειδικό τηλεοπτικό επεισόδιο, μετά την τηλεοπτική του προβολή, κυκλοφόρησε και στην πλατφόρμα του Disney+.[223]
| Modified Marvel Studios opening to honor Boseman, Τροποποιημένο εναρκτήριο λογότυπο ταινιών των Marvel Studios, προς τιμήν του Μπόουσμαν. Ανάρτηση από επίσημο λογαριασμό των Marvel Studios στο X. |
Στις 29 Νοεμβρίου 2010, η Marvel άλλαξε το εναρκτήριο λογότυπο της ταινίας, για να συμπεριλάβει σε αυτό μόνο στιγμές του Μπόουσμαν τόσο από την ίδια την ταινία, όσο κι από τις εμφανίσεις του στις ταινίες Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος, Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας και Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη. Αυτή η αλλαγή προστέθηκε στην εκδοχή της ταινίας στο Disney+ ανήμερα των 44ων γενεθλίων του Μπόουσμαν, για να τον τιμήσει.[224] Παρά την κυκλοφορία της ταινίας σε IMAX μορφή (αναλογίες 1.90:1) στις κινηματογραφικές αίθουσες, τα home media εμπεριείχαν μόνο την εκδοχή της ταινίας που προβλήθηκε σε μη-IMAX αίθουσες (αναλογίες 2.39:1).[225] Η IMAX ενισχυμένη εκδοχή της ταινίας έγινε διαθέσιμη στις 12 Νοεμβρίου 2021 στην πλατφόρμα του Disney+.[226]
Υποδοχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Box office
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ταινία Black Panther είχε εισπράξεις $700.4 εκατομμύρια σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά και $649.5 εκατομμύρια στις υπόλοιπες αγορές, φτάνοντας σε συνολικές εισπράξεις παγκοσμίως το ποσό του $1.350 δισεκατομμυρίου.[4] Έγινε η ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις που αφορούσε έναν μόνο υπερήρωα κι όχι ομάδα αυτών,[227] η τρίτη ταινία του MCU με τις περισσότερες εισπράξεις και ταινία υπερήρωα συνολικά,[228] η ένατη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών[229] και η ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις έχοντας Αφρο-Αμερικανό σκηνοθέτη.[230][231] Αποτελεί την πέμπτη ταινία του MCU και την 33η συνολικά που ξεπέρασε το φράγμα του $1 δισεκατομμυρίου[232] και τη δεύτερη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις για το 2018.[233] Συνυπολογίζοντας όλα τα έσοδα και τα έξοδα της ταινίας, η ιστοσελίδα Deadline Hollywood υπολόγισε το διαδικτυακό κέρδος της να ανέρχεται στα $476.8 εκατομμύρια, τοποθετώντας την στη δεύτερη θέση της λίστας «Τα Πολυτιμότερα Blockbusters» του 2018.[3]
Προπώληση εισιτηρίων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ταινία έφτασε στην τέταρτη θέση της λίστας με τις περισσότερες προπωλήσεις εισιτηρίων μέσω της Fandango, γινόμενη η υπερηρωική ταινία με τις περισσότερες προπωλήσεις, όπως επίσης και η ταινία με τις περισσότερες προπωλήσεις που κυκλοφόρησε τον μήνα Φεβρουάριο και γενικά το πρώτο τέταρτο της χρονιάς.[234] Οι προπωλήσεις που έγιναν τις πρώτες 24 ώρες στην ιστοσελίδα ήταν οι περισσότερες για ταινία της Marvel.[235] Η ταινία Black Panther είχε επίσης τον μεγαλύτερο αριθμό προπωλήσεων για υπερηρωική ταινία στην αλυσίδα κινηματογράφων Alamo Drafthouse Cinema,[236] ενώ ξεπέρασε σε προπωλήσεις όλες τις προηγούμενες ταινίες της Marvel στους κινηματογράφους AMC Theatres,[237] έχοντας και πολύ καλές προπωλήσεις στην ιστοσελίδα Atom Tickets.[209] Τέσσερις μέρες πριν την κυκλοφορία της στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο διευθύνων σύμβουλος της IMAX Entertainment, Γκρεγκ Φόστερ, αποκάλυψε πως η ταινία Black Panther είχε τις περισσότερες πωλήσεις εισιτηρίων για IMAX προβολή από οποιαδήπτε άλλη ταινία της Marvel, οι οποίες δεν φαίνονταν να είχαν φτάσει στην κορύφωσή τους δέκα μέρες πριν την κυκλοφορία, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ταινίες. Ανέφερε: «Η ταινία Black Panther μοιάζει πως θα φτάσει σε κορύφωση τη μέρα της κυκλοφορίας της».[238] Οι προπωλήσεις μέσω της Fandango απετέλεσαν τελικά το 30% των εσόδων της ταινίας σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά για οποιαδήποτε ταινία στην ιστορία της Fandango.[239]
Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι πολύ αρχικές προβλέψεις για τα έσοδα που θα είχε η ταινία Black Panther κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής υπολογίζονταν στα $80–170 εκατομμύρια,[207][240] με τα αντίπαλα κινηματογραφικά στούντιο να προβλέπουν πως τα έσοδα θα έφταναν τα $180–200 εκατομμύρια.[209] Η πρόβλεψη της Disney ήταν κάπου στα $150 εκατομμύρια.[207] Τελικά, τα έσοδα της πρώτης μέρας προβολής έφτασαν τα $75.8 εκατομμύρια (συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων των $25.2 εκατομμυρίων από τις ανεπίσημες προβολές της Πέμπτης) και, κατά το τετραήμερο και πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής, που συνέπιπτε με την Ημέρα του Προέδρου[ε], έφτασαν τα $242.1 εκατομμύρια.[201] Αυτό ήταν το καλύτερο άνοιγμα για ταινία κατά το τετραήμερο της Ημέρας του Προέδρου[241] και το καλύτερο άνοιγμα για ταινία που σκηνοθέτησε μαύρος σκηνοθέτης και που εμπεριέχει, κατά κύριο λόγο, μαύρους ηθοποιούς.[242] Με συνολικά έσοδα $202 εκατομμύρια, η ταινία κατέχει επίσης το καλύτερο άνοιγμα για τον μήνα Φεβρουάριο, ξεπερνώντας αυτό της ταινίας Deadpool (2016).[243] Για τα AMC Theatres, η ταινία Black Panther έγινε η ταινία με τα περισσότερα έσοδα σε 33 τοποθεσίες[244] και η ταινία με το καλύτερο άνοιγμα σε 150 τοποθεσίες. Γενικά, το άνοιγμα της ταινίας ήταν το δεύτερο καλύτερο για την αλυσίδα, κόβοντας 4.4 εκατομμύρια εισιτήρια. Η Atom Tickets πώλησε περισσότερα εισιτήρια για την ταινία Black Panther σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη υπερηρωική ταινία.[245] Ο Άντονι Ντ'Αλεσάντρο από την ιστοσελίδα Deadline Hollywood, περιέγραψε αυτή την επιτυχία ως «καλοκαιρινά ρεκόρ στο box office κατά τη διάρκεια του δεύτερου μήνα της χρονιάς».[201]
Η επόμενη εβδομάδα προβολής ήταν επίσης δυνατή, με την ταινία να θέτει ρεκόρ στα έσοδα Τρίτης και Πέμπτης,[246][247] γινόμενη η ταινία του MCU με τα περισσότερα έσοδα πρώτης εβδομάδας.[248] Επίσης, κατά τις πρώτες οκτώ μέρες προβολής ξεπέρασε τα $300 εκατομμύρια σε έσοδα, γινόμενη η πρώτη ταινία του MCU που το πέτυχε αυτό σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.[247] Κατά το δεύτερο Σαββτοκύριακο προβολής, η ταινία είχε έσοδα $112 εκατομμύρια, μία μείωση της τάξης του 45% σε σχέση με το πρώτο Σαββατοκύριακο, τη μικρότερη που είχε οποιαδήποτε άλλη ταινία του MCU στο αντίστοιχο διάστημα. Ήταν το δεύτερο καλύτερο δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής όλων των εποχών και το καλύτερο δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής για ταινία της Marvel, κερδίζοντας την ταινία Οι Εκδικητές ($103 εκατομμύρια).[249] Η ταινία Black Panther έγινε επίσης η ταινία με τα περισσότερα έσοδα για ταινία που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο, ξεπερνώντας την ταινία Τα Πάθη του Χριστού (2004) ($370.3 εκατομμύρια).[250]
Η ταινία Black Panther ήταν η πρώτη ταινία που παρέμεινε στην κορυφή του box office για τουλάχιστον πέντε εβδομάδες από την κυκλοφορία της ταινίας Avatar (2009)[251] και η πρώτη κυκλοφορία Φεβρουαρίου που παρέμεινε στην κορυφή του box office για πέντε εβδομάδες από την κυκλοφορία της ταινίας Ο απίθανος κόσμος του Γουέην το 1992.[252] Τα έσοδα της ταινίας μειώθηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων Σαββατοκύριακων, αλλά παρέμεινε στο top ten μέχρι τη δέκατη εβδομάδα προβολής.[253][254] Την ενδέκατη εβδομάδα προβολής της, η ταινία ανέβηκε και πάλι στο box office, εν μέρη λόγω της κυκλοφορίας της ταινίας Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας το ίδιο Σαββατοκύριακο,[229] και το επόμενο Σαββατοκύριακο προβολής είχε έσοδα $3.14 εκατομμύρια που προήλθαν από περισσότερες από 1600 αίθουσες προβολής. Ο Ντ'Αλεσάντρο σημείωσε πως τα έσοδα από έναν τέτοιο αριθμό αιθουσών υποδύκνειαν πως ο κόσμος εξακολουθούσε να πηγαίνει για να παρακολουθήσει την ταινία Black Panther σε συνδυασμό με την ταινία Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας.[255] Η ταινία Black Panther επανήλθε στο top ten του box office κατά το δέκατο τρίτο Σαββατοκύριακο προβολής.[256]
Το εικοστό πέμπτο Σαββατοκύριακο προβολής της, η Disney ανέβασε τον αριθμό αιθουσών προβολής από 10 σε 25, έτσι ώστε να τη βοηθήσει να γίνει η τρίτη ταινία όλων των εποχών που θα ξεπερνούσε τα $700 εκατομμύρια στο εγχώριο box office.[257][258] Ο Μπράιαν Γκάλανγκερ από την ιστοσελίδα IGN θεώρησε πως, για εκείνη την περίοδο, το να ξεπεράσει η ταινία στην εγχώρια αγορά τα $700 εκατομμύρια, ήταν πιο εντυπωσιακό από τα $2.045 δισεκατομμύρια που συγκέντρωσε η ταινία Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας παγκοσμίως. Ο Γκάλανγκερ επεσήμανε πως το γεγονός πως η ταινία ήταν αρκετά συνεπής κάθε εβδομάδα προβολής της και ποτέ δεν είχε μείωση εσόδων πάνω από 50%, μέχρι και την δέκατη πέμπτη εβδομάδα, ενώ η ταινία Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας είχε μείωση της τάξης του 55% μόλις κατά το δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής, οφειλόταν στο ότι είχε κυκλοφόρησε κατά τον μήνα Φεβρουάριο όπου δεν υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός από άλλες ταινίες και στο ότι υπήρχε «κραυγή προώθησης για διαφορετικότητα και εκπροσώπηση».[258] Η ταινία Black Panther είναι η ταινία με τα περισσότερα εγχώρια έσοδα για το 2018 και έγινε η τρίτη ταινία με τα περισσότερα εγχώρια έσοδα όλων των εποχών,[259] καθώς επίσης και η υπερηρωική ταινία με τα περισσότερα έσοδα.[253][260][261] Τα έσοδά της από τις IMAX προβολές ανήλθαν στα $36 εκατομμύρια, τα περισσότερα έσοδα για ταινία του MCU.[249] Τον Ιούλιο του 2020, εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, του παγκόσμιου κλεισίματος των κινηματογράφων και των περιορισμών στο ποιες ταινίες προβάλλονταν, η ταινία Black Panther επέστρεψε σε 421 αίθουσες — κυρίως drive-in κινηματογράφους — και έφερε έσοδα $367.000, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση στο box office του Σαββατοκύριακου, πίσω από την επανακυκλοφορία της ταινίας Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται (1980).[262]
Άλλες αγορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά, κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο η ταινία κυκλοφόρησε σε 48 αγορές, αποφέροντας έσοδα $184 εκατομμυρίων,[241][263] καταλαμβάνοντας την κορυφή στο box office στις περισσότερες από αυτές τις αγορές, ενώ σε κάποιες, όπως Γερμανία και Ιταλία, κατέλαβε τη δεύτερη θέση πίσω από την ταινία Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι: Απελευθέρωση. Έγινε η ταινία με το καλύτερο άνοιγμα Φεβρουαρίου σε αρκετές χώρες,[263][264] συμπεριλαμβανομένης της Αφρικανικής αγοράς και της Μέσης Ανατολής, ενώ βρέθηκε στην κορυφή του box office όλης της Λατινικής Αμερικής.[263] Τα έσοδα από τις IMAX προβολές, σε 272 αίθουσες, υπολογίζονται στα $11.5 εκατομμύρια κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής,[245] θέτοντας και ρεκόρ ανοίγματος για IMAX προβολές σε αγορές όπως οι Νιγηρία, Κένυα και Ινδονησία.[263] Κατά το δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής, σε 55 αγορές, η ταινία είχε έσοδα $83.5 εκατομμύρια και παρέμεινε στην κορυφή του box office στις περισσότερες από αυτές, συμπεριλαμβανομένης όλης της Λατινικής Αμερικής, ενώ κατέλαβε την πρώτη θέση και στη Γερμανία. Στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής σημείωσε αύξηση 7%, κάτι το οποίο οδήγησε στο Σαββατοκύριακο με τα περισσότερα έσοδα όλων των εποχών στη συγκεκριμένη αγορά. Στο Τρινιντάντ η ταινία είχε το μεγαλύτερο άνοιγμα όλων των εποχών ($700,000), ενώ η IMAX κυκλοφορία στη Ρωσία ($1.7 εκατομμύρια) απετέλεσε ρεκόρ Φεβρουαρίου για τη χώρα.[265]
Κατά το τρίτο Σαββατοκύριακο προβολής της, η ταινία παρέμεινε στην κορυφή του box office σε αρκετές από τις 56 αγορές στις οποίες προβαλλόταν, συμπεριλαμβανομένης όλης της Λατινικής Αμερικής,[266] ενώ η κυκλοφορία της στην Ιαπωνία την έφερε στην κορυφή του box office για Δυτικές ταινίες για το Σαββατοκύριακο και στη αντίστοιχη δεύτερη θέση όλων των εποχών.[266][267] Κατά το τέταρτο Σαββατοκύριακο προβολής, η ταινία Black Panther κυκλοφόρησε στην Κίνα ($66.5 εκατομμύρια), αποτελώντας το τέταρτο καλύτερο άνοιγμα όλων των εποχών για τη χώρα για υπερηρωική ταινία και ταινία του MCU. Αυτό συμπεριλάμβανε το καλύτερο άνοιγμα πρώτης μέρας και Σαββατοκύριακου ($7.3 εκατομμύρια) Μαρτίου για IMAX στην Κίνα. Η ταινία παρέμεινε στην κορυφή του box office σε Ηνωμένο Βασίλειο και Λατινική Αμερική (εκτός Αργεντινής) για τέταρτη συνεχόμενη εβδομάδα, καθώς επίσης και στην κορυφή του box office σε Νότια Αφρική, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία.[268] Η ταινία Black Panther ήταν στην κορυφή του box office της Νότιας Αφρικής για εφτά εβδομάδες,[269] όπου έγινε η ταινία με τα περισσότερα έσοδα όλων των εποχών της χώρας.[270] Έγινε επίσης η ταινία με τα περισσότερα έσοδα όλων των εποχών σε Δυτική, Ανατολική Αφρική και στη νότια περιοχή της Αφρικής,[266][271] καθώς επίσης και η υπερηρωική ταινία με τα περισσότερα έσοδα όλων των εποχών στην Ολλανδία.[227] Μέχρι και τις 8 Απριλίου 2018, οι μεγαλύτερες αγορές της ταινίας ήταν οι Κίνα ($104.6 εκατομμύρια), Ηνωμένο Βασίλειο ($67.7 εκατομμύρια) και Νότια Κορέα ($42.8 εκατομμύρια).[272] Σε άλλες αγορές, έγινε η πέμπτη ταινία του MCU με τα περισσότερα έσοδα όλων των εποχών.[270]
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Όπως απεικονίζεται στην ταινία Captain America: Εμφύλιος Πόλεμος (2016).[5]
- ↑ Computer-aided design. Χρηση υπολογιστών (ή σταθμών εργασίας) για βοήθεια στη δημιουργία, τροποποίηση, ανάλυση ή βελτιστοποίηση ενός σχεδίου.
- ↑ Κινεζική ιστοσελίδα και μία από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων στην Κίνα.
- ↑ Ετήσιος εορτασμός στις 19 Ιουνίου για το τέλος της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η λέξη αποτελεί μία ένωση των λέξεων «June» (Ιούνιος) και «nineteenth» (δεκαεννέα)
- ↑ Γιορτάζεται κάθε τρίτη Δευτέρα του Φεβρουαρίου
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Black Panther». British Board of Film Classification. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Setoodeh, Ramin (5 Φεβρουαρίου 2018). «Chadwick Boseman and Ryan Coogler on How 'Black Panther' Makes History». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 D'Alessandro, Anthony (4 Απριλίου 2019). «'Black Panther' Goes From Tentpole To Cultural Milestone: No. 2 In 2018 Most Valuable Blockbuster Tournament». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ 4,0 4,1 «Black Panther». Box Office Mojo. IMDb. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ Anderson, Jenna (18 Μαΐου 2017). «New Black Panther Synopsis Revealed». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Topel, Fred (10 Αυγούστου 2016). «Exclusive: 'Black Panther' Screenwriter on Wakanda's Rise Within the Marvel Universe [TCA 2016]». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Siegel, Lucas (28 Οκτωβρίου 2014). «Marvel Announces Black Panther, Captain Marvel, Inhumans, Avengers: Infinity War Films, Cap & Thor 3 Subtitles». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Yamato, Jen (28 Οκτωβρίου 2014). «Chadwick Boseman Signed For 5 Films As Black Panther, Captain Marvel Bring Diversity To Superhero Slate». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Emily Donn (9 Ιουνίου 2017). «Black Panther Director Explains T'Challa's Powers». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 10,18 10,19 10,20 10,21 10,22 10,23 Trumbore, David (24 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther': 90 Things to Know about the MCU's Game-Changing Movie». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 11,0 11,1 Rosen, Christopher (2016-09-10). «Chadwick Boseman teases Black Panther as the 'anti-hero' superhero». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-09-11. https://web.archive.org/web/20160911191215/http://www.ew.com/article/2016/09/10/chadwick-boseman-black-panther. Ανακτήθηκε στις 2016-09-12.
- ↑ Breznican, Anthony (2015-12-02). «Black Panther: Meet Marvel's fearsome warrior from Captain America: Civil War». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-12-04. https://web.archive.org/web/20151204194930/http://www.ew.com/article/2015/12/02/black-panther-captain-america-civil-war/3. Ανακτήθηκε στις 2015-12-02.
- ↑ 13,0 13,1 Breznican, Anthony (2017-07-23). «Black Panther cast details their secret Comic-Con footage». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-25. https://web.archive.org/web/20170725124700/http://ew.com/movies/2017/07/23/black-panther-cast-comic-con-footage-details/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-24.
- ↑ 14,0 14,1 Eells, Josh (2018-02-18). «The 'Black Panther' Revolution». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-25. https://web.archive.org/web/20180225052231/https://www.rollingstone.com/movies/features/black-panther-chadwick-boseman-ryan-coogler-cover-story-w516853. Ανακτήθηκε στις 2024-09-09.
- ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 15,13 15,14 «Black Panther Press Kit» (PDF). Walt Disney Studios Motion Pictures. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ 16,0 16,1 Kit, Borys (13 Μαΐου 2016). «Michael B. Jordan Joins Marvel's 'Black Panther' (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Pritchard, Tom (13 Φεβρουαρίου 2018). «All the Easter Eggs and References We Spotted in Black Panther». Gizmodo UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 18,7 Breznican, Anthony (2017-07-12). «How Black Panther aims to be the superhero version of The Godfather and 007». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-15. https://web.archive.org/web/20170715080858/http://ew.com/movies/2017/07/12/black-panther-godfather-007-wakanda-royal-portrait/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-12.
- ↑ Starnes, Joshua (24 Ιουλίου 2016). «Comic-Con: Kevin Feige, Directors and Stars on the Marvel Cinematic Universe». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 20,0 20,1 Bell, Crystal (23 Ιουλίου 2017). «Michael B. Jordan's Black Panther Villain Is 'Unapologetically Who He Is'». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2017.
- ↑ Osborn, Alex (23 Ιουλίου 2017). «Comic-Con 2017: What Motivates Villain Killmonger in Black Panther». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Breznican, Anthony (2017-07-12). «Black Panther: 20 New Images From the Marvel Adventure! – Killmonger's Tribal Scars». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-15. https://web.archive.org/web/20170715082018/http://ew.com/movies/black-panther-new-images-marvel/killmongers-tribal-scars/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-12.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 Hoo, Fawina Soo (12 Φεβρουαρίου 2018). «The Costume, Hair and Makeup in Marvel's 'Black Panther' Are A Celebration of Black Culture and Heritage». Fashionista. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Dumaraog, Ana (29 Δεκεμβρίου 2017). «Black Panther Villain Influenced By Heath Ledger's Joker». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 25,0 25,1 Olya, Gabrielle (2 Μαρτίου 2017). «Here's How Angela Bassett Will Shape Up for Marvel's Black Panther». People. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2017.
- ↑ 26,0 26,1 Kit, Borys (12 Μαΐου 2016). «Lupita Nyong'o in Talks to Star in 'Black Panther' (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 27,0 27,1 Barnes, Brooks (24 Ιουλίου 2016). «Comic-Con Fans Find Diversity With 'Black Panther' and 'Captain Marvel'»
. The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 28,0 28,1 Ching, Albert (23 Ιουλίου 2016). «SDCC: Marvel Studios Reveals Latest Phase 3 Secrets». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2016.
- ↑ 29,0 29,1 Breznican, Anthony (2017-07-13). «From Michonne to Marvel Comics: Danai Gurira brings fierce loyalty to Black Panther». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-15. https://web.archive.org/web/20170715145703/http://ew.com/movies/2017/07/13/black-panther-danai-gurira-okoye/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-13.
- ↑ Davis, Brandon (11 Νοεμβρίου 2016). «Danai Gurira Compares Black Panther Role to the Walking Dead's Michonne». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 31,0 31,1 Schmidt, Joseph (19 Νοεμβρίου 2017). «'Black Panther's Martin Freeman Talks About His Character's Journey». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Perry, Spencer (2 Ιανουαρίου 2018). «Black Panther Character Bios Released, New Preview Coming Next Week». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Daniell, Mark (2018-02-14). «He's no 'goofy white guy': Black Panther's Martin Freeman explains what makes his character tick». Toronto Sun. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-15. https://web.archive.org/web/20180215011727/http://torontosun.com/entertainment/movies/hes-no-goofy-white-guy-black-panthers-martin-freeman-explains-what-makes-his-character-tick. Ανακτήθηκε στις 2024-09-09.
- ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 Galuppo, Mia (7 Οκτωβρίου 2016). «Forest Whitaker Joins Marvel's 'Black Panther'». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 35,0 35,1 Mullen, Matt (7 Ιουνίου 2017). «Letitia Wright». Interview. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Breznican, Anthony (2017-07-13). «How Black Panther solves the problem of M'Baku». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-15. https://web.archive.org/web/20170715110041/http://ew.com/movies/2017/07/13/black-panther-mbaku-man-ape-issue/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-09.
- ↑ 37,0 37,1 Busch, Jenna (23 Ιουλίου 2017). «Ryan Coogler, Winston Duke and Letitia Wright Talk Black Panther at Comic-Con». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 38,0 38,1 Storm, Marc (5 Ιανουαρίου 2017). «Sterling K. Brown Signs on To Marvel's 'Black Panther'». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 39,0 39,1 Morse, Ben (21 Νοεμβρίου 2016). «Angela Bassett Boards Marvel's 'Black Panther'». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Breznican, Anthony (2017-06-09). «Black Panther trailer decoded: Secrets of the new Marvel movie – Slide 8». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-06-15. https://web.archive.org/web/20170615124352/http://ew.com/movies/black-panther-trailer-decoded-marvel-ryan-coogler-kevin-feige/black-panther-trailer-09/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-09. «'He's somewhat a religious figure, or spiritual figure,' Coogler says of Zuri. 'Spirituality is something that exists in Wakanda in the comics and it's something we wanted to have elements of in the film. Forest's character, more than anything, is a major tie back to T'Challa's father. Zuri is someone he looks to for guidance.' He says think of him as the Wise Old Man – Black Panther's version of Obi-Wan Kenobi.».
- ↑ 41,0 41,1 Breznican, Anthony (2017-01-26). «Marvel confirms Andy Serkis for Black Panther, releases plot summary». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-01-28. https://web.archive.org/web/20170128043743/http://ew.com/movies/2017/01/26/black-panther-marvel-plot-summary/. Ανακτήθηκε στις 2017-01-26.
- ↑ Breznican, Anthony (2017-06-09). «Black Panther trailer decoded: Secrets of the new Marvel movie – Slide 14». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-06-13. https://web.archive.org/web/20170613131317/http://ew.com/movies/black-panther-trailer-decoded-marvel-ryan-coogler-kevin-feige/black-panther-trailer-13/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-09. «In the comics, Klaue's weapon was an ultra-sonic emitter he used as a prosthetic for his missing arm. In this film, he attaches a piece of advanced Wakandan mining equipment as his arm-cannon – which is presumably what led the CIA and Black Panther to capture him. In this shot, we can see the limb has been taken from him.».
- ↑ 43,0 43,1 Anthony Breznican (2017-07-12). «Chadwick Boseman reveals Black Panther plot details, explains political relevance». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-15. https://web.archive.org/web/20170715082938/http://ew.com/movies/2017/07/12/black-panther-chadwick-boseman-interview/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-12.
- ↑ Vejvoda, Jim (14 Οκτωβρίου 2017). «Andy Serkis' Black Panther Villain Out to Expose Wakanda's 'Hypocrisy'». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 45,0 45,1 Koopman, Sarah (16 Ιανουαρίου 2017). «Atandwa And John Kani Are in Atlanta And All The Signs Point To Them Joining The 'Black Panther' Cast». The Huffington Post South Africa. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ Breznican, Anthony (2017-06-09). «Black Panther trailer decoded: Secrets of the new Marvel movie – Slide 18». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-06-13. https://web.archive.org/web/20170613233217/http://ew.com/movies/black-panther-trailer-decoded-marvel-ryan-coogler-kevin-feige/black-panther-trailer-21/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-13. «Among the tribal rulers, the camera lingers on one especially compelling presence. Coogler says the man with the emerald suit and lip plate is 'the elder of one of the largest tribes in Wakanda'. He's played by actor Isaach De Bankolé, known for brutalizing Daniel Craig's 007 in Casino Royale. Across from him sits T'Challa's widowed mother, Ramonda (played by Angela Bassett)...».
- ↑ Joyce, Liam Karabo (3 Ιανουαρίου 2018). «Local actress confirms Black Panther role». Independent Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Tatiana (30 Ιουνίου 2017). «Saturn Awards: Sydelle Noel Talks GLOW & Black Panther». With An Accent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2017.
- ↑ Marston, George (4 Αυγούστου 2017). «Report: Arrow Adds Black Panther Actress in Recurring Role». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2017.
- ↑ Erao, Matthew (21 Ιουνίου 2017). «Black Panther Confirmed to Include Nightshade». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Strom, Marc (5 Ιουλίου 2017). «Mustafa Shakir & Gabrielle Dennis Join Netflix Original Series 'Marvel's Luke Cage'». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017.
- ↑ «Atriz baiana está no filme Pantera Negra» [Bahian actress is in the film Black Panther]. Correio (στα Πορτογαλικά). 7 Φεβρουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Bonomolo, Cameron (21 Μαΐου 2018). «Trevor Noah Had a Secret Cameo in 'Black Panther' That Fans Just Now Noticed». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Fitch, Adam (11 Σεπτεμβρίου 2017). «Stan Lee Has Already Filmed Cameos for Black Panther Avengers 4, & More». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 55,0 55,1 Armitage, Hugh (7 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther's post-credits scenes explained». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Carr, Jay (1992-06-21). «Can penguin cones be far behind?». Boston Globe: σελ. 101. https://www.newspapers.com/newspage/439835404/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-10.
- ↑ Carr, Jay (1992-08-30). «Tolkin to sit in director's chair». Boston Globe: σελ. 193. http://www.newspapers.com/newspage/439903425/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-10.
- ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 58,4 58,5 Parker, Ryan· Couch, Aaron (29 Ιανουαρίου 2018). «Wesley Snipes Reveals Untold Story Behind His 'Black Panther' Film». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Evan Valentine (22 Νοεμβρίου 2014). «Everything You Need to Know About Black Panther: An Introduction to the Marvel Cinematic Universe's New Addition». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 60,0 60,1 Persall, Steve (3 Αυγούστου 1993). «Future is bright for Snipes». Tampa Bay Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Brodie, John (1994-01-05). «Hollywood Pours Its Heroes into Tights». Chicago Sun-Times.
- ↑ Pitts, Leonard Jr. (1994-03-27). «A comics milestone from the action-filled universe of superheroes come new characters, and a new diversity». The Miami Herald: σελ. J1.
- ↑ Lovece, Frank (1994-05-15). «Off the drawing board». Newsday.
- ↑ Nye, Doug (1996-01-28). «Stan Lee hopes New World deal pumps life into his creations». The State.
- ↑ Dawes, Amy (1997-07-27). «Action! Movie studios lining up to turn comics into cinematic gold». Daily News of Los Angeles.
- ↑ Smith, Andrew (1998-03-22). «So here's the wackiest gimmick of all – good writing for comics». The Commercial Appeal.
- ↑ Fortes, Stephan (1998-08-23). «Blade Runner». Newsday.
- ↑ Radford, Bill (1999-08-01). «Superheroes at home on big screen». The Gazette.
- ↑ Fleming, Michael (16 Μαΐου 2000). «Artisan deal a real Marvel». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Guzman, Rene A. (2002-03-24). «Snipes' Blade draws focus to black comic book heroes». San Antonio Express-News.
- ↑ Morris, Clint (2004-07-16). «Goyer talks Superman and Black Panther». Moviehole.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-29. https://web.archive.org/web/20070929104650/http://www.moviehole.net/news/3957.html. Ανακτήθηκε στις 2006-12-21.
- ↑ «Marvel Making Movies». IGN. 6 Σεπτεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Vincent, Rodger (6 Σεπτεμβρίου 2005). «Marvel to Make Movies Based on Comic Books». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Malone, Sam (2006-06-01). «Snipes on Blade and Black Panther». Superhero Hype!. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-06-24. https://web.archive.org/web/20150924111843/http://www.superherohype.com/features/91137-snipes-on-blade-and-black-panther. Ανακτήθηκε στις 2006-12-21.
- ↑ Radford, Bill (2007-02-08). «Marvel stays true to superhero characters in transition to big screen». The News-Sentinel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-02-16. https://web.archive.org/web/20070216043834/http://www.fortwayne.com/mld/newssentinel/living/16652105.htm. Ανακτήθηκε στις 2007-02-16.
- ↑ Morales, Wilson (2007-07-27). «John Singleton News». BlackFilm.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923194317/http://www.blackfilm.com/20070720/features/johnsingletonnews.shtml. Ανακτήθηκε στις 2024-09-10.
- ↑ Gerding, Stephen (7 Μαΐου 2007). «Tim Story On The Surfer, Black Panther». Kung Fu Rodeo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ «Fox is Rebooting Fantastic Four». SuperHeroHype.com. 31 Αυγούστου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Marc Graser (26 Μαρτίου 2009). «Marvel's hiring writers». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 80,0 80,1 Carter, Kelley L. (17 Μαΐου 2016). «The man who put Marvel in the black». Andscape. ESPN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Inoa, Christopher (9 Φεβρουαρίου 2018). «A Definitive Timeline of Wesley Snipes' Attempts To Make Black Panther». Syfy Wire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2018.
- ↑ Kit, Borys (20 Ιανουαρίου 2011). «'Black Panther' Back in Development at Marvel». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Wigler, Josh (23 Οκτωβρίου 2013). «Black Panther Movie is 'Absolutely in Development,' Says Marvel's Kevin Feige». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2014.
- ↑ Labrecque, Jeff (2014-11-20). «Breaking Big: Welcome to The Show, Chadwick Boseman». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-11-29. https://web.archive.org/web/20141129034558/http://insidemovies.ew.com/2014/11/20/chadwick-boseman-black-panther/. Ανακτήθηκε στις 2014-11-30.
- ↑ Siegel, Tatiana· Kit, Borys (11 Οκτωβρίου 2018). «Scarlett Johansson Lands $15 Million Payday for Black Widow Movie». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Sciretta, Peter (28 Οκτωβρίου 2014). «Watch: All Of Your Marvel Phase 3 Questions Answered By Marvel Head Kevin Feige». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Huver, Scott (3 Φεβρουαρίου 2015). «Chadwick Boseman Shares New 'Black Panther' Insight: 'It's a Brainstorming Phase'». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ 88,0 88,1 Strom, Marc (10 Φεβρουαρίου 2015). «Marvel Studios Schedules New Release Dates for 4 Films». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ Lussier, Germain (12 Απριλίου 2015). «Kevin Feige Phase 3 Updates: 'Thor: Ragnarok,' 'Black Panther,' 'Inhumans' and 'Captain Marvel'». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Sneider, Jeff (12 Μαΐου 2015). «Marvel Courting Ava DuVernay to Direct Diverse Superhero Movie (Exclusive)». TheWrap. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Kilday, Gregg (24 Ιουνίου 2015). «Paul Rudd and Marvel's Kevin Feige Reveal 'Ant-Man's' Saga, from Director Shuffle to Screenplay Surgery to Studio's "Phase Three" Plans». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 92,0 92,1 Sangweni, Yolanda (3 Ιουλίου 2015). «Exclusive: Ava DuVernay Won't Be Directing 'Black Panther' Movie». Essence. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Lee, Ashley (18 Ιουλίου 2015). «Ava DuVernay's Advice on Hollywood: 'Follow the White Guys, They've Got This Thing Wired'». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Kroll, Justin (5 Οκτωβρίου 2015). «'Fast and Furious 8' Director Search Narrowed Down to Four». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 95,0 95,1 95,2 Kit, Borys· Ford, Rebecca (4 Δεκεμβρίου 2015). «'Creed' Director Ryan Coogler in Talks to Direct Marvel's 'Black Panther'». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Kroll, Justin (8 Οκτωβρίου 2015). «'Furious 8': F. Gary Gray Confirms He Will Direct». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Sneider, Jeff (6 Οκτωβρίου 2015). «Joe Robert Cole Nearing Deal to Write 'Black Panther' for Marvel (Exclusive)». TheWrap. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 98,0 98,1 98,2 Strom, Marc (8 Οκτωβρίου 2015). «Marvel Studios Phase 3 Update». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Patten, Dominic· Hipes, Patrick (11 Ιανουαρίου 2016). «Ryan Coogler Set To Helm Marvel's Black Panther – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 100,0 100,1 Solomon, Dan (16 Μαΐου 2016). «How 'Creed' Auteur Ryan Coogler Punches Through The Hollywood Mold». Fast Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2016.
- ↑ 101,0 101,1 Wilding, Josh (13 Ιανουαρίου 2016). «Exclusive: Creed director Ryan Coogler talks for the first time about helming Marvel's Black Panther». HeyUGuys.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ White, Brett (13 Ιανουαρίου 2016). «Coogler Calls 'Black Panther' A 'Personal' Project». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ 103,0 103,1 Valentina Valentini (30 Νοεμβρίου 2016). «'Moonlight,' 'Black Panther' Production Designer on Big Break With Ryan Coogler». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 104,0 104,1 104,2 Kyle Buchanan (18 Απριλίου 2017). «You're Not Ready for Black Panther's Stunning New Spin on Superhero Movies». Vulture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 105,0 105,1 Riesman, Abraham (24 Ιουλίου 2016). «Black Panther Director Ryan Coogler: Ta-Nehisi Coates Has 'Absolutely' Influenced the Movie». Vulture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Foutch, Haleigh (11 Απριλίου 2016). «'Black Panther': Kevin Feige Reveals Ryan Coogler Is Co-Writing; Talks Filming Dates». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 107,0 107,1 107,2 Hewitt, Chris (Φεβρουάριος 2016). «Set Phase 3 To Stun». Empire (United Kingdom): 21. «Black Panther (February 9, 2018)... Feige confirms that the film, which will be the last Marvel movie before the Avengers return, will boast a 'primarily African-American cast', while Creed's Ryan Coogler is reportedly in negotiations to direct (Coogler declined to comment). As for the film itself, 'It's a big geo-political action adventure that focuses on the family and royal struggle of T'Challa in Wakanda, and what it means to be a king. T'Challa's story is very important to us as it links to the next Avengers films, which is why we brought it forward.'».
- ↑ Alexander, Julia (31 Δεκεμβρίου 2015). «Black Panther will feature majority black cast, is crucial to Avengers: Infinity War». Polygon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Justin Kroll (28 Σεπτεμβρίου 2016). «'Black Panther' Taps 'Person of Interest' Actor Winston Duke to Play M'Baku (Exclusive)». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Armitage, Hugh (23 Απριλίου 2018). «Avengers: Infinity War's Corvus Glaive actor Michael James Shaw initially turned Marvel down». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Kroll, Justin (20 Οκτωβρίου 2016). «'Black Panther' Adds 'Ready Player One' Actress Letitia Wright (Exclusive)». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Mulenga, Natasha (11 Νοεμβρίου 2022). «How "Black Panther: Wakanda Forever" Star Dominique Thorne Turned a Failed Audition Into a Starring Turn as Ironheart». Teen Vogue. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Paris, Amanda (23 Φεβρουαρίου 2018). «5 things you should probably know about Amandla Stenberg». CBC.ca. Canadian Broadcasting Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Baldassari, Erin (13 Ιανουαρίου 2017). «AC Transit bus could get screen time in forthcoming Marvel movie». East Bay Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Ashurst, Sam (9 Φεβρουαρίου 2018). «Ryan Coogler reveals which Spider-Man villain he wanted for Black Panther (Exclusive)». Yahoo! UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Rife, Katie (8 Φεβρουαρίου 2018). «Donald and Stephen Glover gave Ryan Coogler notes on Black Panther's script». The A.V. Club. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Bradley, Bill (21 Μαΐου 2018). «A Marvel Exec Tried To Stop The Most Jarring 'Infinity War' Death». HuffPost. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Eisenberg, Eric (31 Ιανουαρίου 2018). «The Cool Marvel Comics Character Ryan Coogler Considered For Black Panther». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Romano, Nick (2021-03-26). «The Falcon and the Winter Soldier brings in Marvel's first Black Captain America: What this could mean for the MCU». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-03-26. https://web.archive.org/web/20210326162252/https://ew.com/tv/the-falcon-and-the-winter-soldier-episode-2-black-captain-america-isaiah-bradley/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-10.
- ↑ Giroux, Jack (11 Απριλίου 2016). «Ryan Coogler Is Co-Writing 'Black Panther,' Which Might Not Be Another Origin Story». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 121,0 121,1 Davis, Erik (8 Ιανουαρίου 2018). «Exclusive: 'Black Panther' Director Ryan Coogler Talks 'James Bond' Influences And That Kendrick Lamar Album». Fandango. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ McMillan, Graeme (30 Δεκεμβρίου 2015). «Marvel's 'Black Panther' Will Set Up 'Avengers: Infinity War,' Says Kevin Feige». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Breznican, Anthony (2016-05-05). «Black Panther's language: Where Civil War found the words of Wakanda». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-05-08. https://web.archive.org/web/20160508082644/http://www.ew.com/article/2016/05/05/black-panther-language-wakanda-xhosa. Ανακτήθηκε στις 2024-09-10.
- ↑ Han, Angie (24 Ιανουαρίου 2018). «Lupita Nyong'o's 'Black Panther' Character Nakia is Torn Between Country and King». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Eligon, John (16 Φεβρουαρίου 2018). «Wakanda Is a Fake Country, but the African Language in 'Black Panther' Is Real». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Patterson, Brandon Ellington (6 Φεβρουαρίου 2016). «Oscars So White? Black Panther to the Rescue». Mother Jones. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 127,0 127,1 Smith, Tymon (18 Φεβρουαρίου 2019). «How 'Black Panther's' director fell in love with Lesotho & isiXhosa». The Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Jones, Nate (15 Φεβρουαρίου 2018). «A Brief History of Wakanda, Black Panther's Fictional Utopia». Vulture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 129,0 129,1 129,2 Johnson, Jason (25 Σεπτεμβρίου 2017). «Best Part of Congressional Black Caucus Week? Exclusive Footage of Marvel's Black Panther». The Root. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Fujikawa, Jenn (9 Φεβρουαρίου 2018). «The Architectural Inspirations Behind Wakanda in Marvel Studios' 'Black Panther'». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ 131,0 131,1 131,2 Darville, Jordan (21 Αυγούστου 2017). «This Designer Created Worlds For Moonlight, Lemonade, And Black Panther». The Fader. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Thomas, Lou (13 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther and a black Bond? Ryan Coogler on his favourite film and influences». British Film Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Paula Rogo (10 Ιουνίου 2017). «Ruth Carter Is The Veteran Black Costume Designer Serving Looks in Black Panther». Essence. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 134,0 134,1 134,2 Moore, Booth (15 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Costume Designer Talks Tribal-Tech Inspirations». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 135,0 135,1 Monagle, Matthew (21 Ιανουαρίου 2017). «Martin Freeman Pops Up in the First 'Black Panther' Set Photos». ScreenCrush. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 136,0 136,1 Walljasper, Matt (24 Ιανουαρίου 2017). «What's filming in Atlanta now? Black Panther, I, Tonya, Stranger Things, and why MCU = ATL». Atlanta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 137,0 137,1 Lussier, Germain (2 Φεβρουαρίου 2018). «How the Teams Behind Black Panther and Infinity War Worked Together to Create a Unified Wakanda». io9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Peters, Megan (18 Οκτωβρίου 2016). «Black Panther Working Title Revealed». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 139,0 139,1 Lee, Hyo-won (1 Φεβρουαρίου 2017). «'Black Panther' to Shoot Key Scenes in South Korea». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Ho, Rodney (21 Αυγούστου 2019). «Will Pinewood studio sale impact future of Marvel films in Georgia?». The Atlanta Journal-Constitution. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ Beth J. Harpaz (21 Μαρτίου 2018). «High Museum, other Atlanta spots featured in Black Panther». MSN. Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ 142,0 142,1 «Rachel Morrison on Black Panther and Mudbound». Arri. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 143,0 143,1 Sperling, Nicole (16 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther Cinematographer Rachel Morrison Shoots and Scores». Vanity Fair. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 144,0 144,1 144,2 144,3 144,4 144,5 Seymour, Mike (25 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther: Building Wakanda». FX Guide. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 145,0 145,1 Strom, Marc (26 Ιανουαρίου 2017). «Marvel Studios Begins Production On 'Black Panther'». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 146,0 146,1 146,2 Lee, Hyo-won (27 Μαρτίου 2017). «First Look: 'Black Panther' Car Chase Scene». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 147,0 147,1 147,2 Shin, Joseph (17 Μαρτίου 2017). «Black Panther's Korea Film Shoot Attracts Local Film Talent». The Korea Bizwire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Schmidt, Joseph (18 Μαρτίου 2017). «Black Panther Set Footage Shows First Look at the Dora Milaje». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 149,0 149,1 Mumbere, Daniel (17 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther wins the hearts of African cinema fans». Africanews. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ «Black Panther». Marzano Films. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Anderson, Jenna (29 Μαρτίου 2017). «Black Panther: Letitia Wright Confirmed as Shuri». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 152,0 152,1 Smith, Andy (3 Μαρτίου 2018). «Rhode Islander Michael Shawver talks about editing 'Black Panther'». The Providence Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018.
- ↑ 153,0 153,1 153,2 Peña, Kylee. «Editing Marvel's Black Panther: Debbie Berman ACE». Creative COW. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2019.
- ↑ 154,0 154,1 154,2 Frazer, Bryant (30 Απριλίου 2018). «Black Panther Editor, VFX Supe and Sound Designer Talk Creative Collaboration at NAB». Studio Daily. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018.
- ↑ 155,0 155,1 Fullerton, Huw (16 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther director Ryan Coogler unpicks the film's post-credits scenes». Radio Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Boone, Josh (16 Φεβρουαρίου 2018). «The 'Black Panther' End-Credits Scenes, Explained by Director Ryan Coogler (Exclusive)». Entertainment Tonight. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Travis, Ben (26 Σεπτεμβρίου 2022). «Namor Is 'A Dream Antagonist' For Black Panther: Wakanda Forever, Says Ryan Coogler – Exclusive Image». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Coggan, Devan (2022-10-03). «Forever changed: The grief and joy of Black Panther: Wakanda Forever». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-10-04. https://web.archive.org/web/20221004165029/https://ew.com/movies/black-panther-wakanda-forever-cover-story/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-13.
- ↑ Vincent Frei (9 Ιανουαρίου 2018). «Black Panther». Art of VFX. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Hellard, Paul (9 Φεβρουαρίου 2018). «Luma & ScanlineVFX deliver for Black Panther». FXPhd. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ «Black Panther Wakanda Technology Design». Perception. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 162,0 162,1 162,2 Pearce, Sheldon (7 Φεβρουαρίου 2018). «How Black Panther Composer Ludwig Göransson Found the Sound of Wakanda». Pitchfork. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Hrishikesh Hirway (14 Μαρτίου 2018). «Ludwig Göransson – 'Killmonger'». Song Exploder (Podcast). Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Flook, Ray (2017-07-21). «Musical Anatomy of a Superhero: The Best SDCC Panel That I Didn't Intend To See». Bleeding Cool. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-06. https://web.archive.org/web/20170806224922/https://www.bleedingcool.com/2017/07/21/surprise-supercool-superhero-music-panel/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-14.
- ↑ 165,0 165,1 Genius (16 Φεβρουαρίου 2018). The Making Of "Wakanda" With Ludwig Göransson Presented By Marvel Studio's Black Panther. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2018 – μέσω YouTube.
- ↑ Steenberg, Andrew (20 Μαρτίου 2018). «Wakanda (and Sweden) Forever: Black Panther's Ludwig Göransson». Toronto International Film Festival. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018.
- ↑ Wilson, Sean (21 Φεβρουαρίου 2018). «Exclusive interview: Black Panther producer Nate Moore talks Marvel, diversity and superheroes». Cineworld. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018.
- ↑ Edith Bowman (18 Φεβρουαρίου 2018). «Episode 77: Ryan Coogler & Marvel's Nate Moore on the Music of Black Panther, Kendrick Lamar & Ludwig Göransson». Soundtracking (Podcast). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018.
- ↑ 169,0 169,1 Foutch, Haleigh (4 Ιανουαρίου 2018). «Kendrick Lamar Will Produce and Curate Marvel's 'Black Panther' Soundtrack». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 170,0 170,1 Tyler-Ameen, Daoud· Madden, Sydney· Richmond, Justin (6 Φεβρουαρίου 2018). «Here's How 'Black Panther: The Album' Came Together». NPR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Heath, Larry (27 Απριλίου 2018). «Black Panther composer Ludwig Göransson talks working with Kendrick Lamar and the next Childish Gambino record». The AU Review. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2018.
- ↑ Legaspi, Althea (2018-01-11). «Kendrick Lamar, Future, James Blake Team on Jay Rock's 'King's Dead'». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-01-14. https://web.archive.org/web/20180114074011/https://www.rollingstone.com/music/news/kendrick-lamar-future-team-on-jay-rocks-kings-dead-w515370. Ανακτήθηκε στις 2024-09-14.
- ↑ Madden, Sidney (2 Φεβρουαρίου 2018). «Kendrick Lamar and the Weeknd Team Up For 'Pray For Me'». NPR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Moniuszko, Sara (15 Ιανουαρίου 2018). «Everything we know about the Marvel superhero film 'Black Panther'». USA Today. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ «'Black Panther' Score Album Details». Film Music Reporter. 15 Φεβρουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ «'Black Panther' – Wakanda Remixed Album Released». Film Music Reporter. 17 Αυγούστου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Buchanan, Kyle (25 Απριλίου 2017). «Let Kevin Feige Get You Even More Hyped for Black Panther». Vulture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 178,0 178,1 Menta, Anna (9 Ιουνίου 2017). «Marvel's 'Black Panther' Poster Is Here And Fans Are Pointing Out A Major Detail». Elite Daily. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Pearson, Ben (9 Ιουνίου 2017). «'Black Panther' Teaser Trailer: T'Challa Takes the Throne». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Pulliam-Moore, Charles (9 Ιουνίου 2017). «The First Black Panther Teaser Trailer is Here and It's Epic as Hell». io9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2017.
- ↑ Kit, Borys (12 Ιουνίου 2017). «'Black Panther' Teaser Trailer Racks Up 89M Views in First 24 Hours (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (12 Ιουνίου 2017). «'Black Panther' Climbs to Top of Social Media Chart With First Trailer». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (19 Ιουνίου 2017). «'Spider-Man: Homecoming' Dominates Social Media». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Strom, Marc (1 Ιουνίου 2017). «Marvel Announces Epic Experiences For Fans at Disney's D23 Expo 2017». Marvel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017.
- ↑ Perry, Spencer (21 Ιουλίου 2017). «Black Panther Costumes on Display at Comic-Con». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Breznican, Anthony (2017-07-22). «Intense, secret Black Panther footage scores standing ovation at Comic-Con». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-23. https://web.archive.org/web/20170723044722/http://ew.com/movies/2017/07/22/black-panther-unleashes-intense-surprising-new-footage-at-comic-con/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-23.
- ↑ Trumbore, Dave (16 Οκτωβρίου 2017). «'Black Panther': New Trailer Teases One of Marvel's Most Exciting Movies Yet». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Day, Brendan (20 Οκτωβρίου 2017). «What makes the Black Panther movie trailer awesome». BamSmackPow. Time Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Johnson, Tre (2017-10-17). «Black Superheroes Matter: Why a 'Black Panther' Movie Is Revolutionary». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-10-17. https://web.archive.org/web/20171017213411/http://www.rollingstone.com/movies/news/black-superheroes-matter-why-black-panther-is-revolutionary-w509105. Ανακτήθηκε στις 2024-09-15.
- ↑ Pulliam-Moore, Charles (17 Οκτωβρίου 2017). «We Finally Know What the Black Panther Was Up to Before Captain America: Civil War». io9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 193,0 193,1 193,2 Pamela McClintock (21 Φεβρουαρίου 2018). «Disney's 'Black Panther' Playbook: A Peek at the Marketing of a Phenomenon». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Wagmeister, Elizabeth (12 Φεβρουαρίου 2018). «Marvel's 'Black Panther' Becomes Most Tweeted Movie of 2018». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Christian Houlb (2018-03-20). «Black Panther is the most-tweeted-about movie of all time». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-03-20. https://web.archive.org/web/20180320232428/http://ew.com/movies/2018/03/20/black-panther-most-tweeted-movie-all-time/. Ανακτήθηκε στις 2024-09-15.
- ↑ Maloney, Nora (13 Φεβρουαρίου 2018). «Backstage at the Black Panther New York Fashion Week Presentation». Vanity Fair. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 197,0 197,1 Couch, Aaron (18 Ιουλίου 2017). «'Black Panther' Unveils Lexus Partnership Ahead of Comic-Con (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Arrant, Chris (2017-08-28). «Black Panther Taken for a Ride in a Lexus Courtesy of Fabian Nicieza». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-30. https://web.archive.org/web/20170830005726/https://www.newsarama.com/36151-black-panther-taken-for-a-ride-in-a-lexus-courtesy-of-fabian-nicieza.html. Ανακτήθηκε στις 2017-08-30.
- ↑ 199,0 199,1 (2017-10-24). Lexus Introduces Two New Vehicles Inspired by Marvel Studios' 'Black Panther' Ahead of SEMA 2017. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2024-09-15.
- ↑ Couch, Aaron (25 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Super Bowl Ad Drops Early». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 201,0 201,1 201,2 201,3 201,4 201,5 201,6 D'Alessandro, Anthony (20 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Goes Wild: At $242M Superhero Owns 2nd Best 4-Day Opening & Defeats 'Last Jedi' – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Schneider-Levy, Barbara (1 Φεβρουαρίου 2018). «Marvel Teams Up With Clarks to Launch Special 'Black Panther' Sneakers». Footwear News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Peter Bart (22 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Registers Global Social & Box Office Impact, Even Setting Records on Turbulent African Continent». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Tartaglione, Nancy (13 Φεβρουαρίου 2018). «Can 'Black Panther' Be A Box Office Game-Changer Overseas?». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Rahman, Abid (29 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther': First Reactions From the Premiere». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 206,0 206,1 206,2 Couch, Aaron (30 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Premiere Began With a Standing Ovation». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 207,0 207,1 207,2 207,3 McNary, Dave (12 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Heading Toward Massive $170 Million-Plus Opening». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Lee, Hyo-won (4 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Team Kick Off Global Press Tour in South Korea: 'Not Just a Popcorn Movie'». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 209,0 209,1 209,2 209,3 D'Alessandro, Anthony (14 Φεβρουαρίου 2018). «Before 'Black Panther' Pounces To Potential $180M+, 'Fifty Shades Freed' Will Pop at Valentine's Day B.O.». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ McEwan, Cameron K.· Longridge, Chris (7 Αυγούστου 2019). «Marvel's 'Phases' explained: What goes when & why». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Vivarelli, Nick (5 Απριλίου 2018). «'Black Panther' to Break Saudi Arabia's 35-Year Cinema Ban». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 212,0 212,1 Ritman, Alex (5 Απριλίου 2018). «'Black Panther' to Break Saudi Arabia's 35-Year Cinema Ban». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Ritman, Alex (18 Απριλίου 2018). «Saudi Arabia Prepares for First Public Cinema Opening in 35 Years». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Hipes, Patrick (28 Ιανουαρίου 2019). «'Black Panther' Returning To Theaters, For Free, After Oscar Noms And SAG Win». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ Chitwood, Adam (10 Απριλίου 2018). «'Black Panther' Blu-ray Release Date, Bonus Features, and Cover Art Revealed». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ «Top-Selling Video Titles in the United States 2018». The Numbers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Spangler, Todd (20 Φεβρουαρίου 2020). «'Black Panther' Is Leaving Netflix to Come to Disney Plus». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ «'Black Panther' Is Finally on Disney+». Decider. 4 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ Hipes, Patrick· Petski, Denise (19 Ιουνίου 2020). «Juneteenth Programming Lineup: 'Black Panther' & 'Just Mercy, HBO's 'Watchmen', Apple's 'The Banker', FX's Atlanta', 'Selma' & More». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Fleming, Mike Jr. (30 Αυγούστου 2020). «ABC To Air 'Black Panther' Sunday, Followed By Chadwick Boseman Tribute Special Anchored By Robin Roberts – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ «ABC to air 'Black Panther' as tribute to Chadwick Boseman». ABC News. 31 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ Mackelden, Amy (2020-08-30). «'Chadwick Boseman: A Tribute for a King' Will Honor His "Life, Legacy & Career"». Harper's Bazaar. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-12-05. https://web.archive.org/web/20201205185504/https://www.harpersbazaar.com/celebrity/latest/a33842557/chadwick-boseman-a-tribute-for-a-king-special/. Ανακτήθηκε στις 2022-07-07.
- ↑ «'Chadwick Boseman – A Tribute for a King' is Now on Disney+». Marvel Entertainment. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ Tangcay, Jazz (29 Νοεμβρίου 2020). «Chadwick Boseman Honored as Disney Plus Updates 'Black Panther' Opening Credits». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Archer, John. «'Black Panther' 4K Blu-ray Review: Nice Picture, Shame About The Bass». Forbes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022.
- ↑ Byford, Sam (8 Νοεμβρίου 2021). «Disney Plus is upgrading Marvel movies to IMAX aspect ratio». The Verge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 227,0 227,1 Tartaglione, Nancy (25 Μαρτίου 2018). «'Pacific Rim: Uprising' Tops $150M In Global Bow; 'Black Panther' Now #1 Solo Superhero Movie WW – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McClintock, Pamela (24 Μαρτίου 2018). «Box Office: 'Black Panther' Becomes Top-Grossing Superhero Film of All Time in U.S.». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 229,0 229,1 McClintock, Pamela (30 Απριλίου 2018). «'Avengers: Infinity War' Box Office: What Fueled the Movie's Record Opening». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Mendelson, Scott (25 Μαρτίου 2018). «Box Office: 'Black Panther' Tops 'Last Jedi' And 'Avengers'». Forbes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Easter, Makeda (21 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' breaks another record, becoming the most tweeted-about film of all time». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McClintock, Pamela (10 Μαρτίου 2018). «Box-Office Milestone: 'Black Panther' Joins Billion-Dollar Club». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ «2018 Worldwide Grosses». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Khosla, Proma (15 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' has one of the highest ticket presale rates of all time». Mashable. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Tiffany, Kaitlyn (10 Ιανουαρίου 2018). «Black Panther had the biggest first day ticket presale of any Marvel movie». The Verge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Couch, Aaron (31 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Sets Alamo Drafthouse Superhero Record». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Lang, Brent· Lopez, Ricardo (5 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther's' Grassroots Marketing Movement Is Unlike Any Other Marvel Movie». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Lopez, Ricardo (12 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Sees More Imax Pre-Sales Than Any Other Marvel Film». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ D'Alessandro, Anthony (20 Φεβρουαρίου 2018). «Fandango Ticket Sales Rep More Than 30% Of 'Black Panther's $242M Record Opening Weekend». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Πολλαπλές πηγές:
- Robbins, Shawn (22 Δεκεμβρίου 2017). «Long Range Forecast: Is Marvel's 'Black Panther' Poised to Become 2018's First Blockbuster?». BoxOffice. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- D'Alessandro, Anthony (10 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Poised To Pounce on B.O.: Advance Ticket Sales Beating 'Captain America: Civil War'». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- McClintock, Pamela (25 Ιανουαρίου 2018). «'Black Panther' Tracking for Heroic $100M–$120M U.S. Debut». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- McNary, Dave (1 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Bounds Toward Huge $150 Million Presidents Day Weekend Opening». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- McClintock, Pamela (12 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Now Tracking for Massive $165M U.S. Debut». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 241,0 241,1 Dave McNary (20 Φεβρουαρίου 2018). «Will 'Black Panther' See One of the Best Second Weekends Ever?». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Khal (27 Μαρτίου 2018). «Every Record 'Black Panther' Has Broken (So Far)». Complex. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Mendelson, Scott (16 Απριλίου 2018). «'Black Panther' Box Office: Records And Milestones From Its First Two Months». Forbes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McClintock, Pamela (17 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Top-Grossing Film in History at 33 AMC Theaters». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 245,0 245,1 D'Alessandro, Anthony (20 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Box Office Halo Heats Up Exhibition Stocks». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ D'Alessandro, Anthony (21 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Posts Record $21M Pre-Summer Tuesday; Second Weekend To Reap $104M–$109M». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 247,0 247,1 Tartaglione, Nancy· D'Alessandro, Anthony (23 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Dashes Past $520M Worldwide, Eyes $190M+ In Second Global Weekend». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (23 Φεβρουαρίου 2018). «Box Office: 'Black Panther' Becomes Highest-Grossing MCU Film in First Week». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 249,0 249,1 D'Alessandro, Anthony (26 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Breaks More Records: $112M Second Weekend Is Second-Best Ever As Marvel Movie Crosses $400M». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (25 Φεβρουαρίου 2018). «Box Office: 'Black Panther' Rules With $108 Million in Second Weekend». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (18 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' Surpasses 'Tomb Raider' for Fifth Box Office Crown». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ D'Alessandro, Anthony (14 Μαρτίου 2018). «Can 'Tomb Raider' Take Down 'Black Panther' At The Weekend Box Office? – Preview». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 253,0 253,1 Rubin, Rebecca (25 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' Surpasses 'The Avengers' as Highest-Grossing Superhero Movie of All Time in U.S.». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Πολλαπλές πηγές:
- D'Alessandro, Anthony (1 Απριλίου 2018). «How Warner Bros. Sold 'Ready Player One' On The Spielberg Spirit & Beat Tracking With $53M+ 4-Day – Sunday Postmortem». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- D'Alessandro, Anthony (8 Απριλίου 2018). «'A Quiet Place' Opens To $50M: How Paramount Turned Up The Volume on the John Krasinski-Emily Blunt Pic». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- D'Alessandro, Anthony (16 Απριλίου 2018). «The Rock Rebounds: 'Rampage' Shushes 'A Quiet Place' With $35.7M No. 1 Opening». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- Busch, Anita· D'Alessandro, Anthony (22 Απριλίου 2018). «'A Quiet Place' Still Noisy With $21.7M As 'Rampage' Beats Chest, 'Super Trooper 2' Surprises – Sunday AM Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Anthony D'Alessandro (7 Μαΐου 2018). «'Infinity War' Is Second-Fastest Pic To $400M With Second-Best 2nd Weekend Ever, Now Back At $115M+ – Monday». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Anita Busch· Anthony D'Alessandro (13 Μαΐου 2018). «'Infinity War' Is Now Second-Fastest To Half Billion; 'Life of the Party' No Pizzazz With $18M+». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Brad Brevet (5 Αυγούστου 2018). «'Mission: Impossible' Tops 'Christopher Robin' for Weekend #1; 'Black Panther' Reaches $700M». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 258,0 258,1 Gallagher, Brad (6 Αυγούστου 2018). «Why Black Panther's $700 Million US Domestic Is More Impressive Than Infinity War's $2 Billion Worldwide». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McClintock, Pamela (7 Απριλίου 2018). «Box Office: 'Black Panther' Sails Past 'Titanic' to Become No. 3 Title of All Time in U.S.». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Schwerdtfeger, Conner (28 Φεβρουαρίου 2018). «Black Panther Is About To Hit A Major Superhero Movie Milestone». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ McNary, Dave (28 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Passes 'Wonder Woman,' 'Toy Story 3' at U.S. Box Office». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ D'Alessandro, Anthony (13 Ιουλίου 2020). «'Empire Strikes Back' Leads At The Weekend Box Office With $644K, 23 Years After Sequel's Special Edition – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 263,0 263,1 263,2 263,3 Tartaglione, Nancy (19 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Blasts Off With $169M Overseas; $371M WW Weekend – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Tartaglione, Nancy (17 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Rises To $82M Through Friday; $150M+ Weekend in Sight – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Tartaglione, Nancy (25 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther' Runs Past $300M Offshore, $700M WW; 'Operation Red Sea' Rises in China – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 266,0 266,1 266,2 Nancy Tartaglione (4 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' Pouncing On $400M Overseas, $900M WW – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ D'Alessandro, Anthony (4 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' Busts Past Half Billion; 'Red Sparrow' Flies Low With $17M – Sunday AM B.O. Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Tartaglione, Nancy (11 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' Tops $500M Overseas, $1B WW With $67M China Bow; 'Tomb Raider' Kicks Off – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Busch, Anita· Tartaglione, Nancy (1 Απριλίου 2018). «'Ready Player One' Grabs $128M Abroad While Taking $181M+ Globally; 'Peter Rabbit' Crosses $200M – Int'l Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ 270,0 270,1 Tartaglione, Nancy (18 Μαρτίου 2018). «'Tomb Raider' Tops $100M Offshore, Digs Up $41M in China – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Chutel, Lynsey (21 Μαρτίου 2018). «'Black Panther' is now the highest grossing film ever in East, West and southern Africa». Quartz Africa. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ Tartaglione, Nancy (8 Απριλίου 2018). «'Ready Player One' Racing To $400M WW; Scores $161M+ In China For WB Best – International Box Office». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Black Panther (σειρά ταινιών)
- Ταινίες του 2018
- Αγγλόφωνες ταινίες
- Αμερικανικές ταινίες
- Αμερικανικές ταινίες δράσης - επιστημονικής φαντασίας
- Ταινίες συσχετιζόμενες με ορφανά
- Ταινίες σχετικές με ευγενείς
- Ταινίες γυρισμένες στην Ατλάντα
- Ταινίες γυρισμένες στην Ουγκάντα
- Ταινίες που κέρδισαν Όσκαρ Καλύτερης Ενδυματολογίας
- Ταινίες που κέρδισαν Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής
- Ταινίες των οποίων ο καλλιτεχνικός διευθυντής κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης
- Ταινίες της Τρίτης Φάσης του Κινηματογραφικού Σύμπαντος της Marvel
- Ταινίες με μουσική σύνθεση Λούντβιχ Γιόρανσον
- Crossover ταινίες με υπερήρωες
- Ταινίες IMAX
- Αμερικανικές ταινίες με υπερήρωες