Επιτελεστικές τέχνες

Ως επιτελεστικές τέχνες ή παραστατική τέχνη (αγγλικά: performance art‎‎), ορίζεται καλλιτεχνική δράση, η οποία παρουσιάζεται συνήθως σε κοινό και συχνά περιλαμβάνει πτυχές της διεπιστημονικότητας. Μια παράσταση ή δράση μπορεί να είναι σεναριακά ή μη σεναριακά, τυχαία ή προσεκτικά ενορχηστρωμένη, αυθόρμητη ή προγραμματισμένη, με ή χωρίς τη συμμετοχή του κοινού. Μια παράσταση μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί ζωντανά ή να παρουσιαστεί μέσω των μέσων ενημέρωσης. Συνεπώς, ο εκτελεστής μπορεί επίσης να απουσιάζει κατά τη στιγμή της παρουσίασης.

Μια καλλιτεχνική δράση περιλαμβάνει γενικά ένα ή περισσότερα από τα τέσσερα βασικά στοιχεία: το χρόνο, το χώρο, το σώμα του ερμηνευτή ή εναλλακτικά την παρουσία του σε ένα μέσο και τη σχέση μεταξύ του ερμηνευτή και του κοινού. Η παράσταση ενός καλλιτέχνη μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε τοποθεσία και χωρίς περιορισμό στη διάρκεια. Η δράση ενός ατόμου ή μιας ομάδας σε έναν συγκεκριμένο τόπο και σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο αποτελεί το ίδιο το έργο.

Εικαστικές τέχνες, παραστατικές τέχνες και περφόρμανς καλλιτεχνών

Η έννοια του όρου παραστατική τέχνη με την τρέχουσα έννοια συνδέεται με τη μεταμοντέρνα παράδοση του δυτικού πολιτισμού. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, συχνά αντλώντας έννοιες από τις εικαστικές τέχνες των ιστορικών πρωτοποριών, η παραστατική τέχνη τείνει να ορίζεται ως αντίπαλος του θεάτρου, μετασχηματίζοντας ουσιαστικά τις ορθόδοξες μορφές τέχνης και τα πολιτιστικά πρότυπα. Η βασική ιδέα ήταν αυτή μιας εφήμερης και αυθεντικής εμπειρίας τόσο για τον ερμηνευτή όσο και για το κοινό σε ένα γεγονός που δεν μπορούσε να επαναληφθεί, να εμποδιστεί ή να αγοραστεί, και το άνοιγμα μιας ευρείας συζήτησης για το πώς οι έννοιες των εικαστικών τεχνών και των παραστατικών τεχνών χρησιμοποιούνταν για να καθορίσουν τις έννοιες μιας παρουσίασης της παραστατικής τέχνης.

Ιστορία

Η παραστατική τέχνη, όπως γίνεται συνήθως αντιληπτή, άρχισε να ταυτίζεται τη δεκαετία του 1960 με το έργο καλλιτεχνών όπως ο Άλαν Κάπροου, ο οποίος επινόησε τον όρο happening, η Καρολί Σνέμαν, η Σαρλότ Μούρμαν, η Γιόκο Όνο, η Γιαγιόι Κουσάμα, ο Βίτο Ακόντσι, ο Χέρμαν Νιτς και ο Γιόζεφ Μπόις, ο Βολφ Βόστελ και ο Ναμ Τζουν Πάικ. Οι δυτικοί θεωρητικοί του πολιτισμού συχνά εντοπίζουν τις δραστηριότητες της παραστατικής τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι ντανταϊστές, για παράδειγμα, υπήρξαν σημαντικοί πρόδρομοι, με τις αντισυμβατικές παραστάσεις ποίησης, που συχνά γίνονταν στο Cabaret Voltaire της Ζυρίχης από τον Ρίχαρντ Χύλζενμπεκ, τον Τριστάν Τζαρά και άλλους. Ορισμένοι καλλιτέχνες της περφόρμανς αντλούν από άλλες παραδόσεις, από φυλετικές τελετουργίες και θρύλους (όπως το Binding to the Mountain της Μαρία Λάι) μέχρι αθλητικά γεγονότα. Η δραστηριότητα της παραστατικής τέχνης δεν περιορίζεται στην ευρωπαϊκή καλλιτεχνική παράδοση- πολλοί αξιόλογοι εκπρόσωποι βρίσκονται στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και άλλα μέρη του κόσμου.

Είδη

Τα είδη ή ρεύματα της παραστατικής τέχνης περιλαμβάνουν: body art, fluxus, action poetry και intermedia. Ορισμένοι καλλιτέχνες προτιμούν να χρησιμοποιούν τον όρο ζωντανή τέχνη, τέχνη δράσης, παρέμβαση ή ελιγμός για να περιγράψουν τις δραστηριότητές τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κοινό εμπλέκεται για να καταγγείλει, για παράδειγμα, μια κατάσταση υποβάθμισης, όπως στην περίπτωση του φωτογράφου και καλλιτέχνη Αουγκούστο ντε Λούκα, ο οποίος οργάνωσε ένα παιχνίδι γκολφ στις τρύπες των δρόμων της Νάπολης.