Ένωσις Κοινωνικής Αμύνης

Η Ένωσις Κοινωνικής Αμύνης (EKA) ήταν εθνικιστική αντιστασιακή οργάνωση που έδρασε στην Δυτική Μακεδονία.

Στρατιωτικός ηγέτης της οργάνωσης τέλεσε ο ταγματάρχης Χρήστος Παπαβασιλείου (Γρανιτσιώτης), ενώ πολιτικός ηγέτης ανέλαβε το μέλος των ΥΒΕ (και αργότερα της ΠΑΟ) Κωσταντίνος Γκέκας. Η ίδρυση της οργάνωσης, είχε ως στόχο να αποτελέσει αντίβαρο της παρουσίας ανταρτών του ΕΛΑΣ στο βουνό του Ολύμπου.

Ιστορικό

Η οργάνωση ιδρύθηκε στην Κοζάνη, εκφράζοντας την αντίδραση των ντόπιων εμπόρων απέναντι στα διόδια που πλήρωναν στους αντάρτες του ΕΛΑΣ για τα εμπορεύματά τους, όταν περνούσαν από την περιοχή (ο ΕΛΑΣ στον Όλυμπο είχε επιβάλει το «αντάρτικο δίκαιο»). Εκτός από τους εμπόρους, προσέλκυσε πρώην αξιωματικούς και διάφορους εθνικιστές.

Μετά της επιτυχίες του ΕΛΑΣ στην περιοχή κατά την Άνοιξη του 1943, αποφασίστηκε συνεργασία του ΕΛΑΣ και της ΕΚΑ. Παρόλο που δόθηκαν μάχες από κοινού ενάντια στον κατακτητή, εν τέλει οι διαφωνίες υπερίσχυσαν και οι συνεργασίες διακόπηκαν.

Με κύριες διαφορές τον συναισθηματισμό εκ μέρους ΕΛΑΣιτών έναντι του δισταγμού για επιθέσεις (που είχαν οι Εθνικιστές), αλλά και της στάσης των δύο πλευρών προς τους Σλαβομακεδόνες της περιοχής, επήλθε η τελική σύγκρουση. Οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των δύο αντιστασιακών οργανώσεων ξεκίνησαν από την περιοχή της Καστοριάς και επεκτάθηκαν. Μέλη της ΕΚΑ εκτέλεσαν τον Σίμο Κερασίδη (μέλος του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ), τον Λάζαρο Ζησιάδη ή Τερποφσκι και άλλα πέντε μέλη του ΚΚΕ ως αντεκδίκηση για εκτελέσεις αξιωματικών της οργάνωσης από τον ΕΛΑΣ. Μετά την εκτέλεση, το ΚΚΕ θα ορκιστεί «άσβεστο ιερό μίσος» εναντίον της ΕΚΑ. Μετά από αντιπαραθέσεις και ένοπλες συγκρούσεις, ο ΕΛΑΣ θα επικρατήσει και η ΕΚΑ θα περάσει στην αφάνεια.

Πηγές

• ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΛΛΙΑΝΙΩΤΗΣ Οι αρχές της Αντίστασης στη Δυτική Μακεδονία (1941 – 1943), πρωτεύουσα μεταπτυχιακή εργασία για τον τομέα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ