Αθηναγόρας ο Αθηναίος

Αθηναγόρας ο Αθηναίος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἀθηναγόρας ὀ Ἀθηναῖος (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση	133 Αθήνα
Θάνατος	190 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Αθήνα
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Eορτασμός αγίου	24 Ιουλίου
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	φιλόσοφος θεολόγος συγγραφέας
Περίοδος ακμής	2ος αιώνας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Αθηναγόρας ο Αθηναίος έζησε στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ., ήταν σύγχρονος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Ήταν Χριστιανός και ταυτόχρονα δάσκαλος φιλοσοφίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους απολογητές του Χριστιανισμού την περίοδο εκείνη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του ως αγίου στις 24 Ιουλίου.

Η ταυτότητα του απολογητή

Ο συγγραφέας Αθηναγόρας ο Αθηναίος είναι άγνωστος στους αρχαίους χριστιανούς ιστορικούς και γραμματολόγους, αλλά μαρτυρείται για πρώτη φορά από τον ανώνυμο συντάκτη της περίληψης της χαμένης εκκλησιαστικής ιστορίας του Φίλιππου Σιδίτη, ο οποίος θεωρεί τον Αθηναγόρα καθηγητή της φιλοσοφίας στην Αλεξάνδρεια, διδάσκαλο του Κλήμεντος, πρώην εθνικό και έπειτα χριστιανό απολογητή, και τοποθετεί τη δράση του στην εποχή του Αδριανού και του Μάρκου Αυρήλιου.

Έργα

Εθνικός αρχικώς ο Αθηναγόρας, σχεδίαζε να συντάξει λίβελλο κατά των χριστιανών, αλλά αφού προσχώρησε στον Χριστιανισμό από κατήγορός του έγινε ένθερμος απολογητής. Το κυριότερο έργο του Αθηναγόρα Πρεσβεία περί των Χριστιανών, απευθυνόμενο προς τον φιλόσοφο και αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο και τον γιο του Κόμμοδο, θεωρείται από τα σημαντικότερα κείμενα της περιόδου. Σε αυτό ο Αθηναγόρας αντικρούει τις τρεις βασικότερες κατηγορίες εναντίον των Χριστιανών:

«Τρία ἐπιφημίζουσιν ἡμῖν ἐγκλήματα͵ ἀθεότητα͵ Θυέστεια δεῖπνα͵ Οἰδιποδείους μίξεις». (Πρεσβεία περί Χριστιανών 3:1)

Επίσης αναφέρεται επανειλημμένα στις διδασκαλίες περί δημιουργίας του κόσμου που εκθέτει ο Πλάτωνας στον Τίμαιο. Στον Αθηναγόρα αποδίδεται το έργο Περί αναστάσεως νεκρών, χωρίς όμως να είναι βεβαία η γνησιότητά του. Στο έργο αυτό αποφεύγεται η χρήση χωρίων από την Αγία Γραφή, ενώ στο δεύτερο μισό του αναφέρεται στην απόδειξη της ανάστασης των νεκρών. Γενικά το έργο του Αθηναγόρα παρουσιάζει γλώσσα γλαφυρή και είναι έντονα επηρεασμένο από τη ρητορική τέχνη της εποχής του.

Χαρακτήρας της σκέψης του

Επειδή δεν καταφεύγει στη βιβλική θεμελίωση και δεν συγκροτεί αυστηρή θεολογική επιχειρηματολογία, αλλά υιοθετεί φιλοσοφική θεμελίωση στις απόψεις του, με επιστράτευση όρων από τη λογική και το δίκαιο, έχει χαρακτηριστεί ως χριστιανός φιλόσοφος.

Έργα του Αθηναγόρα σε νεοελληνική μετάφραση

• Αθηναγόρας, Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια του Παναγιώτη Χρήστου, Απολογηταί τομ. 2, Πατερικαί εκδόσεις Γρηγόριος Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1986, σσ. 105-301.

Πηγές

• Γεώργιου Φλορόφσκυ, Οι Βυζαντινοί πατέρες του 5ου αιώνα, (μεταφρ. Παναγιώτη Πάλλη), (εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη:1992), σσ. 108-110.
• Θεοχάρης Δετοράκης, Βυζαντινή φιλολογία. Τα πρόσωπα και τα κείμενα (Τόμος Α΄), (Ηράκλειο Κρήτης:1995), σσ. 53-55.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Έργα του Αθηναγόρα στον ιστότοπο του Tμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Αρχαία Ελληνικά)
• Πατέρες του Δεύτερου Αιώνος: Αθηναγόρας υπό Φίλιπ Σαφ (Philip Schaff) (Αγγλικά)
• Δημήτριος Α. Χρηστίδης, «Αθηναγόρας, Πρεσβεία περί Χριστιανών», Επιστημονική Επετηρίδα, Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τομ.18 (1979), σελ.551-564 [1]
• Αθηναγόρας ο Αθηναίος στο Ορθόδοξο wiki.
• Γεωργιανή μετάφραση: Saint Aristides the Athenian's Apology and Saint Athenagoras the Athenian Philosopher's Plea for the Christians, translated from Greek into Georgian, submitted with introduction and comments by a monk Ekvtime Krupitski, Tbilisi Theological Academy, Tsalka, Sameba village, Cross Monastery, "Sulieri Venakhi" Publishers, Tbilisi, 2024, ISBN 978-9941-9676-2-7