Αγία Γραφή

Αγία Γραφή

Τίτλος	The Holy Bible Santa Biblia Biblia Bíblia Sagrada Света Библија Bibbia La Bible la Biblio Biblija Αγία Γραφή Βίβλος الكتاب المقدس
Γλώσσα	Βιβλική Εβραϊκή Αραμαϊκή γλώσσα Ελληνιστική Κοινή
Μορφή	ανθολογία
Τόπος	Μέση Ανατολή
Dewey Decimal	220
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Αγία Γραφή ή Άγιες Γραφές (ή Θεία Γραφή, Γραφή, Γραφές) ή Ιερά Γράμματα ή Βίβλος, χαρακτηρίζεται το σύνολο ή «βιβλιοθήκη» κειμένων θρησκευτικού χαρακτήρα. Με τον όρο αυτό περιγράφεται η Εβραϊκή Βίβλος του ιουδαϊσμού αλλά και ο συνδυασμός αυτής, δηλαδή της Παλαιάς Διαθήκης, που αναφέρεται στη προ Χριστού εποχή και της Καινής Διαθήκης, που αναφέρεται στην παρουσία του Χριστού, τη διδασκαλία του και στις Επιστολές και Πράξεις των Αποστόλων, του χριστιανισμού.

Το όνομα «Βίβλος» ως δήλωση της Αγίας Γραφής οφείλεται περισσότερο στην επίδραση των αντίστοιχων λέξεων των νεότερων ευρωπαϊκών γλωσσών Bible, Bibel κ.λπ. Αυτές προήλθαν εκ του biblia -orum και ειδικότερα από το μεσαιωνικό Biblia -ae που και αυτά έχουν προέλευση στην Παλαιά Διαθήκη όπου αναφέρονται «οι βίβλοι» (Δανιήλ, θ΄ 2), «τα βιβλία τα άγια» (Α΄ Μακκαβαίων, ιβ΄:9), «η ιερά βίβλος» (Β΄ Μακκαβαίων, η΄:23).

Το σύνολο των βιβλίων που συγκροτεί τον «χριστιανικό κανόνα» της Παλαιάς Διαθήκης (1ο μέρος της Αγίας Γραφής) και Καινής Διαθήκης (2ο μέρος της Αγίας Γραφής), προέκυψε από την ανάγκη να καθορισθούν τα βιβλία εκείνα που εκφράζουν αυθεντικά την πίστη της Εκκλησίας, ώστε να αποκλειστούν μεταγενέστερα ψευδεπίγραφα έργα, που περιείχαν μη αποδεκτές ή και αιρετικές διδασκαλίες. Παρόλα αυτά όμως, οι διάφορες τοπικές Εκκλησίες, ενώ δέχθηκαν όλες την Καινή Διαθήκη, περίπου στο σύνολό της, ακολούθησαν διαφορετικές πρακτικές στην αναγνώριση των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ένας ενιαίος κανόνας ολόκληρης της χριστιανικής Εκκλησίας.

Ετυμολογία

Η λέξη «Βίβλος» είναι αρχαία και σήμαινε το φυτό του παπύρου, επίσης τον φλοιό του ίδιου φυτού, εκ του οποίου παραγόταν η ομώνυμη γραφική ύλη, και συνεκδοχικά τον ίδιο τον περιτυλιγμένο με επεξεργασμένα φύλλα παπύρου ρόλο. Αρχικά η λέξη γραφόταν με -υ- και θεωρείται ότι προέρχεται από την πόλη Βύβλο της Φοινίκης, η οποία ήταν φημισμένη για τις εξαγωγές παπύρου. Το ότι ταυτίστηκε η βασική λέξη της τότε αναγνωστικής και γραφικής ύλης με την Αγία Γραφή υπογραμμίζει ότι η τελευταία είναι «Το Βιβλίο των βιβλίων». Από την άλλη μεριά, η αγγλική λέξη Bible προέρχεται από τη λατινική biblia, απόδοση της λέξης βιβλία ή, προγενέστερα, βυβλία, η οποία είναι υποκοριστικό της «βίβλου» ή «βύβλου». —Για περισσότερες ετυμολογικές πληροφορίες βλέπε το λεξικό της Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα.

Κανόνας της Βίβλου

Το μεγάλο σχίσμα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας και αργότερα η Μεταρρύθμιση συνέβαλαν στο να παγιωθούν οι διαφορετικές παραδόσεις στο θέμα του κανόνα, με αποτέλεσμα οι τρεις μεγάλες Ομολογίες να δέχονται σήμερα διαφορετικό αριθμό βιβλίων, διαφορετικό κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης.

Ορθόδοξη Εκκλησία

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται συνολικά 76 «κανονικά» ή «πρωτοκανονικά» βιβλία. Αυτά είναι: τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης (τα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη· οι Πράξεις των Αποστόλων· οι 21 Αποστολικές Επιστολές και η Αποκάλυψη) και τα 49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης ή ιουδαϊκής Βίβλου, τα οποία τιτλοφορούνται σύμφωνα με τη μετάφραση των Εβδομήκοντα. Επίσης, δέχεται τα εξής 10 «αναγινωσκόμενα» ή «δευτεροκανονικά» βιβλία:

1. Α΄ Έσδρας
2. Τωβίτ
3. Ιουδίθ
4. Α΄ Μακκαβαίων
5. Β΄ Μακκαβαίων
6. Γ΄ Μακκαβαίων
7. Σοφία Σολομώντος
8. Σοφία Σειράχ
9. Βαρούχ
10. Επιστολή Ιερεμίου

και αποδέχεται τις εξής 4 προσθήκες, που ονομάζονται «δευτεροκανονικά τεμάχια»:

– 1 προσθήκη στην Εσθήρ, στα ελληνικά

– 3 προσθήκες στον Δανιήλ, στα ελληνικά

Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δέχεται συνολικά 73 βιβλία. Πέρα από την Καινή Διαθήκη, δέχεται 46 βιβλία από την Παλαιά Διαθήκη τα οποία χωρίζει σε «πρωτοκανονικά» και «δευτεροκανονικά». Στα πρωτοκανονικά έργα περιλαμβάνονται τα 39 βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου, ενώ στα δευτεροκανονικά τα εξής 7 συγγράμματα:

1. Τωβίτ
2. Ιουδίθ
3. Α΄ Μακκαβαίων
4. Β΄ Μακκαβαίων
5. Σοφία Σολομώντος
6. Σοφία Σειράχ
7. Βαρούχ (και Επιστολή Ιερεμίου)

και αποδέχεται τις εξής 4 προσθήκες, που ονομάζονται «δευτεροκανονικά τεμάχια»:

– 1 προσθήκη στην Εσθήρ, στα ελληνικά

– 3 προσθήκες στον Δανιήλ, στα ελληνικά

Τα βιβλία που δεν συμπεριλαμβάνονται στον κανόνα αυτό λέγονται «Απόκρυφα» και είναι τα εξής:

1. Α΄ Έσδρας

2. Γ΄ Μακκαβαίων

3. Δ΄ Μακκαβαίων

Προτεστάντες

Οι Προτεστάντες γενικά δέχονται συνολικά 66 βιβλία. Μαζί με τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης (αναφέρονται σε αυτό το τμήμα και ως «Ελληνική Καινή Διαθήκη») αποδέχονται και τον ιουδαϊκό κανόνα με τα 39 βιβλία μόνο. Τα επιπλέον βιβλία που περιλαμβάνονται στον κανόνα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας τα ονομάζουν γενικά «απόκρυφα», αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη λατρεία. Υπάρχει μία σύγχρονη έκδοση της Βίβλου από τον καθολικό θεολόγο Hubertus Halbfas στα γερμανικά, η οποία ενώ προφανώς απευθύνεται σε προτεσταντικό κοινό, δεν περιέχει τα βιβλία των Νόμων, δηλ. το Λευιτικό, τους Αριθμούς και το Δευτερονόμιο.

Άγιοι των Τελευταίων Ημερών (Μορμόνοι)

Οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών (γνωστοί και ως Μορμόνοι) δέχονται συνολικά τα 66 βιβλία. Μαζί με τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης αποδέχονται και τον ιουδαϊκό κανόνα με τα 39 βιβλία μόνο. Τα χειρόγραφα της Μετάφρασης της Βίβλου του Τζόζεφ Σμιθ δηλώνουν ότι «το Άσμα Ασμάτων δεν είναι θεόπνευστο κείμενο», και επομένως δεν θεωρείται «κανονικό» βιβλίο από την Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών και σπάνια μελετάται από τα μέλη της. Ωστόσο, εξακολουθεί να τυπώνεται και να συμπεριλαμβάνεται σε κάθε εξουσιοδοτημένη έκδοση της Βίβλου που δημοσιεύει η εκκλησία. Τα άλλα «δευτεροκανονικά» βιβλία που περιλαμβάνονται στον κανόνα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και άλλων χριστιανικών εκκλησιών τα ονομάζουν «Απόκρυφα» και επί του παρόντος δεν περιλαμβάνονται στον επίσημο κανόνα της Εκκλησίας. Ο Τζόζεφ Σμιθ δίδαξε ότι, ενώ η σύγχρονη έκδοση των Αποκρύφων δεν έπρεπε να βασίζεται στη διδαχή, είναι δυνητικά χρήσιμη όταν διαβάζεται με πνεύμα διάκρισης. Οι Μορμόνοι εκτός από την Αγία Γραφή, συμπεριλαμβάνουν στον κανόνα των γραφών τους και το Βιβλίο του Μόρμον το οποίο θεωρούν εξίσου θεόπνευστο κείμενο και ισόκυρο και συγκρίσιμο με την Αγία Γραφή. Επιπλέον, στον κανόνα των γραφών τους συμπεριλαμβάνουν και το Διδαχή και Διαθήκες και το Πολύτιμο Μαργαριτάρι τα οποία θεωρούν εξίσου θεόπνευστα βιβλία.

Μάρτυρες του Ιεχωβά

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δέχονται συνολικά 66 βιβλία. Μαζί με τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης (αναφέρονται σε αυτό το τμήμα και ως «Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές»), αποδέχονται αποκλειστικά τον ιουδαϊκό (αλεξανδρινό) κανόνα με τα 39 βιβλία μόνο (αναφέρονται σε αυτό το τμήμα και ως «Εβραϊκές Γραφές»). Οποιαδήποτε άλλα βιβλία δεν τα θεωρούν θεόπνευστα και τα κατατάσσουν στα «απόκρυφα».

Τμήμα γραφής σε ασημένιο ειλητάριο με την «Ιερατική Ευλογία» (Αριθμοί, 6:24-26) στο οποίο φαίνεται το Τετραγράμματο: «Είθε ο Κύριος να σε ευλογεί και να σε φυλάει· ο Κύριος να κάνει το πρόσωπό του να λάμψει επάνω σου και να σε ευσπλαχνεί· ο Κύριος να υψώσει το πρόσωπό του πάνω σου και να σου χαρίσει ειρήνη». Χρονολογείται περί το 600 π.Χ. και βρέθηκε το 1979 στην Ιερουσαλήμ

Ιουδαίοι

Οι Ιουδαίοι δέχονται αποκλειστικά τα 24 (αντιστοιχούν στα 39 των χριστιανικών δογμάτων, καθώς κάποια ενοποιούνται) βιβλία του ιουδαϊκού κανόνα και αναφέρονται σε αυτά ως «Τανάκ» ή απλά «Άγιες Γραφές».

Κοινό στοιχείο στους κανόνες όλων των χριστιανικών ομολογιών αποτελεί το σύστημα κατάταξης των βιβλικών έργων, που διαφέρει από εκείνο της ιουδαϊκής Βίβλου. Έτσι, τα βιβλία κατατάσσονται με βάση το φιλολογικό χαρακτήρα και το περιεχόμενο τους σε 3 ομάδες:

1. Ιστορικά
2. Ποιητικά - Διδακτικά
3. Προφητικά

Η Εβραϊκή Βίβλος ομαδοποιεί τα βιβλία ως εξής:

1. Τορά (Νόμος)
2. Νεβιείμ (Προφήτες)
3. Κετουβείμ (Αγιόγραφα ή Γραπτά)

Δείτε επίσης

• Απόκρυφα
• Βιβλικός κανόνας
• Δευτεροκανονικά βιβλία
• Μεταφράσεις της Αγίας Γραφής
• Παλαιά Διαθήκη
• Καινή Διαθήκη
• Κυριότεροι Κώδικες της Καινής Διαθήκης
• Ιουδαϊσμός
• Χριστιανισμός
• Η Βίβλος online (Βιβλική έρευνα)

Επιπλέον ανάγνωση

• Οίκος της Ελληνικής Βίβλου (Μυριόβιβλος)
• Αγία Γραφή (Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος:)
• Η Καινή Διαθήκη online
• Η Παλαιά Διαθήκη online Αρχειοθετήθηκε 2006-08-31 στο Wayback Machine.
• Εβραϊκές και Χριστιανικές Γραφές: Συγκριτικός πίνακας (στην αγγλική)
• Ο Βιβλικός κανόνας των Γραφών – Καθολική άποψη (στην αγγλική)
• Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Encyclopedia Britannica), λήμμα «Βίβλος», έκδοση 1911, στην αγγλική.
• Η Αγία Γραφή online
• eBible.gr Μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Δημοτική, μετάφραση του Νεόφυτου Βάμβα, το κριτικό κείμενο Nestle Alland, η μετάφραση των Εβδομήκοντα, το Πατριαρχικό κείμενο
• OnlineGreekBible.gr Αρχειοθετήθηκε 2022-02-02 στο Wayback Machine. Αγία Γραφή: κείμενα και μετάφραση - Online Greek texts: Byz, Patriarchal/Greek Orhodox Church, NA27/ UBS4, LXX, TR, Tischendorf, WH, Texts with variants

Βιβλιογραφία

• Η Αγία Γραφή, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα, έκδοση Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, 1997.
• 'Όλη η Γραφή είναι Θεόπνευστη και Ωφέλιμη' , 1990, Β. & Φ. Ε. Σκοπιά.
• Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, Αθ. Π. Χαστούπη, Πανεπ. Αθηνών, 1986
• Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, Στ. Καλαντζάκη, Πουρνάρας, 1999
• Η Παλαιά Διαθήκη-Διάγραμμα Περιεχομένου Τόμος Α', Ι. Μούρτζιου, Πουρναράς, 1998
• Η Παλαιά Διαθήκη-Διάγραμμα Περιεχομένου Τόμος Β', Ι. Μούρτζιου, Πουρναράς, 2000
• Η Παλαιά Διαθήκη Τόμος Α', Αθανάσιου Χαστούπη κ.α., Εκδ. Χ. Γιοβάνης, 1955, 1993
• Nelson's complete book of Bible maps & charts, Nashville, Tenn.: Thomas Nelson, 1993
• The Outline Bible, Tyndale House Publishers, 1999
• A survey of Old Testament introduction, Moody Press, 3rd. ed. 1998
• The books of history, Smith, J. E., College Press, 1995
• The Major Prophets, Smith, J. E., College Press, 1992
• The Minor Prophets, Smith, J. E., College Press, 1992
• The Pentateuch (2nd ed.), Smith, J. E., College Press, 1993
• The wisdom literature and Psalms, Smith, J. E., College Press, 1996
• Ιωάννης Πέτρου, Η Βίβλος ως ιερό και πολιτισμικό κείμενο. Κοινωνιολογική θεώρηση, Δια-κείμενα, τεύχ. 6, Θεσσαλονίκη 2004, σ. 13-22. Το ίδιο επεξεργασμένο: Επιστημονική Επετηρίδα Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, τόμ. 15 (2005), σ. 269-278