Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ακαδημία των Λυγκέων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°53′36″N 12°28′0″E / 41.89333°N 12.46667°E / 41.89333; 12.46667

Ακαδημία των Λυγκέων
Χάρτης
Είδοςακαδημία επιστημών και εθνική ακαδημία
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′36″N 12°28′0″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία[1]
Έναρξη κατασκευής1603[2]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η Ακαδημία των Λυγκέων (ιταλικά: Accademia dei Lincei) είναι ιταλική ακαδημία επιστημών, με έδρα το Παλάτσο Κορσίνι στην οδό Via della Lungara της Ρώμης.

Ιδρύθηκε το 1603 από τον Φεντερίκο Τσέζι, που την ονόμασε εμπνεόμενος από το αιλουροειδές λύγκα, ένα ζώο του οποίου η οξύτατη όραση συμβολίζει την παρατηρησιακή ικανότητα που απαιτούν οι φυσικές επιστήμες. Μετά τον θάνατο του ιδρυτή και υποστηρικτή της το 1630 η Ακαδημία δεν ευδοκίμησε και «εξαφανίσθηκε»[3] το 1651. Αναβίωσε όμως τη δεκαετία του 1870 για να καταστεί η εθνική ακαδημία της Ιταλίας, περιλαμβάνοντας και τη λογοτεχνία.[4]

Η Ποντιφήκεια Ακαδημία Επιστημών διεκδικεί επίσης ως πρόγονό της την πρώτη Ακαδημία των Λυγκέων, μέσω της Accademia Pontificia dei Nuovi Lincei («Ποντιφήκεια Ακαδημία των Νέων Λυγκέων»), που ιδρύθηκε το 1847.

Η Ακαδημία των Λυγκέων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φεντερίκο Τσέζι ήταν ένας αριστοκράτης από την Ούμπρια με πάθος για τη φυσική ιστορία, ιδίως τη βοτανική. Η μητέρα του, η Ολίμπια Ορσίνι, τον υπεστήριξε ηθικά και οικονομικά. Ο πατέρας του Φεντερίκο όμως αντιδρούσε, ώστε μόνο μετά τον θάνατό του η Ακαδημία ευδοκίμησε.[5] Αρχικώς στεγαζόταν στο Παλάτσο Τσέζι-Αρμελλίνι κοντά στον Άγιο Πέτρο. Αντικατέστησε την πρώτη επιστημονική κοινότητα μετά την αρχαιότητα, την Academia Secretorum Naturae που είχε ιδρύσει ο Τζανμπαττίστα ντελα Πόρτα στη Νάπολη και την είχε κλείσει η Ιερά Εξέταση. Ο Τσέζι ίδρυσε την Ακαδημία των Λυγκέων μαζί με τρεις φίλους του: τον Ολλανδό ιατρό Γιοχάνες φαν Χεκ (Johannes van Heeck, γνωστό με την ιταλική μορφή του ονόματός του ως Τζοβάννι Έκκιο, Giovanni Ecchio), τον μαθηματικό Φραντσέσκο Στελλούτι και τον πολυμαθή Αναστάζιο ντε Φίλιις. Την εποχή που ίδρυσε την Ακαδημία ο Τσέζι ήταν μόλις 18 ετών και οι συνιδρυτές μόλις 26. Η νεανική συντροφιά ήθελε να αυξήσει την κατανόηση όλων των φυσικών επιστημών. Ο Τσέζι οραματίσθηκε ένα πρόγραμμα ελεύθερου πειραματισμού που θα σεβόταν μεν την παράδοση, αλλά δεν θα δεσμευόταν από την τυφλή υπακοή στην αυθεντία του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου, των οποίων οι θεωρίες έμοιαζαν να μη συμφωνούν με τη νέα επιστήμη. Αρχίζοντας ως ιδιωτικός σύλλογος, η Ακαδημία των Λυγκέων θα γινόταν «ημι-δημόσιος» κατά τον 19ο αιώνα.[6]

Φαίνεται ότι η ιδέα για την ονομασία προήλθε από το βιβλίο του ντελα Πόρτα Magia Naturalis («Φυσική Μαγεία»), που είχε μια εικόνα λύγκα στο εξώφυλλο και περιείχε τη φράση: «με μάτια σαν του λύγκα, εξετάζοντας όσα πράγματα καθιστούν εμφανή την παρουσία τους, έτσι ώστε έχοντας παρατηρήσει αυτά, να τα χρησιμοποιήσει με ζήλο».[7] Τα σύμβολα της Ακαδημία των Λυγκέων ήταν ένας λύγκας και ένας αετός, ζώα με τη φήμη της ισχυρότατης οράσεως (στα αρχαία και μεσαιωνικά συγγράμματα ο λύγκας παρουσιαζόταν ως ικανός να βλέπει μέσα από βράχια και «νεόδμητους τοίχους»).[8] Το λεκτικό έμβλημα (μόττο) της Ακαδημίας, που επέλεξε ο Τσέζι, ήταν: «Φρόντιζε τα μικρά αν θέλεις να επιτύχεις τα μέγιστα αποτελέσματα» («Minima cura si maxima vis»). Ο Τσέζι επισκέφθηκε τη Νάπολη, όπου συνάντησε πολλούς ερευνητές σε πεδία που τον ενδιέφεραν, μεταξύ των οποίων τον βοτανολόγο Φάμπιο Κολόννα, τον συγγραφέα έργων φυσικής ιστορίας Φερράντε Ιμπεράτο και τον πολυμαθή ντελλά Πόρτα. Ο τελευταίος εντυπωσιάσθηκε με τον Τσέζι και αφιέρωσε τρία έργα του στα μέλη της Ακαδημίας του.[9] Ο ντελλά Πόρτα ενεθάρρυνε τον Τσέζι να συνεχίσει τις δραστηριότητές του[7] και το 1610 έγινε και ο ίδιος μέλος της Ακαδημίας. Στη Νάπολη ο Τσέζι συνάντησε επίσης τον Νάρντο Αντόνιο Ρέκκι για να διαπραγματευθεί την απόκτηση μιας συλλογής σημειώσεων που περιέγραφαν φυτά και ζώα του Μεξικού, γραμμένης από τον Φρανθίσκο Ερνάντες δε Τολέδο. Αυτή η συλλογή διαμορφώθηκε τελικώς στον Tesoro Messicano («Μεξικανικό Θησαυρό»).[9]

Στόχος ήταν η Ακαδημία να διαθέτει σε κάθε μέρος του κόσμου «κοινότητες» με κατάλληλες συνδρομές, εφοδιασμένες με βιβλιοθήκες, εργαστήρια, μουσεία, τυπογραφεία και βοτανικούς κήπους. Τα μέλη έστελναν συχνά γράμματα σχετικώς με τις παρατηρήσεις τους. Οι «Λύγκες» απεθάρρυναν τον γάμο, ενώ από την άλλη απαγορευόταν και σε μοναχούς να γίνουν μέλη. Τα μέλη είχαν την οδηγία να «διεισδύουν στο εσωτερικό των πραγμάτων προκειμένου να γνωρίσουν τα αίτια και τις λειτουργίες της Φύσεως, καθώς λέγεται ότι πράττει ο λύγκας, ο οποίος βλέπει όχι μόνο την επιφάνεια, αλλά και το τι κρύβεται από κάτω.»[10]

Ο Γαλιλαίος έγινε μέλος της Ακαδημίας των Λυγκέων στις 25 Απριλίου 1611 και κατέστη το διανοητικό της επίκεντρο. Είναι σαφές ότι ο Γαλιλαίος αισθανόταν πως τον τιμούσε η σύνδεσή του με την Ακαδημία, διότι άρχισε να υπογράφει ως Galileo Galilei Linceo. Η Ακαδημία εξέδιδε τα έργα του και τον υπεστήριζε κατά τις αντιδικίες του με την Ιερά Εξέταση. Ανάμεσα στις πρώτες εκδόσεις της Ακαδημίας στα πεδία της αστρονομίας, της φυσικής και της βοτανικής συγκαταλέγονταν οι Επιστολές επί των ηλιακών κηλίδων του Γαλιλαίου και ο Tesoro Messicano, που περιέγραφε τη χλωρίδα, την πανίδα και τα φάρμακα του Νέου Κόσμου. Με αυτή την τελευταία έκδοση η πρώτη και διασημότερη φάση της Ακαδημίας των Λυγκέων ολοκληρώθηκε. Η χρήση «μεγεθυντικών εργαλείων», όπως του μικροσκοπίου και του τηλεσκοπίου αναφέρεται στα έργα του Γαλιλαίου και αρκετών «Λυγκέων», ακόμα και σε διερευνήσεις στην ανατομία και σε προσπάθειες να αποδειχθεί η ατομική θεωρία. Οι «Λύγκες» άφησαν πίσω τους μια σημαντική συλλογή «μικρογραφιών», δηλαδή σχεδίων που έγιναν με τη βοήθεια του μικροσκοπίου, που ανακαλύφθηκαν το 1986 από τον ιστορικό της τέχνης Ντέιβιντ Φρήντμπεργκ[11]. Ο πειραματισμός ευδοκιμούσε μεταξύ όλων των μελών. Η έντονη δραστηριότητα του ίδιου του Τσέζι διακόπηκε πρόωρα από τον αδόκητο θάνατό του το 1630, σε ηλικία 45 ετών.

Μετά τον θάνατο του Τσέζι η Ακαδημία παρήκμασε και έκλεισε το 1651.

Επιφανή μέλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανασύσταση της Ακαδημίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1801 ο αββάς Φελιτσιάνο Σκαρπελλίνι και ο Τζοακκίνο Πεσσούτι, με τη χορηγία του Φραντσέσκο Καετάνι, 8ου δούκα της Σερμονέτα, ίδρυσαν την Accademia Caetani, η οποία πήρε την ονομασία Accademia dei Lincei.[12][13] Το διάστημα από το 1801 ως το 1840 έχει αποκληθεί «Δεύτερη Αναγέννηση» της Ακαδημίας των Λυγκέων. Συγκρουόμενες στοχεύσεις και γεωπολιτικές εξελίξεις οδήγησαν ωστόσο το εγχείρημα αυτό σε κατάσταση αδράνειας, που τελικώς οδήγησε στην κατάρρευσή της τη δεκαετία του 1840.[13] Κατά τη γαλλική (Ναπολεόντεια) κυριαρχία, το ίδρυμα μετατράπηκε από ιδιωτική ένωση σε δημοτικό ίδρυμα.[13] Το 1847 ο Πάπας Πίος Θ΄ την επανίδρυσε με την επωνυμία Ποντιφήκεια Ακαδημία των Νέων Λυγκέων (Pontificia Accademia dei Nuovi Lincei).

Η Βασιλική Ακαδημία των Λυγκέων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1874 ο Κουιντίνο Σέλλα μετέτρεψε την προηγούμενη στην Εθνική Βασιλική Ακαδημία των Λυγκέων (Accademia Nazionale Reale dei Lincei), που συμπεριελάμβανε τις επιστήμες του ανθρώπου σε ξεχωριστή «τάξη», και επανέκτησε το κύρος της αρχικής Ακαδημίας. Μετά την ενοποίηση της Ιταλίας, ο Σέλλα εμφύσησε νέα ζωή στην Ακαδημία.

Επιφανή μέλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(με ελληνική αλφαβητική σειρά)

Η Ακαδημία της Ιταλίας και η Εθνική Ακαδημία των Λυγκέων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπό το φασιστικό καθεστώς η Ακαδημία των Λυγκέων αντικαταστάθηκε στην ουσία από τη νέα Accademia d'Italia (Ιταλική Ακαδημία), απορροφώμενη τελικώς από αυτό το ίδρυμα το 1939. Το 1949, μετά την πτώση του φασιστικού καθεστώτος και μετά από πρόταση του Μπενεντέτο Κρότσε, η Ακαδημία των Λυγκέων επανέκτησε την ανεξαρτησία της, ως Εθνική Ακαδημία των Λυγκέων (Accademia Nazionale dei Lincei)

Το 1986 η Ακαδημία υιοθέτησε καταστατικό που υπαγορεύει ότι θα έχει πάντοτε 540 μέλη, εκ των οποίων 180 τακτικά ιταλικής ιθαγένειας, 180 αλλοδαποί και 180 αντεπιστέλλοντα μέλη ιταλικής ιθαγένειας (Ιταλοί του εξωτερικού). Τα μέλη αυτά διακρίνονται σε δύο τάξεις: μία για τις μαθηματικές και φυσικές επιστήμες, και μία για τις ηθικές, ιστορικές και φιλολογικές επιστήμες.

Το 2001 οι μαθηματικές και φυσικές επιστήμες της Ακαδημίας υποδιαιρέθηκαν περαιτέρω σε 5 κατηγορίες:

Ταυτοχρόνως, οι ηθικές, ιστορικές και φιλολογικές επιστήμες της Ακαδημίας υποδιαιρέθηκαν σε επτά κατηγορίες:

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ grid.466495.c.
  2. ↑ «ROR Data» 16  Φεβρουαρίου 2023.
  3. ↑ Agustín Udías: Searching the Heavens and the Earth: The History of Jesuit Observatories, Springer, 2003, ISBN 9781402011894, σελ. 5.
  4. ↑ Thomas G. Bergin(επιμ.): Encyclopedia of Renaissance Italy, Οξφόρδη & Νέα Υόρκη 1987).
  5. ↑ «Federico Cesi (1585-1630) and the Accademia dei Lincei». The Galileo Project. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2015. 
  6. ↑ Donato, Maria Pia. «Science on the Fringe of the Empire: The Academy of Linceans in the early 19th century». Nuncius: Annali di Storia della Scienza 27 (1): 137–138. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Della Porta's Life - From Giambattista Della Porta Dramatist by Louise George Clubb - Princeton University Press, Princeton 1965». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2018. 
  8. ↑ Walton, 370
  9. ↑ 9,0 9,1 David Freedberg: The Eye of the Lynx: Galileo, His Friends, and the Beginnings of Modern Natural History, Chicago University Press, Σικάγο 2002.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Sloane, 11
  11. ↑ Paper Museum, Warburg Institute Αρχειοθετήθηκε 27 March 2008[Date mismatch] στο Wayback Machine.
  12. ↑ Accademia dei Lincei: Protagonisti: Feliciano Scarpellini
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Donato, Maria Pia (2012-01-01). «Science on the Fringe of the Empire: The Academy of the Linceans in the Early Nineteenth Century». Nuncius 27 (1): 110–140. doi:10.1163/182539112X637183. ISSN 1825-3911. http://booksandjournals.brillonline.com/content/journals/10.1163/182539112x637183. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ακαδημία_των_Λυγκέων&oldid=10759592"