Ακροποταμιά Άρτας
Συντεταγμένες: 39°7′N 21°4′E / 39.117°N 21.067°E
| Ακροποταμιά | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Άρτας |
| Δήμος | Νικολάου Σκουφά |
| Δημοτική Ενότητα | Αράχθου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Άρτας |
| Υψόμετρο | 23 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 294 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τσαπραλή ή Τσαπρασλή |
| Ταχ. κώδικας | 471 00 |
| Τηλ. κωδικός | 26810 |
Η Ακροποταμιά είναι ένα χωριό του Δήμου Νικολάου Σκουφά με 397 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),[1] στον κάμπο της Άρτας. Το χωριό βρίσκεται δίπλα στον ποταμό Άραχθο και απέχει από την πόλη περίπου 10 χιλιόμετρα.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Ακροποταμιά υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Αράχθου με έδρα το Νεοχώρι. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, η Ακροποταμιά εντάχθηκε στο Δήμο Νικολάου Σκουφά.[2]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το παλαιό όνομα του χωριού ήταν Τσαπραλή ή Τσαπρασλή. Σύμφωνα με το έργο του Σπυρίδωνος Αραβαντινού, «Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή», η Ακροποταμιά υπήρξε τσιφλίκι του πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου ενώ με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», η Ακροποταμιά ήταν ένας οικισμός με 30 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.[3][4]
Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, η Ακροποταμιά, από πλευρά ιδιοκτησίας, ανήκε στο κράτος και κατοικούσαν σε αυτή 38 χριστιανικές οικογένειες.[5] Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στην Ακροποταμιά κατοικούσαν 53 χριστιανικές οικογένειες και το χωριό αποτελούσε ιδιοκτησία του κράτους.[6]
Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 400 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Η Ακροποταμιά αποτελούσε μέρος του τμήματος Ποταμιάς.[7]
Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στην Ακροποταμιά. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 60 οικογένεις. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό της Μεταστάσεως της Θεοτόκου, στον οποίο ιερουργούσαν 3 εφημέριοι. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στην Ακροποταμιά και τον Παχυκάλαμο υπήρχαν δύο σχολεία όπου δίδασκαν δύο δάσκαλοι και φοιτούσαν 80 μαθητές. Ο Ξενόπουλος μας πληροφορεί ότι το 1881 ορισμένοι κάτοικοι της Ακροποταμιάς έφυγαν από το χωριό και εγκαταστάθηκαν στην ελεύθερη περιοχή του Γλυκορρίζου, όπου και θεμελίωσαν τον ιερό ναό της Αγίας Παρασκευής της Ρωμαίας.[8]
Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη).[9] Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στην Ακροποταμιά κατοικούσαν 51 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 339 άτομα (179 άνδρες, 160 γυναίκες).
Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Ακροποταμιά, Κεραμάτες, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Μύτικας, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή, Κωστακίοι, Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας.[10]. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη.
Η οριστική απελευθέρωση της Ακροποταμιάς έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στους Κωστακιούς και την περιοχή Μαρατιού. Τις επόμενες 2 ημέρες, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε και οχύρωσε τα γύρω χωριά Πλησιούς, Ρόκκα, Χαλκιάδες.
Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι η Ακροποταμιά υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 400 άτομα.[11]
Διοικητικές μεταβολές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1919, η Ακροποταμιά ενώθηκε με την γειτονική κοινότητα Παχυκαλάμου.[12] Η αναγνώριση της Ακροποταμιάς σε αυτόνομη κοινότητα έγινε το 1928.[13] Το 1997 η κοινότητα καταργήθηκε και σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Ακροποταμιά αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αράχθου ενώ με βάση το Σχέδιο Καλλικράτης, η Ακροποταμιά εντάχθηκε στο Δήμο Νικολάου Σκουφά.[14]
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 397 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 547 κατοίκους.[15] Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 500 κατοίκους ήταν το 1951 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 662 κατοίκους. Με την απογραφή του 2011, το επίπεδο του πληθυσμού σημείωσε το χαμηλότερο ρεκόρ των τελευταίων 70 ετών.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[16]
Τοποθεσία και πρόσβαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό γειτνιάζει με τα χώρια: Κεραμάτες, Αγία Παρασκευή, Ανθότοπος, Νεοχώρι και Καλομόδια.
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού είναι ο Ακράτητος Ακροποταμιάς.[17]
Σημαντικά πρόσωπα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γιάννης Αναστασίου, πρώην ποδοσφαιριστής, προπονητής.[18][19]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ελληνική Στατιστική Αρχή (2014) Τροποποίηση της Απόφασης με αριθμό 11247/28.12.2012 (ΦΕΚ 3465/Β΄/28.12.2012) και θέμα «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας. ΦΕΚ 698/Β΄/20 Μαρτίου 2014 (pdf)
- ↑ Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
- ↑ Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή / Σπ. Π. Αραβαντινού. Συγγραφείσα επί τη βάσει ανεκδότου έργου του Παναγιώτου Αραβαντινού, 1895, σελ.601
- ↑ Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
- ↑ Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, σελ.320, εκδ.1856.
- ↑ Αρχεία Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτης – Πρεβέζης περιόδων 1858 – 1881[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
- ↑ Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884).
- ↑ Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
- ↑ Ιστορία του Ελληνοτουρκικού πολέμου : από της ενάρξεως της τελευταίας Κρητικής επαναστάσεως μέχρι του πέρατος του πολέμου, γραφείσα επί τη βάσει των επισήμων εγγράφων και των ασφαλεστέρων πληροφοριών μετά πολλών εικόνων και τοπογραφικών χαρτών / Ηλία Ι. Οικονομοπούλου,1897, σελ.462.
- ↑ Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [1]
- ↑ Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Παχυκαλάμου, ΦΕΚ 181Α - 14/08/1919.[2][νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Παχυκαλάμου και ορίζεται ως έδρα της κοινότητας,ΦΕΚ 99Α - 10/06/1928.
- ↑ Διοικητική διαίρεση με το Σχέδιο Καλλικράτης
- ↑ Απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001,Ελληνική Στατιστική Αρχή(ΕΛ.ΣΤΑΤ.).[3] Αρχειοθετήθηκε 2015-06-28 στο Wayback Machine.
- ↑ «Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2016.
- ↑ Ακράτητος Ακροποταμιάς, Ε.Π.Σ Άρτας
- ↑ Στα πάτρια εδάφη πάει για Πάσχα,Espresso.[4][νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Γιάννης Αναστασίου: «Σε ταλέντα ο Παναθηναϊκός υπερέχει
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]