Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλέξανδρος (ταινία, 2004)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αλέξανδρος
Alexander
Θεατρική αφίσα της ταινίας.
ΣκηνοθεσίαΌλιβερ Στόουν
ΠαραγωγήΜόριτζ Μπόρμαν και Ιέιν Σμιθ
Σενάριο
Πρωταγωνιστές
ΜουσικήΒαγγέλης Παπαθανασίου
ΦωτογραφίαΡοντρίγκο Πριέτο
ΕνδυματολόγοςJenny Beavan
Εταιρεία παραγωγήςIntermedia και France 3
ΔιανομήWarner Bros.
Πρώτη προβολή2004
Διάρκεια175 / 240 λεπτά
ΠροέλευσηΓαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Ολλανδία
ΓλώσσαΑγγλικά
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το κινηματογραφικό έργο Αλέξανδρος (αγγλικά: Alexander) είναι επική ιστορική ταινία αμερικανικής παραγωγής του 2004 σε σκηνοθεσία Όλιβερ Στόουν. Η ταινία βασίζεται στην ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βασιλιά της αρχαίας Μακεδονίας, ο οποίος κατέκτησε το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου έως την ηλικία των 30 ετών, σε Αίγυπτο, Μέση Ανατολή και περιοχές της κεντρικής Ασίας και βορειοδυτικής Ινδίας. Ο ιστορικός σύμβουλος της ταινίας ήταν ο πανεπιστημιακό της Οξφόρδης Ρόμπιν Λέιν Φοξ, και η ταινία βασίστηκε στην εξαιρετικά λεπτομερή βιογραφία του Αλεξάνδρου που ολοκλήρωσε το 1970 (Alexander the Great), ενώ για την κινηματογραφική διασκευή του σεναρίου συνεργάστηκαν οι Όλιβερ Στόουν, Κρίστοφερ Κάιλ και Λαέτα Καλογρίδη, με τη μουσική επένδυση να έχει γίνει από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.

Η ταινία είχε θετική υποδοχή στην Ευρώπη, αλλά ιδιαίτερα αρνητική στις ΗΠΑ. Ο προϋπολογισμός της ήταν 155 εκατομμύρια δολάρια, και οι εισπράξεις απέφεραν 167 εκατομμύρια παγκοσμίως κάτι που την έκανε αποτυχημένη εμπορικά. Υπάρχουν 4 εκδόσεις της ταινίας, αυτή της αρχικής κυκλοφορίας στους κινηματογράφους (175 λεπτά), και οι εκτεταμένες εκδόσεις που κυκλοφόρησαν το 2005, 2007 και 2013. Οι ειδικές εκδόσεις της ταινίας υπήρξαν ιδιαίτερα δημοφιλής και μόνο στις ΗΠΑ πωλήθηκαν πάνω από 3,5 εκατομμύρια συνολικά αντίτυπα,[1] και ειδικά η έκδοση του 2007 (Alexander Revisited: The Final Cut, 225 λεπτά) εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο από τα πιο δημοφιλή DVD της εταιρείας διανομής Warner Bros.

Πλοκή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ιστορία ξεκινάει με αφηγητή τον Πτολεμαίο, έναν από τους παιδικούς συντρόφους του Αλεξάνδρου, και αργότερα σωματοφύλακα και στρατηγό του, ο οποίος σε βαθιά γεράματα, 40 χρόνια μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου το 323 π.Χ., έχει πλέον το δικό του βασίλειο στην Αίγυπτο και από το παλάτι του στην όμορφη πόλη της Αλεξάνδρειας αφηγείται τα απομνημονεύματά του στον γραφέα ο οποίος τα καταγράφει.

Σταδιακά η ταινία προχωράει σε απευθείας διαδραμάτιση των γεγονότων ξεκινώντας αρχικά με τις προετοιμασίες για την μάχη των Γαυγαμήλων και τον Αλέξανδρο να συζητάει με το επιτελείο του πριν την μεγάλη μάχη. Την ημέρα της μάχης, οι αντοχές των φαλαγγών δοκιμάζονται στο έπακρο από τον όγκο των περσικών δυνάμεων, όμως ο Αλέξανδρος χρησιμοποιεί τέχνασμα με την κίνηση του ιππικού του ώστε να απομακρύνει και να παγιδέψει το ιππικό των Περσών, και ο ίδιος ως επικεφαλής των Εταίρων εισχωρεί κατόπιν στο κενό που προέκυψε στον σχηματισμό των Περσών και διεισδύει βαθιά απειλώντας τον ίδιο τον Δαρείο. Στις μάχες που γίνονται ο Κλείτος σώζει την ζωή του Αλεξάνδρου, και η πίεση των Μακεδόνων κάνει τον Δαρείο να αποχωρήσει άτακτα. Ο Αλέξανδρος θέλει να καταδιώξει τον Δαρείο όμως αναγκάζεται να γυρίσει πίσω και να βοηθήσει τις φάλαγγες όπου εκεί βρίσκονται υπό την ηγεσία του Παρμενίωνα και του γιου του Φιλώτα όπου ο κίνδυνος κατάρρευσης ήταν υπαρκτός.

Η ταινία κατόπιν πηγαίνει στην παιδική ηλικία του Αλεξάνδρου, ο αρχικός ανταγωνισμός και η μετέπειτα φιλία του με τον Ηφαιστίωνα, η τιθάσευση του Βουκεφάλα, και η διδασκαλία του από τον Αριστοτέλη μαζί με τα παιδιά των υπολοίπων Μακεδόνων ευγενών στην Μίεζα, οι συγκρούσεις μεταξύ του πατέρα του, του Φιλίππου Β´, και της μητέρας του, της Ολυμπιάδας. Όταν ο Αλέξανδρος γίνεται έφηβος πλέον, η σχέση του με τον Φίλιππο καταστρέφεται καθώς αυτός παντρεύεται με νέα σύζυγο, την Ευρυδίκη, ανιψιά του Άτταλου, και ο Άτταλος προσβάλλει τον Αλέξανδρο και την Ολυμπιάδα. Ο Αλέξανδρος απαιτεί συγνώμη από τον Άτταλο όμως ο Φίλιππος παρεμβαίνει και ζητά από τον Αλέξανδρο να σιωπήσει και να σεβαστεί τον προσκεκλημένο του. Ο Αλέξανδρος καβγαδίζει έντονα με τον πατέρα του και τον προσβάλλει. Ο Φίλιππος εξορίζει τον Αλέξανδρο μετά το περιστατικό αυτό.

Οι σχέσεις τους επουλώνονται μετά από καιρό, και ο Αλέξανδρος επιστρέφει και μαζί με τον πατέρα του ετοιμάζονται για τον εορτασμό που παραθέτει το βασίλειο της Μακεδονίας με προσκεκλημένους τις άλλες ελληνικές πόλεις. Ο Φίλιππος όμως δολοφονείται από έναν από τους αξιωματικούς του, τον Παυσανία, και πεθαίνει στα χέρια του Αλεξάνδρου ο οποίος τρέχει να τον βοηθήσει. Ο Αλέξανδρος ανακηρύσσεται βασιλιάς επί τόπου, ενώ ο Παυσανίας δολοφονείται από αυτούς που τον καταδίωξαν πριν αυτός προφτάσει να ανέβει στο άλογο που τον περιμένει. Παράλληλα η Ολυμπιάδα κοιτάει απειλητικά πλέον την Ευρυδίκη και τον νεογέννητο γιο της που απέκτησε με τον Φίλιππο Β´.

Η ταινία συνεχίζει με τις αναφορές του Πτολεμαίου για την έναρξη της εκστρατείας και την μετέπειτα καταστροφή των Θηβών και της Περσέπολης, και κατόπιν για την μεγάλης διάρκειας εκστρατεία του στα βουνά και απόμακρες περιοχές της κεντρικής Ασίας, όπου παντρεύεται τη Ρωξάνη, αλλά και αργότερα δολοφονεί τον Κλείτο εν μέσω μέθης και διένεξης που προέκυψε. Κατόπιν η στρατιά του Αλεξάνδρου φτάνει έως ότου φτάνει στα Ιμαλάια, και αντικρίζοντας το μέγεθος τους συζητά με τον νεαρό τότε Πτολεμαίο, και σκέφτεται πως πρέπει να κατευθυνθεί προς τα νότια καθώς μόνο οι θεοί μπορούν να διαβούν τα όρη αυτά. Προχωρώντας νοτιοανατολικά, φτάνει στον Υδάσπη, και ο μακεδονικός στρατός εμπλέκεται στην φονικότερη μάχη που είχε έως τότε, εναντίον των δυνάμεων του Ινδού ηγεμόνα Πώρου, ο οποίος έχει στην διάθεση του μεγάλο αριθμό ελεφάντων. Παρά την αρχικά διαφαινόμενη ήττα στην γενικευμένη σφαγή που ακολουθεί, ο Αλέξανδρος εμψυχώνει τον στρατό του και εφορμά ιππεύοντας τον Βουκεφάλα μόνος του στις τάξεις του εχθρού. Οι Μακεδόνες βλέποντας τον βασιλιά να κινδυνεύει εμψυχώνονται και αντεπιτίθενται, κερδίζοντας τελικά την μάχη. Ο Αλέξανδρος τραυματίζεται σοβαρά ωστόσο από βέλος που τον πλήττει, και ο Βουκεφάλας σκοτώνεται μετά από βέλος και ακόντιο που δέχεται. Αναρρώνοντας από τις πληγές του, ο Αλέξανδρος παρουσιάζεται στον στρατό, ανακοινώνει πως επιστρέφουν στην πατρίδα, και ακολουθούν πανηγυρισμοί.

Στην Βαβυλώνα πλέον, ο Αλέξανδρος κάνει σχέδια για νέες εκστρατείες, ετοιμάζοντας μεγάλο στόλο για την κατάκτηση νέων περιοχών, καθώς και δίνοντας οδηγίες για ίδρυση πόλεων και βιβλιοθηκών. Ο πιο κοντινός του φίλος, ο Ηφαιστίωνας, όμως έχει αρρωστήσει αιφνιδίως, και ο Αλέξανδρος προσπαθεί να τον εμψυχώσει, μιλώντας του για την παιδική τους ηλικία και τα μελλοντικά τους σχέδια, την κατάκτηση της Καρχηδόνας, των ελληνικών αποικιών της Σικελίας, της Ρώμης και μετέπειτα της βόρειας Ευρώπης, ώσπου μια μέρα όλοι οι άνθρωποι του κόσμου θα μπορούν να ζουν και να μετακινούνται ελεύθερα χωρίς άλλους πολέμους. Ο Ηφαιστίων όμως πεθαίνει στο εντωμεταξύ, και ο Αλέξανδρος μετά το αρχικό ξέσπασμα θυμού του προς τους πάντες, καταρρακώνεται και δεν παρηγορείται ούτε από το γεγονός ότι η Ρωξάνη είναι έγκυος με το παιδί του. Μετά από λίγους μήνες, και αφότου έχει τιμήσει τον Ηφαιστίωνα, προετοιμάζεται για την εκστρατεία στην αραβική χερσόνησο.

Όμως και ο ίδιος ο Αλέξανδρος πλέον αρρωσταίνει βαριά μετά από οινοποσία. Η κατάσταση του χειροτερεύει και είναι φανερό πλέον πως είναι κοντά στον θάνατό του, ενώ ο Βαγόας του παρέχει φροντίδες. Ο στρατός και οι αξιωματικοί του περνάν ώστε να τον αποχαιρετίσουν μια τελευταία φορά, ώσπου ο Αλέξανδρος πεθαίνει πλέον και το δαχτυλίδι του πέφτει από τα χέρια. Με τον θάνατό του, σχεδόν αμέσως επικρατεί γενικευμένη αναταραχή ανάμεσα στους στρατηγούς του σχετικά με το ποια φατρία θα αποκτήσει το σώμα του.

Η ταινία ολοκληρώνεται με την αφήγηση του ηλικιωμένου πλέον Πτολεμαίου πίσω στην Αλεξάνδρεια, 40 χρόνια μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ο οποίος λέει πως στην πραγματικότητα όλοι οι στρατηγοί του τον σκότωσαν, συναινώντας ουσιαστικά στον θάνατο του, γιατί δεν μπορούσαν να καταλάβουν το όραμα του και γιατί ήταν πλέον πολύ κουρασμένοι για να συνεχίσουν να τρέχουν ως την άκρη του κόσμου, μην έχοντας την ίδια ενέργεια και πίστη με τον Αλέξανδρο, έναν τιτάνα ανάμεσα σε ανθρώπους. Δίνει οδηγίες στον γραφέα ώστε να καταγράψει πως πέθανε από επιπλοκές της αρρώστιας του. Κατόπιν ολοκληρώνει, λέγοντας πως εάν ο Αλέξανδρος απέτυχε να ολοκληρώσει το όραμά του για έναν ενοποιημένο κόσμο, τότε η αποτυχία του αυτή ήταν σπουδαιότερη από την κάθε επιτυχία κάθε άλλου ανθρώπου και πως στο τέλος ο κόσμος ανήκει στους ανθρώπους που έχουν την δύναμη και την θέληση να κάνουν το όραμα τους πραγματικότητα, όπως αυτός ο οποίος πλέον είναι γνωστός με το όνομα, Μέγας Αλέξανδρος.

Διανομή ρόλων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τοποθεσίες γυρισμάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαμάχες πριν την κυκλοφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη διαμάχη μικρής έντασης συνέβη όταν ο Όλιβερ Στόουν σχολίασε πως είχε ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση άδεια και υποστήριξη ώστε να γίνουν γυρίσματα στην Πέλλα της Μακεδονίας, ώστε μέρος της ταινίας να γυριστεί στην αυθεντική τοποθεσία της γενέτειρας του Αλεξάνδρου, όμως ο τρόπος που χειρίστηκε το Υπουργείο Πολιτισμού το θέμα και η επακόλουθη άρνηση ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικά. Συγκεκριμένα ανέφερε πως είχε έρθει για να συναντήσει τον υπουργό, και αφότου περίμενε 45 λεπτά στην αίθουσα υποδοχής του γραφείου του έφυγε, ενώ η γενικότερη επικοινωνία τους ήταν προβληματική. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος ήταν ο υπουργός πολιτισμού την περίοδο εκείνη, απάντησε πως «Το ελληνικό κράτος δεν είναι σε θέση να εμπλακεί σε μια τέτοια διαδικασία, διότι μπορεί στο τέλος να φερόμαστε ότι συνυπογράφουμε ένα κινηματογραφικό προϊόν με το οποίο διαφωνούμε - ιστορικά κυρίως».[4][5][6]

Οι σκηνές που επρόκειτο να γυριστούν στην Πέλλα τελικά μοιράστηκαν ανάμεσα στο κινηματογραφικό στούντιο Πάινγουντ του Λονδίνου και τοποθεσιών στο Μαρόκο.

Απειλή μήνυσης από Έλληνες δικηγόρους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ομάδα 25 Ελλήνων δικηγόρων αρχικά απείλησαν πως θα καταθέσουν αγωγή εναντίον του Όλιβερ Στόουν και της εταιρείας παραγωγής Warner Bros γιατί ισχυρίστηκαν πως το σενάριο της ταινίας ήταν ανακριβές. Συγκεκριμένα ανέφεραν πως δεν τάσσονται κατά των ομοφυλοφίλων, αλλά πως ήθελαν να δοθούν διαβεβαιώσεις από την εταιρεία παραγωγής προς το κοινό ότι η ταινία αποτελεί μύθευμα και δεν είναι πραγματική αναπαράσταση της ζωής του Αλεξάνδρου. Μετά από ειδική προβολή της ταινίας που έγινε στους δικηγόρους, πριν η ταινία κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους, οι δικηγόροι ανακοίνωσαν πως δεν θα προχωρήσουν σε αγωγή.[7]

Υποδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προϋπολογισμός και εισπράξεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία είχε εισπράξεις 34.297.191 στις ΗΠΑ, χώρα παραγωγής, και 133.001.001 στο εξωτερικό. Τα συνολικά της κέρδη ήταν 167.298.192 εκατομμύρια δολάρια έναντι των 155 που κόστισε, κάτι που την έκανε εμπορικά μη επιτυχή.[8][9][10]

Κριτική στις ΗΠΑ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την πρώτη διεθνή προβολή της ταινίας στο Λονδίνο, ο Όλιβερ Στόουν καταφέρθηκε εναντίον του γενικότερου ακραίου πουριτανισμού που επικρατεί στις ΗΠΑ, σχολιάζοντας τις αρνητικές επιδόσεις της ταινίας εκεί,[11] και ανέφερε πως πολλοί Αμερικανοί κριτικοί και το κοινό επικεντρώθηκαν δυσανάλογα στην σεξουαλικότητα του Αλεξάνδρου αντί στις αρετές τις ταινίας.[12] Σε αντίθεση με την κριτική που δέχτηκε για την ύπαρξη στοιχείων ομοφυλοφυλισμού, κριτική ανέφερε πως επίσης δέχτηκε και από την ομοφυλοφιλική κοινότητα η οποία ζητούσε να αποδοθεί ο Αλέξανδρος ως ανοικτά ομοφυλόφιλος.[13]

Ο Στόουν δήλωσε αργότερα πως ήταν πάρα πολύ απογοητευμένος από την αντιμετώπιση που είχε η ταινία, και πως έπρεπε να το αναμένει. Η ταινία αλλά και ο χαρακτήρας του Αλεξάνδρου γενικότερα γοήτευαν τον Στόουν ήδη από νεαρή ηλικία και η δημιουργία της ταινίας είχε πάντα μεγάλη σημασία για αυτόν.[13] Ήδη από το 1991 στην ταινία The Doors είχε παρεμβάλλει την εικόνα του Αλεξάνδρου σε εναλλαγή με το πρόσωπο του Τζιμ Μόρισον (Βαλ Κίλμερ στην ταινία εκείνη) εκφράζοντας έτσι έμμεσα φόρο τιμής.[14]

Κριτική από ιστορικούς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά τη συμμετοχή του Ρόμπιν Λέιν Φοξ ως ιστορικού συμβούλου για την ταινία, υπήρξε αιχμηρή και ποικίλη κριτική από μερίδα ιστορικών, η οποία υποστήριξε πως η ταινία αποτελεί ένα συνονθύλευμα παρά χρονικό της ζωής του Αλεξάνδρου και πως δεν υπήρχε επαρκής ακρίβεια στην απόδοση των ιστορικών λεπτομερειών. Συγκεκριμένα στοιχεία της κριτικής επικεντρώθηκαν στην συμπύκνωση των ιστορικών γεγονότων, δράσεις που αποδίδονται σε ταινία από άτομα διαφορετικά από αυτές που τις διέπραξαν, και ενώ γενικά παρουσιάζει τα κύρια γεγονότα τα κάνει σε λάθος χώρο και χρόνο. Επιπλέον, η ταινία δεν δείχνει την αρχική κατάκτηση της Μικράς Ασίας, Συρίας και Αιγύπτου πριν την μάχη των Γαυγαμήλων, και η αλληλουχία των γεγονότων μπερδεύει τον θεατή καθώς γίνονται συνεχείς αναδρομές στο παρελθόν και κατόπιν παρουσιάζονται γεγονότα του μέλλοντος. Άλλα στοιχεία που αναφέρθηκαν είναι πως ο Αλέξανδρος φαίνεται σαν να νίκησε τον περσικό στρατό σε μόνο μια μάχη, αλλά Ιρανοί ιστορικοί αναφέρουν πως ο Αλέξανδρος έδωσε πολλές σκληρές μάχες εναντίον των Περσών μέχρι να κατακτήσει τα εδάφη τους, ενώ οι ελληνικές δυνάμεις παρουσιάζονται πολύ οργανωμένες και πειθαρχημένες ενώ οι Πέρσες τελείως ανοργάνωτοι.[15]

Προχωρώντας σε επιπλέον κριτική, αναφέρεται πως ο Φιλώτας παρουσιάζεται πολύ νέος ενώ ήταν μεσήλικας, καθώς και ότι ο Δαρείος φαίνεται μεσήλικας ενώ ήταν μεγαλύτερος σε ηλικία.

Αναφέρεται επίσης πως η μάχη του Υδάσπη δεν δόθηκε με συνθήκες ηλιοφάνειας σε δάσος, αλλά σε λασπώδη περιοχή και κατά την διάρκεια νύχτας ενώ έβρεχε και ενώ υπήρχε ο ποταμός του Υδάσπη ανάμεσα στα 2 στρατόπεδα. Επιπλέον κριτική ασκήθηκε γιατί η ταινία δεν έδειξε την συνομιλία του Αλεξάνδρου με τον Πώρο αφότου ο Αλέξανδρος κέρδισε την μάχη, όπου ο Αλέξανδρος φέρθηκε μεγαλόψυχα και άφησε στον Πώρο τον τίτλο του.[16] Υπάρχει ωστόσο η παρόμοια σκηνή με τη Στάτειρα Γ΄, την κόρη του Δαρείου Γ´. Επιπλέον ανακρίβεια που επισημάνθηκε ήταν πως ο Κλείτος δεν ήταν αυτός που δολοφόνησε τον Παρμενίωνα.

Κριτική από το Ιράν και Ινδία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άλλες σημαντικές ενστάσεις προήλθαν από Ιρανούς ιστορικούς, οι οποίοι ένιωσαν προσβεβλημένοι από την αναπαράσταση των Περσών στην ταινία, ως υποδεέστερων των Μακεδόνων. Επιπλέον αναφέρουν πως οι επεξηγηματικοί υπότιτλοι των τοποθεσιών αναφέρουν λανθασμένα πως η Βαβυλώνα βρίσκεται στην Περσία αντί για την Περσική αυτοκρατορία. Αντιρρήσεις διατυπώθηκαν και από Ινδούς ιστορικούς ειδικά σε ότι αφορά στην δραματοποιημένη μάχη του Υδάσπη, όπου ο Αλέξανδρος δεν τραυματίστηκε από βέλος εκεί, αλλά αυτό έγινε αργότερα κατά την πολιορκία των Μαλλών στο Παντζάμπ.

Ο Όλιβερ Στόουν υπερασπίστηκε τις επιλογές του λέγοντας πως υπήρχαν πάρα πολλές διαθέσιμες λεπτομέρειες και γεγονότα, και προτίμησε να δώσει έμφαση στην εξιστόρηση της ταινίας παρά την αυστηρή αναπαράσταση των γεγονότων. Εξήγησε περαιτέρω πως η μάχη των Γαυγαμήλων περιέχει στοιχεία από την μάχη του Γρανικού και τη μάχη της Ισσού, καθώς και η μάχη του Υδάσπη απλοποιήθηκε ώστε να παρουσιαστεί ως απευθείας σύγκρουση και παράλληλα εισήγαγε και τον τραυματισμό του Αλεξάνδρου από την πολιορκία των Μάλλων.

Κριτική από κριτικούς ταινιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία είχε καλή υποδοχή στην Ευρώπη, αλλά στις ΗΠΑ έλαβε εξαιρετικά αρνητικές κριτικές από τους Αμερικανούς κριτικούς, όπου στο Rotten Tomatoes είχε βαθμολογία μόλις 16% θετική αξιολόγηση βάσει 195 κριτικών, η οποία εστίασε στο ότι ακόμα και με διάρκεια 3 ωρών η ταινία είναι πομπώδης, φτηνή, και συναισθηματικά απόμακρη και αποτυγχάνει να διαφωτίσει σχετικά με την ζωή του Αλεξάνδρου.[17]

Ένα από τα κύρια παράπονα των Αμερικανών κριτικών είχε πολύ λιγότερη δράση από ότι αναμενόταν, και έμοιαζε περισσότερο με ιστορικό ντοκιμαντέρ. Αρνητική υπήρξε και η κριτική του Ρότζερ Ίμπερτ ο οποίος ανέφερε παρόμοια σχόλια και πως η αφήγηση του Πτολεμαίου ήταν κουραστική.[18]

Υπήρξε κάποια μετρημένα θετικά σχόλια στις ΗΠΑ τα οποία σχολίασαν ότι η ταινία ήταν μια επίτιμη αποτυχία, και ήταν πολύ ακαδημαϊκή.[19]

Εκδόσεις της ταινίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχική έκδοση που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 2004, η συνολική διάρκεια της ταινίας ήταν 175 λεπτά, και η ταινία κυκλοφόρησε σε DVD και Blu-ray μετέπειτα.

2005

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην ειδική έκδοση του 2005 (Director's Cut) η διάρκεια ήταν μικρότερη στα 167 λεπτά, όπου αφαιρέθηκαν 17 λεπτά από την αρχική ταινία, και προστέθηκαν 9 με νέες σκηνές. Υπάρχουν αρκετές μικρές διαφορές με την αρχική έκδοση, ανάμεσα στις οποίες οι κύριες είναι ότι εμφανίζονται απλοποιημένες πληροφορίες στους επεξηγηματικούς υπότιτλους για τοποθεσίες κτλ, καθώς κατά τον Όλιβερ Στόουν πολλοί θεατές στις ΗΠΑ δεν γνώριζαν ότι το 353 π.Χ. είναι παλαιότερη χρονολογία από το 323 π.Χ., η αφήγηση του Πτολεμαίου είναι συντομότερη, δίνεται περισσότερη έμφαση στην δράση, ενώ έχει ελαχιστοποιηθεί η σεξουαλική σκηνή μεταξύ του Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης.

2007

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έκδοση του 2007 ήταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια από όλες τις εκδόσεις, έχοντας 50 λεπτά παραπάνω από ότι η αρχική έκδοση, με συνολικό χρόνο τα 225 λεπτά (3 ώρες και 45 λεπτά) και με σκηνή διαλείμματος στην μέση της ταινίας όπου εμφανίζεται ο τίτλος και παρόμοιες καλλιτεχνικές παραστάσεις με τους τίτλος έναρξης της ταινίας. Εκδόθηκε με τον τίτλο Alexander Revisited: The Final Unrated Cut στις 27 Φεβρουαρίου του 2007. Για την έκδοση αυτή ο Στόουν ανέφερε πως αποτελούσε την πλέον ολοκληρωμένη μορφή της ταινίας και η πλέον ξεκάθαρη που ο ίδιος μπορούσε να προσφέρει, ορμώμενος και από την δημοφιλία που γνώρισε η ταινία στις προηγούμενες εκδόσεις της σε οπτικούς δίσκους.[20] Υπάρχουν πάρα πολλές νέες σκηνές οι οποίες ασχολούνται εις βάθος με τις σχέσεις του Αλεξάνδρου με την Ολυμπία, Φίλιππο, Ρωξάνη, και Πτολεμαίο.

2014

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2014 με αφορμή τα 10 έτη από την αρχική κυκλοφορία της ταινίας, κυκλοφόρησε η 3η ειδική έκδοση της ταινίας (Ultimate Cut) η οποία έχει διάρκεια 206 λεπτών,[21] ενώ ο Στόουν διαβεβαίωσε πως δεν θα κυκλοφορούσαν άλλες ειδικές εκδόσεις.[22]

Μουσική επένδυση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 Επαγγελματική βαθμολόγηση
Επανεξετασμένα αποτελέσματα
Πηγή Βαθμολόγηση
Allmusic 2.5/5 stars[23]
Film Score Monthly 1/5 stars[24]
Filmtracks.com 5/5 stars[25]
Soundtrack.Net 4/5 stars[26]
Sputnikmusic 3/5 stars[27]

Η μουσική επένδυση της ταινίας έγινε από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, ο οποίος έλαβε με το βραβείο Public Choice του 2005.[28] Σχολιάζοντας τη μουσική για το έργο, ο Παπαθανασίου ανέφερε πως προσπάθησε να νιώσει πώς ήταν να ζει κάποιος την εποχή εκείνη και να εκφράσει την αίσθηση αυτή εντός των συγχρόνων μουσικών όρων ώστε να είναι κατανοητή στο ευρύ κοινό.[29] Συγκεκριμένα ανέφερε πως το συνέθεσε από μνήμης, κλείνοντας τα μάτια του και κάνοντας τον εαυτό του διαθέσιμο στον κόσμο εκείνο, έτσι ώστε να μπορεί να θυμηθεί και να φανταστεί κάποια πράγματα, και να εκφράσει όλες αυτές τις μουσικές εκφάνσεις στην παγκόσμια μουσική γλώσσα.[30]

Το CD της μουσικής επένδυσης αποτελείται από τα παρακάτω κομμάτια:

  1. "Introduction" – 1:32
  2. "Young Alexander" – 1:36
  3. "Titans" – 3:59
  4. "The Drums of Gaugamela" – 5:20
  5. "One Morning at Pella" – 2:11
  6. "Roxane's Dance" – 3:25
  7. "Eastern Path" – 2:58
  8. "Gardens of Delight" – 5:24
  9. "Roxane's Veil" – 4:40
  10. "Bagoas' Dance" – 2:29
  11. "The Charge" – 1:41
  12. "Preparation" – 1:42
  13. "Across the Mountains" – 4:12
  14. "Chant" – 1:38
  15. "Immortality" – 3:18
  16. "Dream of Babylon" – 2:41
  17. "Eternal Alexander" – 4:37
  18. "Tender Memories" – 2:59

Βραβεία και υποψηφιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έλαβε πολλές αρνητικές υποψηφιότητες για τα βραβεία των Χρυσών Βατόμουρων το 2005, τα οποία δίνονται στις χειρότερες ταινίες του έτους στις ΗΠΑ, καθώς και παρόμοιες αρνητικές υποψηφιότητες σε άλλα λιγότερο προβεβλημένα βραβεία. Ευτυχώς όμως, δεν κέρδισε τελικώς κανένα από τα βραβεία αυτά.

Έτος Βράβευση Κατηγορία Αποτέλεσμα
2005 Χρυσά Βατόμουρα Χειρότερη ταινία

Χειρότερος ηθοποιός (Κόλιν Φαρέλ)

Χειρότερη ηθοποιός (Αντζελίνα Τζόλι)

Χειρότερος ηθοποιός Β´ ρόλου (Βαλ Κίλμερ)

Χειρότερος σκηνοθέτης (Όλιβερ Στόουν)

Χειρότερο σενάριο

Υποψηφιότητα[31]
2005 Βραβεία World Soundtrack Καλύτερη μουσική επένδυση

(Βαγγέλης Παπαθανασίου)

Νίκη
2015 Βραβεία Saturn Καλύτερο DVD/Blu-Ray

(Ultimate Cut / 2014)

Υποψηφιότητα

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Retrieved from Videobusiness.com
  2. ↑ Στην έκδοση του 2007
  3. ↑ Ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ ζήτησε αντί χρηματικού ποσού να έχει έναν μικρό ρόλο στην ταινία ιππεύοντας δίπλα στον Αλέξανδρο Riding with Alexander
  4. ↑ «Κλείνουμε την πόρτα στις ξένες παραγωγές». Ελευθεροτυπία. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=444409. Ανακτήθηκε στις 2017-03-03. 
  5. ↑ «Πώς ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε την ποπ κουλτούρα | Neos Kosmos». neoskosmos.com. 10 Αυγούστου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2017. 
  6. ↑ «Με Μπουτάρη η Κεντροαριστερά θα ήταν στο 20% - Και τι μου είπε ο Όλιβερ Στόουν...». http://www.koolnews.gr/egrapsan/me-mpoytari-i-kentroaristera-tha-itan-sto-20-kai-ti-moy-eipe-o-oliver-stooyn. Ανακτήθηκε στις 2017-03-03. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ «Greek lawyers halt Alexander case». BBC News. 3 December 2004. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4064727.stm. Ανακτήθηκε στις 22 August 2010. 
  8. ↑ «Alexander (2004)». Box Office Mojo. Amazon.com. 1 Φεβρουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2016. 
  9. ↑ Sharon Waxman, 2004. Breaking Ground With a Gay Movie Hero. The New York Times, [internet] 20 November. Available at NYtimes.com. Retrieved 5 January 2010.
  10. ↑ Bowles, S., 2004. Alas, fortune did not favor 'Alexander'. USA Today, [internet] 28 November. Available at USAtoday.com, Accessed 5 January 2010. Archived at
  11. ↑ "Stone blames 'moral fundamentalism' for US box office flop" (Thursday 6 January 2005)
  12. ↑ "Stone says Alexander is too complex for 'conventional minds" (Friday, 10 December 2004)
  13. ↑ 13,0 13,1 Craig, Olga. «I have let Alexander down» (στα αγγλικά). Telegraph.co.uk. http://www.telegraph.co.uk/culture/film/3634344/I-have-let-Alexander-down.html. Ανακτήθηκε στις 2017-03-03. 
  14. ↑ «The making of Oliver Stone's Alexander» (στα αγγλικά). EW.com. 2004-11-19. http://ew.com/article/2004/11/19/making-oliver-stones-alexander/. Ανακτήθηκε στις 2017-03-03. 
  15. ↑ Esfandiari, Golnaz. «World: Oliver Stone's 'Alexander' Stirs Up Controversy». Rferl.org. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2013. 
  16. ↑ William J. Duiker (31 Δεκεμβρίου 2012). The Essential World History, 7th ed. Cengage Learning. σελίδες 104–. ISBN 978-1-133-60658-1.  Source: The Campaign of Alexander by Arrian, translated by Aubrey de Selncourt, Viking Press, 1976
  17. ↑ Alexander στο Rotten Tomatoes
  18. ↑ Rogerebert.suntimes.com Αρχειοθετήθηκε 2012-10-12 στο Wayback Machine.; Alexander (R)
  19. ↑ McCarthy, Todd (21 November 2004). «Alexander». Variety.com. http://www.variety.com/review/VE1117925592.html?categoryid=31&cs=1. Ανακτήθηκε στις 22 August 2010. 
  20. ↑ "Oliver Stone's Alexander Gets Another DVD Release The final, final cut is now confirmed..." Αρχειοθετήθηκε 2007-02-10 στο Wayback Machine. By Brad Brevet (Monday, 18 December 2006)
  21. ↑ Hugh Armitage (8 Νοεμβρίου 2012). «Oliver Stone plans fourth 'Alexander' cut». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2017. 
  22. ↑ Iain Blair (27 June 2012). «Oliver Stone Insists Latest Cut of ‘Alexander’ Is the ‘Ultimate Version’». Variety. http://variety.com/2013/film/international/oliver-stone-insists-latest-cut-of-alexander-is-the-ultimate-version-1200502896/. 
  23. ↑ «Allmusic review». 
  24. ↑ David Coscina, Steven A. Kennedy (20 Νοεμβρίου 2005). «CD Reviews: The Life Aquatic and Alexander». Film Score Monthly. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2016. 
  25. ↑ Nix Raine (29 Οκτωβρίου 2004). «Alexander Review». Filmtracks.com. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2016. 
  26. ↑ Messrob Torikian (7 Νοεμβρίου 2004). «Alexander Review». Soundtrack.Net. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2016. 
  27. ↑ Jennifer Ravensdale (5 Νοεμβρίου 2012). «Vangelis - Alexander Original Soundtrack». sputnikmusic.com. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2016. 
  28. ↑ «Nemo: Vangelis - chapter 14». nemostudios.co.uk. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2016. 
  29. ↑ Vangelis Scores Alexander, a documentary available on the official soundtrack website, on the computer game, and on some DVD releases of the film Αρχειοθετήθηκε August 23, 2006, στο Wayback Machine.
  30. ↑ Daniel Schweiger (Ιανουαρίου 2005). «Scoring favors the bold - Vangelis Conquers with Alexander». Elsew.com. Venice magazine. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2016. 
  31. ↑ Jeremy Kagan, επιμ. (2013). «Appendix B». Directors close up 2 : interviews with directors nominated for best film by the Directors Guild of America : 2006-2012 (εικονογραφημένη έκδοση). Rowman & Littlefield. σελ. 348. ISBN 9780810883918. 

Σχετική βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέξανδρος_(ταινία,_2004)&oldid=10810529"