Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντά Σερρών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°1′33.46″N 23°30′55.91″E / 41.0259611°N 23.5155306°E / 41.0259611; 23.5155306

Αντά
Αντά is located in Greece
Αντά
Αντά
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή ΕνότηταΣερρών
ΔήμοςΣερρών
Δημοτική ΕνότηταΣκουτάρεως
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονίας
ΝομόςΣερρών
Υψόμετρο12 μέτρα
Πληθυσμός
Πραγματικός128
Έτος απογραφής1920
δεδομένα

Το Αντά ή Αντάς είναι πρώην οικισμός στον σημερινό Δήμο Σερρών της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρισκόταν σε πεδινή τοποθεσία, βορειοδυτικά από το Σκούταρι Σερρών.[1][2]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οθωμανική περίοδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανήκε διοικητικά στον Καζά των Σερρών του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης. Ήταν τσιφλίκι και οι κάτοικοί του ασχολούνταν με τη γεωργία. Η ονομασία του προέρχεται από την τουρκική λέξη ada που σημαίνει νησί και σχετίζεται με τη μορφολογία του εδάφους, καθώς ο οικισμός περιβαλλόταν από νερό και βαλτώδεις εκτάσεις.[2] Συγκεκριμένα, βρισκόταν δίπλα στις όχθες του ρέματος Παληομάνα, ενώ προς τα βόρεια εκτεινόταν μια μεγάλη ελώδης περιοχή, γνωστή ως Μπιν Γκιολ (τουρκ. Bin Göl – Χίλιες Λίμνες).[3][4] Σε ιστορικές πηγές ο οικισμός αναφέρεται και με τις ονομασίες Αδά ή Αδάς.

Σύμφωνα με τη δημογραφική μελέτη «Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης» που εκδόθηκε το 1878 στην Κωνσταντινούπολη, ο οικισμός το 1873 περιλάμβανε 10 σπίτια και 45 κατοίκους.[5] Την ίδια περίοδο, στοιχεία από δύο Σλάβους εθνογράφους εκτιμούν ότι το 1878 ο πληθυσμός αριθμούσε 43 κατοίκους.[6] Σε άρθρο του «Ημερολογίου της Ανατολής» το 1896, ο Αδάς περιγράφεται ως βουλγαρόφωνο τσιφλίκι, χωρίς σχολείο, με πληθυσμό 70 χριστιανών και 30 μουσουλμάνων κατοίκων.[7] Το 1889, ο Στέφαν Βέρκοβιτς στο έργο του «Τοπογραφικό-Εθνογραφικό Σκίτσο της Μακεδονίας», βασισμένος σε στατιστικά στοιχεία από την περίοδο 1857-1883, σημείωσε 19 σπίτια.[8] Το 1891, ο Γκεόργκι Στρέζοφ έγραψε σχετικά: «Αντάτα, 2 ώρες νοτιοανατολικά από την πόλη (ενν. Σέρρες), δίπλα σε ρέμα. Η γύρω έκταση είναι ελώδη, αλλά πολύ εύφορη. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούν τη μισή παραγωγή σιτηρών. 20 σπίτια».[9]

Το 1897, σύμφωνα με τη μελέτη «Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου» του Πέτρου Παπαγεωργίου, ο πληθυσμός αριθμούσε 70 χριστιανούς και 30 τσιγγάνους.[10] Η στατιστική μελέτη του Βούλγαρου γεωγράφου Βασίλ Κάντσοφ εκτιμά ότι το 1900 υπήρχαν 180 κάτοικοι,[11] ενώ η μελέτη του Βούλγαρου Ντίμιταρ Μπρανκόφ, «La Macédoine et sa Population Chrétienne», ότι το 1904 ο πληθυσμός ήταν 190 κάτοικοι.[12] Στην «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου, που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, καταγράφονται 40 «ορθόδοξοι Έλληνες υπό την βουλγαρικήν τρομοκρατίαν»,[13] ενώ σε υπολογισμούς που εξέδωσε το 1919 η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, προ του 1912 αναφέρονται 100 «Βούλγαροι Σχισματικοί Διαμαρτυρόμενοι κ.λπ.».[14] Οι παραπάνω στατιστικές μελέτες υπολογισμού του πληθυσμού της Μακεδονίας έως τις αρχές του 20ου αιώνα, δεν χρησιμοποίησαν ενιαία και αντικειμενικά κριτήρια και, ως εκ τούτου, το κύρος και η αξιοπιστία τους τίθενται υπό αμφισβήτηση.[15]

Σύγχρονη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την απογραφή του 1913 είχε πληθυσμό 117 κατοίκων, καθώς και καλλιεργούμενη έκταση 5.000 στρεμμάτων σε σύνολο 8.000 καλλιεργήσιμων στρεμμάτων.[16][17] Λεπτομερής κάτοψη του οικισμού αποτυπώθηκε σε βρετανικό στρατιωτικό χάρτη κατά την περίοδο του Μακεδονικού Μετώπου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σύμφωνα με τον οποίο το 1917 αποτελούνταν από 24 σπίτια.[18][19][20]

Κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής της ανατολικής Μακεδονίας (1916-1918), ο οικισμός υπέστη σημαντικές απώλειες. Σύμφωνα με έρευνα της Διασυμμαχικής Ανακριτικής Επιτροπής, η οποία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1919, ο πληθυσμός του οικισμού στην έναρξη της κατοχής ανερχόταν σε 100 κατοίκους, ενώ μετά τον πόλεμο είχαν απομείνει 20. Εκτιμάται ότι 12 κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους, 26 εξορίστηκαν στη Βουλγαρία, εκ των οποίων 17 επέστρεψαν, ενώ 27 σπίτια καταστράφηκαν.[21]

Ο οικισμός προσαρτήθηκε το 1920 στη νεοσύστατη κοινότητα Κάτω Καμήλας, μαζί με τα χωριά Άγκω Μαχαλά (Αδελφικό), Γκούντελη (Βαμβακούσσα), Κισκεπεσί (Σκούταρι), Κουμάργιαννη (Κουμαριά) και Τζαμί-Μαχαλέ (Κουβούκλια).[22][23] Στην απογραφή του ίδιου έτους, καταγράφηκαν 128 κάτοικοι.[24]

Με την κατάργηση των τσιφλικιών λόγω αγροτικών μεταρρυθμίσεων, που επιταχύνθηκαν τη δεκαετία του 1920 εξαιτίας και της άφιξης Ελλήνων προσφύγων, ξεκίνησε η σταδιακή εγκατάλειψη του οικισμού. Την περίοδο του εποικισμού, τουλάχιστον 540 οικογένειες προσφύγων από τη Θράκη και την Μικρά Ασία προωθήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στους διπλανούς οικισμούς Κισκεπεσί (Σκούταρι) και Κάτω Καμήλα.[25] Το 1926 συστάθηκε η κοινότητα Κιοπεκή (Σκούταρι), στην οποία προσαρτήθηκε και το Αντά.[26][27] Με την ανασύσταση και επέκταση του Σκουτάρεως και της Κάτω Καμήλας, καθώς και τη διανομή των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της περιοχής σε πρόσφυγες, ο οικισμός εγκαταλείφθηκε οριστικά.[28] Καταργήθηκε τυπικά το 1928, καθώς έπαψε να καταγράφεται στις ελληνικές απογραφές.[29]

Τη δεκαετία του 1930 εκτελέστηκαν στην πεδιάδα των Σερρών μεγάλα εγγειοβελτιωτικά δημόσια έργα. Στην περιοχή του Αντά έγινε ρύθμιση της κοίτης του ποταμού Μπέλιτσα (Ασπροπόταμος) και αργότερα διάνοιξη αρδευτικών και αποστραγγιστικών δικτύων.[30] Τα έργα αυτά μεταμόρφωσαν πλήρως την περιοχή, απαλλάσσοντάς την από τις ελώδεις εκτάσεις. Σήμερα, δεν σώζονται ερείπια ή ίχνη του πρώην οικισμού και στη θέση του υπάρχουν αγροκτήματα.

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απογραφή Κάτοικοι Αναφ.
Άνδρες Γυναίκες Σύνολο
1913 55 62 117 [16]
1915 58 59 117 [14]
1920 58 70 128 [24]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Gov.gr - Θέαση». gov.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Επιτελικός Χάρτης της Ελλάδος - Σέρραι (Κλίμακα 1:100.000). Ελλάδα: Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations Library & Archives). 1931. Αντάς 
  3. ↑ Hydraulic Works of Serres & Drama Plains - Principal Works (S-1420, κλίμακα 1:100.000) (στα Ελληνικά και Αγγλικά). John Monks & Sons - Ulen & Co., Γενικά Αρχεία του Κράτους - Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών - Αρχείο Χαρτών και Σχεδίων Υδραυλικών Έργων Πεδιάδων Σερρών Δράμας. Έλος Αντά (Ada March) 
  4. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 146Α΄/6-7-1968. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 1043. λβ) Αι παρά τη Κοινότητι Σκουτάρεως [...] «Μπιν Γκιολ» εις «Λιμνούλες» 
  5. ↑ Ethnographic des Vilayets d'Andrinople, de Monastir, et de Salonique (Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης) (στα Γαλλικά). Κωνσταντινούπολη: Courrier d`Orient. 1878. σελ. 26. Adata 
  6. ↑ Verković, Stjepan; Bradaška, Franjo (1878). «Statistisch-ethnographische Daten des Sandschaks Seres, gesammelt von Stephan J. Verković, mitgetheilt von Fr. Bradaška». Mittheilungen aus Justus Perthes' Geographischer Anstalt über wichtige neue Erforschungen auf dem Gesammtgebiete der Geographie (24. Band, 1878): 299. https://zs.thulb.uni-jena.de/receive/jportal_jparticle_00515819. «ΙΙΙ. Kasa oder Distrikt Serres - 36. Ada, Ciftlik». 
  7. ↑ Ημερολόγιον της Ανατολής: Πολιτειογραφικόν, Φιλολογικόν και Επιστημονικόν του έτους 1886. 5. Κωνσταντινούπολη: Αθ. Παλαιολόγος, Τυπογραφείο Ι. Παλαμάρης. 1885. σελ. 165. 23. Αδάς 
  8. ↑ I. Verković, Stefan (1889). Топографическо-этнографический очерк Македонии (PDF). Αγία Πετρούπολη: Военная тип. σελ. 228-229. Ада-Чифликъ 
  9. ↑ Στρέζοφ, Γκεόργκι (1891). Два санджака отъ Источна Македония (Δυο σαντζάκια της Ανατολικής Μακεδονίας) (PDF) (στα Βουλγαρικά). σελ. 840. 
  10. ↑ Παπαγεωργίου, Πέτρος (1987) [1894]. Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου (PDF). Θεσσαλονίκη: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. σελ. 84. 85. Αντάς 
  11. ↑ Κάντσωφ, Βασίλ (1900). Македония. Етнография и статистика - Сѣрска Каза (Μακεδονία. Εθνογραφία και στατιστική - Καζάς Σερρών) (στα Βουλγαρικά). Σόφια: Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. 34. Адата 
  12. ↑ Μπρανκόφ, Ντίμιταρ (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne (στα Γαλλικά). Παρίσι: Librairie Plon. σελ. 198-199. 68. Adata 
  13. ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήνα: Τυπογραφείου "Νομικής". σελ. 49. Αδά 
  14. ↑ 14,0 14,1 Στατιστικοί πίνακες του πληθυσμού κατ' εθνικότητας των νομών Σερρών και Δράμας. Αθήνα: Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού. 1919. σελ. 4. 5. Αντά 
  15. ↑ Μιχαηλίδης, Ιάκωβος (18 Μαρτίου 2013). «Ο αγώνας των στατιστικών υπολογισμών του πληθυσμού της Μακεδονίας». Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2024. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 44. 
  17. ↑ Παλαμιώτης, Γ. (Μάρτιος 1914). Γεωργική έρευνα της Μακεδονίας, Μελέτη της γεωργικής καταστάσεως του κτηνοτροφικού πλούτου, των δασών και της βιομηχανικής παραγωγής κατά περιφερείας Α' της Δυτικής Μακεδονίας και Β' της Ανατολικής Μακεδονίας. Ελληνική Γεωργική Εταιρεία. Αθήνα. σελ. 152-153. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. 22. Αντάς 
  18. ↑ Kispeki (Edition 2A, Scale 1:20.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 8 Οκτωβρίου 1917. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. Ada 
  19. ↑ Orljak (Edition 1A, Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 12 Δεκεμβρίου 1917. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. Ada 
  20. ↑ Nigrita (Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Service Photographique de l'Aviation Militaire de l'Armée de l'Orient. 29 Σεπτεμβρίου 1916. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. Ada 
  21. ↑ Ρουδομέτωφ, Νικόλαος, επιμ. (2008). Τετράδια Βουλγαρικής Κατοχής. Ανατολική Μακεδονία 1916-18, Τόμος 3ος. Καβάλα: Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας. σελ. 292. ISBN 9789609800112. Anda 
  22. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2Α΄/4-1-1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 6. 
  23. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αντά (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2025. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 280. 
  25. ↑ Ονομαστικόν Ευρετήριον Αγροτών Προσφύγων - Τόμος 1ος. Αθήνα: Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. 1928. σελ. ΧΧIΧ. 97981 - 98120: Κάτω Καμήλα, 104721 - 105120: Χρυσούπολις (πρ. Σκούταρι) 
  26. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 217Α΄/30-6-1926. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 1727. 
  27. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 7Α΄/14-1-1927. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 46. 
  28. ↑ Σιμόφσκι, Τόντορ (1998). Населени места во егејска Македонија 2 (στα Σλαβομακεδονικά). Σκόπια: Печатница Гоце Делчев. σελ. 245. ISBN 9989-9819-6-5. 
  29. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς διά του από Νοεμβρίου 1928 Διατάγματος. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 319. 
  30. ↑ Μπαρτζούδης, Γεώργιος (2021) [1994]. Τα Υδραυλικά Έργα της Πεδιάδας Σερρών. Σέρρες. σελ. 136-137, 164-165. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2025. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αντά_Σερρών&oldid=11010415"