Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντιπολεμικές διαμαρτυρίες στο Βελιγράδι 1991–1992

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετά την άνοδο του εθνικισμού και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και τα ξέσπασμα των Γιουγκοσλαβικών Πολέμων, αναπτύχθηκαν πολυάριθμα αντιπολεμικά κινήματα σε όλη τη Σερβία.[1][2][3][4] Οι μαζικές διαδηλώσεις του 1991 κατά του καθεστώτος του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς οι οποίες συνεχίστηκαν καθ' όλη τη διάρκεια των πολέμων ενίσχυσαν τον αντιπολεμικό προσανατολισμό των νέων ανθρώπων.[5] Οι διαδηλώσεις στο Βελιγράδι διεξήχθησαν κυρίως λόγω της εναντίωσης του κόσμου στη Μάχη του Βούκοβαρ, στην Πολιορκία του Ντουμπρόβνικ και στην Πολιορκία του Σεράγεβο,[1][6] ενώ οι διαδηλωτές απαίτησαν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ενόψει κήρυξης πολέμου και τη διακοπή της υπεχρεωτικής στράτευσης.[1][5][7]

Περισσότερα από 50.000 άτομα πήραν μέρος σε μια σειρά από διαδηλώσεις και περισσότερα από 150.000 άτομα πήραν μέρος στην πιο μαζική διαδήλωση η οποία ονομάστηκε «Η πορεία της Μαύρης Κορδέλας» και διεξήχθη σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους κατοίκους του Σεράγεβο.[1][2] Υπολογίζεται ότι 50.000 έως 200.000 άτομα εγκατέλειψαν τον Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Στρατό, ενώ 100.000 έως 150.000 άτομα μετανάστευσαν από τη Σερβία αρνούμενοι να πάρουν μέρος στον πόλεμο.[3][7]

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ρενό ντε λα Μπρος, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο της Ρενς και μάρτυρα που κλήθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), είναι εκπληκτικό πόσο μεγάλη ήταν η αντίσταση των Σέρβων στην προπαγάνδα του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, δεδομένου ότι είχαν και έλλειψη πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης.[8] Ένα μήνα μετά τη Μάχη του Βούκοβαρ, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι το 64% του σερβικού λαλού ήθελε να τελειώσει αμέσως ο πόλεμος και μόνο το 27% ήταν πρόθυμο να δει τη συνέχεια του πολέμου.[9] Πολιτικοί επιστήμονες έχουν αναφέρει ότι δεν δόθηκε αρκετή προσοχή στον αντιπολεμικό ακτιβισμό από τους μελετητές που είχαν ως αντικείμενο τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τους γιουγκοσλαβικού πολέμους, καθώς και ότι ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και αντιπολεμικές ομάδες από τη Σερβία δεν τράβηξαν τη διεθνή προσοχή.[2]

Οι κύριοι συμμετέχοντες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πιο γνωστές ενώσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις που σημάδεψαν τις αντιπολεμικές ιδέες και τα αντιπολεμικά κινήματα στη Σερβία ήταν το Κέντρο Αντιπολεμικής Δράσης, οι Γυναίκες με τα Μαύρα, το Κέντρο Ανθρωπιστικού Δικαίου και ο Κύκλος του Βελιγραδίου.[1][3][10] Οι Rimtutituki ήταν ένα ροκ σούπερ γκρουπ με μέλη τουν Ekatarina Velika, Električni Orgazam και Partibrejkers, το οποίο δημιουργήθηκε κατά την υπογραφή του αιτήματος κατά της επιστράτευσης στο Βελιγράδι.[11] Το συγκρότημα διοργάνωσε μια συναυλία στην πλατεία Δημοκρατίας και επίσης ερμήνευσε αντιπολεμικά τραγούδια πάνω σε ένα ανοιχτό φορτηγό ενώ κυκλοφορούσε στους δρόμους του Βελιγραδίου.[4][11]

Ο πιο εξέχων πολιτικός που υποστήριξε τις διαδηλώσεις ήταν ο Ιβάν Στάμπολιτς.[11] Το Δημοκρατικό Κόμμα, το Λαϊκό Αγροτικό Κόμμα, το Φιλελεύθερο Κόμμα Σερβίας και το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα της Σερβίας συμμετείχαν στην «Πορεία της Μαύρης Κορδέλας».[12]

Ο διάσημος αρχιτέκτονας Μπόγκνταν Μπογκντάνοβιτς ήταν ένας από τους πιο επιφανείς αντιπολεμικούς υποστηρικτές.[1] Οι πολίτες του Βελιγραδίου που διαμαρτυρήθηκαν για την πολιορκία του Ντουμπρόβνικ υποστηρίχθηκαν από εξέχοντες καλλιτέχνες, συνθέτες και ηθοποιούς, οι οποίοι τραγούδησαν από κοινού το « Neću protiv druga svog » («Δεν μπορώ να πάω ενάντια στον φίλο μου»).[13]

Ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης στη Σερβία ανέφεραν τις αντιπολεμικές δραστηριότητες με μεγάλη δυσκολία, σε αντίθεση με την προπαγάνδα του Μιλόσεβιτς, που είχε ως στόχο την αναζωογόνηση των εθνικιστικών συναισθημάτων και την κινητοποίηση του κόσμου.[2] Σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των μέσων ενημέρωσης έπαιξαν τα δυτικά χρηματοδοτούμενα ηλεκτρονικά μέσα B92 και Studio B.[1][2][11]

Μία από τις πιο γνωστές σκηνές κατά τη διάρκεια των αντιπολεμικών διαδηλώσεων ήταν ένα τανκ που είχε σταθμεύσει μπροστά στο κτίριο του Κοινοβουλίου, επιστρέφοντας από το πεδίο της μάχης στο Βούκοβαρ.[7][14]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Udovicki & Ridgeway 2000
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Fridman 2010
  3. 3,0 3,1 3,2 «Antiratne i mirovne ideje u istoriji Srbije i antiratni pokreti do 2000. godine». republika.co.rs. 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020. 
  4. 4,0 4,1 «Sećanje na antiratni pokret u Jugoslaviji početkom 1990-ih». globalvoices.org. 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020. 
  5. 5,0 5,1 Powers 1997
  6. «Olovka piše mržnjom». E-novine. 18 May 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 July 2016. https://web.archive.org/web/20160729194322/http://www.e-novine.com/region/region-hrvatska/19160-Olovka-pie-mrnjom.html?print. Ανακτήθηκε στις 6 May 2020. 
  7. 7,0 7,1 7,2 «Spomenik neznanom dezerteru». Vreme. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020. 
  8. «Comment: Milosevic's Propaganda War». Institute for War and Peace Reporting. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020. 
  9. Cigar 1996
  10. Studies, δοκιμές / dokimes-Επιθεώρηση Κοινωνικών Σπουδών / Review of Social. δοκιμές / dokimes, 20-21 (2019). https://www.academia.edu/44388854/%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CF%82_dokimes_20_21_2019_. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 «Manje pucaj, više tucaj». Buka. 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020. 
  12. Ženski sud, 2013
  13. «Regionalna škola tranzicione pravde - Zbornik» (PDF). Humanitarian Law Center. 2016. σελ. 118. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020. 
  14. «Spomenik dezerteru, negde u Vojvodini». Radio Free Europe/Radio Liberty. 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020.