Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντώνιος Α΄ Ατσαγιόλι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντώνιος Α΄ Ατσαγιόλι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1370
Φλωρεντία
Θάνατος1435[1]
Αθήνα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαρία Μελισσηνή
ΓονείςΝέριο Α΄ Ατσαγιόλι
ΑδέλφιαΒαρθολομαία Ατσαγιόλι
Φραγκίσκα Ατσαγιόλι
ΟικογένειαΑτσαγιόλι
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αντόνιο Α΄ Ατσαγιόλι (περί το 1370 - 1435) ήταν κυβερνήτης στο Δουκάτο των Αθηνών (1403 - 1435).

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντόνιο ήταν νόθος γιος του πρώτου Δούκα των Αθηνών Νέριο Α΄ Ατσαγιόλι από την Οικογένεια Ατσαγιόλι της Φλωρεντίας.[2][3] Οι ιστορικοί Κέννεθ Σέττον και Πίτερ Λοκ αναφέρουν ότι μητέρα του ήταν η Μαρία Ρέντη κόρη του Αρβανίτη Νοτάριου των Αθηνών Δημητρίου Ρέντη, ο Διονύσιος Σταθακόπουλος γράφει ότι η καταγωγή αυτή είναι υποθετική.[4] Ο παππούς του Δημήτριος Ρέντης υποστήριξε με πάθος την Αθήνα εναντίον του Νέριο Ατσαγιόλι, για αυτό ο Φρειδερίκος Γ΄ της Σικελίας τον διόρισε την δεκαετία του 1370 κληρονομικό Νοτάριο.[5][6] Ο Νέριο Ατσαγιόλι κατέκτησε τα Μέγαρα (1374), ήταν το πρώτο βήμα για την επακόλουθη κατάκτηση του Δουκάτου των Αθηνών (1388).[7] Ο πατέρας του Νέριο απέκτησε δύο νόμιμες κόρες, την Βαρθολομαία Ατσαγιόλι Παλαιολογίνα και την Φραγκίσκα Ατσαγιόλι.[8] Η Βαρθολομαία παντρεύτηκε τον Οεόδωρο Α΄ Παλαιολόγο τέταρτο γιο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου που κυβερνούσε το Δεσποτάτο του Μορέως, η Φραγκίσκα παντρεύτηκε τον Κάρολο Α΄ Τόκκο, Παλατίνο κόμη της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου.[9] Η Φραγκίσκα απεστάλη όμηρος στην Εύβοια ως εγγύηση στην Δημοκρατία της Βενετίας απέναντι στην διαμάχη που είχε απέναντι στον Νέριο Α΄ και τον γαμπρό του Θεόδωρο Α΄ Παλαιολόγο για την κληρονομιά του Άργους (1390).[10] Ο Σταθακόπουλος έγραψε ότι κάποια στιγμή πήγε ο ίδιος ο Νέριο Α΄ όμηρος στην θέση της κόρης του αλλά ελευθερώθηκε σε 18 μήνες.[11] Ο Λαδίσλαος Α΄ της Νεαπόλεως παραχώρησε τελικά το Δουκάτο των Αθηνών στον Νέριο Α΄ και στους νόμιμους αρσενικούς του κληρονόμους (11 Ιανουαρίου 1394).[12]

Άρχοντας των Θηβών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νέριο Α΄ Ατσαγιόλι έκανε την διαθήκη του (17 Σεπτεμβρίου 1394) και πέθανε 8 μέρες αργότερα (25 Σεπτεμβρίου 1394).[13][14] Ο Αντώνιος έλαβε την Βοιωτία, την Λιβαδειά και την Θήβα αφού ως νόθος δεν μπορούσε να κληρονομήσει ολόκληρο το Δουκάτο. Τα περισσότερα κτήματα όπως και η Κόρινθος πέρασαν στην Φραγκίσκα, την Αθήνα την αφιέρωσε στον ναό του Παρθενώνα στην Ακρόπολη Αθηνών, φράση χωρίς εξήγηση.[15][16] Η Βαρθολομαία και ο σύζυγος της δεν σεβάστηκαν την διαθήκη και πολιόρκησαν την Βαρθολομαία στην Κόρινθο, ο Αντόνιο που ήταν επίσης δυσαρεστημένος ενώθηκε μαζί τους.[17] Μια μικρή Οθωμανική δύναμη επιτέθηκε στην Ακρόπολη που διοικούσε ο αδελφός του Νέριο Δονάτος Ατσαγιόλι, είχε κληρονομήσει τον τίτλο του δούκα αλλά δεν μπορούσε να την υπερασπιστεί.[18]

Οι διεκδικήσεις των Βενετών στο Δουκάτο των Αθηνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καστελλάνος της Ακρόπολης Ματθαίος της Μοντόνα υποστήριξε τον Ενετό Μπάιλο του Νεγκρεπόντε Αντρέα Μπέμπο (1401-1402), με αυτό τον τρόπο πρόσφερε την Αθήνα στην Δημοκρατία της Βενετίας (1395).[19] Ο Αντρέα Μπέμπο έστειλε πριν το τέλος του έτους στρατεύματα στην Αθήνα, η Βενετική Γερουσία ενέκρινε την στάση του και υπέγραψε την προσάρτηση της Αθήνας στην Δημοκρατία (18 Μαρτίου 1395).[20] Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος αναγνώρισε ότι δεν μπορούσε να υπερασπιστεί την κληρονομιά της συζύγου του απέναντι στις επιθέσεις του Θεόδωρου Α΄ Παλαιολόγου και του Αντόνιο Ατσαγιόλι.[21] Ο Κάρολος Α΄ Τόκκος σκέφτηκε να πουλήσει τα Μέγαρα και την Κόρινθο στην Βενετία αλλά η Δημοκρατία δεν δέχτηκε την προσφορά, τις πούλησε κατόπιν στον Θεόδωρο Α΄ Παλαιολόγο (1396).[22][23] Η Οθωμανική αυτοκρατορία προχώρησε σε επίθεση στην Ελλάδα λεηλατώντας τα χωριά της Βοιωτίας και της Αττικής, οι Βενετοί κατηγόρησαν τον Αντώνιο για συνεργασία με τους Οθωμανούς.[24] Ο Αντόνιο προχώρησε σε αιφνιδιαστική επίθεση στην Βενετοκρατούμενη Αττική και κατέλαβε την νότια πόλη της Αθήνας (1402).[25][26] Η Σύγκλητος της Βενετίας διέταξε τον Μπάιλο του Νεγκρεπόντε να επιτεθεί στην Βοιωτία με στόχο να αναγκαστεί ο Αντόνιο να εγκαταλείψει την πολιορκία της Αθήνας (22 Αυγούστου 1402).[27] Ο Αντόνιο σε απάντηση μοίρασε τον στρατό του στα δύο, έστησε ενέδρα στους Βενετούς και αιχμαλώτισε τον Αντρέα Μπέμπο σε ένα οχυρό πέρασμα (2 Σεπτεμβρίου 1402).[28] Με την επιστροφή του στην Αθήνα ο Αντόνιο συνέχισε την πολιορκία της Ακρόπολης.[29]

Με τον φόβο για επίθεση από τους Οθωμανούς η Γερουσία της Βενετίας έδωσε την κενή διοίκηση του Νεγκρεπόντε στον μετέπειτα Δόγη Τομμάζο Μοτσενίγκο (1402-1403) και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Αντόνιο.[30][31] Ο Αντόνιο αρνήθηκε κάθε διαπραγμάτευση, στις αρχές του επόμενου έτους (1403) ανάγκασε τους υπερασπιστές της Ακρόπολης να παραδοθούν, πήρε την πόλη και έκανε κατάσχεση στα πολεμοφόδια των Βενετών.[32][33] Ο Ταμερλάνος συνέτριψε τον στρατό του Σουλτάνου των Οθωμανών Βαγιαζήτ Α΄ στην Μάχη της Άγκυρας (28 Ιουλίου 1403).[34][35] Ο μεγαλύτερος γιος του Βαγιαζήτ Α΄ Σουλεϊμάν Τσελεμπή δραπέτευσε από το πεδίο της μάχης και επέστρεψε στην Αδριανούπολη για να κυβερνήσει τα Ευρωπαϊκά εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.[36] Ο Αντόνιο τον πλησίασε με στόχο να αναγνωρίσει την κυριαρχία του στην Αθήνα, το ίδιο και οι Βενετοί που ήθελαν να ανακαταλάβουν την Αθήνα από τον Αντόνιο με την βοήθεια του Σουλεϊμάν.[37] Ο Σουλεϊμάν με την σειρά του ο οποίος είχε μεγάλη ανάγκη από ναυτικές δυνάμεις όπως η Δημοκρατία της Βενετίας και η Δημοκρατία της Γένοβας για να τον βοηθήσουν εναντίον του Ταμερλάνου προτίμησε την Βενετία.[38] Ο μεγάλος εμφύλιος που ξέσπασε ωστόσο στην Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στον Σουλεϊμάν και τους αδελφούς του γνωστός ως Οθωμανική Μεσοβασιλεία τον εμπόδισαν να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια στους Βενετούς να ανακαταλάβουν την Αθήνα.[39]

Δούκας της Αθήνας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα σύμβολα της Οικογένειας Ατσαγιόλι στο Δουκάτο των Αθηνών.

Ο Πάπας Ιννοκέντιος Ζ΄ και ο Πάπας Ιννοκέντιος Ζ΄ υποστήριξαν έντονα την περίπτωση του Αντόνιο ύστερα από προτροπή του θείου του Καρδινάλιου Άγγελου Β΄ Ατσαγιόλι. Ο Αντόνιο Ατσαγιόλι και ο θείος του έστειλαν απεσταλμένους στην Βενετική Γερουσία για να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις, κατέληξαν σε συμβιβασμό (31 Μαρτίου 1405).[40] Ο Αντόνιο επίσης υποσχέθηκε να αποζημιώσει τους Βενετούς για τα πολεμοφόδια τους που είχε κάνει κατάσχεση στην Ακρόπολη και να στέλνει κάθε Χριστούγεννα ένα ιμάτιο από μετάξι στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου.[41] Οι επιπλέον δεσμεύσεις ήταν να εμποδίσει τον Μακάριο Α΄ που είχε βοηθήσει τους Οθωμανούς να επισκεφτεί την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και να επιστρέψει τα αγαθά του τελευταίου Βενετού κυβερνήτη της Αθήνας Νικολά Βιττούρι στους κληρονόμους του. Η Δημοκρατία της Βενετίας σε αντάλλαγμα αναγνώρισε τον Αντώνιο Ατσαγιόλι ως νέο Δούκα της Αθήνας.[42] Ο Αντόνιο ωστόσο δεν τήρησε τις υποσχέσεις του, δεν έστειλε ποτέ το μεταξωτό ιμάτιο που είχε υποσχεθεί στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου ούτε την περιουσία του Νικολά Βεττουρί. Η επόμενη πράξη του ήταν να καταλάβει μια γέφυρα των Βενετών στην Αττική αλλά εκείνοι δεν τον τιμώρησαν.[43]

Με τον τίτλο του "άρχοντα των Αθηνών, των Θηβών και όλων των περιχώρων" ο Αντόνιο Ατσαγιόλι θεωρείται ο μακροβιότερος Μεσαιωνικός δυτικός μονάρχης της Αθήνας.[44] Η Αθήνα γνώρισε επί της ηγεμονίας του τεράστια ακμή, μετέφερε στην Αθήνα την πρωτεύουσα του Δουκάτου από την Θήβα η οποία ήταν η έδρα των προκατόχων του.[45] Αργότερα (1410) συμμάχησε με τους Οθωμανούς και λεηλάτησαν σκληρά το Βενετοκρατούμενο Ναύπλιο. Με την σύναψη ειρήνης ανάμεσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία και την Δημοκρατία της Βενετίας (1419) ο Σουλτάνος Μωάμεθ Α΄ ζήτησε από τον Αντόνιο να σταματήσει να ενοχλεί τους Βενετούς. Ο Αντόνιο δεν ξέχασε ποτέ τις Φλωρεντιανές του ρίζες και προσπάθησε να κάνει την Αθήνα πολιτιστική πρωτεύουσα αναστηλώνοντας μνημεία, πατρονάροντας τα γράμματα και ενθαρρύνοντας τον ιπποτισμό. Ο Αντώνιος Α΄ έστησε στον Πειραιά σε βάθρα τους γνωστούς λέοντες, που από αυτούς ο Πειραιάς ονομαζόταν μετέπειτα "Πόρτο Λεόνε". Στις 7 Αυγούστου 1422, παραχώρησε προνόμια σε Φλωρεντίνους εμπόρους στην Αθήνα. Εκείνο το έτος, ο Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας υποστήριξε την αξίωσή του στο Δουκάτο της Αθήνας διορίζοντας τον Καταλανό Ιππότη Τομμάζο Μπεράλντο ως δούκα. Ο Τζιοβάνι Ατσαγιόλι θείος του Αντόνιο και αρχιεπίσκοπος της Θήβας, ο οποίος βρισκόταν τότε στη Ρώμη, στάλθηκε στη Βενετία για να ασκήσει έφεση κατά του διορισμού του Τομμάζο, η Γερουσία τον αγνόησε λόγω της συμπεριφοράς του Αντόνιο στην Δημοκρατία. Ο Αντόνιο Ατσαγιόλι πέθανε τον Ιανουάριο του 1435 από αποπληξία στον ύπνο του χωρίς νόμιμους κληρονόμους, οι διεκδικητές στο Δουκάτο ήταν οι ανεψιοί του Νέριο Β΄ Ατσαγιόλι, Αντώνιος Β΄ Ατσαγιόλι και η χήρα του Μαρία Μελισσηνή.[46]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. antonio-acciaiuoli. Ανακτήθηκε στις 19  Οκτωβρίου 2021.
  2. ↑ Lock 1995, σ. 368
  3. ↑ Setton 1975, σ. 252
  4. ↑ Stathakopoulos 2018, σ. 249
  5. ↑ Stathakopoulos 2018, σ. 249
  6. ↑ Setton 1975, σσ. 227, 798
  7. ↑ Lock 1995, σ. 131
  8. ↑ Lock 1995, σ. 131
  9. ↑ Lock 1995, σ. 131
  10. ↑ Setton 1975, σ. 252
  11. ↑ Stathakopoulos 2018, σ. 242
  12. ↑ Setton 1975, σ. 254
  13. ↑ Lock 1995, σ. 131
  14. ↑ Setton 1975, σ. 256
  15. ↑ Setton 1975, σ. 254
  16. ↑ Fine 1994, σ. 435
  17. ↑ Setton 1975, σ. 258
  18. ↑ Fine 1994, σσ. 434–435
  19. ↑ Setton 1975, σ. 259
  20. ↑ Setton 1975, σ. 259
  21. ↑ Setton 1975, σ. 259
  22. ↑ Setton 1975, σ. 259
  23. ↑ Fine 1994, σ. 431
  24. ↑ Setton 1975, σ. 264
  25. ↑ Fine 1994, σ. 435
  26. ↑ Setton 1975, σ. 263
  27. ↑ Setton 1975, σ. 263
  28. ↑ Setton 1975, σ. 263
  29. ↑ Setton 1975, σ. 264
  30. ↑ Hopf, Carlo (1856). Dissertazione documentata sulla storia di Karystos nell'isola di Negroponte, 1205–1470, σ. 105
  31. ↑ Setton 1975, σσ. 264-265
  32. ↑ Fine 1994, σ. 435
  33. ↑ Setton 1975, σσ. 265–266
  34. ↑ Fine 1994, σ. 499
  35. ↑ Setton 1975, σ. 266
  36. ↑ Setton 1975, σ. 266
  37. ↑ Setton 1975, σ. 266
  38. ↑ Setton 1975, σ. 266
  39. ↑ Setton 1975, σ. 266
  40. ↑ Setton 1975, σ. 267
  41. ↑ Setton 1975, σσ. 267-268
  42. ↑ Setton 1975, σ. 268
  43. ↑ Setton 1975, σ. 268
  44. ↑ Setton 1975, σ. 268
  45. ↑ Fine 1994, σ. 435
  46. ↑ Setton, A History of the Crusades σ. 271

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Καταλανοί εν τη Ανατολή: οις προσετέθη και ανέκδοτος τις χρονολογία των Αθηνών, υπό Επαμ. Ι. Σταματιάδου, δαπάνη Κωνστ. Αντωνιάδου. -- [Αθήναι]: εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου, 1869. -- 249, 250, 254, 255
  • Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
  • Lock, Peter (1995). The Franks in the Aegean, 1204–1500. Longman.
  • Setton, Kenneth M. (1975). "The Catalans and Florentines in Greece, 1380–1462". In Setton, Kenneth M.; Hazard, Harry W. (eds.). A History of the Crusades, Volume III: The Fourteenth and Fifteenth Centuries. Madison and London: University of Wisconsin Press. σσ. 225–277.
  • Stathakopoulos, Dionysios (2018). "Sister, Widow, Consort, Bride: Four Latin Ladies in Greece (1330–1430)". In Lymberopoulou, Angeliki (ed.). Cross-Cultural Interaction Between Byzantium and the West, 1204–1669: Whose Mediterranean Is It Anyway?. Routledge. σσ. 236–257.


Αντώνιος Α΄ Ατσαγιόλι
Γέννηση: περί το 1370 Θάνατος: 1435
Προκάτοχος
Νέριο Α΄ Ατσαγιόλι 		Δούκας των Αθηνών

1394 - 1395 		Διάδοχος
Δημοκρατία της Βενετίας
Προκάτοχος
Δημοκρατία της Βενετίας 		Δούκας των Αθηνών

1402 - 1435 		Διάδοχος
Νέριο Β΄ Ατσαγιόλι


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αντώνιος_Α΄_Ατσαγιόλι&oldid=10992973"