Μετάβαση στο περιεχόμενο

Απήχηση στην κοινωνία της ταινίας Ψυχρά κι Ανάποδα

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Έλσα και η Άννα στη Disneyland το 2013.

Το Ψυχρά κι Ανάποδα (πρωτότυπος τίτλος: Frozen) είναι Αμερικανική ταινία μιούζικαλ φαντασίας κινουμένων σχεδίων του 2013 σε παραγωγή της Walt Disney Animation Studios και διανομή της Walt Disney Pictures.[1] Αποτελεί την 53η ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Disney και είναι εμπνευσμένη από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Η Βασίλισσα του Χιονιού.[2] Η ταινία κυκλοφόρησε επίσημα στις αίθουσες στις 27 Νοεμβρίου 2013[3] λαμβάνοντας θετικές κριτικές και αρκετά βραβεία, ενώ σημείωσε σπουδαία εμπορική επιτυχία κερδίζοντας $1,280 δισεκατομμύρια στο παγκόσμιο box office.[4]

Πέραν αυτής της επιτυχίας, η ταινία ήταν επίσης ασυνήθιστα δημοφιλής συγκριτικά με την πλειοψηφία άλλων ταινιών του είδους της, επηρεάζοντας την καθημερινότητα πολλών παιδιών αλλά και ενηλίκων. Επιπρόσθετα, αυτή η απήχηση που είχε έγινε αντικείμενο μελέτης από ακαδημαϊκούς, κοινωνιολόγους και ψυχολόγους.

Απήχηση στην κοινωνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2014, αρκετοί δημοσιογράφοι παρατήρησαν πως η ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα ήταν ασυνήθιστα δημοφιλής συγκριτικά με την πλειοψηφία των ταινιών του είδους και πως αρκετά παιδιά, τόσο σε Ηνωμένες Πολιτείες[5][6][7] όσο και Ηνωμένο Βασίλειο,[8][9][10] είχαν δει την ταινία τόσες πολλές φορές που έμαθαν όλα τα τραγούδια απέξω και τα τραγουδούσαν ξανά και ξανά με κάθε ευκαιρία. Ανάμεσα στους γονείς που αποκάλυψαν πως είχαν παιδιά που έπαθαν εμμονή με την ταινία περιλαμβάνονται ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Κάμερον,[11] αλλά και οι ηθοποιοί Έιμι Άνταμς,[12] Μπεν Άφλεκ,[13] Κέβιν Κόστνερ[14] και Βινς Βον.[15] Όταν ο Τέρρι Γκρος ανέφερε αυτό το φαινόμενο στους δημιουργούς των τραγουδιών Ρόμπερτ Λόπεζ και Κρίστεν Άντερσον-Λόπεζ, εξήγησαν πως δεν υπήρχε κανένας τρόπος να γνώριζαν το πόσο δημοφιλής θα γινόταν η δουλειά τους. Απλά «προσπαθούσαμε να πούμε μια ιστορία που θα αντηχούσε προς τα έξω».[16]

Ο αρθρογράφος του περιοδικού Time, Τζόελ Στέιν, έγραψε για την αγανάκτηση του μικρού του γιου σχετικά με την «πολιτιστική επίθεση» της ταινίας στο σχολείο, στα κοινωνικά δίκτυα και στις εξωσχολικές δραστηριότητες, κάτι που τον οδήγησε να διευθετήσει μια συνομιλία μέσω Skype με την Κρίστεν Μπελ όταν ο γιος του ξεκίνησε να ρωτάει γιατί φτιάχτηκε η ταινία.[17] Σε ερώτηση για το αν γνώριζε τη στιγμή που συμμετείχε στην ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα πως εκείνη θα καταλάμβανε τις ζωές των παιδιών, η Μπελ απάντησε: «Δεν ήξερα πως ο κόσμος δεν θα το άφηνε να φύγει (let it go). Χωρίς πρόθεση για λογοπαίγνιο».[17] Σε συνέντευξή της στο The Hollywood Reporter, η σεναριογράφος και συν-σκηνοθέτης της ταινίας, Τζένιφερ Λι, παραδέχτηκε πως ενώ αρχικά ευχαριστούσε τον κόσμο όταν της εξέφραζε την εκτίμησή του για την ταινία, πλέον απολογιόταν όταν της έλεγαν «ακόμα ακούμε αυτά τα τραγούδια».[18] Ανέφερε επίσης πως χρησιμοποίησε την ταινία και τους δυνατούς γυναικείους χαρακτήρες της για να εμπνεύσει την κόρη της, η οποία βίωνε σχολικό εκφοβισμό, και τη βοήθησε να είναι αληθινή με τον εαυτό της.[18]

Στα μέσα 2014, η διαδικτυακή εταιρία BabyCenter δημοσιοποίησε μια λίστα με τα 100 πιο δημοφιλή ονόματα που δόθηκαν σε παιδιά που γεννήθηκαν τους τελευταίους έξι μήνες και το όνομα Έλσα βρισκόταν στην 88η θέση. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που το όνομα εμφανίστηκε στη λίστα της εταιρίας.[19] Η Σάρα Μπάρετ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, εξήγησε πως αν και η διάσημη ηρωίδα της ταινίας ονομάζεται Άννα, «η Έλσα προσφέρει ένα πιο μοναδικό όνομα και αποτελεί επίσης ένα δυνατό γυναικείο πρότυπο».[20] Πολλοί γονείς παραδέχτηκαν πως η επιλογή τους ήταν «έντονα επηρεασμένη» από την ταινία, ενώ η αντιπρόεδρος του καναλιού της Disney στο Ηνωμένο Βασίλειο, Άννα Χιλ, σχολίασε: «Είμαστε ευχαριστημένοι που το όνομα Έλσα είναι δημοφιλές στα νεογέννητα και είναι υπέροχο να ακούμε πως σε πολλές από αυτές τις οικογένειες, η επιλογή έγινε από τα αδέλφια τους». Συνέχισε λέγοντας: «Η μάχη της Έλσα να ξεπεράσει τους φόβους της και η ισχυρή δύναμη του οικογενειακού δεσμού σχετίστηκε με αρκετές οικογένειες».[20] Στη λίστα του Google στο τέλος του 2014, η ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα ήταν η ταινία που αναζητήθηκε περισσότερο μέσα στη χρονιά.[21] Στο Play Store, τόσο η ταινία όσο και το soundtrack ονομάστηκαν Ταινία της Χρονιάς και Άλμπουμ της Χρονιάς αντίστοιχα, αφού ήταν οι τίτλοι με τις περισσότερες πωλήσεις στους αντίστοιχους τομείς.[22]

Μετά την ανακοίνωση της Disney τον Μάρτιο του 2015 πως μια συνέχεια της ταινίας βρισκόταν σε ανάπτυξη, τόσο το πρακτορείο ειδήσεων Agence France-Presse όσο και η εφημερίδα Toronto Star, δημοσίευσαν ιστορίες κοροϊδεύοντας ελαφρώς τον τρόμο των γονιών σχετικά με το πώς άλλη μία «αισθητική και οικονομική επίθεση» από το Ψυχρά κι Ανάποδα βρισκόταν στα σκαριά.[23][24]

Αντικείμενο μελέτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή η μεγάλη και ασυνήθιστη απήχηση της ταινίας σε σχέση με άλλες του είδους της, οδήγησε στο να γίνει επίσης αντικείμενο μελέτης από ακαδημαϊκούς, κοινωνιολόγους και ψυχολόγους. Το επίκεντρο αυτών των αναλύσεων αφορούσε ζητήματα όπως η ταύτιση του κοινού με τα θέματα της ταινίας, τα διδακτικά μηνύματα που δίνονται στα παιδιά μέσω αυτής, τα διάφορα στερεότυπα που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτήν, καθώς και τη γλωσσολογία και τα χαρακτηριστικά του λόγου των χαρακτήρων της.

Ο Κρίστοφερ Κοβάλσκι, σύμβουλος-ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, και η κλινική ψυχολόγος Ρούτσι Μπάλια, σε άρθρο τους για το περιοδικό Journal of Medical Humanities αποκαλούν την ταινία ένα «κοινωνιολογικό φαινόμενο» και την ερμηνεύουν μέσω ενός «ψυχοδυναμικού πρίσματος» ως προς το γιατί είχε τόση απήχηση στα παιδιά - αλλά και σε αρκετούς ενήλικες - επικεντρώνοντας την προσοχή τους σε θέματα που αφορούν την εφηβική ηλικία και τις αδελφικές σχέσεις.[25] Αναφέρονται πιο συγκεκριμένα στο ταξίδι της Έλσα και τη «μεταμόρφωσή της από μία νεαρή κοπέλα που ντρέπεται για τα χαρίσματά της σε μία δυνατή γυναίκα που μπορεί να ελέγχει πια τις δυνάμεις της», και πώς αυτό το ταξίδι φέρει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με το ταξίδι των εφήβων προς την ενηλικίωση, όπου πρέπει να «ανοικοδομήσουν την προσωπικότητά τους και να δημιουργήσουν μία σταθερή ταυτότητα του εαυτού τους, καθώς περνάνε ταυτόχρονα από μεγάλες σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές». Οι αντιδράσεις που χρησιμοποιεί η ηρωίδα στην ταινία για να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, είναι ίδιες με τις αντιδράσεις των εφήβων οι οποίες συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την απομόνωση, την προβολή και την κακή ή μη κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά. Όταν η Έλσα φτάνει στο σημείο να τραγουδά πως «δεν τη νοιάζει πλέον τι σκέφτονται οι άλλοι για εκείνη» μοιάζει απελευθερωμένη, και αυτή η ελευθερία είναι «εξαιρετικά ελκυστική για το κοινό».[25] Όσον αφορά την αδελφική σχέση Έλσας-Άννας, είναι άλλο ένα σημείο που το κοινό μπορεί να ταυτιστεί. Οι Κοβάλσκι και Μπάλια λένε πως η Έλσα πιθανόν να αισθάνεται ζήλεια και ανταγωνισμό για τη μικρή της αδελφή, η οποία είναι «φυσιολογική» και «μη καταραμένη». Συναισθήματα τα οποία αρκετά αδέλφια αισθάνονται μεγαλώνοντας και τα οποία, συνήθως, «εξαφανίζονται με τον καιρό και η αδελφική σχέση αποκαθίσταται», όπως ακριβώς και στην ταινία.[25]

Οι Ρετνό Μουλτζάνι, Μέγκα Γουλαντάρι και Ντέσι Εκαγουάτι, γράφοντας για το επιστημονικό περιοδικό Sintesis, αναλύουν τα ευαίσθητα ως προς το φύλο μηνύματα που δίνονται στα παιδιά ηλικίας μέχρι οκτώ ετών μέσω της ψυχαγωγίας, κυρίως μέσω ταινιών. Πιο ειδικά, η μελέτη επικεντρώθηκε στα οπτικά και αφηγηματικά στοιχεία της ταινίας Ψυχρά κι Ανάποδα, τα οποία, σε κάποιο βαθμό, «μπορούν να ενισχύσουν πέντε διαφορετικούς αναπτυξιακούς τομείς των παιδιών· την κοινωνική, τη σωματική, την πνευματική, τη δημιουργική και τη συναισθηματική ανάπτυξη».[26] Σύμφωνα με τους τρεις αρθρογράφους, στην ταινία εμπεριέχονται τέτοιου είδους μηνύματα, καθώς επίσης και διδακτικά, όπως το ότι κάποιος δεν πρέπει να φοβάται να αποδεχτεί το ποιος πραγματικά είναι (κάτι το οποίο δίνεται μέσα από το ταξίδι και την ανάπτυξη του χαρακτήρα της Έλσα), το ότι δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον από την εμφάνιση (ο Χανς παρουσιάζεται αρχικά ως ο καλός πρίγκιπας ενώ αποδεικνύεται ο κακός της ταινίας) και το ότι η πραγματική αγάπη μπορεί να έρθει από κάπου που δεν το περιμένεις, κάτι που στην ταινία δίνεται μέσω της αγάπης των δύο αδελφών και όχι μέσω της ερωτικής αγάπης ανάμεσα σε έναν άντρα και μία γυναίκα. «Αυτά τα μηνύματα συμμορφώνονται με τον στόχο της Disney να εισαγάγει μια πιο ευαίσθητη ως προς το φύλο ταινία, με ανεξάρτητους γυναικείους χαρακτήρες στο δρόμο τους προς την ανακάλυψη του εαυτού τους, χωρίς να χρειάζεται ένας Γοητευτικός Πρίγκιπας να τις σώσει» και αυτά τα μηνύματα «χρειάζεται να δοθούν στα παιδιά κατά τη διάρκεια των πέντε αναπτυξιακών τομέων έτσι ώστε να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, δημιουργικότητα και να είναι ανοιχτόμυαλα με τα άλλα παιδιά, ειδικά τα κορίτσια».[26]

Η Άννα Ρότζερς σε άρθρο της για το περιοδικό Education Sciences & Society, εξετάζει τους δημοφιλείς χαρακτήρες πριγκιπισσών που δημιούργησε η Disney με την πάροδο του χρόνου και επικεντρώνεται κυρίως σε αυτούς της ταινίας Ψυχρά κι Ανάποδα. Αναλύοντας εις βάθος πέντε θεματικές ενότητες - το ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο που εμφανίζονται οι χαρακτήρες, τις ελεγχόμενες εικόνες που αποκαλύπτονται, τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στους χαρακτήρες, τις μάκρο- και μικρο-συνθήκες των ταινιών της Disney και τέλος το φύλο, τη σεξουαλικότητα, τη φυλή και την κοινωνική τάξη των χαρακτήρων - καταλήγει: «Το κύριο εύρημα είναι πως η παραδοσιακή πριγκίπισσα Disney έχει ανοίξει τον δρόμο για έναν νέο και πιο μοντέρνο χαρακτήρα πριγκίπισσας, ο οποίος φαίνεται να ξεπερνά το συμβατικό στερεότυπο των προηγούμενων. Ωστόσο, μία πιο προσεκτική επιθεώρηση της ταινίας δείχνει επίσης πως έχει αναπτυχθεί ένα νέο στερεότυπο, το οποίο αν και απεικονίζει μία πριγκίπισσα ως άτομο που πιστεύει πως είναι ανεξάρτητο, συχνά πρέπει να εξακολουθεί να στηρίζεται σε έναν άντρα».[27] Επισημαίνει επίσης πως: «Αν κι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στην ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα, αρκετά προβληματικά στερεότυπα που έχουν να κάνουν με τη φυλή, την κοινωνική τάξη, το φύλο και τη σεξουαλικότητα, δεν έχουν ακόμα εγκαταλειφθεί».[27]

Στο ίδιο μήκος κύματος με τη Ρότζερς κινήθηκε και η Μάγια Ράντολφ, η οποία σε κριτικό της δοκίμιο για το περιοδικό Outskirts; feminisms along the edge του τμήματος Γυναικείων Σπουδών του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, ανέλυσε την ταινία και κατέληξε: «[...] επιφανειακά, η ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα προωθεί το διήγημα των φεμινιστικών ιδεωδών της ισότητας και της γυναικείας δύναμης, αλλά τα συνδυάζει με μετα-φεμινιστικά ιδεώδη που έχουν να κάνουν με την εμφάνιση, την αυτοπειθαρχία και τις έντονα στερεοτυπικές απεικονίσεις για το πώς πρέπει να φαίνονται και να ενεργούν οι χαρακτήρες. Με την ταινία να είναι αρκετά μακριά από το να είναι πραγματικά φεμινιστική συμπεραίνουμε πως, παρά το λαϊκό αίσθημα για το αντίθετο, η Disney έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για την προώθηση της ισότητας και των διαφορετικών απεικονίσεων του φύλου».[28] Επίσης, οι Μάντελιν Στρέιφ και Λόρεν Ντάντες σε άρθρο τους για το περιοδικό Social Sciences, ανέλυσαν το γεγονός πως παρόλο που η Disney θέλει να προβάλει την Έλσα ως μία δυνατή γυναίκα ηρωίδα, τελικά την παρουσιάζει ως ένα «ευνουχιστικό θηλυκό», προβάλλοντας το στερεότυπο πως μία ισχυρή γυναίκα δεν μπορεί να έχει δίπλα της έναν πιο αδύναμο από αυτήν άντρα. «Αν και μερικοί μπορεί να θεωρήσουν αναζωογονητική την εστίαση στη δύναμη της πριγκίπισσας, είναι σημαντικό το ότι το κοινό δεν βλέπει μία γυναίκα που να μπορεί να επιτύχει ισορροπία μεταξύ άσκησης της εξουσίας και μίας σχέσης».[29] Αντίθετα, η Άννα, η οποία δεν κατέχει καμία δύναμη, από την αρχή της ταινίας φαίνεται να αναζητά τον γάμο: «Η ιστορία ακολουθεί δύο παράλληλες πλοκές […] Η μία πλοκή αφορά τη δύναμη και η άλλη την αγάπη, αλλά καμία αδελφή δεν μπορεί να έχει και τα δύο, δύναμη και ρομαντισμό, κάτι το οποίο κάνει και τη μεταξύ τους σχέση μη ανταγωνιστική καθώς αναζητούν διαφορετικά πράγματα».[29]

Ένα άλλο κομμάτι της ταινίας που μελετήθηκε, ήταν η γλωσσολογία της και τα χαρακτηριστικά του λόγου των χαρακτήρων της. Οι Ν.Τζ. Αζμί, Ρ.Α. Ρασίντ, Μ.Α. Ραχμάν και Ζ.Σ. Μπασιράχ, σε άρθρο τους για το περιοδικό International Journal of Applied Linguistics & English Literature για το Αυστραλιανό Διεθνές Ακαδημαϊκό Κέντρο, βασισμένοι στο μοντέλο της Ρόμπιν Λάκοφ για τα χαρακτηριστικά του γυναικείου λόγου όπως τα περιέγραψε στο βιβλίο της Language and Woman's Place (1975), κατέληξαν πως τόσο οι γυναικείοι όσο και οι αντρικοί χαρακτήρες χρησιμοποιούν σχεδόν ισότιμα τα στοιχεία της γυναικείας ομιλίας στους διαλόγους τους.[30] «...[Η] ασάφεια των ορίων μεταξύ αντρικών και γυναικείων χαρακτηριστικών λόγου στην ταινία είναι μία προσπάθεια να σπάσει το φυλετικό στερεότυπο, δείχνοντας πως οι γυναικείοι χαρακτήρες μοιράζονται παρόμοια χαρακτηριστικά με τους ηρωικούς αντρικούς χαρακτήρες, κι επομένως δε θα πρέπει να θεωρούνται κατώτεροι από αυτούς».[30]

Περαιτέρω μελέτη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Disneyland Resort Debuts "World of Color – Winter Dreams," a Merry New Spectacular for 2013 Holiday Season». PR Newswire. 2013-07-27. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-08-07. https://web.archive.org/web/20130807092912/http://www.prnewswire.com/news-releases/disneyland-resort-debuts-world-of-color----winter-dreams-a-merry-new-spectacular-for-2013-holiday-season-216954411.html. Ανακτήθηκε στις 2018-05-22. 
  2. ↑ Stephen Holden (2013-11-26). «From the Heat of Royal Passion, Poof! It’s Permafrost». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-01-06. https://web.archive.org/web/20170106053045/http://www.nytimes.com/2013/11/27/movies/disneys-frozen-a-makeover-of-the-snow-queen.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-22. 
  3. ↑ Rebecca Keegan (22 Νοεμβρίου 2013). «'Frozen,' 'Get a Horse!' female directors mark firsts for Disney». Chicago Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2019. 
  4. ↑ «Frozen (2013)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2022. 
  5. ↑ Jason Notte (26 Φεβρουαρίου 2014). «Why 'Let It Go' From Disney's 'Frozen' Needs an Oscar». The Street. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2019. 
  6. ↑ Estey Silva (2014-05-08). «'Frozen' fatigue: Coping with kids songs on repeat». The Christian Science Monitor. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-14. https://web.archive.org/web/20140514091252/http://www.csmonitor.com/The-Culture/Family/Modern-Parenthood/2014/0508/Frozen-fatigue-Coping-with-kids-songs-on-repeat-video. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  7. ↑ Joanna Cohen (2014-05-16). «Kids Are Icebound by ‘Frozen’ Fervor: Disney’s Animated Film ‘Frozen’ Has Some Children Obsessed». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-17. https://web.archive.org/web/20140517141242/http://www.nytimes.com/2014/05/18/fashion/disneys-animated-film-frozen-has-some-children-obsessed.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  8. ↑ Dorian Lynskey (2014-05-13). «Frozen-mania: how Elsa, Anna and Olaf conquered the world». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-13. https://web.archive.org/web/20140513233529/http://www.theguardian.com/film/2014/may/13/frozen-mania-elsa-anna-olaf-disney-emo-princess-let-it-go. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  9. ↑ Lorraine Candy (2014-06-19). «The Disney film that's stolen my children's brains». The Daily Mail (Associated Newspapers Ltd.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-06-21. https://archive.today/20140621094531/http://www.dailymail.co.uk/femail/article-2661929/LORRAINE-CANDY-The-Disney-film-thats-stolen-childrens-brains.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  10. ↑ Rachel Mainwaring (2014-06-27). «Will you Let It Go! My kids singing Frozen song gives me chills». WalesOnline. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-07-14. https://web.archive.org/web/20140714192845/http://www.walesonline.co.uk/lifestyle/lifestyle-opinion/frozen-disney-song-go-childrens-7318645. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  11. ↑ Matt Chorley (2015-02-05). «Cameron reveals how he and SamCam had to take their son to A&E after he stood on a wasps' nest – and how even the Prime Minister does not have the power to turn off Frozen's 'Let It Go'». Daily Mail (Associated Newspapers Ltd). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-09. https://archive.today/20150309143353/http://www.dailymail.co.uk/news/article-2941061/How-SamCam-son-Arthur-stood-wasps-nest-Prime-Minister-does-not-power-turn-Let-Go.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  12. ↑ Pip Cummings (2015-03-15). «Amy Adams only interested in 'strong female roles'». Daily Life (Fairfax Media). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-18. https://web.archive.org/web/20150318022818/http://www.dailylife.com.au/dl-people/interviews/amy-adams-only-interested-in-strong-female-roles-20150311-14108i.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  13. ↑ Rachel Maresca (2014-09-30). «Ben Affleck: ‘My 2 older daughters could give a s—t about Batman’». New York Daily News (Daily News, L.P.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-04-02. https://web.archive.org/web/20150402113529/http://www.nydailynews.com/entertainment/tv/ben-affleck-reveals-kids-batman-role-article-1.1957971. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  14. ↑ Aili Nahas (2015-01-29). «Kevin Costner: My Home Is ‘Frozen Obsessed’». People (Time Inc.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-29. https://web.archive.org/web/20150329220743/http://celebritybabies.people.com/2015/01/29/kevin-costner-kids-frozen-obsessed/. Ανακτήθηκε στις 2015-03-16. 
  15. ↑ Lily Harrison (2015-03-05). «Vince Vaughn Jokes That Frozen Is Probably Damaging His Daughter Lochlyn—Watch!». E! Online (E! Entertainment Television, LLC). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-08. https://web.archive.org/web/20150308194121/http://www.eonline.com/news/632599/vince-vaughn-jokes-that-frozen-is-probably-damaging-his-daughter-lochlyn-watch. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  16. ↑ Terry Gross (10 Απριλίου 2014). «Transcript: Songwriters Behind 'Frozen' Let Go Of The Princess Mythology». Fresh Air. NPR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2019. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Joel Stein (2014-05-26). «Ice, Ice, Laszlo: How my son – traumatized by the Frozen soundtrack – learned to let it go». Time, σελ. 62. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-19. https://web.archive.org/web/20140519031515/http://time.com/100541/joel-stein-ice-ice-laszlo/. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Stacey Wilson (2014-12-12). «'Frozen' Director Apologizes to Parents for "Let It Go"». The Hollywood Reporter (Prometheus Global Media). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-16. https://web.archive.org/web/20141216092718/http://www.hollywoodreporter.com/news/frozen-director-apologizes-parents-let-756614. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  19. ↑ Jenna Mullins (2014-06-16). «People Are Naming Their Babies After Frozen Characters Now». E! Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-06-17. https://web.archive.org/web/20140617121058/http://www.eonline.com/news/551416/people-are-naming-their-babies-after-frozen-characters-now. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  20. ↑ 20,0 20,1 «Mid Year Results: BabyCentre Top 20 Boys' and Girls' Names of 2014; Emily and Oliver top the chart». BabyCenter, L.L.C.. 2014-06-16. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 214-06-19. https://web.archive.org/web/20140619220326/http://www.babycentre.co.uk/a25009957/mid-year-results-babycentre-top-20-boys-and-girls-names-of-2014-emily-and-oliver-top-the-chart. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  21. ↑ David Bloom (2014-12-16). «Google’s Year In Hollywood Search: ‘Frozen,’ ‘Game of Thrones,’ JLaw, Robin Williams». Penske Business Media, LLC.. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-16. https://web.archive.org/web/20141216172717/http://deadline.com/2014/12/googles-year-in-hollywood-search-frozen-game-of-thrones-jlaw-robin-williams-1201320661/. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  22. ↑ David Bloom (2014-12-11). «Google Play’s 2014 Stars: ‘Frozen,’ ‘Frozen’ Again, #TFIOS And ‘The Walking Dead’». Penske Business Media, LLC.. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-18. https://web.archive.org/web/20141218112224/http://deadline.com/2014/12/google-play-top-movie-tv-music-book-2014-frozen-the-walking-dead-the-fault-in-our-stars-1201320438/. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  23. ↑ Eric Randolph; Alice Ritchie (2015-03-13). «Parents brace for another dose of Frozen fever». Yahoo News. Agence France-Presse (Yahoo! Inc.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-16. https://web.archive.org/web/20150316060624/http://news.yahoo.com/parents-brace-another-dose-frozen-fever-195807583.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  24. ↑ Vinay Menon (2015-03-13). «Disney's Frozen fever reaches pandemic level: Menon». Toronto Star. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-16. https://web.archive.org/web/20150316172140/http://www.thestar.com/entertainment/movies/2015/03/13/disneys-frozen-fever-reaches-pandemic-level-menon.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-30. 
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Christopher Kowalski; Ruchi Bhalla (2015-10-14). «Viewing the Disney Movie ‘’Frozen’’ through a Psychodynamic Lens». Journal of Medical Humanities 39 (Ιούνιος 2018): 145–150. doi:10.1007/s10912-015-9363-3. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Retno Muljani; Mega Wulandari; Deasy Ekawati (Μάρτιος 2018). «Gender Sensitive Messages Delivered in the Disney Movie Frozen». SINTESIS 12 (1): 16-26. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-09-16. https://web.archive.org/web/20200906105517/https://e-journal.usd.ac.id/index.php/sintesis/article/viewFile/1738/1358. Ανακτήθηκε στις 2022-01-20. 
  27. ↑ 27,0 27,1 Anna S. Rogers (2019-12-15). «Are Disney Characters ‘Frozen’ in Stereotypes? An Intersectional Analysis of Frozen». Education Sciences & Society 10 (2): 23-41. ISSN 2038-9442. https://journals.francoangeli.it/index.php/ess/article/view/8427.  - «Ολόκληρο το άρθρο σε μορφή PDF». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  28. ↑ Maja Rudloff (Νοέμβριος 2016). «(Post)feminist paradoxes: the sensibilities of gender representation in Disney’s Frozen». ’Outskirts; feminisms along the edge (The University of Western Australia, Women’s Studies) 35: D1+. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2022
  29. ↑ 29,0 29,1 Madeline Streiff; Lauren Dundes (2017). «Frozen in Time: How Disney Gender-Stereotypes Its Most Powerful Princess». Social Sciences 6 (2). doi:10.3390/socsci6020038. 
  30. ↑ 30,0 30,1 Azmi N.J.; Radzuwan Ab Rashid; Mairas Abd. Rahman; Safawati Basirah, Z. (Νοέμβριος 2016). «Gender and Speech in a Disney Princess Movie». International Journal of Applied Linguistics & English Literature (Australia: Australian International Academic Centre) 5 (6). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-04-19. https://web.archive.org/web/20200419023026/http://www.journals.aiac.org.au/index.php/IJALEL/article/view/2729. Ανακτήθηκε στις 2022-01-20.  (Εμπεριέχεται σύνδεσμος για πρόσβαση σε ολόκληρο το άρθρο σε μορφή PDF)
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Απήχηση_στην_κοινωνία_της_ταινίας_Ψυχρά_κι_Ανάποδα&oldid=10577723"