Αρταβάνης
| Αρταβάνης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 6ος αιώνας[1] |
| Εθνικότητα | Αρμένιοι[2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Αρμενίας Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Στρατηγός στρατιωτικός ηγέτης[2] |
| Περίοδος ακμής | 538 και 554 |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | d:Q13053759 |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | στρατηγός |
Ο Αρταβάνης, Αρμενικά: Արտաւան Artawan, από το παρθικό Artawân (άκμασε το 538–554) ήταν Ανατολικορωμαίος (Βυζαντινός) στρατηγός αρμενικής καταγωγής, που υπηρέτησε υπό τον Ιουστινιανό Α' (βασ. 527-565). Αρχικά επαναστάτης κατά της βυζαντινής εξουσίας, κατέφυγε στους Σασσανίδες της Περσίας αλλά σύντομα επέστρεψε στη βυζαντινή εξουσία. Υπηρέτησε στην Αφρική, όπου κέρδισε μεγάλη φήμη σκοτώνοντας τον επαναστάτη στρατηγό Γουνθάριχ και επαναφέροντας την επαρχία στην αυτοκρατορική υποταγή. Αρραβωνιάστηκε την ανιψιά του Ιουστινιανού Α΄ Πραιέκτα, αλλά δεν τη νυμφεύτηκε λόγω της αντίθεσης της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Ανακλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ενεπλάκη σε μία αποτυχημένη συνωμοσία κατά του Ιουστινιανού Α΄ το 548/549, αλλά δεν τιμωρήθηκε αυστηρά μετά την αποκάλυψή της. Σύντομα του δόθηκε χάρη και στάλθηκε στην Ιταλία για να πολεμήσει στον Γοτθικό Πόλεμο, όπου συμμετείχε στην αποφασιστική βυζαντινή νίκη στο Casilinum.
Πρώιμη ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αρταβάνης ήταν απόγονος τού βασιλικού αρμενικού Οίκου των Αρσακιδών, της οποίας τα μέλη ενός κλάδου εκείνη την εποχή είχαν αναγνωριστεί ως αυτόνομοι τοπικοί πρίγκιπες στις ανατολικές παρυφές της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης και είχε έναν αδελφό επίσης τον Ιωάννη.[3]
Εξέγερση κατά του Βυζαντίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 538/539 ο Αρταβάνης, τότε φαινομενικά ακόμη νεαρός άνδρας, συμμετείχε στη συνωμοσία των Αρμενίων εναντίον του Ακάκιου, του ανθυπάτου της Πρώτης Αρμενίας, του οποίου οι βαρείς φόροι και η σκληρή συμπεριφορά ήταν πολύ δυσάρεστοι. Ο ίδιος ο Αρτάβανος σκότωσε τον Ακάκιο. Λίγο αργότερα, σε μία συμπλοκή μεταξύ των επαναστατών και του βυζαντινού στρατού στο Οινοχάλακον, ο Αρταβάνης μπορεί να σκότωσε τον βυζαντινό στρατηγό Σίττα, τον οποίο έστειλε ο Ιουστινιανός Α΄ για να καταπνίξει την εξέγερση (ο Προκόπιος παρέχει δύο αφηγήσεις, μία που αποδίδει το τέλος του Σίττα στον Αρταβάνη και μία άλλη σε έναν κατά τα άλλα άγνωστο Αρμένιο με το όνομα Σολομών).[3] Ο πατέρας του Αρταβάνη προσπάθησε να διαπραγματευτεί μία συμφωνία με τον διάδοχο του Σίττα, Βούζη, αλλά δολοφονήθηκε από τον τελευταίο. Αυτή η πράξη ανάγκασε τον Αρταβάνη και τους οπαδούς του να ζητήσουν τη βοήθεια του Σασσανίδη Πέρση ηγεμόνα, Χοσρόη Α' (βασ. 531–579). Περνώντας στο περσικό έδαφος, τα επόμενα χρόνια ο Αρταβάνης και όσοι τον ακολούθησαν συμμετείχαν στις εκστρατείες του Χοσρόη Α΄ κατά των Βυζαντινών.[3]
Υπηρεσία στην Αφρική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κάποια στιγμή γύρω στο 544, ίσως ήδη από το 542, ο Αρταβάνης, ο αδελφός του Ιωάννης και αρκετοί άλλοι Αρμένιοι προσχώρησαν στους Βυζαντινούς.[3]
Ο Αρταβάνης στην Κωνσταντινούπολη και η συνωμοσία κατά του Ιουστινιανού Α΄
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπηρεσία στην Ιταλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Martindale 1992.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ayvazyan, Armen (2012). The Armenian Military in the Byzantine Empire: Conflict and Alliance under Justinian and Maurice. Alfortville: Sigest. ISBN 978-2-9173-2939-9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2014.
- Bury, John Bagnell (1958) [1923]. History of the Later Roman Empire: From the Death of Theodosius I to the Death of Justinian, Volume 2. Mineola, New York: Dover Publications, Inc. ISBN 0-486-20399-9.
- John R. Martindale, επιμ. (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume III, AD 527–641. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-20160-8.