Το Αστεροσκοπείο Λόουελ (αγγλικά: Lowell Observatory) είναι ιδιωτικό ερευνητικό ίδρυμα στο Φλάγκσταφ της Αριζόνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Ιδρύθηκε το έτος 1894, κάτι που το καθιστά ένα από τα παλαιότερα αστεροσκοπεία των ΗΠΑ, και ανακηρύχθηκε Εθνικό Ιστορικό Μνημείο (National Historic Landmark) το 1965.[5] Το 2011 το περιοδικό TIME το συμπεριέλαβε στον κατάλογό του των «100 σημαντικότερων τοποθεσιών στον κόσμο».
Το αστεροσκοπείο βρίσκεται σε υψόμετρο 2.210 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και οι γεωγραφικές συντεταγμένες του είναι πλάτος 35° 12΄ 10΄΄ βόρειο και μήκος 111° 39΄ 52΄΄ δυτικό. Ιδρύθηκε από τον Αμερικανό επιχειρηματία, συγγραφέα, μαθηματικό και ερασιτέχνη αστρονόμο Πέρσιβαλ Λόουελ (1855-1916). Ο Λόουελ συναρπάσθηκε τόσο από την πιθανότητα τα «κανάλια του Άρη» (όπως τα είχε σχεδιάσει ο Ιταλός αστρονόμος Τζοβάνι Σκιαπαρέλι) να είναι δημιουργήματα εξελιγμένου εξωγήινου πολιτισμού Αρειανών, ώστε αποφάσισε να μελετήσει Αστρονομία και τον συγκεκριμένο πλανήτη ως πλήρη απασχόληση στην υπόλοιπη ζωή του. Για τον σκοπό αυτό κατασκεύασε με δικά του χρήματα το ομώνυμο αστεροσκοπείο σε προσεκτικά επιλεγμένη περιοχή της Αριζόνα, σκοτεινή και με βέλτιστη ατμοσφαιρική τύρβη (seeing). Και μπορεί μεν να λάθευε ως προς τη συγκεκριμένη άποψή του (όπως καταδείχθηκε αρχικά από τον Ευγένιο Αντωνιάδη), αλλά το Αστεροσκοπείο έμεινε, και μετά τον θάνατό του έγιναν εκεί σημαντικές αστρονομικές ανακαλύψεις, με γνωστότερη αυτή του πλανήτη νάνου Πλούτωνα το 1930.
Το αρχικό τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου, των 61 εκατοστών, χρησιμοποιείται ακόμα σήμερα, για την επιμόρφωση του κοινού. Το ίδρυμα δέχεται περί τους 85.000 επισκέπτες τον χρόνο στο Κέντρο Επισκεπτών Steele, που ξεναγούνται την ημέρα και βλέπουν τον νυκτερινό ουρανό με το παραπάνω και άλλα τηλεσκόπια. Το Αστεροσκοπείο Λόουελ διοικείται από έναν διευθυντή και εποπτεύεται από έναν διαχειριστή, μία θέση που, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, κατέχει μέλος της ευρύτερης οικογένειας Λόουελ: Ο πρώτος διαχειριστής μετά τον θάνατο του ιδρυτή ήταν ο τρίτος εξάδελφός του, αρχιτέκτονας Γκυ Λόουελ (1916–1927). Ο ανεψιός τού Πέρσιβαλ, Ρότζερ Πάτναμ (Putnam) είχε τη θέση από το 1927 μέχρι το 1967, ο γιος του (Μάικλ Πάτναμ) μέχρι το 1987, και ο άλλος γιος του, ο Γουίλιαμ Λόουελ Πάτναμ ΙΙΙ, από το 1987 ως το 2013.
Το αστεροσκοπείο διατηρεί σήμερα σε λειτουργία αρκετά τηλεσκόπια σε τρεις διαφορετικές τοποθεσίες κοντά στο Φλάγκσταφ:
Η αρχική θέση, που είχε ονομασθεί από τον ιδρυτή «Λόφος του `Αρεως» (Mars Hill), δυτικά του κέντρου της πόλεως, στεγάζει το αρχικό κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 24 ιντσών (61 εκ.) Clark, που δεν χρησιμοποιείται πλέον για έρευνα. Το τηλεσκόπιο αυτό κατασκευάσθηκε το 1896 για 20.000 δολάρια στη Βοστώνη, από την εταιρεία Alvan Clark & Sons, και μεταφέρθηκε με τρένο στο Φλάγκσταφ. Στην ίδια τοποθεσία υπάρχει το τηλεσκόπιο των 33 εκατοστών με το οποίο ανακαλύφθηκε ο Πλούτωνας. Επίσης, μικρά ερευνητικά τηλεσκόπια.
Στη σκοτεινή τοποθεσία Άντερσον Μέσα (Αστρονομικός Σταθμός Άντερσον Μέσα), 20 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Φλάγκσταφ, σε υψόμετρο 2.163 m, το Αστεροσκοπείο Λόουελ λειτουργεί 4 ερευνητικά τηλεσκόπια, κυρίως το Τηλεσκόπιο Πέρκινς των 180 εκατοστών (μαζί με το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης) και το Τηλεσκόπιο Τζων Σ. Χωλ. Το ίδρυμα συνεργάζεται εδώ με το Ναυτικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ στο Οπτικό Συμβολόμετρο Ακριβείας του Ναυτικού (NPOI), που φιλοξενείται στην ίδια θέση.
Πέρα από την Άντερσον Μέσα, στην κορυφή Happy Jack (2.360 m), 65 χιλιόμετρα από το Φλάγκσταφ, το ίδρυμα κατασκεύασε σε συνεργασία με την Discovery Communications, Inc., το μεγάλο Τηλεσκόπιο του Discovery Channel των 4,28 μέτρων, ήδη στο στάδιο των δοκιμών από το 2012.
Το Αστεροσκοπείο Λόουελ λειτουργεί επίσης μικρότερα ερευνητικά τηλεσκόπια στην Αυστραλία και στη Χιλή.
Ο αστρογράφος με τον οποίο ανακαλύφθηκε ο Πλούτωνας.Μακροπρόθεσμο ερευνητικό πρόγραμμα στο Αστεροσκοπείο ήταν και είναι η μέτρηση της μεταβλητότητας της ηλιακής ακτινοβολίας[6].
Υπολογισμός μεγάλων ταχυτήτων απομακρύνσεως γαλαξιών από τον Βέστο Σλάιφερ (1912 ως 1914), κάτι που οδήγησε τελικώς, μαζί με τις παρατηρήσεις από το όρος Γουίλσον, στη συνειδητοποίηση ότι το Σύμπαν διαστέλλεται.
Οι αστρονόμοι του Αστεροσκοπείου διεξάγουν έρευνα σε πολλά θέματα αστροφυσικής και Ηλιακού Συστήματος, χρησιμοποιώντας πλέον και εναέρια και διαστημικά τηλεσκόπια. Ανάμεσα στα πολλά τρέχοντα προγράμματα είναι μία έρευνα για γεωπλήσιων αστεροειδών, μία επισκόπηση της Ζώνης του Κάιπερ πέρα από τον Ποσειδώνα, μία αναζήτηση εξωηλιακών πλανητών και ποικιλία διερευνήσεων του σχηματισμού νέων αστέρων και άλλων διαδικασιών σε μακρινούς γαλαξίες. Εκτός από την καθαυτό αστρονομική έρευνα, το προσωπικό του αστεροσκοπείου σχεδιάζει και κατασκευάζει εξειδικευμένα όργανα για χρήση πάνω σε τηλεσκόπια του ιδρύματος, αλλά και σε άλλα, π.χ. κατασκεύασε μία εξελιγμένη κάμερα υψηλής ταχύτητας για χρήση με το Στρατοσφαιρικό Αστεροσκοπείο Αστρονομίας Υπερύθρου (SOFIA), ένα κοινό Γερμανοαμερικανικό εγχείρημα με τηλεσκόπιο 2,5 μέτρων πάνω σε αεροσκάφος Boeing 747 SP.
Πολυμέσα
