Βομβαρδιστικό αεροσκάφος

Ένα B-2 Spirit της Αμερικανικής Πολεμική Αεροπορίας σε πτήση πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό

Βομβαρδιστικό ονομάζεται το μαχητικό αεροσκάφος που είναι σχεδιασμένο να επιτίθεται σε στόχους στην ξηρά και στη θάλασσα, είτε εκτοξεύοντας τορπίλες είτε πυραύλους cruise.

Ταξινόμηση

Ένα ρωσικό Tupolev Tu-160 στρατηγικό βομβαρδιστικό

Στρατηγικό βομβαρδιστικό

Ο στρατηγικός βομβαρδισμός πραγματοποιείται από βαριά βομβαρδιστικά αεροσκάφη που έχουν σχεδιαστεί κυρίως για αποστολές βομβαρδισμού μεγάλων αποστάσεων σε στρατηγικούς στόχους, όπως βάσεις προμηθειών, γέφυρες, εργοστάσια, ναυπηγεία αλλά και σε πόλεις, έτσι ώστε να μειωθεί η δυνατότητα του εχθρού να διεξάγει πόλεμο μειώνοντας την πρόσβασή του σε πόρους μέσω καταστροφής υποδομών ή μείωση εργοστασιακής παραγωγής. Τωρινά παραδείγματα τέτοιων τύπων αεροσκαφών αποτελούν τα στρατηγικά βομβαρδιστικά με δυνατότητα εξοπλισμού με πυρηνικά όπλα, όπως: το B-2 Spirit, το B-52 Stratofortress, το Tupolev Tu-95 "Bear" και το Tupolev Tu-22M "Backfire". Αξιοσημείωτα ιστορικά παραδείγματα είναι: το Gotha F.IV, το Avro Lancaster, το Heinkel He 111, το Junkers Ju 88, το Boeing B-17 Flying Fortress, το Consolidated B-24 Liberator, το Boeing B-29 Superfortress και το Tupolev Tu-16 "Badger".

Τακτικό βομβαρδιστικό

Ο τακτικός βομβαρδισμός, που στοχεύει στην αντιμετώπιση εχθρικών στρατιωτικών δραστηριοτήτων και στην υποστήριξη επιθετικών επιχειρήσεων, συνήθως ανατίθεται σε μικρότερα αεροσκάφη που επιχειρούν σε μικρότερες αποστάσεις, συνήθως κοντά στα στρατεύματα στην ξηρά ή σε εχθρικό στόλο. Αυτός ο ρόλος αποτελεί την κλάση των τακτικών βομβαρδιστικών, που αποτελείται από διαφόρους τύπους αεροσκαφών, όπως ελαφριά βομβαρδιστικά, μεσαία βομβαρδιστικά, αεροσκάφη που βομβαρδίζουν την παροχή προμηθειών του αντιπάλου, μαχητικά-βομβαρδιστικά, επιθετικά αεροσκάφη, μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλού ρόλου και άλλα.

• Τωρινά παραδείγματα: το F-15 Strike Eagle, το F/A-18 Hornet, το Sukhoi Su-27, το Xian JH-7, το Dassault-Breguet Mirage 2000 και το Panavia Tornado.
• Ιστορικά παραδείγματα: το Ilyushin Il-2 Shturmovik, το Junkers Ju 87 Stuka, το P-47 Thunderbolt, το Hawker Typhoon, McDonnell Douglas F-4 Phantom II και το Mikoyan Mig 27.

Ιστορία

Η πρώτη χρησιμοποίηση βόμβας που ρίχθηκε από τον αέρα (μία χειροβομβίδα) έγινε από τον Ιταλό Υπολοχαγό Giulio Gavotti κατά τη διάρκεια του Ιταλο-τουρκικού πολέμου στη Λιβύη το 1911, παρά το γεγονός ότι το αεροσκάφος του δεν είχε σχεδιαστεί για βομβαρδισμό, και η αυτοσχέδια επίθεσή του δεν προκάλεσε σημαντική ζημιά.

Τα πρώτα βομβαρδιστικά

Τo Albatros F-2, το πρώτο αεροσκάφος που χρησιμοποιήθηκε ως βομβαρδιστικό.

Το 1912, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, ο πιλότος της Βουλγαρικής Πολεμικής Αεροπορίας Christo Toprakchiev πρότεινε τη χρήση ενός αεροσκάφους για την άφεση βομβών (που αποκαλούνταν χειροβομβίδες στον Βουλγαρικό στρατό εκείνη την εποχή) σε Τουρκικές θέσεις.Ο πλοίαρχος Simeon Petrov ανέπτυξε την ιδέα και δημιούργησε αρκετά πρωτότυπα υιοθετώντας πολλούς τύπους χειροβομβίδων και αυξάνοντας τη χωρητικότητά τους.

Στις 16 Οκτωβρίου, 1912, ο παρατηρητής Prodan Tarakchiev έριξε δύο τέτοιες βόμβες στον Τουρκικό σιδηροδρομικό σταθμό Karağaç (κοντά στην πολιορκημένη Αδριανούπολη) από ένα Albatros F-2 που πιλόταρε ο Radul Milkov, για πρώτη φορά σε αυτήν την εκστρατεία. Αυτή θεωρείται ως η πρώτη χρήση ενός αεροσκάφους ως βομβαρδιστικού.

Το Bristol T.B.8, το πρώτο βομβαρδιστικό αεροσκάφος που παρήγαγε η Βρετανία, το 1913.

Τα -πρώτα βαρύτερα από τον αέρα- αεροσκάφη που κατασκευάστηκαν με σκοπό τον βομβαρδισμό ήταν το Ιταλικό Caproni Ca 30 και το Βρετανικό Bristol T.B.8, και τα δύο το 1913. Το Bristol T.B.8 ήταν ένα πρώιμο Βρετανικό μονοκινητήριο αεροσκάφος που κατασκευάστηκε από την Bristol Aeroplane Company. Ήταν εξοπλισμένα με ένα πρισματικό σκόπευτρο στο μπροστινό πιλοτήριο και έναν κυλινδρικό φορέα βομβών στην κατώτερη μπροστινή άτρακτο ικανά να μεταφέρουν δώδεκα βόμβες βάρους τεσσεράμισι κιλών, που μπορούσαν να αφεθούν μία μία ή ταυτόχρονα όλες μαζί αν ήταν απαραίτητο.

Το αεροσκάφος αγοράστηκε και από τη Royal Naval Air Service και από τη Royal Flying Corps (RFC), και τρία Τ.Β.8 τα οποία βρίσκονταν ως εκθέματα στο Παρίσι, κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου του 1913 εξοπλίστηκαν με βόμβες και στάλθηκαν στη Γαλλία με το ξέσπασμα του πολέμου. Υπό τις εντολές του Charles Rumney Samson, εκτελέστηκε μία βομβιστική επίθεση σε μία Γερμανική πυροβολαρχία στο Middelkerke του Βελγίου στις 25 Νοεμβρίου, 1914.

Το πηδαλιουχούμενο, ή αερόπλοιο, αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Τα πρώιμα αερόπλοια ήταν ευάλωτα προς την καταστροφή, αλλά σταδιακά το αερόπλοιο έγινε πιο αξιόπιστο, με πιο άκαμπτη δομή και δυνατότερο πλέγμα. Πριν το ξέσπασμα του πολέμου, τα Ζέπελιν, μία μεγαλύτερη και πιο εμπορική μορφή αερόπλοιων σχεδιασμένα από τον Γερμανό Ferdinand Von Zeppelin, εφοδιάστηκαν με βόμβες για να επιτίθενται σε μακρινούς στόχους. Ήταν τα πρώτα στρατηγικά βομβαρδιστικά μακρινών στόχων. Παρά το γεγονός ότι η Γερμανική Αεροπορία ήταν αρκετά ισχυρή, με συνολικό αριθμό 123 αερόπλοιων στο τέλος του πολέμου, ήταν ευάλωτη σε επιθέσεις και αποτυχία μηχανών, όπως και σε προβλήματα πλοήγησης. Τα Γερμανικά αερόπλοια προκάλεσαν μικρή ζημιά σε όλες τις 51 επιθέσεις, καθώς σκότωσαν 557 Βρετανούς και τραυμάτισαν 1.358. Το Γερμανικό Ναυτικό έχασε 53 από τα 73 αεροσκάφη του, και ο Γερμανικός Στρατός έχασε 26 από τα 50 πλοία του.

Το Caproni Ca.3, ένα Ιταλικό βομβαρδιστικό του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το 1915

Το Caproni Ca.30 κατασκευάστηκε από τον Gianni Caproni στην Ιταλία. Ήταν ένα δικινητήριο διπλάνο με τρεις μηχανές Gnome ισχύος 67 kW (80 ίππων) και πέταξε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1914. Οι δοκιμαστικές πτήσεις αποκάλυψαν την ανεπαρκή ισχύ και την τοποθέτηση της μηχανής ως μη πρακτική, και ο Caproni εγκατέστησε τρεις πιο συμβατικές μηχανές Fiat A.10s 81 kW (110 ίππων). Ο βελτιωμένος σχεδιασμός αγοράστηκε από τον Ιταλικό στρατό και παραδόθηκε σε ποσότητα από τον Αύγουστο του 1915.

Ενώ ήταν κυρίως εκπαιδευτικό αεροσκάφος, το Avro 504 χρησιμοποιήθηκε ως βομβαρδιστικό στην αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου από τη Royal Naval Air Service (RNAS) ενώ χρησιμοποιήθηκαν και για επιδρομές σε υπόστεγα γερμανικών αεροσκαφών.

Στρατηγικός βομβαρδισμός

Το Sikorsky Ilya Muromets, ένα πρώιμο βαρύ βομβαρδιστικό

Βρετανικό Handley Page Type O, το 1918

Βομβιστικές επιδρομές και αποστολές αποκλεισμού προμηθειών έφεραν εις πέρας Γαλλικές και Βρετανικές δυνάμεις στη διάρκεια του πολέμου καθώς η αεροπορία τον Γερμανών αναγκάστηκε να επικεντρωθεί στους πόρους τις με μία αμυντική τακτική. Αξιοσημείωτα, βομβιστικές εκστρατείες δημιούργησαν ένα μέρος της Βρετανικής επίθεσης στη μάχη του Neuve Chapelle το 1915, με τις επιλαρχίες Royal Flying Corps να επιτίθενται σε γερμανικούς σιδηροδρομικούς σταθμούς σε μία προσπάθεια να εμποδίσουν την προμήθεια του Γερμανικού στρατού. Αρχικά, αυτοσχέδιες προσπάθειες στον βομβαρδισμό που χαρακτήρισαν το πρώιμο μέρος του πολέμου αντικαταστάθηκαν από μία πιο οργανωμένη και συστηματική προσέγγιση στον στρατηγικό και τακτικό βομβαρδισμό, με κύριους υπαίτιους στρατηγούς διαφόρων αεροποριών των δυνάμεων της Αντάντ, και συγκεκριμένα τον ταγματάρχη Hugh Trenchart, που ήταν ο πρώτος υποστηρικτής της ιδέας ότι θα έπρεπε να υπάρχουν παρατεταμένες στρατηγικές βομβιστικές επιθέσεις προκειμένου να διακόψουν τις σιδηροδρομικές επικοινωνίες του εχθρού, σε σύνδεση με τις βασικές επιχειρήσεις των συμμαχικών δυνάμεων.

Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, ο βομβαρδισμός ήταν άτεχνος (με χειροβομβίδες που ρίπτονταν στην απέναντι μεριά). Μέχρι το τέλος του πολέμου όμως βομβαρδιστικά μακρινών στόχων εξοπλισμένα με σύνθετους υπολογιστές βομβαρδισμών ήταν υπό κατασκευή, και ήταν σχεδιασμένα να κουβαλούν μεγάλο φορτίο για να καταστρέφουν εχθρικές βιομηχανικές περιοχές. Τα πιο σημαντικά βομβαρδιστικά που χρησιμοποιήθηκαν στον Α' Π.Π. ήταν το Γαλλικό Breguet 14, το Βρετανικό de Havilland DH-4, το Γερμανικό Albatros C.III και το Ρωσικό Sikorsky Ilya Muromets. Το Ρωσικό Sikorsky Ilya Muromets ήταν το πρώτο τετρακινητήριο βομβαρδιστικό που εξοπλίστηκε με μία εξειδικευμένη μονάδα βομβαρδισμού κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό το βαρύ βομβαρδιστικό δεν είχε αντίπαλο στα αρχικά στάδια του πολέμου, καθώς οι Δυνάμεις του Άξονα δεν κατείχαν κάποιο συγκρίσιμο με αυτό αεροσκάφος.

Βομβαρδισμοί μακρινών στόχων γινόντουσαν τη νύχτα από πολυκινητήρια διπλάνα όπως το Gotha G.IV (του οποίου το όνομα ήταν συνώνυμο με όλα τα πολυκινητήρια Γερμανικά βομβαρδιστικά) και αργότερα το Handley Page Type O. Η πλειοψηφία των βομβαρδισμών γινόταν από μονοκινητήρια διπλάνα με ένα ή δύο μέλη πληρώματος που πετούσαν μικρές αποστάσεις για να επιτεθούν τις εχθρικές γραμμές και την άμεση ενδοχώρα. Καθώς η αποτελεσματικότητα του βομβαρδιστικού ήταν εξαρτημένη από το βάρος και την ακρίβεια του φόρτου βομβών της, ακόμα μεγαλύτερα βομβαρδιστικά αναπτύχθηκαν στην αρχή του Α' Π.Π., ενώ αρκετά χρήματα δαπανήθηκαν στην ανάπτυξη κατάλληλων σκοπεύτρων βομβών.

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Το B-17 Flying Fortress βαρύ βομβαρδιστικό από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Βομβαρδιστικό Douglas SBD Dauntless

Με την ισχύ μηχανής τον μεγάλο περιορισμό, σε συνδυασμό με την επιθυμία για ακρίβεια αλλά και άλλους επιχειρησιακούς παράγοντες, οι σχεδιασμοί βομβαρδιστικών έτειναν στο να ταιριάζουν σε συγκεκριμένους ρόλους. Από την αρχή του πολέμου αυτό συμπεριέλαβε:

• βομβαρδιστικά βουτιάς - με πρόσθετη ενδυνάμωση για κάθετες επιθέσεις και για μεγαλύτερη ακρίβεια
• ελαφρύ, μεσαίο και βαρύ βομβαρδιστικό - ανάλογα με το μέγεθος του αεροσκάφους
• βομβαρδιστικά τορπιλών - εξειδικευμένα αεροσκάφη εξοπλισμένα με τορπίλες
• επιθετικά αεροσκάφη ξηράς - αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν για πλήξη στόχων σε πεδία μάχης όπως σε στρατεύματα ή μέρη συγκέντρωσης αρμάτων
• βομβαρδιστικό νύχτας - ειδικά εξοπλισμένο για να επιχειρεί τη νύχτα όταν οι άμυνες του αντιπάλου είναι περιορισμένες
• αεροσκάφη θαλάσσιας περιπολίας - βομβαρδιστικά μακρινών στόχων που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον υποβρυχίων.

  

  Το Avro Lancaster με ένα φορτίο 10.000 κιλών με μία Grand Slam bomb, το 1945

Τα βομβαρδιστικά δεν προορίζονταν σε επιθέσεις σε άλλων αεροσκαφών αν και τα περισσότερα ήταν εφοδιασμένα με αμυντικά όπλα. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σήμανε την αρχή της ευρείας χρήσης βομβαρδιστικών υψηλών ταχυτήτων με μειωμένα αμυντικά συστήματα για να φτάσουν σε υψηλότερες ταχύτητες, όπως το de Havilland Mosquito, μια φιλοσοφία που συνεχίστηκε με τα βομβαρδιστικά του Ψυχρού Πολέμου.

Κάποιοι μικρότεροι σχεδιασμοί έχουν χρησιμοποιηθεί για νυχτερινά μαχητικά, και ένας αριθμός μαχητικών, όπως το Hawker Hurricane, χρησιμοποιήθηκαν ως επιθετικά αεροσκάφη ξηράς, αντικαθιστώντας τα ελαφριά βομβαρδιστικά και αποδείχθηκαν ανίκανα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους όταν κουβαλούσαν έναν σημαντικό αριθμό φορτίου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Bomber aircraft στο Wikimedia Commons