Γαλαξίας Σομπρέρο
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 
12h 39m 59.4s, −11° 37′ 23″
| Γαλαξίας-Σομπρέρο | |
|---|---|
 | |
| Παρατηρησιακά Δεδομένα (εποχή J2000) | |
| Αστερισμός | Παρθένος |
| Ορθή Αναφορά | 12h 39m 59,4s |
| Απόκλιση | -11° 37′ 23″ |
| Μετατόπιση προς το ερυθρό | 1024 ± 5 km/s |
| Απόσταση | 29,3 ± 1,6 εκατομ.ly (9,0 ± 0,5 Mpc) |
| Φαινόμενο μέγεθος (V) | 9,0 |
| Χαρακτηριστικά | |
| Τύπος Γαλαξία | SA(s)a |
| Φαινόμενη διάμετρος (V) | 8,7′ × 3,5′ |
| Άλλες ονομασίες | |
Ο Γαλαξίας Σομπρέρο (Sombrero Galaxy), γνωστός και ως Μεσιέ 104 (Μ104) ή NGC 4594, είναι σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό Παρθένος. Ξεχωριστά χαρακτηριστικά του είναι ο λαμπρός πυρήνας, το ασυνήθιστα μεγάλο κεντρικό εξόγκωμα και μία έντονη σκοτεινή λωρίδα σκόνης στον εμφανιζόμενο υπό μεγάλη κλίση δίσκο του. Η λωρίδα αυτή και το πολύ μεγάλο κεντρικό εξόγκωμα δίνουν σε αυτό τον γαλαξία την εμφάνιση ενός μεξικάνικου καπέλου «σομπρέρο», από όπου και η ονομασία του. Το φαινόμενο μέγεθός του τον καθιστά εύκολα ορατό με μεσαία ερασιτεχνικά τηλεσκόπια. Η κεντρική μεγάλης μάζας μαύρη τρύπα και η λωρίδα σκόνης προσελκύουν την προσοχή και των επαγγελματιών αστρονόμων στον Μ104.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανακάλυψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γαλαξίας Σομπρέρο ανακαλύφθηκε τον Μάιο του 1781 από τον Πιέρ Μεσαίν, που τον περιέγραψε σε μία επιστολή του τον Μάιο 1783 προς τον J. Bernoulli, που αργότερα τυπώθηκε στο Berliner Astronomisches Jahrbuch. Ο Σαρλ Μεσιέ κράτησε μία χειρόγραφη σημείωση για αυτόν και για άλλα 5 σώματα (σήμερα αναγνωριζόμενα ως M104 - M109) στον κατάλογό του που είναι σήμερα γνωστός ως Κατάλογος του Μεσιέ, αλλά δεν περιλήφθηκε σε αυτόν επίσημα ως το 1921. Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακάλυψε ανεξάρτητα τον γαλαξία το 1784 και σημείωσε πρώτος την παρουσία ενός «σκοτεινού στρώματος» στον δίσκο του (της λωρίδας σκόνης).
Ιστορικές μετρήσεις της ερυθρομεταθέσεως
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τη δεκαετία του 1910, ο Αμερικανός αστρονόμος Βέστο Σλίφερ (Vesto Slipher) ανακάλυψε ότι τα φάσματα αρκετών γαλαξιών, και του Σομπρέρο, παρουσιάζουν μετατόπιση προς το ερυθρό. Η μέση ταχύτητα που υπολογίσθηκε από αυτές ήταν 400 km/sec, ενώ για τον Σομπρέρο 1100 km/sec. Αυτές ήταν από τις πρώτες παρατηρήσεις της διαστολής του Σύμπαντος.
Επίσης ο Σλίφερ (Slipher) ανίχνευσε φασματοσκοπικώς την περιστροφή του γαλαξία, μία από τις πρώτες παρατηρήσεις γαλαξιακής περιστροφής στην Ιστορία.
Ο δακτύλιος σκόνης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πιο κτυπητό ίσως χαρακτηριστικό του γαλαξία είναι η λωρίδα σκόνης που υπερτίθεται. Πρόκειται για ένα συμμετρικό δακτύλιο που περικλείει το κεντρικό εξόγκωμα. Το περισσότερο ψυχρό ατομικό υδρογόνο του γαλαξία βρίσκεται μέσα σε αυτό τον δακτύλιο, όπως και (μάλλον) το περισσότερο μοριακό αέριο. Φασματοσκοπικές παρατηρήσεις στο υπέρυθρο, δείχνουν ότι ο δακτύλιος είναι σήμερα η κυριότερη κοιτίδα δημιουργίας νέων αστέρων στον Μ104.
Ο γαλαξιακός πυρήνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πυρήνας του Μ104 ταξινομείται ως «περιοχή εκπομπής χαμηλού ιονισμού» (LINER). Δηλαδή τα άτομα της περιοχής είναι ασθενώς ιονισμένα (τους λείπουν λίγα μόνο ηλεκτρόνια). Η πηγή της ενέργειας που τα ιονίζει είναι θέμα έντονης επιστημονικής διαμάχης. Φασματοσκοπικές παρατηρήσεις στο υπέρυθρο απέδειξαν ότι ο γαλαξιακός πυρήνας δεν έχει δραστηριότητα δημιουργίας νέων αστέρων. Ωστόσο τη δεκαετία του 1990 μία ερευνητική ομάδα υπό τον John Kormendy έδειξε ότι υπάρχει μία κεντρική μαύρη τρύπα μάζας 1 δισεκατομμυρίου ηλιακών μαζών, μία από τις μεγαλύτερες των γειτονικών μας γαλαξιών.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Hubble Μωσαϊκό εικόνων του Μ104 (ESA)
- HubbleSite: Ο Γαλαξίας Σομπρέρο
- M104, the Sombrero Galaxy (NightSkyInfo.com)
- Messier 104 (SEDS) Αρχειοθετήθηκε 2004-09-10 στο Wayback Machine.
- Sombrero Galaxy
- M104 The Sombrero Galaxy
| Κατάλογος |
|
|---|---|
| Δείτε επίσης | |
