Γιάννης Παππάς

Γιάννης Παππάς
Γιάννης Παππάς
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Γιάννης Παππάς (Ελληνικά)
Γέννηση	13 Μαρτίου 1913; Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	18 Ιανουαρίου 2005; Αθήνα
Κατοικία	Αλεξάνδρεια (1944–1951); Παρίσι; Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού (1930, 1932)
Ιδιότητα	γλύπτης και διδάσκων πανεπιστημίου
Γονείς	Αλέξανδρος Παππάς
Σημαντικά έργα	Έφιππο ανδριάντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Προτομή του Δημήτριου Υψηλάντη, Ελευθέριος Βενιζέλος, Ελευθέριος Βενιζέλος, Μακρυγιάννης (ανδριάντας), Οδυσσέας Ελύτης (ἀγαλμα), Ελευθέριος Βενιζέλος, ανδριάντα του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη στη Νάξο, Προτομή Ιωάννη Συκουτρή, Νέα Σμύρνη, Ανδριάντας του Χαριλάου Τρικούπη, Βουλή, Προτομή του Νικόλαου Βότση, Ύδρα, Ανδριάντας του Ανδρέα Μιχαλακοπουλου, Πάτρας, Η Γυναίκα του Λαού, Νίκαια, Άγαλμα "Δόξα", Χίος, Ανδριάντας του Αδαμάντιου Κοραή, Χίος, Ανδριάντας του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, Θεσσαλονίκη, Ανδριάντας του Ελευθέριου Βενιζέλου, Ηράκλειο, Ανδριάντας του Ελευθέριου Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη, Ανδριάντας του Ίωνος Δραγούμη, Θεσσαλονίκη, ανδριάντας του Μητροπολίτη Χρυσάνθου, Κομοτηνή, Προτομή του Άγγελου Σικελιανού, Λευκάδα, Ανδριάντας του Παντελή Πρεβελάκη, Ρέθυμνο, Ανδριάντας, Σκεπτόμενη Κόρη, Ρέθυμνο, Άγαλμα της Μάνας, Πειραιάς, Έφιππος Ανδριάντας του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Φάληρο και Προτομή του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, Βλαχορράπτης
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Γιάννης Παππάς (13 Μαρτίου 1913 –18 Ιανουαρίου 2005) ήταν Έλληνας γλύπτης, ένας από τους πιο σημαντικούς νεοέλληνες γλύπτες που έδρασαν στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, μεταφέροντας και αξιοποιώντας τις διδαχές της μεταροντενικής γαλλικής σχολής στην ελληνική πραγματικότητα.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Γιάννης Παππάς γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1913 στην Κωνσταντινούπολη, γιος του χειρουργού Αλέξανδρου Παππά και της Ελένης Φ. Φωτιάδη. Το Σεπτέμβριο του 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένειά του εγκαθίσταται στην Αθήνα. Το 1929 ολοκληρώνει τις γυμνασιακές σπουδές του στο Γ' Γυμνάσιο Αθηνών.

Το 1930 εγγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (École Supérieure des Beaux-Arts) του Παρισιού. Από το 1930 ως το 1932 σπουδάζει στο εργαστήριο του καθηγητή Ζαν Μπουσέ (Jean Boucher). Το 1937 βραβεύεται με χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων. Το 1939 εκθέτει στο Παρίσι το πρόπλασμα του ανδριάντα του Αδαμαντίου Κοραή.

Επιστρέφει στην Ελλάδα προκειμένου να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Την 28η Οκτωβρίου 1940 επιστρατεύεται και υπηρετεί στη ζώνη των πρόσω ως απλός οπλίτης. Τον Απρίλιο του 1941 επιστρέφει από το μέτωπο. Τα χρόνια της Κατοχής εργάζεται στο εργαστήριό του στην αθηναϊκή συνοικία Ζωγράφου.

Το Δεκέμβριο του 1944 κατατάσσεται στο Βασιλικό Ναυτικό και υπηρετεί στην Ανωτέρα Ναυτική Διοίκηση Αλεξανδρείας ως ναύτης. Παραμένει στην Αλεξάνδρεια ως το 1951 και μελετά τα μνημεία της αιγυπτιακής τέχνης στο Κάιρο και την Άνω Αίγυπτο. Το 1952 επιστρέφει στην Αθήνα, όπου το 1953 εκλέγεται καθηγητής των Εργαστηρίων Γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.).

Το 1972 εκλέγεται αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών, ενώ το 1980 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έχει βραβευθεί με τον Ταξιάρχη dell’ Ordine del Merito Nazionale της Ιταλίας.

Ο Γιάννης Παππάς πέθανε στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου 2005 σε ηλικία 92 ετών και ετάφη στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών.

Καλλιτεχνική δημιουργία

Ο Γιάννης Παππάς θεωρείται ένας από τους πιο παραγωγικούς νεοέλληνες γλύπτες, με πλήθος έργων του εγκατεσπαρμένων σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Φιλοτέχνησε ανδριάντες και προτομές, μεταξύ των οποίων στις πιο αξιόλογες περιλαμβάνονται:

Ανδριάντας Ελευθερίου Βενιζέλου (ορείχαλκος, ύψος 4 μ., Αθήνα – Πάρκο Ελευθερίας). Τοποθετήθηκε στα τέλη του 1969.

Ανδριάντας Οδυσσέα Ελύτη (ορείχαλκος, Αθήνα – Κολωνάκι, Πλατεία Δεξαμενής). Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το Μάρτιο του 1997, ένα χρόνο μετά το θάνατο του ποιητή, από τον τότε Υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο και τον πρώην Δήμαρχο Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλο

Ανδριάντας Ελευθερίου Βενιζέλου (μάρμαρο, ύψος 3.50 μ., Αθήνα – Προαύλιο Βουλής των Ελλήνων). Τοποθετήθηκε το έτος 1990.

Ανδριάντας Στρατηγού Μακρυγιάννη (ορείχαλκος, ύψος 2 μ., Αθήνα – Οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Βύρωνος). Τοποθετήθηκε επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου το Μάρτιο του 1996.

Ανδριάντας Χαριλάου Τρικούπη (μάρμαρο, ύψος 3.45 μ., Αθήνα – Προαύλιο Βουλής των Ελλήνων). Φιλοτεχνήθηκε το 1998 και τοποθετήθηκε το 2000.

Προτομή Δημητρίου Υψηλάντη (μάρμαρο, 1934, Αθήνα - Πεδίον του Άρεως).

Προτομή Κωνσταντίνου Τσάτσου, πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας (ορείχαλκος, 1989, Αθήνα – Πλάκα, πεζόδρομος οδού Κυδαθηναίων). Βρίσκεται κοντά στο σπίτι, όπου έζησε επί της οδού Κυδαθηναίων αριθ. 9.

Έφιππος ανδριάντας Μεγάλου Αλεξάνδρου (μπρούτζο, μήκος 3,8, ύψος 3,45 μέτρα), ο οποίος μετά από 32 χρόνια συστηματικής εργασίας ολοκληρώθηκε το 1973, αγοράστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1993 και τοποθετήθηκε το 2019 στην Αθήνα, στη συμβολή των οδών Αμαλίας και Βασ.Σοφίας.

Ο Γιάννης Παππάς φιλοτέχνησε επίσης ανδριάντες και προτομές προσωπικοτήτων, που βρίσκονται σε άλλα μέρη της Ελλάδας ή το εξωτερικό, όπως τους ανδριάντες του Αδαμαντίου Κοραή (1938 – 1940, Χίος), του Ελευθερίου Βενιζέλου (Ηράκλειο Κρήτης και Θεσσαλονίκη, 1977), του Μικέ Σαλβάγου, Χιώτη μεγαλέμπορου βάμβακος στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια), του Ευάγγελου Αβέρωφ – Τοσίτσα (Μέτσοβο), του Ίωνα Δραγούμη (Πλατεία Μακεδονομάχων Θεσσαλονίκης), του Παντελή Πρεβελάκη (Δημαρχείο Ρεθύμνου Κρήτης), τις προτομές των αδελφών Αργέντη, λογίων από τη Χίο, του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου (Πάτρα, 1975 – 1976).

Το έργο του περιλαμβάνει ακόμη πλήθος γλυπτών, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν: «Ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος (1936), «Έφηβος» (χάλκινο άγαλμα στο κοινοτικό στάδιο της Αλεξάνδρειας), «Εργάτες στην Κατοχή» (1943), «Κοπέλλες Ελληνίδες» (1953), «Γυναίκα με το Χταπόδι» (1959), «Αναμνήσεις από το καλοκαίρι» (1959), «Η γέννηση της Αφροδίτης» (1976) κ. ά.

Πηγές

• Στέλιος Λυδάκης: «Οι Έλληνες Γλύπτες – Η νεοελληνική γλυπτική: ιστορία – τυπολογία – λεξικό γλυπτών», τόμ. 5ος, σελ. 425, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα, 1981.

• Ζέττα Αντωνοπούλου: «Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια γλυπτική 1834 – 2004», σελ. 96, 118 - 119, 148, 149, 150, 173 & 205, α΄ έκδοση, Εκδόσεις «Ποταμός», Αθήνα, 2003.

• Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης: «Είκοσι τέσσερις γλύπτες τιμούν τον δάσκαλό τους. Αφιέρωμα στον γλύπτη Γιάννη Παππά», κατάλογος, Μέγαρο Εϋνάρδου, Αθήνα 2002.

Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (8/5/2015)
Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16^ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 3, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
Μιλτιάδης Μ. Παπανικολάου, Ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα. Ζωγραφική και γλυπτική του 20ού αιώνα, εκδόσεις Αδάμ, 1999
Γιάννης Παππάς, Υπουργείο Πολιτισμού, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 1992
Γιάννης Παππάς. Γλυπτική, εκδόσεις Αδάμ, χ.χ.
Μανόλης Χατζηδάκης, «Ο γλύπτης Παππάς», Ζυγός, τ. 54, Μάιος 1960, σ. 5-22