Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γρηγόριος Χιονιάδης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Γρηγόριος Χιονιάδης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Γεώργιος (Ελληνικά)
Όνομα γεννήσεωςΓεώργιος
Γέννηση1240 (περίπου)[1][2]
Θάνατος1320[1][2]
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαμεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Ομιλούμενες γλώσσεςμεσαιωνική ελληνική γλώσσα
περσικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααστρονόμος
ιερέας
ιατρός
αστρολόγος
δεδομένα

Ο Γρηγόριος Χιονιάδης (γεν. 1240 με 1250[3]- θαν. περίπου το 1320) ή Γεώργιος[4][5], ήταν Βυζαντινός αστρονόμος, ιατρός, και κληρικός. Ταξίδεψε στην Περσία όπου μελέτησε τα περσικά μαθηματικά και τις περσικές πραγματείες της αστρονομίας, και τις σημαντικές γνώσεις που αποκόμισε τις μετέφερε κατά την επιστροφή του στο Βυζάντιο,[6] όπου και ίδρυσε μια ακαδημία αστρονομίας στην Τραπεζούντα. Διετέλεσε επίσης και ορθόδοξος μητροπολίτης Ταυρίδος (Ταμπρίζ στο βορειοδυτικό Ιράν) όπου και αντικατέστησε το κοσμικό του όνομα, Γεώργιος, με αυτό του Γρηγόριος.

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης της Ταμπρίζ κατά τον 16ο αιώνα. Ο Γρηγόριος Χιονιάδης έγινε ο μητροπολίτης της πόλης κατά την διαβίωση του εκεί τον 14ο αιώνα, καθώς και αποκόμισε πολλές γνώσεις σχετικά με την περσική αστρονομία

Το 1347, ο Γεώργιος Χρυσοκόκκης, λόγιος του 14ου αιώνα ο οποίος ήταν σχεδόν σύγχρονος του Χιονιάδη και επίσης ασχολούνταν με την αστρονομία, στο έργο του με τον τίτλο Εξήγησις εις την Σύνταξιν των Περσών περιέγραψε το ταξίδι του Χιονιάδη, όπου και ανέφερε πως μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη και ερωτεύτηκε τα μαθηματικά και τις άλλες επιστήμες. Μετά την μελέτη της ιατρικής, έστρεψε το ενδιαφέρον του προς την αστρονομία, και πληροφορήθηκε πως το καλύτερο μέρος για να τη μελετήσει θα ήταν η Περσία. Ταξίδεψε προς την Τραπεζούντα, όπου και του προσφέρθηκε βοήθεια από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Β´ της Τραπεζούντας, και από εκεί, προχώρησε απευθείας ως την Περσία, όπου κέρδισε την βοήθεια ενός άλλου ηγεμόνα. Έχουν επιζήσει 16 επιστολές του, που επιβεβαιώνουν τη βοήθεια, που έλαβε από τον Αλέξιο Β΄ και ταξίδεψε στην Περσία. Ο Χωνιάδης μετέφρασε Αραβικά και Περσικά έργα μαθηματικών και αστρονομίας, περιαμβανωμένων των αστρονομικών πινάκων του διδασκάλου του Σαμς αντ-Ντιν αλ-Μπουχαρί[7], ο οποίος είχε εργαστεί στο περίφημο Αστεροσκοπείο Μαραγκέχ υπό τον πολυμαθή Νασίρ αλ-Ντιν αλ-Τουσί.Εκεί αφότου απέκτησε ότι γνώσεις επιθυμούσε, επέστρεψε στην Τραπεζούντα φέρνοντας από την Περσία ένα πλήθος από αστρονομικά κείμενα τα οποία και μετέφρασε στα Ελληνικά.[8]

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του αυτή, ο Χιονιάδης διέμεινε για αρκετό διάστημα στην Ταυρίδα (σημερινό Ταμπρίζ στο Ιράν) κατά την περίοδο όπου η πόλη τελούσε υπό Μογγολική κυριαρχία, και έγινε ο ορθόδοξος μητροπολίτης της περιοχής.[8] Εμφανίζεται να μένει στην Ταμπρίζ από το 1295 έως το 1296, και κατόπιν πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και δίδαξε ιατρική και αστρονομία, μαζί με τις νέες αστρονομικές θεωρίες που έφερε από την Περσία. Αργότερα κατά το 1302, επέστρεψε ξανά στην Ταμπρίζ ως μητροπολίτης. Έχει υποστηριχτεί, πως η διαδρομή του αυτή μπορεί να συνδέεται με την απόπειρα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β´ Παλαιολόγου να συνάψει συμμαχία με τον ηγέτη τον Μογγόλων Γκαζάν Χαν (Ghazan Khan) το καλοκαίρι του 1302.

Ο Χωνιάδης έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο, μεταφέροντας αρκετούς νεωτερισμούς του ισλαμικού κόσμου στην Ευρώπη. Αυτοί περιλαμβάνουν την εισαγωγή του παγκόσμιου, ανεξαρτήτου-πλάτους αστρολάβου στην Ευρώπη και μία Ελληνική περιγραφή του "ζεύγους κύκλων του Τουσί", που επηρέασε τον Κοπέρνικο. Ο Χωνιάδης μετέφρασε επίσης αρκετές διατριβές Ζιγ (αστρονομικούς πίνακες για τη θέση των ουρανίων σωμάτων), περιλαμβανομένου του περσικού Ζιγ-ι Ιλκχανί του αλ-Τουσί και του αστεροσκοπείου στο Μαραγκέχ[9] και των σελτζουκικών Πινάκων Σανζαρίκ του Αλ-Καζινί, ενός ισλαμιστή αστρονόμου Ρωμαϊκής/Ελληνικής καταγωγής.[10]

Πέθανε στην Κωνσταντινούπολη, πιθανώς κατά τη δεύτερη δεκαετία του 14ου αιώνα. Ο Γιόχαν Άλμπερτ Φαμπρίκιος(Johann Albert Fabricius), σημαντικός Γερμανός ιστορικός και βιβλιογράφος του 17ου αιώνα, τον μνημονεύει ως Γεώργιο Χιονιάδη (Georgium Choniadem).[5]

Έργο και επιρροή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξώφυλλο των Επιστολών του Γρηγορίου Χιονιάδη, έντυπη έκδοση του 1902, Αθήνα, με το κείμενο του βιβλίου να προέρχεται από τα σωζόμενα χειρόγραφα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας.

Έχουν διασωθεί 16 από τις επιστολές του ίδιου του Χιονιάδη σε χειρόγραφα (Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας,[11] Βιέννη), στις οποίες απευθύνεται στον Αλέξιο Β´ Μέγα Κομνηνό, τον πατριάρχη Ιωάννη ΙΑ΄ Βέκκο, και διάφορους άλλους ευγενείς και λογίους της εποχής, καθώς και αναφέρει πως έλαβε υποστήριξη από τον Αλέξιο Β´ κατά το ταξίδι του. Οι μεταφράσεις του αφορούν πολλά Αραβικά και Περσικά μαθηματικά και αστρονομικά έργα, τα οποία περιελάμβαναν τους αστρονομικούς πίνακες του δασκάλου του στην Περσία, αλ-Μπουχάρι (Shams ad-Din al-Bukhari), ο οποίος είχε εργαστεί στο φημισμένο αστεροσκοπείο του Μαραγκέ (Maragheh) με τον πολυμαθή Νασίρ αλ-Ντιν αλ-Τούσι (Nasir al-Din al-Tusi). Τα περιεχόμενα των μεταφράσεων και οι λέξεις που χρησιμοποίησε, δείχνουν πως οι Βυζαντινοί διατηρούσαν ικανό μέρος των αστρονομικών γνώσεων από την εποχή της πρώιμης Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.[4] Κατά την περίοδο αυτή, συνέγραψε και ένα σύντομο εγχειρίδιο εισαγωγής στην αστρονομία, το Τα Σχήματα των Άστρων.[12]

Ο Χιονιάδης διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στη μετάδοση αρκετών καινοτομιών από τον μεσαιωνικό Ισλαμικό κόσμο στην Ευρώπη. Αυτές περιλαμβάνουν την εισαγωγή του παγκοσμίου αστρολάβου -ανεξαρτήτου γεωγραφικού πλάτους- στην Ευρώπη, καθώς και μια περιγραφή της πλανητικής θεωρίας με την ονομασία ζεύγος Τούσι (Tusi-couple), η οποία αργότερα επηρέασε τη θεωρία του Κοπέρνικου για τον ηλιοκεντρισμό.[3][12] Μετέφρασε επίσης αρκετές πραγματείες Ζιτζ (Zij, περσικές αστρονομικές πραγματείες) στα Ελληνικά, ανάμεσα στις οποίες και το Περσικό Ζιτζ-ι Ιλχάνι (Zij-i Ilkhani) του αλ-Τούσι και του αστεροσκοπείου του Μαραγκέ,[13] καθώς και τους Σαντζαρικούς Πίνακες (ονομασία από τον σουλτάνο Σαντζαρ των Σελτζούκων) του Αλ-Χαζίνι, μουσουλμάνου αστρονόμου Βυζαντινής καταγωγής.[14]

Μαθητής του υπήρξε ο Μανουήλ Βρυέννιος, ο οποίος αργότερα με τη σειρά του ήταν ο δάσκαλος του Θεόδωρου Μετοχίτη ο οποίος ανέφερε πως είχε μάθει αστρονομία από κάποιον που ταξίδεψε στην Περσία.[15] Ενδέχεται ο Μάξιμος Πλανούδης να έμαθε τους Ινδοαραβικούς αριθμούς(σύγχρονοι αριθμοί) μέσω του Χιονιάδη, όταν και έπειτα επεκτάθηκαν από το Βυζάντιο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Με τον θάνατο του Χιονιάδη, μέρος των περιεχομένων της βιβλιοθήκης του πέρασε στον Κωνσταντίνο Λουκίτη.[3]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12007088c. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 AlKindi. 38380.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Talbot, Alice-Mary (1991). «Chionades, Gregory» - Oxford Dictionary of Byzantium, σελ. 422. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198140983. 
  4. ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) «Haramundanis, Katherine (2007). «Chioniades, Gregor [George]». Στο: Thomas Hockey et al.. The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. σελ. 229. ISBN 978-0-387-31022-0. (PDF version)». 
  5. ↑ 5,0 5,1 (Λατινικά) «Georgium Choniadem - Albert Fabricius, Adolf Gottlieb Christoph Harless, Christoph August Heumannoniadem - Bibliotheca Graeca - Βόννη, 1790, σελ. 703». 
  6. ↑ (Αγγλικά) Nicholas J. Moutafakis, Byzantine Philosophy, Hackett Publishing, 2003, ISBN 0-87220-563-0, p. 200
  7. ↑ Thomas Hockey at al. «Biographical Encyclopedia of astronomers». 
  8. ↑ 8,0 8,1 (Αγγλικά) Pingree, "Gregory Choniades", 141
  9. ↑ Joseph Leichter (27 Ιουνίου 2009). «The Zij as-Sanjari of Gregory Chioniades». Internet Archive. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009. 
  10. ↑ Pingree, "Gregory Chioniades", pp. 135-160.
  11. ↑ (Αγγλικά) «Grego'rius CHIONADES - A dictionary of Greek and Roman biography and mythology - W.Smith - 1873». 
  12. ↑ 12,0 12,1 (Αγγλικά) E A Paschos; P Sotiroudis, The Schemata of the Stars: Byzantine Astronomy from A.D. 1300, Part 1300, World Scientific, 1998, ISBN 9810234899, ISBN 9789810234898
  13. ↑ (Αγγλικά) Joseph Leichter (27 Ιουνίου 2009). «The Zij as-Sanjari of Gregory Chioniades». Internet Archive. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009. 
  14. ↑ (Αγγλικά) David Pingree (1964), "Gregory Chioniades and Palaeologan Astronomy", Dumbarton Oaks Papers 18, p. 135-160.
  15. ↑ (Αγγλικά) «John Freely - Flame of Miletus: The Birth of Science in Ancient Greece (and How it Changed the World), I.B.Tauris, 27 Nov 2012, σελ. 177 - 178». 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξενόγλωσση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • (Αγγλικά) Pingree, David, Gregory Choniades and Palaeologan Astronomy, in Dumbarton Oaks Papers, 18 (1964)
  • (Αγγλικά) Pingree, David, The Astronomical Works of Gregory Chioniades. Vol. I, The Zīj al‐ʿAlāʾī. Amsterdam: J. C. Grieben. , (1985)
  • (Αγγλικά) Fryde, Edmund Boleslaw The Early Palaeologan Renaissance 1261 - C. 1360 2000
  • (Γαλλικά) Westerink L. G. La profession de foi de Grégoire Chioniadès, Revue des études byzantines, 38 (1980), pp. 233–245. Persee website
  • (Αγγλικά) LLC Books (Editor), 14th-Century Eastern Orthodox Bishops: Gregory Palamas, Vasily Kalika, Gregory Choniades, Patriarch Athanasius I of Constantinople, LLC Books, 2010, ISBN 9781157419884
  • (Αγγλικά) E A Paschos; P Sotiroudis, The Schemata of the Stars: Byzantine Astronomy from A.D. 1300, Part 1300, World Scientific, 1998, ISBN 9810234899, ISBN 9789810234898
  • (Αγγλικά) Leichter, Joseph ."The Zij as-Sanjari of Gregory Chioniades: Text, Translation and Greek to Arabic Glossary".
  • (Αγγλικά) Haramundanis, Katherine (2007). «Chioniades, Gregor [George]». Στο: Thomas Hockey et al., επιμ. The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer, σελ. 229. ISBN 978-0-387-31022-0. http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Chioniades_BEA.htm.  (PDF version)
  • (Αγγλικά) Dimitri Gutas, Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early 'Abbasaid Society (2nd-4th/5th-10th c.), Routledge, 12 Oct 2012
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γρηγόριος_Χιονιάδης&oldid=7774644"