Δάκος
| Δάκος | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Υπογένη | ||||||||||||
| Συνώνυμα | ||||||||||||
| ||||||||||||
Μορφολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο δάκος είναι γένος εντόμων της οικογένειας των Τεφριτίδων.[1][2][3][4]
Ενήλικο: Πρόκειται για μια μικρή μύγα μήκους 5mm, σκούρου έως ανοιχτού καστανού χρώματος. Ο θώρακας φέρει 3 κατά μήκος σκοτεινές γραμμές και υπόλευκο θυρέο (scutellum) ενώ έχει υπόλευκες ή υποκίτρινες κηλίδες στα πλάγια. Οι πτέρυγες είναι διαφανείς, ιριδίζουσες με χαρακτηριστικό γνώρισμά τους μια σκοτεινή κηλίδα στην άκρη κάθε πτέρυγας.[5] Ο ωοθέτης είναι αιχμηρός και ευδιάκριτος.
Αυγό: Πολύ στενόμακρο, λευκό και λεπτότερο στο ένα άκρο.
Προνύμφη: Υπόλευκη, μήκους 7-8 mm σε πλήρη ανάπτυξη, με το πρόσθιο μέρος του σώματος στενότερο από το οπίσθιο. Δεν έχει κεφαλική κάψα και στο πρόσθιο μέρος του σώματος είναι σκοτεινόχρωμα μόνο τα στοματικά άγκιστρα.
Νύμφη: Ελλειψοειδής, καστανή μήκους 5-6 mm που έχει ως περίβλημα το σκληρυμένο δερμάτιο της αναπτυγμένης προνύμφης.
Ωοτοκία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ωοτοκία αρχίζει όταν ο καρπός μαλακώσει και το έντομο μπορεί με τον ωοθέτη του να τον τρυπήσει και ο πυρήνας αρχίζει να σκληραίνει. Το ενήλικο τοποθετεί ένα αυγό σε κάθε ωπή ωοτοκίας και πολλές φορές ένα αυγό ανά καρπό. Αυτή η περίοδος ωοτοκίας διαρκεί από τον Ιούνιο μέχρι και τον Νοέμβριο.
Ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης του δάκου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η υψηλή υγρασία και η αυξημένη βροχόπτωση κατά την θερινή και φθινοπωρινή περίοδο.[6]
- Η ανάπτυξη δροσιάς σε συνδυασμό με τη μέση ημερήσια θερμοκρασία, που κυμαίνεται μεταξύ 10°C και 25°C. Αντίθετα, όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 35°C για αρκετό χρονικό διάστημα ελαττώνεται ο πληθυσμός του δάκου.[6]
- Το τακτικό πότισμα και η λίπανση των ελαιώνων προκαλούν μεγαλύτερες συνθήκες υγρασίας και μεγαλύτερη παραγωγή ελαιόκαρπου.[6]
Ζημιές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Δάκος αποτελεί μακράν το πιο επιζήμιο έντομο στην ελληνική γεωργία, και σίγουρα προκαλεί μεγάλες ζημιές στις οικονομίες όλων των μεσογειακών χωρών. Η επιστημονική του ονομασία είναι Bactrocera oleae, και πρόκειται για ένα δίπτερο έντομο που μοιάζει με τη γνωστή οικιακή μύγα, αλλά έχει μικρότερο μέγεθος. Αν και η ζημιά έχει ξεκινήσει πολύ νωρίτερα κάθε χρόνο, στη χώρα μας γίνεται αντιληπτή ακόμα και στους μη ειδικούς περίπου το Σεπτέμβριο – Οκτώβριο, καθώς τότε λόγω ευνοϊκών συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας, οι πληθυσμοί έχουν φτάσει σε μεγάλα επίπεδα και πλέον οι πληγές είναι εμφανείς στις ελιές μας. Ο Δάκος προσβάλλει τον καρπό της ελιάς. Η προνύμφη του Δάκου τρέφεται από το σαρκώδες τμήμα της ελιάς, ενώ το θηλυκό έντομο δημιουργεί πληγή πάνω στον καρπό όταν εναποθέτει το αυγό του. Η ζημιά είναι κατ’ αρχάς ποσοτική, καθώς έχουμε καρπόπτωση και μικρότερη παραγωγή. Στη συνέχεια, η ζημιά είναι και ποιοτική, καθώς αυξάνεται η οξύτητα του ελαιολάδου λόγω της δραστηριότητας των μυκήτων, ενώ οι βρώσιμες ποικιλίες καθίστανται ακατάλληλες καθώς έχουν πολύ εμφανείς στοές και πληγές. Τέλος, ο καρπός γίνεται εξαιρετικά ευάλωτος σε δευτερογενείς προσβολές (π.χ. γλοιοσπόριο). Τα ξηρικά δέντρα υποφέρουν κατά κανόνα λιγότερο. Οι ζημιές που προκαλούνται είναι δύο ειδών, ποσοτικές και ποιοτικές. Η ποσοτική αφορά την πρώιμη συγκομιδή της ελιάς πριν την κανονική περίοδο συλλογής της. Ο δάκος προκαλεί αύξηση της καρπόπτωσης και μείωση της παραγωγής. Η ποιοτική αφορά την οξύτητα του ελαιολάδου και την αλλοίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του όπως είναι η γεύση.[5][6]Όταν η ελιά έχει προσβληθεί σε μεγάλο βαθμό από δάκο μπορούν να προκληθούν στο δέντρο διάφορες μυκητολογικές ασθένειες όπως το γλοιοσπόριο, το καμαροσπόριο και το κυκλοκώνιο.[6]
Γενική Φυσιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Δάκος είναι τόσο καταστρεπτικός γιατί είναι ένα πολύ δραστήριο και ευπροσάρμοστο έντομο. Είναι ικανό να πετάξει πάνω από 3-4 χιλιόμετρα, αναζητώντας τροφή και σύζευξη. Ένα θηλυκό έντομο γεννά περισσότερα από 200 αυγά, οπότε καταλαβαίνει κανείς το ρυθμό ανάπτυξης και προσβολής που μπορεί να έχει μια καλλιέργεια αν δεν ελεγχθεί νωρίς. Ο κύκλος ζωής του εντόμου διαρκεί περίπου 35 ημέρες (λιγότερες το καλοκαίρι και περισσότερες το φθινόπωρο). Όταν επικρατήσουν υψηλές θερµοκρασίες άνω των 35°C, οι πληθυσµοί του δάκου µειώνονται αρκετά, καθώς άλλα έντομα πεθαίνουν και άλλα εμφανίζουν στειρότητα. Το καλοκαίρι δηλαδή υπάρχει μια φυσιολογική πτώση στο ρυθμό ανάπτυξης, αλλά το φθινόπωρο οι πληθυσμοί αρχίζουν να αυξάνονται με πολύ μεγάλο ρυθμό σε κάποιες περιοχές.
Καταπολέμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η καταπολέμηση του εντόμου γίνεται με ψεκασμό όπως είναι οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα. Επίσης υπάρχουν και οι μαζικοί τρόποι καταπολέμησης όπως είναι οι δολωματικοί ψεκασμοί εδάφους, ο ψεκασμός με καολίνη και η χρήση παγίδων στα ελαιόδεντρα.[5][6]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ http://data.gbif.org/species/browse/taxon/13143053
- ↑ Fauna.org.uk[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Γιάννης Κουτσοδημητρόπουλος (Γεωπόνος), Χρήστος Κουτσοδημητρόπουλος (Τεχνολόγος Γεωπόνος). «Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς - Δάκος». elies-ladikalamatiano.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς (+video) | Τα Μυστικά του Κήπου». 23 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Ζωολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |