Δημόσια γλυπτική της Αθήνας

Η δημόσια γλυπτική της Αθήνας περιλαμβάνει τα γλυπτά που βρίσκονται σε υπαίθριους χώρους της πρωτεύουσας ή και της μείζονος περιοχής πέραν των ορίων του Δήμου Αθηναίων (π. χ. πλατείες, πάρκα ή κήπους, πεζόδρομοι, προαύλια κτιρίων ή εκκλησιών κ. ά.).

Τα δημόσια γλυπτά έχουν ανεγερθεί, σε συνδυασμό και με τον περιβάλλοντα χώρο, σε περίοπτες θέσεις και σε θέα του ευρύτερου κοινού, σε ένδειξη μνήμης και τιμής σε ανθρώπους που προσέφεραν στην πνευματική πορεία της νεότερης Ελλάδας και παράλληλα σηματοδοτούν την εξέλιξη της νεότερης ελληνικής τέχνης και ειδικότερα της νεοελληνικής γλυπτικής.

Από τη σύσταση του ελληνικού κράτους και την επιλογή της Αθήνας ως πρωτεύουσας, σημαντικοί Έλληνες γλύπτες έχουν φιλοτεχνήσει σε ποικίλες τεχνοτροπίες και ανάλογα με τα καλλιτεχνικά ρεύματα της κάθε εποχής αριστουργήματα της νεότερης γλυπτικής, που συνδέονται και αντανακλούν την ιστορία της πόλης.

Ειδικότερα και όσον αφορά την υπαίθρια «πολιτιστική» γλυπτική της Αθήνας, με ανδριάντες ή προτομές αφιερωμένες σε ανθρώπους του πνεύματος, των γραμμάτων και των τεχνών (π. χ. φιλόσοφοι, συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφοι, μουσουργοί, ηθοποιοί κ. ά.), μια γενική καταγραφή τους, κατ’ αλφαβητική σειρά ονομασίας του γλυπτού, περιλαμβάνει:

Άγγελος Σικελιανός (Θανάσης Απάρτης. Αθήνα – Πλατεία Σκουζέ, Οδός Ρηγίλλης)
Άγγελος Τερζάκης (Θεόδωρος Παπαγιάννης. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Αδαμάντιος Κοραής (Ιωάννης Κόσσος & Γεώργιος Βρούτος. Αθήνα – Περίβολος Πανεπιστημίου Αθηνών)
Αισχύλος (Γεώργιος Καλακαλλάς. Αθήνα – Εθνικός Κήπος, Λεωφ. Αμαλίας)
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Λουκία Γεωργαντή. Αθήνα – Κυπριάδου, Πλατεία Παπαδιαμάντη)
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Θωμάς Θωμόπουλος. Αθήνα – Κολωνάκι, Πλατεία Δεξαμενής)
Αλίκη Βουγιουκλάκη (Βασίλης Διονυσόπουλος. Αθήνα - Πλατεία Μαβίλη, Λεωφ. Βασ. Σοφίας)
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (Φωκίων Ρωκ. Αθήνα – Εθνικός Κήπος)
Αχιλλέας Παράσχος (Γεώργιος Δημητριάδης. Αθήνα - Κήπος Ζαππείου)
Βλάσης Γαβριηλίδης (Μιχάλης Τόμπρος. Αθήνα – Πλατεία Κλαυθμώνος)
Γεώργιος Θεοτοκάς (Θεόδωρος Παπαγιάννης. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Γεώργιος Κατσίμπαλης (Κωνστ. Παλαιολόγος. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Γεώργιος Σουρής (Γεώργιος Δημητριάδης. Αθήνα - Κήπος Ζαππείου)
Γιάννης Τσαρούχης (Μέμος Μακρής. Μαρούσι – Δημαρχείο)
Γιαννούλης Χαλεπάς (Λουκία Γεωργαντή. Αθήνα – Κυπριάδου, Πλατεία Παπαλουκά)
Γιώργος Σεφέρης (Θεόδωρος Παπαγιάννης. Αθήνα – Πεζόδρομος Ζαλοκώστα)
Γρηγόριος Ξενόπουλος (Μαίρη Παπακωνσταντίνου. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Δημήτρης Μητρόπουλος (Θανάσης Απάρτης. Αθήνα – Ωδείο Αθηνών)
Δημήτριoς Καμπούρογλου (Νικόλαος Π. Γεωργαντής. Αθήνα – Πλάκα, Πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας)
Διονύσιος Κόκκινος (Βάσος Γερμενής. Αθήνα – Περίβολος Εθνικής Βιβλιοθήκης)

Διονύσιος Σολωμός (Θωμάς Θωμόπουλος. Αθήνα – Εθνικός Κήπος)
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Ελ Γκρέκο (Κώστας Βαλσάμης. Αθήνα – Νομική Σχολή, Οδός Μασσαλίας)
Ζαν Μορεάς (Εμίλ Αντουάν Μπουρντέλ. Αθήνα – Εθνικός Κήπος)
Εδουάρδος Σάουμπερτ (Φάνης Σακελλαρίου. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Έλλη Λαμπέτη (Αναστάσιος Γκιόκας. Αθήνα – Πεζόδρομος Δελφών & Διδότου)
Ευριπίδης (Γεώργιος Καλακαλλάς. Αθήνα – Εθνικός Κήπος, Λεωφ. Αμαλίας)
Ιωάννα Τσάτσου (Νικόλας. Αθήνα – Πλάκα, Πεζόδρομος Κυδαθηναίων)
Ιωάννης Κονδυλάκης (Ζάχος Μπεκιάρης . Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων )
Ιωάννης Πολέμης (Λουκάς Δούκας. Αθήνα – Κήπος Ζαππείου)
Κάρολος Κουν (Χρήστος Καπράλος. Αθήνα- Στοά του Βιβλίου, Οδός Ι. Πεσμαζόγλου)
Κυβέλη (Ναταλία Μελά. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Κωνσταντίνος Καβάφης (Κώστας Βαλσάμης. Αθήνα – Πλατεία Αιγύπτου)
Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (Μιχάλης Τόμπρος. Αθήνα – Κήπος Ζαππείου)
Κώστας Βάρναλης (Φαέθων Γρυπάρης. Αργυρούπολη – Πλατεία Κ. Βάρναλη, Οδ. Μ. Γερουλάνου)
Κωστής Μπαστιάς (Πραξιτέλης Τζανουλίνος. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Κωστής Παλαμάς ( Βασίλης Φαληρέας. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)

Λορέντζος Μαβίλης (Πέτρος Ρούμπος. Αθήνα – Πλατεία Μαβίλη, Λεωφ. Βασ. Σοφίας)
Μανώλης Καλομοίρης (Νίκος Περαντινός. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Μαρία Κάλλας (Ασπασία Παπαδοπεράκη. Αθήνα- Πλατεία Μαδρίτης, Λεωφ. Βασ. Αλεξάνδρου & Βρασίδα)
Μελίνα Μερκούρη (Αναστάσιος Κρατίδης. Αθήνα - Λεωφ. Αμαλίας & Διονυσίου Αρεοπαγίτη)
Νικόλαος Μάντζαρος (Μιχάλης Τόμπρος. Αθήνα – Προαύλιο Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Οδός Δημοκρίτου)
Νίκος Καζαντζάκης (Θανάσης Απάρτης. Αθήνα – Νομική Σχολή, Οδός Μασσαλίας)
Νίκος Χατζηαποστόλου (Νικόλας (Παυλόπουλος). Αθήνα – Πλάκα, Πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας)
Οδυσσέας Ελύτης (Γιάννης Παππάς. Αθήνα – Κολωνάκι, Πλατεία Δεξαμενής)
Παντελής Χορν (Πραξιτέλης Τζανουλίνος. Αθήνα – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Περικλής Βυζάντιος (Γρηγόρης Ζευγώλης. Αθήνα – Πλάκα, Οδός Διογένους)
Πλάτων (Λεωνίδας Δρόσης. Αθήνα – Περίβολος Ακαδημίας Αθηνών)
Πλάτων (Νίκος Περαντινός. Αθήνα - Ακαδημία Πλάτωνος, Οδός Πλάτωνος & Τηλεφάνους)
Σοφοκλής (Γεώργιος Καλακαλλάς. Αθήνα – Εθνικός Κήπος, Λεωφ. Αμαλίας)
Σπύρος Σαμαράς (Μιχάλης Τόμπρος. Αθήνα – Εθνικός Κήπος)
Σταμάτιος Κλεάνθης (Φάνης Σακελλαρίου. Αθήνα - Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων)
Στέφανος Δραγούμης (Ναταλία Μελά. Αθήνα - Κήπος Ζαππείου)
Στρατής Μυριβήλης (Λουκία Γεωργαντή. Αθήνα - Πλατεία Παγκρατίου, Οδός Ευτυχίδου)
Σωκράτης (Λεωνίδας Δρόσης. Αθήνα – Περίβολος Ακαδημίας Αθηνών)
Τίμος Μωραϊτίνης (Λουκία Γεωργαντή. Αθήνα – Πλατεία Ραλλούς Μάνου, Λεωφ. Αμαλίας)
Φώτης Κόντογλου (Μιχάλης Ζερβός. Αθήνα – Κυπριάδου, Περίβολος Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου)
Χρήστος Μαλεβίτσης (Ευάγγελος Μουστάκας. Αθήνα – Φιλοθέη, Οδός Παπαφλέσσα)
Χριστόφορος Νέζερ (Λουκία Γεωργαντή. Αθήνα – Πλατεία Νέζερ, Λεωφ. Βασ. Αλεξάνδρου & Νηρηίδων)

Δείτε επίσης

Πάρκο Ελλήνων Λογοτεχνών

Πηγές

Στέλιος Λυδάκης: «Οι Έλληνες Γλύπτες: Η νεοελληνική γλυπτική: ιστορία – τυπολογία – λεξικό γλυπτών», τόμος 5ος, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα, 1981.

Ζέττα Αντωνοπούλου: «Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004», 1η έκδοση, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003.

Λάζαρος Λαμέρας: «Χωροθετικό διάγραμμα υπαίθριων γλυπτών Δήμου Αθηναίων νεώτερης Ελλάδος», Ε. Μ. Π., Σχολή Αρχιτεκτόνων, Έδρα Πλαστικής, Αθήνα, 1975.

Μάρω Βουγιούκα & Βασίλης Μεγαρίδης: «Οδωνυμικά», Έκδοση Πολιτισμικού Οργανισμού Δήμου Αθηναίων, Αθήνα, 1997.