Εθνικό πένθος στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η κήρυξη εθνικού ή δημόσιου πένθους αποτελεί έναν τρόπο απόδοσης μεταθανάτιων τιμών σε διακεκριμένους πολίτες, τέως αρχηγούς κράτους ή πρωθυπουργούς καθώς και θύματα φυσικών καταστροφών ή πολύνεκρων δυστυχημάτων.
Άλλοι τρόποι απόδοσης τιμών αποτελούν η τέλεση της κηδείας δημοσία δαπάνη και η απόδοση τιμών στην κηδεία.
Μεταξύ του 1833 και του 1973, η κήρυξη εθνικού πένθους αφορούσε κατά κανόνα μόνο τους Βασιλείς της Ελλάδος και είχε τρίμηνη διάρκεια. Η κήρυξη απλού ή δημόσιου πένθους αφορούσε εν ενεργεία εκλιπόντες Πρωθυπουργούς και ήταν κυμαινόμενης διάρκειας.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα:
- Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Κωλέττη, κηρύχθηκε πενθήμερο πένθος για τους στρατιωτικούς και τους δημοσίους υπαλλήλους.[1] Στην πραγματικότητα διήρκεσε 4 ημέρες (31 Αυγούστου-3 Σεπτεμβρίου).[2]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Γεωργίου Α΄:
- Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Κανάρη, κηρύχθηκε πενθήμερο πένθος για τους στρατιωτικούς και τους δημοσίους υπαλλήλους.[3]
- Μετά τον θάνατο της Αλεξάνδρας της Ελλάδας και της Δανίας, κηρύχθηκε μέγα πένθος επί τρείς μήνας.[4]
- Μετά τη δολοφονία του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, κηρύχθηκε πενθήμερο πένθος για τους στρατιωτικούς και τους δημοσίους υπαλλήλους.[5]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Α΄:
- Μετά τη δολοφονία του Βασιλέως Γεωργίου Α΄, κηρύχθηκε τριμηνιαίο εθνικό πένθος.[6]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Γεωργίου Β΄:
- Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Δεμερτζή, οι δημόσιες υπηρεσίες τέθηκαν σε μονοήμερη αργία και οι σημαίες παρέμειναν μεσίστιες για τρεις ημέρες.[7]
- Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Μεταξά, κηρύχθηκε οκταήμερο δημόσιο πένθος.[8]
- Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου Κορυζή, κηρύχθηκε τριήμερο δημόσιο πένθος.[9]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Παύλου Α΄:
- Μετά τον θάνατο του Βασιλέως Γεωργίου Β΄, κηρύχθηκε τριμηνιαίο εθνικό πένθος.[10]
- Μετά τον θάνατο του Θεμιστοκλέους Σοφούλη, κηρύχθηκε πενθήμερο δημόσιο πένθος.[11]
- Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου Παπάγου, κηρύχθηκε πενθήμερο δημόσιο πένθος.[12]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Β΄:
- Μετά τον θάνατο του Βασιλέως Παύλου, κηρύχθηκε τριμηνιαίο εθνικό πένθος.[13] Το πένθος διεκόπη τρεις φορές δια βασιλικού διατάγματος στις 23, 24 και 25 Μαρτίου (λόγω Εθνικής εορτής)[14], στις 25 και 26 Απριλίου για την επέτειο της Εξόδου του Μεσολογγίου και στις 20 με 26 Μαΐου λόγω της εκατονταετηρίδος από την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.[15][16]
Μετά το 1974, η αυστηρή διάκριση μεταξύ εθνικού και δημόσιου πένθους έχει πάψει να υφίσταται στην πράξη, ενώ η απόδοση τιμών μέσω κήρυξης πένθους έχει επεκταθεί σε διακεκριμένους πολίτες και θύματα πολύνεκρων καταστροφών ή δυστυχημάτων. Σε ότι αφορά τους Πρωθυπουργούς και τους Προέδρους της Δημοκρατίας, μέχρι σήμερα έχουν τιμηθεί μόνο διατελέσαντες καθώς δεν έχει συμβεί θάνατος εν ενεργεία. Η κήρυξη εθνικού ή δημόσιου πένθους συνήθως συνδυάζεται με την τέλεση της κηδείας δημοσία δαπάνη και με την απόδοση τιμών.
Συγκεκριμένα, η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία έχει κηρύξει επισήμως εθνικό (ή δημόσιο) πένθος στις εξής ημερομηνίες:
Δημόσιο πένθος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τον Ιούνιο του 1996, έπειτα από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος.[17]
- Τον Ιούλιο του 1996, έπειτα από τον θάνατο του Παρθενίου Γ΄ Αλεξανδρείας, κηρύχθηκε τριήμερο δημόσιο πένθος.[18]
- τον Απρίλιο του 1998, έπειτα από τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος (10, 11, 12, 13 Απριλίου).[19][20]
- Τον Νοέμβριο του 2002, έπειτα από τον θάνατο του Μιχαήλ Στασινόπουλου, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος.[21]
- Τον Σεπτέμβριο του 2004, έπειτα από τον θάνατο του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρου Ζ΄, κηρύχθηκε τριήμερο δημόσιο πένθος (13, 14, 15 Σεπτεμβρίου).[22][23][24][25]
- Τον Ιανουάριο του 2008, έπειτα από τον θάνατο του Μακαριστού Αρχιεπίσκοπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλου, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος (28, 29, 30, 31 Ιανουαρίου).[26][27][28]
- Τον Μάιο του 2017, έπειτα από τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος (29, 30, 31 Μαΐου & 1 Ιουνίου).[29][30][31]
- Τον Δεκέμβριο του 2021, έπειτα από τον θάνατο του Καρόλου Παπούλια, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος (26, 27, 28 & 30 Δεκεμβρίου).[32][33][34]
- Τον Φεβρουάριο του 2022, έπειτα από τον θάνατο του Χρήστου Σαρτζετάκη, κηρύχθηκε τετραήμερο δημόσιο πένθος (3, 4, 5 & 7 Φεβρουαρίου).[35][36][37]
Εθνικό πένθος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τον Μάρτιο του 1994 έπειτα από τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος.[38][εκκρεμεί παραπομπή]
- Τον Απρίλιο του 1998, έπειτα από τον θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος.[39][εκκρεμεί παραπομπή]
- Τον Σεπτέμβριο του 2001, έπειτα από τις Επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η 14η Σεπτεμβρίου κηρύχθηκε ημέρα εθνικού πένθους.[40]
- Τον Αύγουστο του 2005, έπειτα από το Αεροπορικό δυστύχημα της Helios, η 16η Αυγούστου κηρύχθηκε ημέρα εθνικού πένθους.[41][42][43]
- Τον Αύγουστο του 2007, έπειτα από τις εκτενείς πυρκαγιές που έπληξαν την χώρα.[44] Επιπρόσθετα, τα θύματα κηδεύτηκαν δημοσία δαπάνη.[45]
- Τον Νοέμβριο του 2017, έπειτα από τις φονικές πλημμύρες της Δυτικής Αττικής.[46][47] Επιπρόσθετα, τα θύματα κηδεύτηκαν δημοσία δαπάνη.[48]
- Τον Ιούλιο του 2018, έπειτα από τις καταστροφικές πυρκαγιές της Αττικής, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος (24, 25, 26 Ιουλίου).[49][50]Επιπρόσθετα, τα θύματα κηδεύτηκαν δημοσία δαπάνη.[51]
- Τον Σεπτέμβριο του 2021, έπειτα από τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος (2, 3, 4 Σεπτεμβρίου).[52][53]
- Τον Οκτώβριο του 2021, έπειτα από τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά, η 27η Οκτωβρίου κηρύχθηκε ημέρα εθνικού πένθους.[54][55] Επιπρόσθετα κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη, με τιμές εν ενεργεία υπουργού.[56]
- Τον Μάρτιο του 2023, έπειτα από την μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών στα Τέμπη, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος (1, 2 και 3 Μαρτίου).[57][58] Επιβεβαιώνεται πλήρως ότι τα θύματα κηδεύθηκαν δημοσία δαπάνη.[59]
- Τον Ιούνιο του 2023, έπειτα από το πολύνεκρο ναυάγιο με πρόσφυγες και μετανάστες ανοιχτά της Πύλου,[60] κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος (14, 15 και 16 Ιουνίου).[61]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί πενθημέρου πενθοφορήσεως δια τον αποβιώσαντα Πρόεδρον του Υπουργικού Συμβουλίου κτλ. κ. Ιω. Κωλέττην", ΦΕΚ 27/1847
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί διακοπής της διαταχθείσης πενθημέρου πενθηφορίας δια τον αποβιώσαντα κ. Ιωάννην Κωλέττην", ΦΕΚ Α 29/1847
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί της επί πέντε ημέρας πενθηφορήσεως πάντων των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων επί τῷ θανάτῳ του ενδόξου Κωνσταντίνου Κανάρη, Προέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου κτλ.", ΦΕΚ Α 72/1877
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί πένθους επί τῷ θανάτῳ της Α.Α. Υψηλότητος, της Μεγάλης Δουκίσσης της Ρωσσίας και Βασιλόπαιδος της Ελλάδος Αλεξάνδρας", ΦΕΚ Α΄ 256/1891
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί πένθους επί τῷ δολοφονικῷ θανάτῳ του Προέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου Θεοδώρου Π. Δηλιγιάννη, Υπουργού επί των Εσωτερικών", ΦΕΚ Α 90/1905
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί ορισμού τριμήνου εθνικού πένθους επί τῷ θανάτῳ της Α. Μ. του Βασιλέως ΓΕΩΡΓΊΟΥ του Α΄ ", ΦΕΚ Α 48/1913
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί των απονεμηθησομένων τιμών εις την κηδείαν του αοιδίμου Κωνσταντίνου Δεμερτζή", ΦΕΚ 164/1936
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα, "Περί απονομής τιμών εις τον αοιδίμον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως Ιωάννην Μεταξάν", ΦΕΚ Α 30/1941
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα, "Περί απονομής τιμών εις τον αοιδίμον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως Αλέξανδρον Γ. Κοριζήν ", ΦΕΚ Α 133/1941
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί ορισμού τριμήνου Εθνικού πένθους επί τῷ θανάτῳ της Α. Μ. του Βασιλέως Γεωργίου του Β΄", ΦΕΚ Α 60/1947
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί των απονεμηθησομένων τιμών εις την κηδείαν του αοιδίμου Πρωθυπουργού Θεμιστ. Σοφούλη", ΦΕΚ Α 138/1949
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα "Περί των απονεμηθησομένων τιμών εις την κηδείαν του αοιδίμου Πρωθυπουργού-Στρατάρχου Αλεξάνδρου Παπάγου", ΦΕΚ Α 271/1955
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα 105 "Περί ορισμού τριμήνου Εθνικού πένθους επί τῷ θανάτῳ της Α. Μ. του Βασιλέως Παύλου και άλλων τιμών", ΦΕΚ Α 46/1964
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα 107 "Περί διακοπής του τριμήνου Εθνικού Πένθους κλπ. δια την 23, 24 και 25 Μαρτίου ε.έ." (ΦΕΚ Α΄ 51/1964)
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα 217 "Περί διακοπής του τριμήνου Εθνικού Πένθους δια τον εορτασμόν της επετείου της εξόδου του Μεσολογγίου" (ΦΕΚ Α΄ 70/1964)
- ↑ Βασιλικό Διάταγμα 218 "Περί διακοπής του τριμήνου Εθνικού Πένθους κλπ. δια τον εορτασμόν της 100ετηρίδος της Ενώσεως της Επτανήσου μετά της Ελλάδος ." (ΦΕΚ Α΄ 70/1964)
- ↑ Προεδρικό Διάταγμα 169 "Περί απόδοσης τιμών στον πρώην Πρωθυπουργό και Πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ανδρέα Γ. Παπανδρέου", ΦΕΚ Α 130/1996
- ↑ Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 264 της 25 Ιουλίου 1996 «Απόδοση τιμών στον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής Κύρο Παρθένιο Γ΄», ΦΕΚ Α 169/1996
- ↑ Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 7 της 10 Απριλίου του 1998 «Απόδοση τιμών στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ», ΦΕΚ Α 75/1998
- ↑ Epochi, rizospastis gr | Synchroni (11 Απριλίου 1998). «rizospastis.gr - Τη Μεγάλη Δευτέρα η κηδεία του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ ΚΥΑ 44579 "Κηδεία δημοσία δαπάνη του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλου" (ΦΕΚ Β΄ 1401/2002)
- ↑ Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 28 της 13.9.2004 «Απόδοση τιμών στον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής Πέτρο», ΦΕΚ Α 171/2004
- ↑ «Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πζτρος Ζ΄ Κηρυκτική και Ποιμαντική Διακονία» (PDF). 2015.
- ↑ «Greece mourns Patriarch of Alexandria». www.abc.net.au (στα Αγγλικά). 14 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ services, Items compiled from Tribune news. «3 days' mourning set for patriarch killed in crash». chicagotribune.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ ΥΑ 5315 "Απόδοση τιμών στον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο" (ΦΕΚ Β΄ 114)
- ↑ «Τετραήμερο εθνικό πένθος για τον Χριστόδουλο». www.protothema.gr.
- ↑ Epochi, rizospastis gr | Synchroni (29 Ιανουαρίου 2008). «rizospastis.gr - Την Πέμπτη η κηδεία του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ ΥΑ 17920 Απόδοση τιμών στον αποβιώσαντα πρώην Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη (ΦΕΚ Β΄ 1922/2017)
- ↑ «Τετραήμερο πένθος για τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη - Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του». 29 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ ΚΥΑ 95955 "Κηδεία του Κάρολου Παπούλια με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 6234/2021)
- ↑ Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (27 Δεκεμβρίου 2021). «Κάρολος Παπούλιας: Σε τριήμερο πένθος η χώρα - Με τιμές αρχηγού κράτους η κηδεία». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Κάρολος Παπούλιας: Κηδεία με τιμές αρχηγού κράτους- Τριήμερο δημόσιο πένθος | LiFO». www.lifo.gr. 26 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ ΚΥΑ 6420 "Κηδεία του Χρήστου Σαρτζετάκη με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 6234/2021)
- ↑ Newsroom. «Χρήστος Σαρτζετάκης: Με τιμές Αρχηγού Κράτους η κηδεία του – Κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ Newsroom (3 Φεβρουαρίου 2022). «Τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου στην Μητρόπολη Αθηνών η κηδεία του Χρήστου Σαρτζετάκη | ΣΚΑΪ». www.skai.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Το τελευταίο αντίο στη Μελίνα Μερκούρη». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ tanea.gr (24 Απριλίου 1998). «ΑΦΙΕΡΩΜΑ Λιτός και στην κηδεία του...». ΤΑ ΝΕΑ. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024.
- ↑ «Athens News Agency: Daily News Bulletin in English, 01-09-14». www.hri.org. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «Greece and Cyprus in Mourning After Plane Crash | DW | 14.08.2005». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ «ΠΑΤΡΙΣ - ΑΡΧΕΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ». archive.patris.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ «BBCGreek | Ελλάδα - Κύπρος | Πένθος και ερωτήματα». www.bbc.co.uk. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ «Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κήρυξε τη χώρα ο Κ.Καραμανλής». in.gr. 25 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ ΚΥΑ 47857 "Κηδείες με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 1707/2007)
- ↑ «Αλέξης Τσίπρας: Εθνικό πένθος για τις πλημμύρες στη Δυτική Αττική». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Εθνικό πένθος για τις πλημμύρες που «έπνιξαν» τη Δυτική Αττική». Ναυτεμπορική.
- ↑ ΚΥΑ 39312 "Κηδείες με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 4001/2017)
- ↑ Guest, User 2 (24 Ιουλίου 2018). «Τριήμερο εθνικό πένθος για τα θύματα των πυρκαγιών, διάγγελμα Τσίπρα». Sofokleousin.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Τριήμερο εθνικό πένθος για τα θύματα των πυρκαγιών, διάγγελμα Τσίπρα». www.sofokleousin.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ ΚΥΑ 38097 "Κηδείες με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 2987/2018)
- ↑ «Μίκης Θεοδωράκης - Μητσοτάκης: Τριήμερο εθνικό πένθος - Η Ρωμιοσύνη σήμερα κλαίει». ProtoThema. 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ Newsroom. «Συγκίνηση για την απώλεια του Μίκη Θεοδωράκη – Τριήμερο εθνικό πένθος στη χώρα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Φώφη Γεννηματά - Εθνικό πένθος την ημέρα της κηδείας της | LiFO». www.lifo.gr. 25 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ Εθνικό πένθος την ημέρα της κηδείας της Φώφης Γεννηματά
- ↑ ΚΥΑ 78077 "Κηδεία της Φωτεινής Γεννηματά με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 4939)
- ↑ «Σύγκρουση τρένων στη Λάρισα: Τριήμερο εθνικό πένθος κήρυξε ο Μητσοτάκης». ProtoThema. 1 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Σύγκρουση τρένων στα Τέμπη: Τριήμερο εθνικό πένθος με απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη». NewsIT. 1 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2023.
- ↑ ΚΥΑ 16967 "Κηδείες με δημόσια δαπάνη" (ΦΕΚ Β΄ 1183/2023)
- ↑ «Ναυάγια με μετανάστες και πρόσφυγες: Τα πιο πολύνεκρα των τελευταίων μηνών». Οικονομικός Ταχυδρόμος. 14 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2023.
- ↑ «Κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος στην Ελλάδα για την τραγωδία με τους μετανάστες στην Πύλο». Reporter Cyprus. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2023.