Ελατόφυτο Αχαΐας
Συντεταγμένες: 37°56′22.999″N 22°11′29.000″E / 37.93972194°N 22.19138889°E
| Ελατόφυτο | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Καλαβρύτων |
| Δημοτική Ενότητα | Κλειτορίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 1.167 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 10 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Μάζι |
Το Ελατόφυτο, γνωστότερο με το παλιό του όνομα Μάζι, είναι χωριό της Αχαΐας στην πρώην Επαρχία Καλαβρύτων. Βρίσκεται στις πλαγιές του Χελμού σε υψόμετρο περίπου από 1.140 έως 1.205 μέτρα[1] και συνορεύει με τα χωριά Πλανητέρο, όπου βρίσκονται οι πηγές του Αροάνιου, με τα Καστριά, τον Βάλτο, τον Άρμπουνα και το Νομό Κορινθίας. Είναι το πιο ορεινό χωριό της πρώην Επαρχίας Καλαβρύτων[2] ενώ θεωρείται, μετά τον κτηνοτροφικό οικισμό του Οβρυόκαμπου στο Παναχαϊκό, ως ο δεύτερος πιο ορεινός οικισμός στην Αχαΐα[3].
Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 4 κάτοικοι[4][5].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραμένει άγνωστο το πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά το Μάζι. Σύμφωνα με τον Διονύσιο Ζακυθηνό το 1320 από τους Βυζαντινούς παραχωρήθηκαν στον Χελμό γαίες για εγκατάσταση σε αρβανίτες στρατιώτες της αυτοκρατορίας και είναι πιθανό κάποιοι από αυτούς να εγκατασταθήκαν στο Μάζι[6]. Αντίθετα, μια προφορική παράδοση λέει ότι οι πρώτοι οικιστές ήρθαν εδώ από τη Ζάκυνθο άγνωστο για ποιον λόγο[6]. Πιθανότερη θεωρείται η πρώτη εκδοχή, καθώς το τοπονύμιο Μάζι έχει αλβανική προέλευση και συναντάται και σε άλλες περιοχές εγκατάστασης αρβανιτών κατά τον Μεσαίωνα.
Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά σε Ενετικό έγγραφο του 1700 με 19 οικογένειες ενώ άκμασε επί Τουρκοκρατίας όπου τον 18ο αιώνα αναφέρεται ότι ήταν κώμη με δημοτικό σχολείο[6].
Επί Τουρκοκρατίας το Μάζι αναφέρεται με καθαρά χριστιανικό πληθυσμό, η μόνη παρουσία Οθωμανών ήταν όταν περνούσε ο Σπαής για την είσπραξη των φόρων[6]. Διοικητικά ανήκε στον Καζά των Καλαβρύτων και στο Σέμτι της Κατσάνας[6]. Από το Μάζι ήταν η οικογένεια των Χονδρογιανναίων. Ο Γιάννης Χοντρογιάννης ήταν αυτός που μαζί με τα παιδιά του στις 16 Μαρτίου του 1821 έστησε ενέδρα στη "Χελωνοσπηλιά" για να σκοτώσει τον Τούρκο φοροεισπράκτορα Σεϊδή Λαλιώτη, σε μια από τις πρώτες επιθέσεις των επαναστατημένων Ελλήνων[6]. Τραγική ήταν μετά την απελευθέρωση η ιστορία όλης της οικογένειας όπου κυνηγήθηκαν από την οικογένεια του Ν. Ταμπακόπουλου και το ελληνικό κράτος και έγιναν ληστές χάνοντας κάποια στιγμή και τη ζωή τους[6].
Μαζαίοι αγωνιστές αναφέρονται η οικογένεια Χονδρογιάννη με τον πατέρα Ιωάννη και τους γιούς Ηλία, Αναστάσιο, Ανδρούτσο, Γεώργιο και Σωτήρη. Μαζί τους στη "Χελωνοσπηλιά" ήταν και ο Μαζαίος Ιωάννης Δημόπουλος[6]. Άλλη οικογένεια αγωνιστών ήταν οι Παπαδαίοι με τους Σωτήριο, Γιώργο, Ηλία που διετέλεσε βουλευτής Καλαβρύτων και ο Γεώργιος όπου μετά την απελευθέρωση έγινε Δήμαρχος Κλειτορίας και βουλευτής Καλαβρύτων[6]. Άλλη γνωστή οικογένεια με προσφορά στον αγώνα ήταν και η Δαφαλιά με τους Αθανάσιο, Παναγιώτη και Ιωάννη. Οι οικογένειες Καρκούλια, Οικονόμου κτλ[2].
Στην περιοχή του Μαζιού υπάρχουν πολλές σπηλιές, κάποιες από αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί από τους Χονδρογιανναίους σαν λημέρι ενώ αναφέρεται ότι σπηλιά του Μαζιού χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο στη Μάχη του Λεβιδίου[6].
Μετά την απελευθέρωση οι κάτοικοι του χωριού εγκαταστάθηκαν σε χαμηλότερη θέση, εγκαταλείποντας το χωριό, σε κάμπο όπου είχαν ιδιοκτησίες και καλύβες, τα "Μαζέικα Καλύβια", ή απλά Μαζέικα όπως λέγονταν[6]. Παρόλα αυτά το χωριό συνέχισε να χρησιμοποιείται σαν θερινή κατοικία αλλά και μόνιμη εφόσον το 1906 αναφέρεται με 42 κατοίκους[2]. Το νέο χωριό γνώρισε ακμή μεγάλη και εξελίχτηκε στο σημερινό κεφαλοχώρι της Κλειτορίας. Μαζαίοι αναφέρεται ότι εγκαταστάθηκαν μετά την επανάσταση και στον Ριόλο όπου αναφέρεται συνοικισμός Μαζέικα[7].
Το 1943 το Μάζι όπως και πολλά άλλα χωριά της Επαρχίας Καλαβρύτων κάηκε από τον Γερμανικό στρατό κατοχής κατά τη διάρκεια της "επιχείρησης Καλάβρυτα" και συγκεκριμένα από την ομάδα μάχης του λοχαγού Χανς Κόκερτ της 117ης μεραρχίας κυνηγών[8]. Στις 12 Δεκεμβρίου εκτέλεσαν 12 Μαζαίους στη θέση "Μαγέρου" σαν αντίποινα για τους εκτελεσθέντες Γερμανούς στρατιώτες[9]. Η αποκάλυψη της εκτέλεσης των μελών του γερμανικού λόχου Σόμπερ είχε γίνει την επόμενη μέρα του γεγονότος (8-12-1943) από τον επιζώντα Αλσατό Ροζέ Βάλτερ, με αποτέλεσμα την έναρξη του ολοκαυτώματος της Επαρχίας Καλαβρύτων με την καταστροφή στους Ρωγούς[10].
Διοικητική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από το 1835 ως το 1912 αποτέλεσε οικισμό του Δήμου Κλειτορίας[11]. Το 1912 αποτέλεσε οικισμό της Κοινότητας Μαζέικων (ή Κάτω Κλειτορίας όπως μετονομάστηκε το 1930) έως το 1997 που αποτέλεσε οικισμό του Δήμου Λευκασίου[12] (ή Κλειτορίας, όπως μετονομάστηκε το 2008)[13]. Από το 2011 αποτελεί οικισμό της Τοπικής Κοινότητας Κλειτορίας, του "Καλλικρατικού" Δήμου Καλαβρύτων.
Προσωπικότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Αναφέρεται ότι βρίσκεται σε υψόμετρο 1.300 μέτρων. Βλ. Δημήτριος Γεωργίου Πανόπουλος, Χονδρογιανναίοι. Η τραγωδία των πρώτων επαναστατών του 1821, Εκδόσεις Ιωάννη Πικραμένου, Πάτρα 2009.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Παπανδρέου 1906.
- ↑ Υπάρχει και ο συνοικισμός των Βεραίικων στο Παναχαϊκό σε υψόμετρο 1.185μ.
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10704 (σελ. 230 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-13 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ Αρχειοθετήθηκε 2018-07-06 στο Wayback Machine.. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Δημήτριος Γεωργίου Πανόπουλος, Χονδρογιανναίοι. Η τραγωδία των πρώτων επαναστατών του 1821, Εκδόσεις Ιωάννη Πικραμένου, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-92482-2-8
- ↑ Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Μαζαίικα
- ↑ Δήμος Καλαβρύτων 1943 - «Επιχείρηση Καλάβρυτα» Αρχειοθετήθηκε 2009-11-19 στο Wayback Machine.
- ↑ «Δήμος Καλαβρύτων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2011.
- ↑ Χέρμαν Φρανκ Μάγερ, Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα. Τα αιματηρά ίχνη της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα, μετάφραση: Γιάννης Μυλωνόπουλος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2003. ISBN 9789600511123
- ↑ Επετηρίς του Βασιλείου της Ελλάδας δια το έτος 1837
- ↑ ΕΕΤΑΑ Κοινότητα Μαζέικων διοικητικές μεταβολές
- ↑ eetaa.gr-Διοικητικές μεταβολές Δήμου Λευκασίου (ανακτήθηκε την 29/04/2014)
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Δημήτριος Γεωργίου Πανόπουλος, Χονδρογιανναίοι. Η τραγωδία των πρώτων επαναστατών του 1821, Εκδόσεις Ιωάννη Πικραμένου, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-92482-2-8.
- Παπανδρέου, Γεώργιος (1906). Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας. Αθήνα: Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Μαζαίικα.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
